GIÁO ÁN SINH HỌC 11 NC BÀI 36 PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA

GVHD: Đặng Thị Dạ Thủy Ngày 11 tháng 11 năm 2012
Người soạn: Nguyễn Thị Duyên Tiết số:
Trường: ĐHSP Huế
GIÁO ÁN
Bài36: PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
I.Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trình bày được khái niệm phát triển.
- Trình bày được các nhân tố chi phối sự ra hoa.
- Phân tích được mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển.
- Nhận biết được sự ra hoa là giai đoạn quan trọng của quá trình phát triển ở thực
vật hạt kín.
- Nêu được một số ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển trong sản xuất.
2.Kỹ năng:
- Quan sát tranh, hình
- Phân tích, tổng hợp
- Vận dụng lý thuyết vào giải thích các hiện tượng trong thực tiễn.
3.Thái độ:
- Nhận thức đúng quy luật sinh trưởng và phát triển của cây trồng, mối quan hệ
mật thiết giữa hai quá trình để vận dụng trong trồng trọt đem lại hiệu quả cao.
- Có ý thức bảo vệ, chăm sóc cây trồng một cách hợp lý.
II. Trọng tâm bài học:
- Khái niệm phát triển
- Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển
III.Phương pháp dạy học:
- Hỏi đáp - tìm tòi
- Quan sát tranh, sơ đồ - tìm tòi
IV.Phương tiện dạy học:
- Hình 36 ( SGK 11- CB) “ Cây cà chua ra hoa khi đã đạt đến độ tuổi xác định”.
- Hình 36.2( SGK 11- NC): “ Sự ra hoa ở cây ngày ngắn và cây ngày dài”.
- Hình 36.1(SGK12 – NC) mô tả thí nghiệm về vai trò của Florigen của

Trailakhian.
- Một số hình ảnh liên quan phần ứng dụng kiến thức sinh trưởng và phát triền.
V. Tổ chức tiết học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ V.Tiến trình:
Câu 1: Hooocmon thực vật là gì?
Câu 2: Ở thực vật, hoocmôn có vai trò thúc quả chóng chín là?

Câu 3: Nơi sản sinh ra Auxin?
3. tổ chức hoạt động dạy bài mới:
a.Đặt vấn đề: Đối với thực vật có hoa, ra hoa là một dấu hiệu dặc biệt của sự phát
triển. Vậy phát triển là gì? Khi nào thì cây sẽ ra hoa? Sự ra hoa của cây chịu tác
động của những nhân tố nào? Để biết được diều đó hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm
hiểu bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa.
b. Hoạt động dạy học;
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU KHÁI NIỆM PHÁT TRIỂN
Thời
gian
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
10
phút

- GV: yêu cầu học
sinh quan sát hình cây
cà chua ra hoa khi đã
đạt đến tuổi xác định

? Cây cà chua sau 14
ngày có gì thay đổi?
 ? Ngoài tăng kích
thước thì sau 14 ngày
cây cà chua còn có
những biến đổi nào
khác ?
-GV: Sử dụng sơ đồ để
phân tích:
Như vậy, sự tăng kích
HS: Cây tăng lên về
kích thước
- HS:
+ Có thêm 5 lá mới
+ Hình thành hoa ở đỉnh
I.Phát triển:
Phát triển của cơ thể
thực vật là toàn bộ
những biến đổi diễn ra
theo chu trình sống của
một cá thể bao gồm 3
quá trình liên quan với
nhau : sinh trưởng,
phân hoá tế bào , mô và
phát sinh hình thái tạo
nên các cơ quan của cơ
thể( rễ, thân, lá và hoa
quả)
thước là biểu hiện của
sinh trưởng, việc phát

sinh thêm lá mới, hình
thành hoa chính là kết
quả của quá trình phân
hoá mô, tế bào, phát
sinh hình thái cơ quan.
Tất cả những biến đổi
trên ở cây cà chua là
biểu hiện của phát
triển. Vậy phát triển là
gì ?
-Gv chính xác hoá khái
niêm và sử dụng lại sơ
đồ: Những biến đổi ở
cây cà chua để đi đến
kết luận:
NHẤN MẠNH RA
HOA GIAI ĐOẠN
QUAN TRONG J
CỦA QUÁ TRÌNH PT
Ở TV HẠT KÍN,
ĐÁNH DẤU SỰ
CHUYỂN TỪ GIAI
-Hs: Phát triển của cơ
thể thực vật là toàn bộ
những biến đổi diễn ra
theo chu trình sống bao
gồm 3 quá trình liên
quan với nhau sinh
trưởng, phân hoá và
phát sinh hình thái cơ

