Slide bài giảng mô hình kinh tế - Mô hình về cạnh tranh không hoàn hảo

1
Ch¬ng5
M« h×nh vÒ c¹nh tranh
kh«ng hoµn h¶o
Copyright ©2007 FOE. All rights reserved.
2
Đặtgiátrongđộcquyềntậpđoàn

Chúng ta giả định rằng thị tr ờng là cạnh
tranh hoàn hảo trên khía cạnh cầu

Có nhiều ng ời mua, mỗi ng ời mua là ng ời
chấp nhận giá

Chúng ta giả định rằng hàng hoá chỉ có
một mức giá

Giả thiết này không thích hợp nếu mô tả thị tr
ờng khác biệt sản phẩm
3
Đặtgiátrongđộcquyềntậpđoàn

Chúng ta giả định có nhiều hãng t ơng đối
nhỏ và đồng nhất (n)

Ban đầu số l ợng các hãng n cố định, nh ng
sau đó n thay đổi do sự gia nhập hoặc rút lui
khỏi thị tr ờng vì lợi nhuận

Sản l ợng mỗi hãng là q
i

(i=1,,n)

Sản l ợng và chi phí của các hãng nh nhau
4
Đặtgiátrongđộcquyềntậpđoàn

Hàm cầu thể hiện các mức giá t ơng ứng
với các mức sản l ợng của ngành là:
P = f(Q) = f(q
1
+q
2
++q
n
)

Mục tiêu của các hãng là tối đa hoá lợi nhuận

i
= f(Q)q
i
C
i
(q
i
)

i
= f(q
1

+q
2
+q
n
)q
i
C
i
5
Môhìnhđặtgiácủađộcquyền
tậpđoàn

Mô hình nửa cạnh tranh giả định các
hãng là ng ời chấp nhận giá

P đ ợc coi là cố định

Mô hình cartel giả định các hãng cấu
kết hoàn hảo với nhau trong việc lựa
chọn giá và sản l ợng cho ngành
6
Môhìnhđặtgiácủađộcquyền
tậpđoàn

Mô hình Cournot giả định hãng i coi sản l
ợng của hãng j cố định khi ra quyết định

q
j
/q

i
= 0

Mô hình khác nhau dự đoán giả định rằng
sản l ợng của j sẽ phản ứng lại đối với
quyết định sản l ợng của hãng i

q
j
/q
i
0
7
Môhìnhnửacạnhtranh

Mỗi hãng giả định là ng ời chấp nhận giá

Điều kiện cần để tối đa hoá lợi nhuận

i
/q
i
= P (C
i
/q
i
) = 0
P = MC
i
(q

i
) (i=1,,n)

Dọc theo cầu thị tr ờng có n ph ơng trình
cung sẽ đảm bảo thị tr ờng sẽ kết thúc tại
giải pháp cạnh tranh ngắn hạn
8
Môhìnhnửacạnhtranh
Q
P
MC
D
MR
Q
C
P
C
Mỗi hãng hành động nh ng ời chấp nhận
giá, P = MC
i
do đó sản l ợng Q
C
đ ợc bán với
giá P
C

9
Môhìnhcartel

Giả thiết hành vi chấp nhận giá có thể

không thích hợp trong ngành độc quyền
tập đoàn

Mỗi hãng tự quyết định giá và sản l ợng của
mình

Một giả định khác là các hãng hành
động theo nhóm và cùng ra quyết định
nhằm kiếm lợi nhuận nh trong độc quyền
10
Môhìnhcartel

Trong tr ờng hợp này, cartel hành động
nh nhà độc quyền nhiều nhà máy và
chọn sản l ợng q
i
cho mỗi hãng để tối đa
hoá tổng lợi nhuận toàn ngành
= PQ [C
1
(q
1
) + C
2
(q
2
) ++ C
n
(q
n

)]

=
++++++=
n
i
iinn
qCqqqqqqf
1
2121
)(] )[ (
11
Môhìnhcartel

Điều kiện cần là:
0)() (
21
=


++++=


i
i
n
i
qM C
q
P

qqqP
q

Có nghĩa là:
MR(Q) = MC(Q) = MC
i
(q
i
)

Tại điểm tối đa hoá lợi nhuận, doanh thu
cận biên bằng chi phí cận biên của mỗi
hãng
12
Môhìnhcartel
Q
P
MC
D
MR
Q
M
P
M
Nếu các hãng cấu kết và hành động nh
nhà độc quyền, MR = MC
i
nên sản l
ợng Q
M

đ ợc sản xuất và bán với mức
giá P
M

13
Môhìnhcartel

Có ba vấn đề về cartel:

Cấu kết là bất hợp pháp

Đòi hỏi các nhà quản lý cartel biết hàm cầu
thị tr ờng và chi phí cận biên của mỗi hãng

