Viết văn miêu tả cây cối như thế nào cho hay?

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Cơ sở lý luận
Giáo dục là nền tảng của xã hội, là cơ sở tiền đề để quyết định sự phồn vinh của
đất nước. Giáo dục cung cấp những hiểu biết về kho tàng tri thức của nhân loại cho
biết bao thế hệ, giúp cho các em những hiểu biết cơ bản, cần thiết về khoa học và cuộc
sống. Mặt khác, giáo dục còn góp phần hình thành và bồi dưỡng nhân cách tốt đẹp cho
học sinh, đặc biệt là giáo dục Tiểu học, đây là bậc học mang tính chất nền móng để
các em tiếp tục học tiếp các bậc học cao hơn. Ở Tiểu học, Tiếng Việt vừa là môn
học chính, vừa là môn công cụ giúp học sinh tiếp thu các môn học khác. Trong đó
Tập làm văn là một phân môn hết sức quan trọng. Phân môn này có nhiệm vụ rèn cho
học sinh cả bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết.
Chiếm một phần lớn trong phân môn Tập làm văn ở Tiểu học là văn miêu tả.
Văn miêu tả chia làm nhiều loại. Ở lớp 4, các em đã được học tả đồ vật, tả cây cối, tả
con vật Trong đó số tiết tập làm văn tả cây cối chiếm thời lượng tương đối lớn so
với tổng số tiết tập làm văn miêu tả ở lớp 4. Mục tiêu của phân môn Tập làm văn lớp
4 không chỉ trang bị kiến thức và rèn luyện các kĩ năng làm văn cho học sinh mà còn
góp phần cùng các môn học khác mở rộng vốn sống, rèn luyện tư duy lô-gíc, tư duy
hình tượng, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mỹ, hình thành nhân cách cho các em.
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
1
Như chúng ta đã biết văn tả cây cối là loại văn căn cứ vào những điều quan sát,
ghi chép, cảm nhận được về đối tượng là cây cối trong thiên nhiên, cảnh vật , dùng
ngôn ngữ để vẽ ra hình ảnh chân thực của đối tượng đó, trình bày theo bố cục hợp lí
và diễn đạt bằng lời văn sinh động, khiến cho người đọc người nghe cùng thấy, cùng
cảm nhận như mình.
Khi thực hiện viết một bài văn miêu tả học sinh phải tiến hành theo các bước
sau:
- Quan sát, tìm ý
- Lập dàn ý
- Vận dụng các kiến thức tổng hợp để viết đoạn

- Viết thành bài văn hoàn chỉnh
Phân môn Tập làm văn giúp học sinh vừa tổng hợp, vừa vận dụng các hiểu biết
về Tiếng Việt từ các phân môn khác vừa phát huy và hoàn thiện các kết quả đó. Vì
vậy, học tốt văn ở Tiểu học sẽ tạo tiền đề vững chắc cho các em học tốt ở các bậc học
trên. Nhưng thực tế khả năng viết văn của học sinh Tiểu học còn nhiều hạn chế, đặc
biệt là viết văn tả cây cối của học sinh lớp 4. Vì cảnh vật, cây cối lại luôn gắn với tình
người. Thi hào Nguyễn Du đã nêu một nhận xét rất sâu sắc: “Người buồn cảnh có vui
đâu bao giờ”. Đúng vậy, cây cối trong tự nhiên luôn mang theo trong nó cuộc sống
riêng với những đặc điểm riêng. Nhưng con người cảm nhận về cây cối, cảnh vật như
thế nào sẽ vẽ lên bằng ngôn ngữ hình ảnh cây cối như thế ấy. Đó là cái tình của người
viết văn. Tả cảnh, tả cây cối mà không gửi gắm tình cảm, sự yêu mến của người viết
vào đó thì bài văn sẽ không có hồn, sẽ trơ trọi, thiếu sức sống. Chính vì vậy dạy học
sinh viết văn tả cây cối trong phân môn Tập làm văn lớp 4 là rất khó.
II. Cơ sở thực tiễn
Qua thực tế dạy lớp 4, bằng cách sử dụng phiếu trắc nghiệm, dự giờ thăm lớp,
qua trao đổi, chuyện trò, tâm sự, tham khảo ý kiến của bạn bè đồng nghiệp và đặc biệt
là thông qua chấm các bài kiểm tra định kỳ của học sinh, tôi thấy một số tồn tại, hạn
chế trong việc dạy học sinh lớp 4 viết bài văn tả cây cối như sau:
a) Thực trạng của giáo viên trong các nhà trường Tiểu học hiện nay:
Bên cạnh những đồng chí giáo viên đã tích cực, say sưa nghiên cứu sáng tạo để
tìm ra những biện pháp dạy học sinh khi viết đoạn văn sao cho hiệu quả nhất thì còn
một số giáo viên còn rất ngại, đôi khi “sợ” dạy tiết Tập làm văn với tâm lý có dạy học
sinh cũng không viết được. Còn có giáo viên chưa thực sự coi trọng cũng như chưa
thực sự đồng tình với việc “tạo năng lực viết văn” cho học sinh khi các em đang học
bậc Tiểu học. Cụ thể:
1. Giáo viên chưa tạo được hứng thú cho học sinh khi dạy phân môn Tập làm
văn.
2. Giáo viên chưa thực sự chú ý đến việc hình thành cho các em thói quen tích
luỹ những hiểu biết về thế giới tự nhiên trong cuộc sống và trong văn học.
__________________________________________________________________