quan.
ĐOẠN STPT DINH
DƯỠNG SANG GIAI
ĐOẠN STPT SINH
SẢN
 Chúng ta cũng có
thể nói rằng sinh
trưởng là sự biến
đổi về lượng, còn
phát triển là sự biến
đổi về chất. Vậy
giữa sinh trưởng và
phát triển có mối
quan hệ như thế
nào.
 Để biết được điều
đó chúng ta cùng
tim hiểu mục II.
Mối quan hệ giữa
sinh trưởng và phát
triển.
HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU MỐI QUAN HỆ GIỮA SINH TRƯỞNG VÀ
PHÁT TRIỂN
Thời
gian
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung

10
phút
Gv sử dụng lại hình
cây cà chua ở trên :
Quá trình tăng kích
thước của cây cà chua
từ 914 lá chính là
quá trình sinh trưởng.
Trong quá trình sinh
trưởng đó đã phát sinh
thêm 5 lá mới và hình
thành hoa ở đỉnh –
những cấu trúc mới 
sự phân hóa. Đây
chính là quá trình phát
triển.
Vậy em có nhận xét gì
về 2 quá trình này ?
chúng có mối quan hệ
như thế nào ?
-Gv liên hệ thực tế :
Cũng từ mối quan hệ
mật thiết giữa sinh
trưởng và phát triển
như vậy cho nên trong
sản xuất tuỳ theo mục
đích sản xuất mà
chúng ta nên đấy mạnh
tác động ở giai đoạn
nào cho thích hợp

Ví dụ :
+ Các loài cây lấy lá
như bắp cải thì ta sử
dụng các biện pháp
Hs : Hai quá trình đó có
liên quan với nhau .
sinh trưởng gắn liền với
phát triển, phát triển
trên nền tảng sinh
trưởng.
II. Mối quan hệ giữa
sinh trưởng và phát
triển.
Giữa sinh trưởng và
phát triển có mối quan
hệ mật thiết với nhau,
liên tiếp và xen kẽ nhau
trong đời sống thực vật.
Sự biến đổi về số lượng
rễ, thân, lá sẽ dẫn đến
sự thay đổi ở chất lượng
hoa, quả, hạt.
hợp lý để đẩy mạnh
giai đoạn sinh trưởng
+ Các loài cây lấy hạt,
quả thì ta không chỉ
tác động để cây sinh
trưởng tốt tạo tiền đề
cho phát triển mà còn
phải có các biện pháp

hợp lý để đấy nhanh
quá trình tích luỹ vật
chất về hạt, quả tăng
năng suất.
Có phải bao giờ trong
thực tế cũng duy trì
được mối quan hệ hài
hoà giữa sinh trưởng
và phát triển không
sơ đồ 4 mối tương
quan giữa sinh trưởng
và phát triển.
Ra hoa là giai đoạn
quan trọng của quá
trình phát triển ở thực
vật là thời điểm đánh
dấu chuyển từ pha sinh
trưởng phát triển sinh
dưỡng sang pha sinh
trưởng phát triển sinh
sản. Thế nhưng, tại sao
LOÀI CÂY RA HOA
VÀO ĐÔNG CÓ CÂY
CHỈ RA HOA VÀO
MÙA HÈ ?Và tại sao
cây re 50 năm hơn nửa
đời người mới ra hoa
một lần duy nhât ?
Vậy phải chăng sự ra
hoa chịu sự chi phối

của những nhân tố
nhất định nào đó ?
Những nhân tố đó là gi
chúng ta cùng tìm hiểu
mục III. Những nhân
tố chi phối sự ra hoa.
HOẠT ĐỘNG 3: CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
Thời
gian
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
15
phút
GV: Sử dụng lại sơ
đồ cây cà chua ra
hoa khi dạt đến tuổi
xác định
 ?Cây cà chua ra
hoa khi nao ?
GV bổ sung : Như
vậy cây cà chua ra
hoa khi
đạt đến tuổi nhất
định- tuổi của cây
GV: Cây ra hoa khi
HS: Khi mọc đủ 14 lá
III. Các nhân tố chi phối