Hoà nhập có thể không ổn định

Mỗi hãng có động cơ tăng sản l ợng do P > MC
i
14
MôhìnhCournot

Mỗi hãng đều thừa nhận rằng các quyết
định về sản l ợng q
i
của họ làm ảnh h ởng
đến giá

P/q
i
0

Tuy nhiên, mỗi hãng tin rằng quyết định
của nó không ảnh h ởng đến các quyết
định của hãng khác

q
j
/q
i
= 0 đối với mọi j i
15
MôhìnhCournot

Điều kiện cần để tối đa hoá lợi nhuận:
0)( =


+=


ii
i
i
i
i
qMC
q
P
qP
q

Hãng tối đa hoá lợi nhuận khi MR
i
= MC
i

Hãng giả định rằng thay đổi sản l ợng q
i
sẽ
ảnh h ởng đến tổng doanh thu thông qua
ảnh h ởng trực tiếp lên giá thị tr ờng
16
MôhìnhCournot

Sản l ợng của mỗi hãng sẽ v ợt quá sản l
ợng của cartel

Doanh thu cận biên của mỗi hãng lớn hơn
doanh thu cận biên của thị tr ờng

Sản l ợng của mỗi hãng sẽ giảm so với
sản l ợng cạnh tranh

q
i
P/q
i
< 0
17
MôhìnhCournot

Giá lớn hơn chi phí cận biên nh ng lợi
nhuận của ngành sẽ thấp hơn so với
mô hình cartel

Số l ợng các hãng trong ngành lớn hơn,
điểm cân bằng sẽ gần với kết quả trong
cạnh tranh
18
MôhìnhCournotvềsongphơng

Giả sử có 2 hãng sở hữu nguồn n ớc
khoáng tự nhiên

Mỗi hãng có chi phí sản xuất bằng 0

Mỗi hãng từ quyết định sản l ợng bán ra thị
tr ờng là bao nhiêu

Cầu thị tr ờng về n ớc khoáng nh sau
Q = q
1
+ q
2
= 120 - P
19
MôhìnhCournotvềsongphơng

Do chi phí cận biên của mỗi hãng bằng
0, giải pháp nửa cạnh tranh sẽ tạo ra

mức giá thị tr ờng bằng 0

Tổng l ợng cầu là 120

Phân chia sản l ợng giữa hai hãng không
xác định đ ợc

Mỗi hãng có chi phí cận biên bằng 0 tại các
mức sản l ợng
20
MôhìnhCournotvềsongphơng

Giải pháp cartel về vấn đề này có thể
xác định thông qua tối đa hoá doanh
thu của ngành (hoặc lợi nhuận)
= PQ = 120Q - Q
2

Điều kiện cần là:
/Q = 120 - 2Q = 0
21
MôhìnhCournotvềsongphơng

Sản l ợng, giá và lợi nhuận tối đa là:
Q = 60
P = 60
= 3.600

Phân chia sản l ợng và lợi nhuận không
xác định đ ợc chính xác

22
MôhìnhCournotvềsongphơng

Doanh thu (hoặc lợi nhuận) hai hãng là:

1
= Pq
1
= (120 - q
1
- q
2
) q
1
= 120q
1
- q
1
2
- q
1
q
2

2
= Pq
2
= (120 - q
1
- q

2
) q
2
= 120q
2
- q
2
2
- q
1
q
2

Điều kiện cần để tối đa hoá lợi nhuận:
02120
21
1
1
==


qq
q
02120
12
2
2
==

qq
q
23
MôhìnhCournotvềsongphơng

Ph ơng trình của điều kiện cần đ ợc gọi là
Hàm phản ứng
Hàm phản ứng

Chỉ ra mỗi hãng phản ứng nh thế nào đối
với mức sản l ợng của hãng khác

Tại điểm cân bằng, mỗi hãng phải sản
xuất những gì nh các hãng khác nghĩ
24
MôhìnhCournotvềsongphơng
Q
B
120
40
60
Hàmphảnứngcủahãng1
Cournot
Hàmphảnứngcủahãng2
6040 1200

2
120
2
1

q
q

=
2
120
1
2
q
q

=
Q
A
Cânbằngcạnhtranh
Giảiphápcartel
25
M«h×nhCournotvÒsongph¬ng
•
Gi¶i c¸c hµm ph¶n øng ta cã:
q
1
= q
2
= 40
P = 120 - (q
1
+ q
2
) = 40

π
1
= π
2
= Pq
1
= Pq
2
= 1,600
•
L u ý: c©n b»ng Cournot n»m gi÷a m«
h×nh nöa c¹nh tranh vµ m« h×nh cartel