______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
2
3. Việc giúp học sinh vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào dạy Tập làm văn còn
hạn chế.
Thực tế: Khi viết văn thì việc sử dụng từ, viết câu rất quan trọng. Nhưng khi
dạy tập đọc giáo viên ít quan tâm đến việc rèn cho học sinh cảm nhận hoặc chỉ ra
những từ ngữ hay, những hình ảnh đẹp, những câu văn sinh động, hấp dẫn, giàu cảm
xúc của tác giả bài viết.
4. Một số giáo viên chưa thật sự chú ý đến việc dạy học sinh cách lập dàn ý cho
một bài văn.
5. Việc rèn kĩ năng viết bài cho học sinh chưa thường xuyên, hiệu quả.
b) Thực trạng của học sinh hiện nay:
1. Học sinh ngại học văn đặc biệt là làm bài tập về đặt câu, viết đoạn văn và học
phân môn Tập làm văn.
2. Vốn sống, thói quen và khả năng tích luỹ những hiểu biết về thế giới tự
nhiên trong cuộc sống và trong văn học còn hạn chế.
3. Mặc dù học sinh đã được thực hành luyện viết câu, đoạn văn ngắn khá nhiều
trong chương trình Tiếng Việt 2, 3 và viết bài văn có cấu tạo ba phần của Tiếng Việt 4
nhưng việc viết câu văn, đoạn văn của học sinh còn rất hạn chế. Cụ thể:
- Vốn từ học sinh còn nghèo nàn dẫn đến việc sử dụng từ còn lặp, vụng, chưa
đúng.
Ví dụ : Sân trường em rất rộng. Sân trường em có rất nhiều cây cho bóng mát.
Ở sân trường, em thích nhất là cây bàng. (lặp từ)
- Một số học sinh khá giỏi cũng chưa chú ý một cách “đúng mức” đến
việc tập viết câu giàu giá trị nghệ thuật.
- Học sinh còn rất hạn chế khi nối câu, tạo đoạn, liên kết đoạn để viết thành bài
văn hoàn chỉnh.
Từ những thực trạng trên cho thấy việc rèn cho học sinh viết được đoạn văn đúng về nội
dung đảm bảo về hình thức cũng đã khó chưa kể đến việc cần phải cho học sinh viết được bài
văn có hình ảnh đẹp, có cảm xúc và có giá trị nghệ thuật.

Qua thống kê về chất lượng viết văn miêu tả cây cối của học sinh năm học 2010 - 2011
với đề bài: Hãy tả một cây ở sân trường gắn với nhiều kỷ niệm của em; tôi thu được kết quả cụ
thể như sau :

Số
HS
30
Đạt điểm giỏi Đạt điểm khá Đạt điểm TB Đạt điểm yếu
SL % SL % SL % SL %
2 6,7% 4 13,3% 15 50% 9 30%
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
3
Xuất phát từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên, qua tìm hiểu về việc dạy của
giáo viên và việc học của học sinh hiện nay, để đạt được mục tiêu dạy và học của
phân môn Tập làm văn lớp 4, tôi đã mạnh dạn vận dụng một số biện pháp nhằm
“Nâng cao chất lượng viết văn tả cây cối cho học sinh lớp 4”.
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Những nội dung được đề cập trong sáng kiến kinh nghiệm
Từ nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của phân môn Tập làm văn, từ thực
trạng của giáo viên và học sinh lớp 4 khi dạy và học văn tả cây cối, bằng những kinh
nghiệm rút ra được từ quá trình giảng dạy, trong quá trình dạy viết văn tả cây cối cho
học sinh lớp 4, tôi đã tiến hành áp dụng một số biện pháp cụ thể sau:
1/ Trau dồi hứng thú cho học sinh khi tiếp xúc với các tác phẩm văn học.
2/ Chú ý đến việc hình thành cho các em thói quen tích luỹ những hiểu biết về
thế giới tự nhiên trong cuộc sống và trong văn học.
3/ Giúp học sinh vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào phân môn Tập làm văn.
4/ Dạy học sinh cách lập dàn ý một bài văn tả cây cối.
5/ Rèn kĩ năng viết bài văn cho học sinh.
II. Các biện pháp thực hiện

1/ Biện pháp thứ nhất: Trau dồi hứng thú cho học sinh khi tiếp xúc với tác
phẩm văn học
Như chúng ta đã biết, mỗi tác phẩm văn học là kết quả của sự bộc lộ đầy
tài năng, bộc lộ tâm tư tình cảm của người nghệ sĩ. Trong văn là sự chắt lọc tinh tuý
của cái hay, cái đẹp, sự phong phú giàu hình ảnh, sự khái quát của ngôn ngữ Tiếng
Việt qua cái tài của nhà văn. Nếu học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong văn
học thì học sinh rất thích học văn. Khi đó cảm xúc của các em dâng cao và các em có
khả năng sáng tạo văn, vận dụng vào viết bài văn của mình.
Để học sinh có lòng yêu thích văn học và có hứng thú khi viết văn nói chung, văn
tả cây cối nói riêng, tôi giúp học sinh hiểu được chỉ có sự yêu thích văn học mới có sự
nuôi dưỡng say mê. Cần thường xuyên đọc thơ, văn để bồi dưỡng lòng yêu văn học,
thấy được sự trong sáng, phong phú và đặc sắc của ngôn ngữ dân tộc, nâng cao năng
lực xúc cảm, trau dồi lòng hướng thiện và muốn “làm thân” với văn thơ thì chúng ta
phải có tấm lòng chân thật,
tình cảm thiết tha yêu mến văn thơ.
Làm thế nào để các em có điều kiện tiếp xúc nhiều hơn với thơ văn ?
Khi dạy Tập đọc tôi luôn giúp các em cảm nhận được cái hay, cái đẹp của bài,
cách dùng từ, đặt câu, cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật đồng thời khuyến
khích các em học thuộc lòng những đoạn văn, những bài thơ hay mà các em yêu thích,
kiểm tra những đoạn mà học sinh thích trong giờ học sau. Tôi có thể cho học sinh diễn
xuôi lại một số bài thơ tả cây cối, tả cảnh hay; cảm nhận được những điều thú vị từ
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
4
những mẩu chuyện vui do cách dùng từ trong tiết luyện từ và câu. Những buổi sinh
hoạt ngoại khoá tôi tổ chức cho các em thi đọc những bài văn, bài thơ hay mà các em
sưu tầm được ngoài sách giáo khoa, giới thiệu về cảnh đẹp địa phương, những cuộc
triển lãm nhỏ về tranh phong cảnh của đất nước, để trau dồi cảm xúc cho các em.
2/ Biện pháp thứ 2: Hình thành cho các em thói quen tích luỹ những hiểu
biết về thế giới tự nhiên trong cuộc sống và trong văn học.

