bài giảng vật lý 12 bài 28 tia x

Câu 1 : Tia tử ngoại có những tính chất gì? Bước sóng nằm trong khoảng nào?
Bài cũ
* Tác dụng lên phim ảnh
* Kích thích sự phát quang của nhiều chất
* Kích thích nhiều phản ứng hoá học
* Tác dụng sinh học
* Ion hoá chất khí, gây tác dụng quang điện
* Bị nước và thuỷ tinh … hấp thụ mạnh,
nhưng truyền qua được thạch anh.
Đặt hiệu điện thế U giữa anôt và catôt,
các electron phát xạ ra từ catôt được tăng
tốc trong điện trường đến đập vào anơt.
+
Anốt
Catốt
-
F
F
’
Tối ngày 8/11/1895, sau khi rời phòng thí nghiệm một quãng,
sực nhớ quên chưa ngắt cầu dao điện cao thế dẫn vào ống tia
catod, Wilhelm Conrad Roentgen (1845-1923) quay lại phòng và
nhận thấy một vệt sáng màu xanh lục trên bàn tuy phòng tối
om.
Hiện tượng này đã lôi cuốn ông và sau 49 ngày liên tục, ông đã
tìm ra tính chất của thứ tia bí mật mà ông tạm đặt tên là tia X và
mang lại cho ông giải Nobel về vật lý đầu tiên vào năm 1901.
Lịch sử phát hiện ra tia X (RƠNGHEN)
I. PHÁT HIỆN TIA

X
Khi chùm êlectron nhanh (tức
có năng lượng lớn) đập vào một
vật rắn thì vật đó phát ra tia X.
Ống Cu-lit-giơ
Đặt hiệu điện thế vài chục kilơvôn giữa anôt và
catôt. Các êlectron ba ra từ FF’ sẽ được tăng tốc trong
điện trường mạnh giữa Anốt và catốt đến đập vào anơt
làm cho A phát ra tia X.
+
Anốt
TiaX
Catốt
-
Nước làm
nguội
F
F
’
Dây nung FF’
CHỤP ĐIỆN TRONG CÔNG NGHIỆP:
CHIẾU ĐIỆN TRONG Y HỌC XÁC
ĐỊNH NHỮNG CHẤN THƯƠNG.
ống nanô cacbon(đường kính vài
ống nanô cacbon(đường kính vài
nanômét), chiều dài cỡ micrômét
nanômét), chiều dài cỡ micrômét
Nghiên cứu cấu trúc của vật rắn
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1:
Tia X

Bản chất
(1)
Tính chất
(2)
Ứng dụng
(3)

Nhiệm vụ:
- Cá nhân đọc lướt SGK, khoảng 3 phút.
-
Thảo luận, thống nhất, tiến hành chọn phiếu số thông
tin ghi vào cột tương ứng. Thời gian tối đa 5 phút.
Hướng dẫn hoạt động:
- Cá nhân đọc lướt SGK, khoảng 3 phút.
- Thảo luận, thống nhất, tiến hành chọn phiếu số
thông tin ghi số của phiếu vào cột tương ứng.
- Trước tiên chọn thông tin về bản chất và tính chất ghi
vào cột 1 và 2. Thời gian tối đa 3 phút.
- Tiếp theo, sau khi hoàn thành 1 và 2, nhóm tiếp chọn
phiếu số thông tin về ứng dụng vào cột 3. Thời gian tối
đa là 2 phút.
- Yêu cầu: + tính chất nổi bật nhất được ghi lên dòng
đầu tiên của cột tính chất.
+ Các ứng dụng phải được ghi số tương xứng
với tính chất của nó ở cột 2.
Hướng dẫn hoạt động:
- Cự người lên bảng ghi kết quả vào các cột tương ứng
trên vị trí bảng mà giáo viên chỉ định.
- Các thành viên trong nhóm quan sát kết
quả của nhóm khác, đối chiếu với kết quả

của nhóm mình, phát hiện sự khác biệt,
thảo luận, trao đổi để sửa đổi hoặc bảo vệ
kết quả đó hoặc chất vấn nhóm khác về vấn
đề đó.
- Cự người trả lời các phát vấn của nhóm
khác( nếu có), giáo viên.
Tia X
Bản Chất
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Là sóng điện từ có
bước sóng trong
khoảng
Cùng bản chất
với tia tử ngoại
Sai
Sai
Sai
Sai Sai
Sai
Sai
mm
811
1010
−−
→
TIA X L GÌ?
Định nghĩa:
Tia x là bức xạ không nhìn thấy có bước sóng rất ngắn
từ 10
-11