sự ra hoa:
1.Tuổi của cây :
-Sự ra hoa phụ thuộc vào
giống, loài đến độ tuổi thì
cây ra hoa
Ví dụ:
+ Cam thảo ra hoa lúc 5
tuổi.
+ Tre 50 năm mới ra hoa
một lần.
đạt đến tuổi xác định
nhưng không phải
điều kiện ngoại cảnh
không ảnh hưởng
đến sự ra hoa cua
cây.
Có rất nhiều thực
vật mà nhiệt độ,
đặc biệt là nhiệt
độ thấp, có ý
nghĩa rất quan
trọng cho sự hình
thành hoa của
chúng.
Ví dụ như đối với
các cây hai năm
như su hào, bắp
cải…nếu thời kỳ
dinh dưỡng của
chúng trải qua

một mùa đông
lạnh thì sang năm
sau mới ra hoa.
Còn nếu như
không có tác động
của nhiệt độ thấp
thì chúng giữ lại
trạng thái dinh
dưỡng không xác
định
HS: Là quá trình xúc
2. Nhiệt độ thấp và quang
chu kỳ:
a.Nhiệt độ thấp:
- Ra hoa phụ thuộc vào
nhiệt độ thấp ( xuân hoá),
thực vật chỉ ra hoa sau khi
trải qua mùa đông hay xử lí
hạt ở nhịêt độ thấp
GV: Hiện tượng
xuân hóa là gì?
GV: Người ta ứng
dụng hiện tượng
xuân hóa để làm gì?
GV bổ sung lien hệ
thực tế:
*. việc xử lý nhiệt độ
thấp cho củ giống
của hoa loa kèn có
thể tạo ra hoa loa

kèn trái vụ vào dịp
Tết Nguyên đán, làm
tăng hiệu quả kinh tế
cho người sản xuất
hoa.
*. Nếu bảo quản củ
giống khoai tây
trong điều kiện nhiệt
độ thấp thì chất
lượng củ giống rất
cao, cây sinh trưởng
phát triển tốt và năng
suất khoai tây cao
hơn.
Do đó , bảo quản
giống trong kho lạnh
là biện pháp để
giống tốt nhất hiện
nay.
GV: Quang chu kỳ là
gì?
 Cây ra hoa phụ
tiến hay kích thích
phản ứng ra hoa trong
cây nhờ trải qua nhiệt
độ thấp
Bằng xử lý nhiệt độ
thấp người ta có thể
biến cây lúa mì mùa
đông thành lúa mỳ

mùa xuân, cây hai
năm thành cây 1 năm.
HS:
+ Quang chu kỳ: Sự
ra hoa ở thực vật phụ
thuộc vào tương quan
b. Quang chu kỳ:
*. Khái niệm:
Quang chu kỳ là sự ra hoa ở
thực vật phụ thuộc vào
tương quan độ dài ngày,
đêm.
*. Phân loại :
+ Cây ngày ngắn
+ Cây ngày dài

*. Đối với cây ngày ngắn
nếu phá vỡ đêm dài thành
đêm ngắn thì cây sẽ không
ra hoa
*. Đối với cây ngày dài nếu
phá vỡ đêm dài thành đêm
ngắn thì cây sẽ ra hoa.
thuộc vào quang chu
kỳ được chia ra
thành những nhóm
nào?
GV bổ sung: Ngoài
cây ngày ngắn, cây
ngày dài còn có cây

trung tính(SGK12
NC)
+Cây trung tính: ra
hoa không phụ thuộc
nhiệt độ xuân hóa và
quang chu kì.
GV: Vậy cây ngày
ngăn là gì?
Cây ngày dài là gì?
GV:Sự ra hoa của
cây ngày ngắn và
cây ngày dài phụ
thuộc vào quang chu
kỳ như thế nào?
Chúng ta cùng tìm
hiểu thí nghiệm sau
Chiếu hình
36.2( SGK 11- NC):
“ Sự ra hoa ở cây
ngày ngắn và cây
ngày dài”. Và cho
độ dài ngày, đêm.
+ Hai nhóm: Cây
ngày ngắn, cây ngày
dài
HS:
+ Cây ngày ngắn: là
cây cần đêm dài để ra
hoa
+ Cây ngày dài là cây