Nói đến văn tả cây cối là ta phải nghĩ tới cảnh vật thiên nhiên, những yếu tố tự
nhiên gắn bó thân thiết cùng với sự sống và tạo nên vẻ đẹp hài hoà cho cây như: gió,
nắng, trăng sao, Học sinh sẽ được bồi dưỡng tâm hồn khi được ngắm một rặng dừa
đẹp bên bãi biển khi mặt trời lên, một dòng sông trong đêm trăng đẹp, cánh đồng lúa
vào một buổi sáng đẹp trời, dưới ngòi bút tài ba của người nghệ sỹ.
Hơn nữa với đặc điểm tâm lý của học sinh Tiểu học, tư duy của các em lại
đang trong quá trình hình thành và phát triển, còn đang trong giai đoạn “tư duy cụ
thể”. Thông thường, các em làm văn ở lớp, ngồi giữa bốn bức tường của lớp học,
xung quanh chỉ có cô giáo, bạn bè, bảng đen, bàn ghế mà phải làm những bài văn tả
cây cối vào một thời điểm nào đó hoặc vào một mùa trong năm thì quả là khó khăn
với các em. Học sinh không được quan sát nên đã xảy ra tình trạng bịa đặt hình ảnh
trong bài làm, khiến cho những hình ảnh miêu tả ấy thiếu tính chân thực, thậm chí hết
sức vô lí. Do đó khi viết văn tả cây cối kĩ năng quan sát và ghi chép là rất cần thiết. Từ
quan sát và ghi chép các em mới có vốn để làm văn miêu tả. Nhưng trong thực tế các
các em ít quan sát, không có thói quen để ý các sự vật, sự việc, hiện tượng quanh
mình. Nói đúng hơn là có nhìn mà không thấy, có nghe mà không cảm nhận.
Ví dụ: Khi tả cây bàng, có học sinh đã tả như sau:
Mùa xuân, lá bàng xanh um che kín cả sân trường. Mùa hè, những quả bàng
chín vàng thấp thoáng trong vòm lá xanh tươi
Chính vì những hình ảnh miêu tả vô lí ấy mà nhiều bài làm của các em sai,
thiếu kiến thức thực tế. Kết quả cho ra đời những bài văn nghèo nàn về nội dung,
thiếu sức thuyết phục, đem đến người đọc sự cảm nhận lệch lạc.
Đa số các bài văn miêu tả cây cối trong chương trình lớp 4 là những hình ảnh
gần gũi, quen thuộc. Muốn khắc phục tình trạng này, các em phải có thói quen quan
sát hàng ngày. Quan sát và tự đặt câu hỏi để giải đáp, nhằm tìm hiểu và khắc sâu vào
trí nhớ những hình ảnh về cây cối, về cuộc sống xung quanh. Vì vậy, khi dạy học giáo
viên cần rèn học sinh thói quen quan sát, ghi chép, phát hiện ra những đặc điểm tiêu
biểu cụ thể của cây cối, của sự vật, hiện tượng quanh mình.
Ví dụ: Học sinh có thể quan sát hai bên đường ta đi học có những loại cây gì?
Cây cối trong vườn, trên sân trường ra sao? Cảnh cây cối vào mùa đông khác với mùa

hè, buổi sáng khác với buổi chiều ở chỗ nào? Với từng loại cây cụ thể, quen thuộc học
sinh còn phải biết mùa ra hoa, kết trái, màu sắc hình dáng, mùi hương của hoa lá. Tất
cả những điều quan sát và ghi nhận được cần phải chép lại vào một cuốn sổ tay.
Không cần chép dài dòng, chỉ điểm qua những nét chính, ngắn gọn. Sẽ rất thành công
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
5
nếu khi quan sát chúng các em có được những phát hiện bất ngờ thú vị. Những phát
hiện này sẽ là điều kiện giúp cho bài làm của các em thêm sáng tạo và độc đáo.
Nếu đối tượng miêu tả không xuất hiện trực tiếp hàng ngày trong cuộc sống
của các em thì làm sao có thể quan sát? Tôi định hướng cho học sinh biết có nhiều
nguồn để thu thập kiến thức thực tế cho mình. Các em có thể quan sát qua những hình
ảnh trên chương trình truyền hình, quan sát qua những bức tranh phong cảnh, ảnh đẹp
về cây cối, đọc những tác phẩm văn học có giá trị nghệ thuật miêu tả đặc sắc Từ
nhiều nguồn khác nhau đó, các em chắc chắn sẽ có một vốn kiến thức thực tế hết sức
phong phú.
Khi tiến hành quan sát để viết một bài văn cụ thể học sinh phải nắm được yêu
cầu và giới hạn của đề bài để tránh miêu tả đôi khi rất hay nhưng không đúng trọng
tâm của đề. Tôi gợi ý cho các em biết có rất nhiều loài cây, loài hoa đẹp. Mỗi loài lại
có một vẻ đẹp đặc sắc, riêng biệt. Từng loài cây cối lại đẹp nhất vào một thời gian,
thời điểm nào đó trong ngày nên các em có thể chọn tả vào thời điểm đó để làm nổi
bật vẻ đẹp riêng vốn có của từng loài và bài văn thêm hay, thêm hấp dẫn lòng người.
Với bài tập đưa ra nhiều đề tài cho học sinh lựa chọn đối tượng miêu tả, học
sinh nên chọn một đối tượng nào đó phù hợp, gần gũi với cuộc sống của mình như ở
nông thôn nên chọn tả các loại cây cối có trong vườn nhà em, ở thành thị có thể tả cây
cối trong công viên hoặc trên đường phố mà em thường
được quan sát.
Như vậy, bên cạnh việc cung cấp vốn sống thực tế thì tôi đã hướng dẫn các em
biết tích luỹ vốn văn học cho mình. Không chỉ khi học văn miêu tả mà ngay trong
cuộc sống hàng ngày trước bất kì cảnh vật, hiện tượng nào mình gặp các em hãy để ý,