m đến 10
-8
m (ngắn hơn bước sóng của tia tử
ngoại).
Tia x có bản chất là sóng điện từ.
Bản chất:
Bản chất của TIA X l gì?
Tia X
Bản Chất Tính Chất
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Tính chất nổi bật và
quan trọng của tia X là
Khả năng đâm xuyên
Có tác dụng mạnh lên
kính ảnh
Làm phát quang một số
chất
Có khả năng iôn hóa
Có khả năng iôn hóa
chất khí.
chất khí.
Có tác dụng sinh lí, hủy
Có tác dụng sinh lí, hủy
hoại tế bào, diệt vi
hoại tế bào, diệt vi
khuẩn
khuẩn
Là sóng điện từ
có bước sóng
trong khoảng

Cùng bản chất
với tia tử ngoại
Sai
Sai
Sai
Sai
mm
811
1010
−−
→
2. Tính chất:
CHỤP HÌNH BÔNG HOA BẰNG TIA X
Tia X
Bản Chất Tính Chất
Công dụng
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Đo liều lượng tia X,
Đo liều lượng tia X,
chữa bệnh ung thư nông
chữa bệnh ung thư nông
Chụp điện ,chiếu điện.
Tìm khuyết tật nằm
bên trong sản phẩm
đúc bằng kim loại và
trong các tinh thể
Tính chất nổi bật và quan
trọng của tia X là Khả
năng đâm xuyên
Có tác dụng mạnh lên

kính ảnh
Làm phát quang một số
chất
Có khả năng iôn hóa chất
Có khả năng iôn hóa chất
khí.
khí.
Có tác dụng sinh lí, hủy
Có tác dụng sinh lí, hủy
hoại tế bào, diệt vi
hoại tế bào, diệt vi
khuẩn
khuẩn
Là sóng điện từ có
bước sóng trong
khoảng
Cùng bản chất
với tia tử ngoại
Sai
Sai Sai Sai Sai Sai Sai
mm
811
1010
−−
→
3. Công dụng:
- Trong y học: chiếu điện, chụp điện, chuẩn
đoán, chữa bệnh ung thư, diệt khuẩn…
- Trong công nghiệp: kiểm tra sản phẩm.
- Nghiên cứu cấu trúc vật chất.

- Kiểm tra hành lí khách đi máy bay.
Gemani
Gemani
-Tia gamma, tia X, tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy,
tia tử ngoại, sóng vô tuyến: đều có chung bản chất là
sóng điện từ, điểm khác nhau cơ bản giữa chúng là
bước sóng.
IV/THANG SÓNG ĐI N T :Ệ Ừ
)(10
11
m
−
<
λ
)(1010
811
m
−−
≤≤
λ
)(10.8,310
79
m
−−
≤≤
λ
)(10.6,710.8,3
77
m
−−

≤≤
λ
-Thang sóng điện từ:
+Tia gamma:
+Tia x:
)(1010.6,7
37
m
−−
≤≤
λ
)(10.310
44
m
≤≤
−
λ
+Tia tử ngoại:
+Aùnh sáng nhìn thấy:
+Tia hồng ngoại:
+Sóng vô tuyến:
Ánh
sáng
nhìn
thấy
Tia
hồng
ngoại
Tia tử
ngoại

Sóng vô tuyến
Tia
Rơnghen
Tia
Gamma
Cách phát
Các nguồn sáng
Vật nóng dưới
500
o
C
Vật nóng trên
2000
0
C
Máy phát vô tuyến
Oáng Rơnghen
Sự phân
huỷ hạt
nhân
Cách thu
Phương pháp vô tuyến
Phương pháp chụp ảnh
Phương pháp quang điện
Phương pháp nhiệt điện
Phương pháp ion hóa
Nêu các tính chất và tác
dụng của tia X?
Câu 1:
Đáp án: Khả năng đâm xuyên, tác

dụng làm đen kính ảnh, làm phát
quang một số chất, làm ion hoá không
khí và tác dụng sinh lí.
Câu 2. Sắp xếp Đúng thứ tự của các tia theo sự tăng
dần của bước sóng trên thang sóng điện từ
A. Tia hồng ngọai , ánh sáng nhìn thấy , tia X, tia tử
ngoại.
B. Tia tử ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia hồng
ngoại.
C. Tia tử ngoại , tia hồng ngoại , ánh sáng nhìn thấy ,
tia X.
D. Tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử ngoại,
tia X.



D. Tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử
ngoại, tia X.