cần đêm ngắn để ra
hoa
học sinh dự đoán kết
quả .
GV tổng kết:Trong
đêm tối chỉ cần có
một lóe sáng với
cương độ yếu có thể
ức chế sự ra hoa của
cây ngày ngắn nhưng
không ảnh hưởng
đến cây ngày dài.
Như vậy phản ứng
quang chu kỳ không
phụ thuộc vào diệp
lục mà do một sắc tố
khác quy định đó
chính là phitocrom.
Vậy phitocrom là gì?
Chung ta cùng tìm
hiểu mục c.
phitocrom
GV: Bản chất của
phitocrom là gì? Tồn
tại thành mấy dạng?
GV: P
đx
có tác dụng
gì đối với cây?
GV: Ở diều kiện

quang chu kỳ thich
hợp, trong cây hình
thành một loại
hoocmon có tác
dụng kich thich sự ra
hoa. Đó là loại
hoocmon nào chúng
ta cùng tìm hiểu mục
HS:
+Phitocrom là một
loại protein hấp thụ
ánh sáng.
+ Tồn tại ở 2 dạng:
Dạng hấp thụ ánh
sáng đỏ có bước song
660nm (Pđ) và dạng
hấp thụ ánh sáng đỏ
xa bước sóng 730nm
(Pđx).
HS:
+ Tác động đến sự ra
hoa
+ Tác động đến sự
nẩy mầm
+ Tác động đến sự
đóng mở khí khổng
c. phitocrom:
*. Khái niệm:
Phitocrom là một loại
protein hấp thụ ánh sáng.

Tồn tại ở 2 dạng: Dạng hấp
thụ ánh sáng đỏ có bước
song 660nm (Pđ) và dạng
hấp thụ ánh sáng đỏ xa bước
sóng 730nm (Pđx).
Ánh sang, đỏ
P
đ
P
đx
Tối, đỏ xa
P
đ
: không hoạt động
P
đx
: Hoạt động
3. Hoocmon thực vật
GV: Chiếu hình
36.1(SGK12 – NC )
và phân tích:
Khi sử lí cây ngày
ngắn ra hoa trong
điều kiện ngày ngắn,
nhưng không sử lí
cây ngày dài mà cây
ngày dài vẫn ra hoa?
Tại sao như vậy?
GV: Florigen được
hình thành ở đâu?và

vận chuyển như thé
nào?
Trong thực tiễn
người ta đã ứng dụng
kiến thức về sinh
trưởng và phát triển
HS: Ở cây ngày ngắn
đã hình thành một
loại hoocmon –
Florigen có tác dụng
kích thích sự ra hoa ,
va hoocmon đó đã di
chuyển qua chỗ ghép.
HS: Được hình thành
ở lá, vận chuyển đến
các đỉnh sinh trưởng
của thân.
*. Vai trò của P
đx
:
+ Tác động đến sự ra hoa
+ Tác động đến sự nẩy mầm
+ Tác động đến sự đóng mở
khí khổng
3. Hoocmon thực vật:
- Hoocmon thực vật được
hình thành ở lá, còn gọi là
florigen (gibêrelin +
antêzin)
- Di chuyển đến các đỉnh

sinh trưởng của thân,
chuyển cây từ trạng thái
sinh dưỡng sang trạng thái
ra hoa.
như thế nào?
HOẠT ĐỘNG 4: TÌM HIỂU ỨNG DỤNG VỀ KIẾN THỨC SINH TRƯỞNG
VÀ PHÁT TRIỂN
Thời
gian
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
5
phút
GV : Loại hoocmon
nào có vai trò trong
phá bỏ trạng thái
ngủ nghỉ của hạt ?
GV bổ sung : khi đã
nắm rõ các giai đoạn
sinh trưởng phát
triển ở thực vật
người ta sử dụng
GA để phá bổ trạng
thái ngủ nghỉ của
hạt, kích thích hạt
nảy mầm.
Trong công nghệ lên