quan sát và ghi chép lại những gì mình cảm thấy hay, thấy đẹp thấy rung động hay
những câu văn giàu hình ảnh mà mình thấy tâm đắc Qua đó vốn sống của các em sẽ
phong phú hơn, viết văn sẽ tốt hơn.
3/ Biện pháp thứ 3: Giúp học sinh vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào viết văn
tả cảnh
Kiến thức Tập làm văn là kiến thức tổng hợp. Các phân môn khác hỗ trợ rất nhiều
cho việc viết văn của học sinh. Nếu các em không biết vận dụng các kiến thức của
phân môn khác thì các em không thể viết được bài văn hay, bài văn giàu hình ảnh,
cảm xúc. Vì vậy giáo viên cần giúp học sinh biết vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào
viết văn miêu tả cây cối .
Từ dàn ý đã có, học sinh phải biết dùng từ đặt câu cho đúng, diễn đạt cho hay,
cho sinh động để giúp người đọc cùng thấy, cùng cảm nhận như mình.Vì vậy khi tả, ta
phải chú ý tới hình dáng, đường nét, màu sắc của cây cối và mối liên hệ ảnh hưởng
của đối tượng miêu tả với con người, với các sự vật khác có ở xung quanh, những yếu
tố làm tôn lên sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp hấp dẫn, riêng biệt cho cây.
Muốn làm được điều đó thì học sinh phải bắt đầu từ việc dùng từ, đặt câu, viết
đoạn văn. Khi dạy viết văn, tôi hướng dẫn các em từng bước như sau:
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
6
3.1/ Vận dụng những từ ngữ gợi tả, gợi cảm vào viết văn
Việc lựa chọn từ ngữ trong văn miêu tả là yêu cầu quan trọng, đòi hỏi phải được
đặt ra một cách nghiêm túc. Muốn làm được yêu cầu này thì người viết văn miêu tả
trước hết phải có vốn từ phong phú. Vấn đề tích luỹ vốn từ cần được tiến hành thường
xuyên và dưới nhiều hình thức: Thông qua các giờ học Tiếng Việt trong nhà trường,
thông qua giao tiếp hàng ngày, thông qua quá trình đọc sách, đọc tài liệu tham khảo có
liên quan tới văn miêu tả. Nhưng chủ yếu thông qua các phân môn của Tiếng Việt.
Muốn viết được bài văn ngoài yêu cầu về vốn từ phong phú còn đòi hỏi học sinh
phải hiểu nghĩa từ, tác dụng của từ, cách sử dụng từ. Trước khi viết đoạn văn học sinh
phải xác định được từ ngữ dùng để gọi tên sự vật cần tả cho phù hợp, từ ngữ nào gợi

tả được màu sắc, âm thanh, hình dáng của những sự vật được chọn tả.
Ví dụ: Khi tả cây ăn quả, tôi đã gợi ý để học sinh tìm ra những từ chỉ màu sắc
thích hợp để tả quả khi chín như: vàng tươi, vàng mọng, vàng ươm, đỏ mọng, đỏ
rực, Còn khi tả cây đang lên xanh tốt học sinh phải chọn nhóm từ chỉ sắc xanh của
lá: xanh non, xanh mượt mà, xanh thẫm,
Điều cần lưu ý là phải luôn có thói quen tìm từ gợi hình, biểu cảm và phải chọn
từ ngữ phù hợp với đối tượng, với văn miêu tả. Muốn làm nổi bật hình ảnh của đối
tượng thì chú ý nhiều tới hệ thống từ tượng hình (tả màu sắc, hình dáng, trạng thái ),
muốn làm nổi bật không khí thì sử dụng hệ thống từ tượng thanh (mô phỏng các tiếng
động ) hay từ ngữ nói lên tình cảm, sự chăm sóc của con người đối với cây cối (tưới
nước, vuốt ve, nâng niu, ). Bài văn miêu tả thiếu đi các từ ngữ có sức tạo hình, gợi
cảm thì chắc chắn sẽ không thể hay. Nhưng cũng cần ý thức được rằng nếu dùng từ
ngữ, hình ảnh tuỳ tiện hoặc khuôn sáo, bắt chước một cách lộ liễu thì cách miêu tả
cũng không có sức thuyết phục. Cụ thể ngôn ngữ trong văn miêu tả phải thật chính
xác. Dùng từ hay không có nghĩa là từ đó phải “kêu”. Dùng từ phong phú không có
nghĩa là liệt kê ra thật nhiều. Điều quan trọng là người tả cần chọn đúng từ ngữ diễn
tả chính xác nhất cái thần, cái hồn của đối tượng miêu tả.
VD: Cùng tả về hoa gạo có em viết:
Những bông hoa gạo đỏ rực như lửa.
Hoa gạo nở bung ra như thắp lên những đốm lửa đỏ hồng làm bừng sáng cả
khúc sông.
Nhà văn Vũ Tú Nam viết: Những bông hoa gạo rơi từ trên cao, đài hoa nặng
chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
Rõ ràng cùng tả hoa gạo nhưng có nhiều cách dùng từ, đặt câu khác nhau. Việc
sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả, gợi cảm khác nhau đã tạo nên những câu văn hay hơn
như cách viết thứ hai, thứ ba.
3.2/ Vận dụng biện pháp tu từ vào viết câu
Mỗi đoạn miêu tả một đặc điểm hay một bộ phận của cây. Mỗi đặc điểm lại gồm
một số chi tiết, hình ảnh tiêu biểu. Do đó để diễn đạt các ý ta thường sử dụng câu. Bên
cạnh việc lựa chọn từ ngữ gợi tả, gợi cảm, vấn đề tạo hình ảnh trong văn miêu tả cũng

__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
7
không kém phần quan trọng. Có thể thấy rõ câu văn miêu tả giàu hình ảnh bao nhiêu
thì sức gợi cảm của nó sẽ lớn bấy nhiêu. Vì vậy, giáo viên cần giúp các em viết được
câu văn có giá trị nghệ thuật.
Văn miêu tả là loại văn dùng ngôn ngữ để vẽ lên một cách sinh động hình ảnh
chân thực sống động về sự vật, cây cối. Để vẽ ra được hình ảnh chân thực của đối
tượng thì học sinh phải sử dụng đến biện pháp tu từ như so sánh và nhân hoá Nhờ
có so sánh và nhân hoá mà cùng một dàn ý nhưng người viết lại tìm được cái mới cái
riêng cho bài viết của mình. Ví dụ, nhìn một bầu trời đầy sao, Huy-go thấy nó giống
như một cánh đồng lúa chín, ở đó người gặt đã bỏ quên lại cái liềm con là vành trăng
non. Mai-a-cốp-xki thì lại thấy ngôi sao kia như những giọt nước mắt của người da
đen. Còn đối với Ga-ga-rin thì những vì sao là những hạt giống mới mà loài người
gieo vào vũ trụ. Ba hình ảnh cánh đồng lúa chín, những giọt nước mắt, những hạt
giống mới rất khác nhau, nhưng đều đúng, đều hay, rất riêng và rất mới. Quả thật
miêu tả bầu trời đầy sao mà ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc. Tôi rất
tâm đắc với quan điểm của Phạm Hổ : “Không có cái mới, cái riêng thì không có văn
học”
Trước khi viết, học sinh phải lựa chọn được những chi tiết, sự vật nào có
thể miêu tả theo cách so sánh hay nhân hoá. Chọn được sự vật rồi ta mới lựa chọn
xem so sánh với cái gì và nhân hóa như thế nào ?
Ví dụ: Bài tả cây cam đang mùa quả chín.
Câu văn : Những chùm cam chín vàng trông thật là ngon.
Học sinh có thể viết thành: Những chùm cam chín vàng óng, da căng mọng như
mời gọi mọi người đến thưởng thức.
Sử dụng biện pháp so sánh, nhân hoá giáo viên cần chú ý học sinh dựa
trên dấu hiệu nhận biết để viết. Câu có sử dụng biện pháp tu từ không chỉ phù hợp ở
dấu hiệu bên ngoài mà cần có nội dung phù hợp thực tế.
Khi sử dụng các nghệ thuật trên trong bài văn miêu tả, chúng ta cần lưu ý rằng

