bài giảng vật lý 9 bài 23 từ phổ, đường sức từ

BÀI 23 : TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài 1: Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được
bố trí như thế nào?
a.Tạo với kim nam châm một góc bất kỳ b. Song song với kim nam châm
c. Vuông góc với kim nam châm d. Tạo với kim nam châm một góc nhọn
Bài 2: Từ trường không tồn tại ở đâu?
a. Xung quanh nam châm b. Xung quanh dòng điện
c. Xung quanh điện tích đứng yên d. Xung quanh Trái Đất
Bài 3: Có một số pin để lâu ngày và một đoạn dây dẫn. Nếu không
có bóng đèn pin để thử, có cách nào kiểm tra được pin còn điện
hay không khi trong tay bạn có một kim nam châm?
Trả lời: Mắc hai đầu dây dẫn vào hai cực của pin. Đưa kim nam châm lại
gần dây dẫn. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì pin còn
điện, Nếu kim nam châm không lệch khỏi hướng Nam – Bắc thì pin hết
điện
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Ta đã biết xung quanh nam châm, xung
quanh dòng điện có từ trường. Bằng mắt
thường chúng ta không thể nhìn thấy từ
trường. Vậy làm thế nào để có thể hình
dung ra từ trường và nghiên cứu từ tính
của nó một cách dễ dàng, thuận lợi?
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. TỪ PHỔ
1. THÍ NGHIỆM:
Quan sát hình vẽ sau:
Rắc đều một lớp mạt sắt lên tấm
nhựa trong, phẳng. Đặt tấm
nhựa này lên trên một thanh nam

châm rồi gõ nhẹ. Quan sát hình
ảnh mạt sắt vừa được tạo thành
trên tấm nhựa
C1: Các mạt sắt xung quanh nam châm
được sắp xếp như thế nào?
- Nhận xét gì về mật độ đường mạt sắt ở
vùng gần nam châm, vùng xa nam châm
C1: Mạt sắt được xếp thành những
đường cong nối từ cực này sang
cực kia của nam châm.
Gần nam châm đường mạt sắt dày, xa nam
châm các đường mạt sắt thưa dần
2. KẾT LUẬN:
Trong từ trường của thanh nam
châm, mạt sắt được sắp xếp thành
những đường cong nối từ cực này
sang cực kia của nam châm. Càng
xa nam châm những đường này
càng thưa dần.
Càng xa nam châm các đường
mạt sắt càng thưa dần
Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường
mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ
trường yếu.
Các đường mạt sắt xung quanh
nam châm gọi là từ phổ. Từ
phổ cho ta hình ảnh trực quan
về từ trường
- Tại sao gần nam châm mạt sắt dày, xa nam
châm mạt sắt thưa?

Gần nam châm từ trường mạnh, xa nam châm
từ trường yếu
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I.TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
a. Hãy dùng bút chì tô dọc theo các đường
mạt sắt nối từ cực nọ sang cực kia của nam
châm trên tấm nhựa
Ta được các đường liền nét, biểu diễn đường
sức của từ trường ( gọi là đường sức từ )
Mô tả trên hình vẽ sau:
b. Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối
tiếp nhau trên một đường sức từ vừa
vẽ được.
C2: Nhận xét gì về sự sắp xếp của các
kim nam châm nằm dọc theo một đường
sức từ?
C2: Trên mỗi đường sức từ kim nam
châm định hướng theo một chiều
nhất định
Quy ước chiều đường sức từ:
Chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc
xuyên dọc kim nam châm được đặt
cân bằng trên đường sức từ đó
- Hãy dùng mũi tên đánh dấu chiều
của đường sức từ vừa vẽ được
S

N
C3: Đường sức từ có chiều đi vào
cực nào và đi ra từ cực nào của
thanh nam châm?
C3: Bên ngoài thanh nam châm, các đường
sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào
cực Nam
2. KẾT LUẬN:
a. Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc
theo một đường sức từ. Cực Bắc của kim
này nối với cực Nam của kim kia .
b. Mỗi đường sức từ có một chiều xác định.
Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức
từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam
của nam châm
c. Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ
dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ
thưa
N S
TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT
III. VẬN DỤNG
Quan sát hình vẽ
C4:hình vẽ cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U.
Dựa vào đó, hãy vẽ các đường sức từ của nó.
C4: Ở khoảng giữa hai từ
cực của nam châm chữ U,
các đường sức từ gần
như song song với nhau
Quan sát hình vẽ
C5: Hình vẽ cho biết chiều

một đường sức từ của thanh
nam châm thẳng. Hãy xác
định tên các từ cực của nam
châm
C5: Đầu A của thanh nam châm là cực Bắc,
đầu B là cực nam
A
A
B
B
N S
Quan sát hình vẽ
C6: Hình cho hình ảnh từ phổ của hai thanh nam châm đặt
gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của
chúng
C6: Các đường sức
từ được biểu diễn
trên hình vẽ có chiều
đi từ cực Bắc của
nam châm bên trái
sang cực Nam của
nam châm bên phải
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận: Từ phổ là hình ảnh trực quan của từ trường ( các
đường sức từ). Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt
lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ

N S
2. Kết luận: Các đường sức từ có chiều
nhất định. Ở bên ngoài thanh nam châm,
chúng là những đường cong đi ra từ cực
Bắc, đi vào cực Nam của nam châm
III. VẬN DỤNG
C4:
C5:
C6:
Hướng dẫn học sinh tự học:
1. TỪ PHỔ LÀ GÌ ? CÓ THỂ TẠO RA TỪ PHỔ BẰNG CÁCH NÀO ?
1. Từ phổ là gì? Có thể tạo ra từ phổ
bằng cách nào?
2. Chiều của đường sức từ được
quy ước như thế nào?
Học bài , thuộc ghi nhớ, đọc thêm
phần có thể em chưa biết.
Làm bài tập: 23.1 23.5 sbt vật
lý 9
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ
CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH