Slide bài giảng mô hình kinh tế - Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường

Ch¬ng8
VaitrßcñaChÝnh
phñtrongnÒn
kinhtÕthÞtrêng
Slide 22-2
Giớithiệu
Tạisaovấnđềônhiễmlàmộtvấnđề
nónghổitrêntoàncầu?Tạisaocáclàng
ungthđãtốnrấtnhiềugiấy,mực?
Chúngtasẽphântíchcácnguyênnhân
nhằmxemxétliệuthịtrờngtựdohoạt
độnghiệuquảhaykhông.
Slide 22-3
Mụcđíchnghiêncứu

Hiểu thế nào là cân bằng hiệu quả

Phân tích nh ợc điểm của độc quyền

Hiểu đ ợc bản chất của hàng hoá công cộng
và vấn đề kẻ ăn không

Thảo luận về vấn đề ngoại ứng

Nguyên nhân của phân phối thu nhập không
công bằng
Slide 22-4
Mụcđíchnghiêncứu

Vai trò của thông tin

Chính phủ điều tiết độc quyền tự nhiên bằng
cách nào?

Vai trò của Chính phủ trong việc điều chỉnh
ngoại ứng

Làm thế nào để phân phối thu nhập công
bằng trong xã hội
Slide 22-5

Cân bằng hiệu quả (hiệu quả PARETO)

Thất bại của thị tr ờng

Sức mạnh độc quyền

Hàng hoá công cộng

Ngoại ứng

Phân phối thu nhập không công bằng

Thông tin không hoàn hảo
Nộidung
Slide 22-6
Bạncóbiếtrằng

Chính phủ quy định cấm hút thuốc lá ở
những nơi công cộng?

Tại nhiều nơi trên thế giới, những ng ời
hút thuốc lá có phòng cách ly riêng để
không làm ảnh h ởng đến những ng ời
khác?
Slide 22-7
Cânbằnghiệuquả

Nền kinh tế hoạt động theo cơ chế
cạnh tranh hoàn hảo.

Đ ờng cung thị tr ờng là tổng các chi phí
cận biên của các hãng.

Đ ờng cầu thị tr ờng là tổng các lợi ích
cận biên của ng ời tiêu dùng.
Slide 22-8
C©nb»nghiÖuqu¶

C©n b»ng thÞ tr êng t¹i ®iÓm E
–
Gi¸ c©n b»ng lµ P
*
–
S¶n l îng c©n b»ng lµ Q
*
–
§iÒu g× x¶y ra t¹i ®iÓm E???
Slide 22-9
C©nb»nghiÖuqu¶
D=

Σ
MU
Gi¸
S¶n l îng
S=
Σ
MC
Q
*
P
*
NSB
E
E
Slide 22-10
C©nb»nghiÖuqu¶

T¹i ®iÓm E
–
P
*
= MC nªn ng êi s¶n xuÊt thu ® îc lîi
nhuËn tèi ®a
–
P
*
= MC nªn ng êi tiªu dïng thu ® îc lîi Ých
rßng tèi ®a
–
Nh vËy, hiÖu qu¶ PARETO ®¹t ® îc khi:

MU = MC = P
*
Slide 22-11
Thấtbạicủathịtrờng

Sức mạnh thị tr ờng của độc quyền

Hàng hoá công cộng

Ngoại ứng

Phân phối thu nhập không công bằng

Thông tin không đối xứng
Slide 22-12
Sứcmạnhthịtrờngcủađộcquyền

Tối đa hoá lợi nhuận khi MR = MC

Trong độc quyền thì P > MR

Nh vậy đối với độc quyền thì P > MC

Độc quyền đặt giá cao hơn và sản xuất
sản l ợng thấp hơn mức tối u cho xã hội

Gây ra tổn thất về phúc lợi xã hội (DWL)
Slide 22-13
Sứcmạnhthịtrờngcủađộcquyền
Q

P
MC=AC
D
MR
Nếu thị tr ờng là cạnh tranh, sản l ợng và giá
tối u sẽ là Q* và P*
Q*
P*
Độc quyền sản xuất ít hơn và đặt giá cao
hơn cạnh tranh (Q
m
và P
m
)
Q
m
P
m
Slide 22-14
Sứcmạnhthịtrờngcủađộcquyền
Thặng d tiêu dùng (CS) giảm
Thặng d sản xuất (PS) tăng
Phần mất không do
độc quyền gây ra
Q
P
MC=AC
D
MR
Q*

Q
m
P*
P
m
CS giảm chuyển một phần
sang PS nên PS tăng
Slide 22-15
Hµngho¸c«ngcéng

Hµng ho¸ c«ng c«ng thuÇn tuý
–
Kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh
–
Kh«ng cã tÝnh lo¹i trõ

Hµng ho¸ c«ng c«ng kh«ng thuÇn tuý
chØ cã mét trong hai thuéc tÝnh trªn
Slide 22-16
Hànghoácôngcộng

Hàng hoá công công gây ra vấn đề
kẻ ăn không tức là thoả mãn lợi ích
của ng ời tiêu dùng nh ng không trả giá.