những nghệ thuật ấy chỉ thực sự có tác dụng nếu được dùng đúng lúc, đúng chỗ, hợp
văn cảnh. Ngược lại nếu dùng nghệ thuật ấy một cách máy móc, sáo mòn thì nó làm
giảm giá trị của bài văn miêu tả rất nhiều. Mặt khác nếu dùng quá lạm dụng cách nói
so sánh, nhân hoá mà ít tả thực thì chắc chắn cảm giác thích thú ban đầu của người
đọc sẽ giảm dần, thậm chí dẫn tới sự khó chịu, nhất là khi gặp những hình ảnh nhạt
nhẽo, vô vị.
3.3/ Vận dụng dùng từ, đặt câu
Cách đặt câu trong văn miêu tả đòi hỏi người viết phải linh hoạt, công phu. Có
thể là câu dài với đầy đủ các thành phần chính phụ, có nhiều tầng ý nối tiếp. Cũng có
thể là những câu ngắn (câu đặc biệt ). Vì vậy học sinh phải biết chọn kiểu câu phù hợp
với hoàn cảnh, với tình huống, nội dung miêu tả, và cả cảm xúc của người miêu tả
nữa.
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
8
- Kiểu câu dài, nhiều tầng ý, nhiều vế nối nhau thường phù hợp với việc miêu tả
khung cảnh thiên nhiên êm đềm, yên ả, hoặc những hoạt động diễn ra nhẹ nhàng, liên
tiếp nhau, hoặc khi cảm xúc của con người đang dâng trào, tuôn chảy.
- Kiểu câu ngắn (câu đặc biệt ) với các dấu câu (chấm than, chấm hỏi, chấm
lửng ) thường dùng để diễn tả những cảm xúc mạnh, những tình huống bất ngờ,
những hoạt động diễn ra nhanh gọn, liên tục.
- Kiểu câu đảo ngữ: thường dùng trong những trường hợp cần nhấn mạnh một
đặc điểm, một trạng trạng thái nào đó của đối tượng miêu tả.
Ví dụ: Tả hoa phượng bằng biện pháp đảo ngữ:
Trên cành cây, lác đác xuất hiện những bông hoa phượng đầu mùa.
Một điều cần chú ý là trong cùng một bài văn miêu tả phải biết dùng đan xen
nhiều kiểu câu khác nhau. Có câu dài xen câu ngắn, có câu bình thường xen câu đặc
biệt. Như vậy mới tạo được sự phong phú, đa dạng cho cách diễn đạt.
Ví như trong đoạn đầu bài văn Mùa thảo quả - Tiếng Việt 5, nhà văn Ma Văn
Kháng đã viết: Gió tây lướt thướt bay qua rừng, quyến hương thảo quả đi, rải theo

triền núi, đưa hương thảo quả ngọt lựng, thơm nồng vào những thôn xóm Chin San.
Gió thơm. Cây cỏ thơm. Đất trời thơm. Người đi từ rừng thảo
quả về, hương thơm đậm ủ ấp trong từng nếp áo, nếp khăn.
Ngoài từ hương và từ thơm lặp đi lặp lại có tác dụng nhấn mạnh mùi hương đặc
biệt của thảo quả thì cách dùng câu văn khá dài đan xen với câu rất ngắn đã gợi ra
được một không gian nồng nàn hương thảo quả, sự cảm nhận hương thơm thảo quả
qua từng nhịp hít thở vừa nhẹ nhàng, vừa liên tục, gấp gáp.
4/ Biện pháp thứ 4: Dạy học sinh cách lập dàn ý
Muốn viết tốt, trước hết phải quan sát tốt, tìm ra được các chi tiết điển hình,
hấp dẫn, sinh động của đối tượng. Tìm được rồi ta lại phải sắp xếp các chi tiết sao cho
phù hợp với đối tượng, với không gian và thời gian được tả. Đó chính là việc lập dàn
ý. Việc sắp xếp các ý trong văn miêu tả thực ra rất linh hoạt. Lựa chọn trình tự nào là
tuỳ thuộc vào đối tượng được miêu tả hoặc đặc điểm nhìn của người tả. Mỗi bộ phận
của cây chỉ nên chọn tả những nét tiêu biểu nhất đồng thời phải xác định đâu là nét
chính, nét chủ yếu để tập trung miêu tả nhằm làm nổi bật đối tượng đó, để người đọc,
người nghe không thể nhầm lẫn với đối tượng khác Có thể tả người và vật trong mối
liên quan đến đối tượng miêu tả nhưng việc tả đó phải góp phần bộc lộ một điều gì đó,
làm cho cây cối được miêu tả trong bài nổi bật hơn, đẹp hơn, gần gũi thân thiết hơn
với con người hơn.
Vì vậy khi lập dàn ý chỉ chọn những chi tiết, đặc điểm tiêu biểu nhất để đưa
vào dàn ý và viết ngắn gọn dưới các từ ngữ, cụm từ. Để học sinh quen dần với việc
khai thác tư liệu ghi chép được khi quan sát, giáo viên cần nêu những câu hỏi gợi mở
khi sắp xếp các ý đã quan sát chung cho các bài tả cây cối như sau:
- Tả cây gì?
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
9
- Tả cây theo trình tự nào?
- Cây đó có những bộ phận nào, đặc điểm nổi bật của từng bộ phận?
- Mỗi đặc điểm (bộ phận lớn) gồm mấy chi tiết cần được tả?