men bia sử dụng GA
để tăng nhanh quá
trình thuỷ phân tinh
bột thành mạch nha.
HS: Gibêrêlin
IV. Ứng dụng kiến thức
về sinh trưởng và phát
triển:
1. Ứng dụng kiến thức
về sinh trưởng:
Trong trồng trọt:
+ Đề thúc hạt hay củ
nảy mầm sớm khi chúng
đang ở trạng thái ngủ, có
thể sử dụng hoocmon
giberelin.
+ Trong việc điều tiết
ST của cây gỗ trong rừng…
+ Trong công nghệ
rượu bia: Sử dụng hoocmon
KTST giberelin để tăng quá
trình phân giải tinh bột
thành mạch nha
GV : cho học sinh
quan sát hình ảnh
rừng cao su lúc còn
non và lúc trưởng
thành
Có nhận xét gì về
mật độ trồng ?

GV phân tích :
- Căn cứ vào ảnh
hưởng của ánh sáng.
Khi cây còn non thì
trồng với mật độ
dày để thúc đẩy gỗ
non mọc vống
nhanh nhờ điều kiện
ánh sáng yếu dưới
tán rừng. Khi cây
sinh trưởng đến một
mức độ nhất định thì
ta chặt bớt đi chỉ để
lại với mật độ cần
thiết ánh sáng
chiếu xuốnghạn
chế phát triển chiều
cao, phát triển
đường kínhcây gỗ
sẽ to, khoẻ, đáp ứng
yêu cầu thị trường.

Gv cho học sinh
HS : Khi còn non mật
độ dày trưởng thành
mật độ giảm dần.
xem 1 số hình ảnh
như chiếu sáng các
vườn cúc vào ban
đêm, thắp đèn tại

các vườn thanh long
vào mùa đông, gối
vụ ở ngô, xen canh
cây hoa màu vào
vườn cây ăn trái
Gv giải thích việc
ứng dụng kiến thức
phát triển ở các ví
dụ trên XEM CÁCH
GIẢI THÍCH Ở GA
CỦA BÍCH VIỆT
liên hệ thực tiễn
điều kiện khí hậu,
các nhân tố ánh
sáng, nhiệt độ ở Việt
Nam.
2. Ứng dụng kiến thức
về phát triển:
Trong sản xuất nông
nghiệp:Dựa vào nhu cầu
ánh sáng
- - Gieo trồng đúng thời vụ,
nhập nội, chuyển vùng cây
trồng.
- Sử dụng ánh sáng
nhân tạo để kích thích hoặc
kìm hãm sự ra hoa của cây
trồng.
IV. CỦNG CỐ(3 Phút):
Câu 1: Ánh sáng đỏ có bước sóng 730 nm sẽ:

A. Kìm hãm sự ra hoa của cây ngày dài, kích thích sự ra hoa của cây ngắn.
B. Kìm hãm sự ra hoa của cây ngày ngắn, kích thích sự ra hoa của cây ngày dài.
C. Kích thích sự ra hoa của cây ngày ngắn và cây ngày dài
D. Kìm hãm sự ra hoa của cây ngày ngắnvà cây ngày dài
Câu 2: Quang chu kì là sự ra hoa phụ thuộc vào:
A. Độ dài ngày và đêm.
B. Tuổi cuả cây.
C. Độ dài ngày.
D. Độ dài đêm
Câu 3: Florigen là hoocmon kích thích
A. Tạo nên các thành phần hoa của cây.
B. Tạo nên các thành phần của lá cây.
C. Tạo nên giới tính đực.
D. Tạo nên giới tính cái
SƠ ĐỒ CÁC MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Bón nhiều đạm
Điều kiện ngoại cảnh bất lợi
Đất nghèo dinh duỡng
Điều kiện ngoại cảnh thuận lợi
Sinh trưởng nhanh
Phát triển chậm
Sinh trưởng chậm
Phát triển nhanh
SƠ ĐỒ NHỮNG BIẾN ĐỔI Ở CÂY CÀ CHUA
Phát sinh hình thái cơ quan
Phân hoá tế bào, mô
PHÁT TRIỂNNNNN
Sinh trưởng
Hình thành hoa, quả
Phát sinh thêm lá, rễ mới

Tăng kích thước
Biến đổi ở cây cà chua