Chi phí cận biên của việc cung sản
phẩm đó cho ng ời tiêu dùng bổ sung
bằng không.
Slide 22-17
Hµngho¸c«ngcéng


VÝ dô vÒ hµng ho¸ c«ng céng
–
An ninh quèc phßng
–
Sãng TV cña ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam
–
Sãng Radio
Slide 22-18
Hànghoácôngcộng

Giả sử có hai ng ời tiêu dùng hàng hoá
công cộng

Ng ời thứ nhất sẵn sàng trả giá P
1
để sử
dụng Q
1
cung cấp Q
1
.

Ng ời thứ hai sẵn sàng trả giá P
2
để sử
dụng Q
2
nh ng Q
2

thuộc Q
1
và do thuộc tính
của hàng hoá công cộng nên ng ời thứ 2 là
kẻ ăn không .
Slide 22-19
Hµngho¸c«ngcéng
E
1
•
•
Q
2
P
1
P
2
Q
1
E
2
S=MC
D
1
=MU
1
D
2
=MU
2

P
Q
Slide 22-20
Hµngho¸c«ngcéng
E
1
•
•
Q
2
P
1
P
2
Q
1
E
2
S=MC
D
1
=MU
1
D
2
=MU
2
P
Q
P

*
=P
1
+P
2
D=NSB
Q
*
E
•
Slide 22-21
Hànghoácôngcộng

Mức giá và sản l ợng tối u cho xã hội là
tại điểm E (P
*
; Q
*
). Nếu cung cấp Q
*
thì
cả hai ng ời tiêu dùng trên đều là kẻ
ăn không .

Liệu hàng hoá công cộng có giá bán
hay không???
Slide 22-22
Ngoạiứng

Là những hoạt động sản xuất kinh doanh

hoặc tiêu dùng nh ng không đ ợc phản ánh
trên thị tr ờng

Tích cực

Tiêu cực

Ngoại ứng và hàng hoá công cộng:

ảnh h ởng ngoại ứng là những ảnh h ởng không
chủ định lên hoạt động hoặc chủ thể khác.

Cả hai đều dẫn đến việc phân bổ nguồn lực không
hiệu quả.
Slide 22-23
Ngo¹iøng
Ngo i øng lµ nh ng l i Ých hay chi ạ ữ ợ
phÝ nh h ng ra bªn ngoµi nh ng ả ưở
kh«ng c ph n ¸nh qua gi¸ c . đượ ả ả
L i Ých nh h ng ợ ả ưở
ra bªn ngoµi
ngo i øng tÝch c cạ ự
Chi phÝ nh h ng ả ưở
ra bªn ngoµi
ngo i øng tiªu c cạ ự
«i khi c g i lµ nh ng t¸c ng n bªn thø ba.Đ đượ ọ ữ độ đế
Slide 22-24
Ngoạiứng

Ô nhi m và ùn t c

giao thông

Hàng xóm n ào

Khói thu c lá

Phòng cháy

Tiêm phòng bệnh lây

Giáo dục

Nâng cấp nhà ở
Ngoạiứngtiêucực
Ngoạiứngtiêucực
Ngoạiứngtíchcực
Ngoạiứngtíchcực
Tại sao ngoại ứng là là thất bại của thị tr ờng?

Tiêu cực: Sản xuất ra quá nhiều

Tích cực: Sản xuất ra quá ít

Thị tr ờng không hiệu quả
Slide 22-25
Ngo¹iøngtiªucùc

C¸c thuËt ng÷ liªn quan:

MSB – Lîi Ých x· héi cËn biªn


MPC – Chi phÝ c¸ nh©n cËn biªn

MEC – Chi phÝ ngo¹i øng cËn biªn

MSC – Chi phÝ x· héi cËn biªn
MSC = MPC + MEC