- Mỗi chi tiết liên quan đến sự vật nào?
Trả lời được câu hỏi đó là học sinh nắm được đầy đủ nội dung của dàn ý.
Ví dụ với đề bài: Tả cây bàng ở sân trường em.
1. Mở bài : Giới thiệu cây bàng ở sân trường em
2. Thân bài:
* Tả theo trình tự thời gian
- Tả cây vào các mùa trong năm (gồm 4 phần lớn):
+ Mùa xuân.
+ Mùa hạ.
+ Mùa thu .
+ Mùa đông.
* Mỗi phần lớn gồm các chi tiết:
+ Mùa xuân: cành, lá, chim chóc,
+ Mùa hạ: lá và hoa,
+ Mùa thu: lá , quả,
+ Mùa đông: lá, cành cây,
* Các chi tiết liên quan đến sự vật: mưa xuân, nắng mùa hạ, gió mùa thu, chim
chóc, ong bướm, âm thanh của tiếng chim, Đặc biệt là con người cùng những tình
cảm gắn bó với cây, sự chăm sóc bảo vệ cây,
3. Kết bài: Cây bàng đã đem lại cho em và các bạn cảm giác dễ chịu gì, làm đẹp
cho ngôi trường như thế nào?
Dàn ý là cái khung vững chắc để đỡ bài văn. Một dàn ý tốt sẽ đảm bảo cho bài
văn không lạc đề, không thiếu ý, không mắc lỗi về bố cục Vì vậy để viết được một
bài văn hoàn chỉnh, học sinh phải lập được dàn ý và dựa vào dàn ý để viết.
5/ Biện pháp thứ 5: Rèn kĩ năng viết bài văn cho học sinh.
Viết bài văn là sản phẩm cuối cùng của học sinh. Một bài văn tả cảnh thường có
bố cục gồm ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.
- Mở bài: Giới thiệu đối tượng cần miêu tả
- Thân bài: Lần lượt miêu tả từng bộ phận của cây, chú ý miêu tả kỹ hơn những
nét đẹp, nét tiêu biểu nổi bật của cây.

- Kết bài: Nêu cảm nghĩ về đối tượng miêu tả.
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
10
Theo mô hình này thì văn miêu tả trở nên đơn điệu, rập khuôn, thậm chí có một số
em học sinh dùng cái khuôn ấy để lắp ghép cho tất cả các bài văn miêu tả khác nhau.
Vì vậy, giáo viên cần dạy cho các em viết theo các cách khác nhau.
5.1/ Dạy cách mở bài, kết bài
Học sinh thường mở bài bằng việc giới thiệu đối tượng và kết bài bằng cách nêu
cảm nghĩ của người viết. Vì vậy mở bài và kết bài trở nên đơn điệu, rập khuôn, dễ gây
nhàm chán.
Cứ theo kiểu rập khuôn này thì ta sẽ có một loạt mở bài và kết bài na ná như
nhau mặc dù đối tượng cần miêu tả có thể không giống nhau. Để bài văn sáng tạo hơn,
giáo viên cần hướng dẫn học sinh một số cách mở bài và kết thúc khác .
* Cách mở bài : Có thể mở bài bằng một lời thông báo ngắn gọn, đi thẳng vào vấn
đề.
Ví dụ: Ai cũng biết mùa thu là mùa vàng của hoa cúc. Còn gì đẹp hơn những bông
cúc vàng tươi, lộng lẫy trên còn đọng những giọt sương mai long lanh.
* Cách kết bài: Có thể kết bài bằng một câu văn tả.
Ví dụ: Kết bài cho bài văn tả cây chuối đang có buồng: Chuối mẹ đứng đó như
đang thao thức cùng trời đêm để canh cho đàn con ngủ say giấc nồng.
Cũng có thể kết bài bằng một vài lời tâm tình trực tiếp với đối tượng được
miêu tả.
Ví dụ: Kết bài cho bài văn tả cây hoa hồng: Cảm ơn hồng nhung nhé! Hồng nhung
là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người.
5.2/ Dạy viết phần thân bài
Thông thường, khi làm văn, học sinh chia bài làm ba phần: Mở bài, thân bài,
kết bài. Do đó, ứng với ba phần thường là ba đoạn văn. Mở bài và kết luận ngắn, thân
bài thì dài. Dù nội dung văn nghèo nàn hay phong phú, dù lượng bài văn ngắn hay dài,
dù đối tượng miêu tả ít hay nhiều, phần thân bài cũng chỉ có một đoạn. Đây là hạn chế

đáng tiếc mà ta bắt gặp trong bài làm của học sinh. Vì vậy giáo viên phải giúp học
sinh khắc phục hạn chế này bằng cách nào ? Điều trước tiên là phải xác định
những ý cần triển khai trong nội dung bài văn miêu tả để chia thân bài thành các đoạn
văn tương ứng. Có nhiều cách để chia đoạn trong bài văn tả cây cối.
Chia đoạn theo trình tự thời gian: Học sinh đặt đối tượng miêu tả vào các
khoảng thời gian khác nhau trong một năm thì theo bốn mùa: xuân, hạ, thu đông;
trong một ngày thì có sáng, trưa, chiều, tối.
Chia đoạn theo trình tự không gian : Học sinh quan sát đối tượng từ nhiều góc
độ, nhiều hướng khác nhau: Từ xa nhìn lại, từ ngoài nhìn vào, từ trong nhìn ra, từ trên
nhìn xuống, từ dưới nhìn lên, nhìn bên trái, nhìn bên phải, nhìn phía trước, nhìn phía
sau, nhìn toàn bộ hay nhìn chi tiết,
Chia đoạn theo đối tượng được miêu tả: Ví như tả gốc, thân, cành lá, hoa quả,
cảnh vật xung quanh,
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
11
Chia đoạn rồi thì phải suy nghĩ cách triển khai ý trong từng đoạn. Thông
thường, toàn bộ phần thân bài triển khai trong một đoạn văn thì nhiều khi chỉ cần liệt
kê các bộ phận của cây cũng có thể tạo thành đoạn (dù rằng nội dung miêu tả sẽ nghèo
nàn, dù rằng cách tả sẽ không hay). Nhưng khi tách phần thân bài ra thành một số
đoạn mà học sinh không có đủ kiến thức để triển khai các ý trong một đoạn thì những
đoạn văn cụt lủn ấy sẽ làm cho bài văn trở nên rời rạc, vụn vặt, thiếu liên kết. Như
vậy, thực tế này đòi hỏi người viết phải có khả năng mở rộng ý, phát triển hình ảnh
miêu tả một cách phong phú và hợp lí. Có như vậy bài văn tả cây cối của các em mới
giàu hình ảnh và có hồn.
Ngoài việc dùng từ, đặt câu, cách dựng đoạn và liên kết giữa các đoạn trong
một bài văn miêu tả cũng rất cần được quan tâm. Bài văn thường gồm nhiều đoạn,
mỗi đoạn tả một đặc điểm hay một phần của cảnh. Viết tốt các đoạn thì bài văn sẽ hay
nhưng học sinh lại rất lúng túng khi mở rộng các ý của đoạn. Vì vậy giáo viên cần
hướng dẫn các em cách mở rộng ý theo những hướng sau:

Mở rộng ý bằng cách liên tưởng, so sánh đối tượng đang miêu tả với những đối
tượng khác hoặc đặt đối tượng đang miêu tả trong các mối quan hệ với đối tượng
xung quanh.
Mở rộng ý bằng cách đi vào miêu tả thật tỉ mỉ, thật chi tiết từng đặc điểm về
đường nét, hình dáng, màu sắc của đối tượng.
Mở rộng ý bằng cách đan xen vào những câu văn tả là những câu văn nêu cảm
xúc, suy nghĩ, nhận xét hay sự liên tưởng tới một kỷ niệm nào đó.
Mở rộng ý bằng cách miêu tả đặc điểm với lời giới thiệu về giá trị, về công
dụng, ích lợi của cây được tả.
5.3/ Dạy các bước khi viết một bài văn tả cảnh
Tuy đã cung cấp cho học sinh hàng loạt những kiến thức về cách quan sát, cách
lập dàn ý, cách chuyển một phần của dàn ý thành đoạn văn, nhưng đối với từng bài
viết cụ thể chúng ta cần làm tốt các bước theo quy trình sau:
- Xác định, nắm chắc yêu cầu của bài.
- Học sinh thực hành quan sát, ghi chép những điều đã quan sát được.
- Tiến hành lập dàn ý cho bài văn.
- Học sinh thực hành viết theo yêu cầu của bài tập.
- Giáo viên chấm, nhận xét.
Ví dụ: Tiết 2 - tuần 26, Tả một cây có bóng mát (hoặc cây ăn quả, cây hoa)
mà em yêu thích.
+ Bước 1: Học sinh đọc yêu cầu đề bài.
Giáo viên hỏi: Bài yêu cầu gì? (Học sinh trả lời, giáo viên gạch dưới những
từ ngữ quan trọng: cây có bóng mát, cây ăn quả, cây hoa, yêu thích).
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
12
+ Bước 2: Giáo viên yêu cầu khoảng 2- 3 học sinh khá giỏi trình bày miệng
những điều mình đã quan sát được.
Lưu ý khi quan sát :
Để tiện cho việc tả từ bao quát đến cụ thể, em nên chọn góc độ từ xa đi đến

gần. Từ xa, những gì đã hiện lên; lại gần để tả từng bộ phận của cây nhưng cần chú ý
đến tả bóng mát
Cây cối gắn liền với nắng gió, chim chóc, với cả mùa nữa Vào mùa nào cây
đang có nhiều lá và cho bóng mát, cây đang ra hoa? Rồi âm thanh? Hãy lắng nghe
xem có những gì? (tiếng chim, tiếng người, tiếng gió thổi, ) Những ai có mặt và đang
làm gì ? Cây đó gắn với kỉ niệm nào của em?
+ Bước 3: Giáo viên yêu cầu học sinh lập dàn ý (giáo viên theo dõi giúp đỡ học
sinh còn yếu). Học sinh sắp xếp các ý đã quan sát thành dàn ý.
+ Bước 4 : Học sinh chuyển dàn ý thành bài văn (Có thể chỉ là một đoạn văn).
+ Bước 5: Đánh giá
* Những vấn đề cần chú ý khi yêu cầu học sinh viết văn tả cây cối:
Đối với học sinh bài văn tả cây cối có thể coi là một bức tranh bằng ngôn ngữ.
Khi viết học sinh có thể chọn một trong số các trình tự tả: Theo trình tự thời gian,
không gian, số lượng các bộ phận được tả, Bức tranh tả cây cối hay tả cảnh thiên
nhiên không bao giờ ở dạng tĩnh mà luôn có sự thay đổi, vì vậy khi tả phải làm nổi bật
được sự thay đổi này (mùa này khác mùa kia, buổi sáng khác
buổi chiều, )
Ngoài việc tả bao quát toàn bộ cả cây, học sinh cần tìm được một số hình ảnh
tiêu biểu để tập trung tả chi tiết, cụ thể làm nổi bật đối tượng đó. Đặc biệt là khi miêu
tả cần chú trọng dùng nhiều từ láy tượng hình, tượng thanh để miêu tả về màu sắc của
hoa lá hay mùi thơm của hoa trái. Dù cây nào thì cũng phải đặt nó trong một khoảng
không gian, thời gian cụ thể, và phải có mối quan hệ mật thiết với các hiện tượng tự
nhiên như nắng, gió, chim chóc và cả con người, Các biện pháp nghệ thuật so sánh,
nhân hoá nên được vận dụng nhiều để góp phần làm cho bài văn tả cây cối gợi cảm và
sinh động hơn.
- Bài văn gồm nhiều chi tiết do đó khi viết văn bắt buộc học sinh phải dựa vào dàn
ý để tả.
Đối với giáo viên tuỳ thuộc vào đối tượng học sinh mà có thể yêu cầu cụ thể:
+ Đối với học sinh trung bình giáo viên chỉ yêu cầu học sinh viết câu đúng, câu
văn rõ ràng.

+ Đối với học sinh khá giỏi giáo viên có thể khuyến khích sự sáng tạo của các
em như viết câu văn có hình ảnh sinh động, có sử dụng biện pháp tu từ, có bộc lộ cảm
xúc một cách chân thật, tự nhiên.
- Giáo viên cần trân trọng những suy nghĩ sáng tạo của các em mặc dù chỉ rất
nhỏ.
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
13
- Giáo viên tạo bầu không khí lớp học nhẹ nhàng, thoải mái.
- Đặc biệt giáo viên cần coi trọng khâu chấm bài và nhận xét bài. Chấm bài và
nhận xét bài chính là đánh giá cái được, cái chưa được của học sinh. Mục đích của
việc chấm bài là đánh giá kết quả bài viết của học sinh từ đó nắm được năng lực viết
văn của từng em để chuẩn bị tốt hơn cho những bài viết sau.
Chính vì thế khi chấm bài tôi chấm kỹ, sửa lỗi cho học sinh một cách triệt để,
đồng thời ghi lại những ý có sáng tạo, cách sử dụng từ, hình ảnh có giá trị của học
sinh để các em phát huy.
Khi nhận xét bài, tôi đã chỉ rõ cái được, cái chưa được của bài về từng khía
cạnh như:
+ Bài viết đúng nội dung, đủ ba phần, đúng theo yêu cầu chưa.
+ Cách dùng từ, viết câu ra sao (từ nào, câu nào viết hay, hay ở chỗ nào; từ nào
sử dụng chưa hợp lý, câu nào viết chưa đúng thì yêu cầu học sinh sửa lại. Có thể cho
học sinh ghi lại những câu văn hay để học tập).
+ Việc liên kết các câu, liên kết đoạn đã phù hợp chưa?
Sau đó, đối với những bài viết chưa tốt tôi yêu cầu các em về nhà viết lại bài,
giáo viên vẫn tiếp tục kiểm tra, cần khích lệ học sinh.
III/ Kết quả của việc thực hiện các biện pháp
Sau khi thực hiện các biện pháp trên trong năm học vừa qua tôi nhận thấy
về mặt chuyên môn tôi hiểu biết thêm nhiều và tự tin, không còn thấy
ngại trong giờ dạy Tập làm văn cho học sinh nhất là văn tả cây cối. Tôi
càng vui hơn khi thấy học sinh của mình có nhiều tiến bộ, những kiến

thức đã học phần lớn các em vận dụng tốt trong việc viết văn tả cây cối,
các em đã bắt đầu yêu thích giờ học văn. Chính vì thế chất lượng các bài
văn của học sinh đã được nâng lên một cách rõ rệt.
Cụ thể : Qua khảo sát kết quả cuối năm học 2011 - 2012 cũng với đề bài:
Hãy tả một cây ở sân trường gắn với nhiều kỷ niệm của em. Kết quả thu được như
sau:
Số
H
S
30
HS đạt
điểm giỏi
HS đạt
điểm khá
HS đạt
điểm TB
HS đạt
điểm yếu
SL % SL % SL % SL %
6 20% 10 33,3% 13 43,3% 1 3,3%
Cũng với đề bài ấy, qua khảo sát kết quả kiểm tra cuối năm học 2011 - 2012 đối
chứng với kết quả khảo sát cuối năm học 2010 - 2011, tôi thấy hầu hết các em trình
bày bài văn rõ ràng hơn, viết câu đúng và hay hơn; đặc biệt đã có học sinh viết bài văn
rất có “hồn”. Có đoạn mở bài để dẫn dắt người đọc, một đoạn kết bài ngắn gọn để
“gói” lại phần đã viết với những câu văn rất sinh động, với cảm xúc chân thật nhưng
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
14
lại thực sự rất có “văn”. Đặc biệt là số lượng bài đạt điểm khá, giỏi nâng lên rõ rệt.
Điều đó chứng tỏ những biện pháp mà tôi áp dụng đã thực sự góp phần “Nâng cao

chất lượng viết văn tả cây cối cho học sinh lớp 4”.
C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Bài học kinh nghiệm
Trong quá trình giảng dạy môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập làm văn
nói riêng, đặc biệt là dạy cho học sinh viết tốt văn tả cây cối ở lớp 4 mỗi giáo viên cần
phải luôn luôn nghiên cứu, sáng tạo ra những giải pháp hữu hiệu nhất để giảng dạy
cho học sinh. Luôn luôn chú trọng đến quan điểm tích hợp của chương trình trong quá
trình giảng dạy. Bằng những kinh nghiệm của bản thân trong quá trình giảng dạy, sau
khi áp dụng các biện pháp trên, tôi đã rút ra bài học sau:
* Đối với giáo viên:
a) Thường xuyên dự giờ, học hỏi kinh nghiệm, nghiên cứu tài liệu, sách tham
khảo để trau dồi thêm kiến thức và phương pháp dạy học.
b) Để nâng cao chất lượng viết văn tả cây cối cho học sinh lớp 4, người giáo
viên cần tạo cho các em hứng thú khi học văn với nhiều hình thức khác nhau.
c) Hình thành cho học sinh thói quen tích luỹ những hiểu biết về thế giới tự
nhiên trong cuộc sống và trong văn học bằng cách giao việc về nhà sưu tầm, quan sát,
lắng nghe rồi viết những điều quan sát, nghe thấy trong cuộc sống vào
phiếu học tập.
d) Dạy học sinh biết vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào viết văn miêu tả đặc biệt
là văn tả cây cối.
e) Giáo viên cần chú ý rèn cả kỹ năng nghe - nói - đọc - viết cho học sinh khi dạy
văn.
Việc hướng dẫn học sinh viết văn tả cây cối đạt kết quả cao không phải một
sớm một chiều, một tiết học nhất định. Vì thế người giáo viên cần phải có lòng kiên trì
và sự say mê nghiên cứu văn học.
* Đối với học sinh :
- Các em phải có ý thức tự học, tự rèn luyện đặc biệt là học viết văn để còn tiếp
tục học lên các bậc học trên.
- Đặc biệt các em phải trau dồi cho mình lòng say mê, yêu thích văn học.
- Chăm chỉ tìm tòi và đọc nhiều loại sách để bồi dưỡng tâm hồn, mở mang sự

hiểu biết về tự nhiên và thế giới xung quanh.
II. Những kiến nghị, đề xuất
1/ Đề xuất với tổ chuyên môn và nhà trường:
Tổ chức có hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên môn (Tăng cường dự giờ, trao
đổi kinh nghiệm, ), bổ sung và tăng cường sử dụng các tài liệu tham khảo
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
15
về dạy văn ở Tiểu học.
Tạo điều kiện để giáo viên tham gia hội thảo, dự giờ hội thi Giáo viên giỏi cấp
huyện, cấp tỉnh.
2/ Đề xuất với Phòng giáo dục:
- Đối với những sáng kiến của các đồng chí giáo viên trong ngành có giá trị áp
dụng trong giảng dạy Phòng giáo dục cần in thành tập san để các trường học tập
những kinh nghiệm quý báu.
- Có sự khuyến khích động viên đối với những giáo viên có những sáng kiến
kinh nghiệm hay.
Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi trong việc “Nâng cao chất
lượng viết văn tả cây cối cho học sinh lớp 4”. Rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến của các bạn đồng nghiệp!
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nam, ngày 1 tháng 10 năm 2012
Môn học:
Đạt giải:
Tác giả:
Trường :
Huyện
Tỉnh:
____________________________
Mời thầy cô và các bạn hãy vào o để có tất cả các Nghiên

cứu khoa học sư phạm ứng dụng tiểu học, các sáng kiến kinh nghiệm, giáo
án tổng hợp các lớp, các đề thi , các ebooks hay nhất , mới nhất và miễn phí .
Mọi chi tiết xin liên hệ email:
_________________the end__________________
__________________________________________________________________
______NGIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TIỂU HOC – có tại o
16