giáo án tin học 11 bài 1 khái niệm về lập trình và ngôn ngữ lập trình

Giáo án Tin học 11
Tiết theo PPCT:01
§1: KHÁI NIỆM LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:
1. Kiến thức:
- Học sinh nhận biết được có ba lớp ngôn ngữ lập trình và các mức của ngôn
ngữ lập trình : ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
- Biết dược vai trò của chương thình dịch.
2. Kĩ năng:
- Phân biệt được hai khái niệm biên dịch và thông dịch, phân biệt được các
loại ngôn ngữ lập trình.
3. Tư duy, thái độ:
- Thấy được sự cần thiết và tiện lợi khi sử dụng các ngôn ngữ lập trình bậc
cao. - Liên hệ được với quá trình giao tiếp trong đời sống.
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN:
1. Phương pháp:
- Kết hợp phương pháp giảng dạy như: truyền thống, vấn đáp, có hình
minh hoạ.
2. Phương tiện:
- Vở ghi lý thuyết, Sách giáo khoa và sách giáo viên lớp 11.
- Sách tham khảo (nếu có).
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP, NỘI DUNG BÀI GIẢNG:
1. Ổn định lớp:
Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ và gợi động cơ bài học:
- Giới thiệu chương trình học lớp 11.
- Giới thiệu bài học.
3. Bài giảng, nội dung bài giảng:
* Hoạt động 1: Tìm hiều khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình.
a. Nội dung:
Mọi bài toán có thuật toán đều có thể giải được trên máy tính điện tử.

Các bước để giải một bài toán:
- Xác định bài toán.
- Xây dựng được thuật toán khả thi.
- Lập trình.
Lập trình là việc sử dụng cấu trúc dữ liệu và các lệnh của một ngôn ngữ lập
trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt những thao tác của thuật toán.
Ngôn ngữ lập trình là một phần mềm dùng để diễn đạt thuật toán thành một
chương trình giúp cho máy tính hiểu được thuật toán đó.
Một số ngôn ngữ lập trình: Ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
b. Các bước tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
1. Viết nội dung bài toán đặt vấn đề của
bài giải phương trình bậc nhất và kết
luận nghiệm của phương trình ax + b =
0.
- Hãy xác định các yếu tố Input và
Output của bài toán?
- Hãy xác định các bước để tìm
Output?
1. Học sinh quan sát nội dung bài toán
và theo dõi yêu cầu của giáo viên.
- Input: a,b
- Output: x=-b/a, vô nghiệm, vô số
nghiệm
Bước 1: Nhập a,b
Bước 2: Nếu a<>0 kết luận có nghiệm
x=-b/a
Bước 3: Nếu a=0 và b<>0 kết luận vô
nghiệm
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- Diễn giải: Hệ thống các bước này
được gọi là thuật toán.
- Nếu trình bày thuật toán với một
người nước ngoài; các em sẽ dùng
ngôn ngữ nào để diễn đạt?
- Nếu diễn đạt thuật toán này cho máy
hiểu, các em dùng ngôn ngữ nào?
- Diễn giải: Hoạt động để diễn đạt một
thuật toán thông qua một ngôn ngữ lập
trình được gọi là lập trình.
- Yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa
và cho biết khái niệm lập trình.
- Hỏi: kết quả của hoạt động lập trình?
2. Yêu cầu học sinh cho biết các loại
ngôn ngữ lập trình.
- Hỏi: Các em hiểu như thế nào về
ngôn ngữ máy, ngôn ngữ bậc cao và
Bước 4: Nếu a=0 và b=0 kết luận vô số
nghiệm.
- Ngôn ngữ Tiếng Anh.
- Dùng ngôn ngữ lập trình
- Lập trình là việc sử dụng cấu trúc dữ
liệu và các lệnh của một ngôn ngữ lập
trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt
những thao tác của thuật toán.
- Ta được một chương trình.
2. Tham khảo sách giao khoa và sử
dụng vốn hiểu biết về Tin họIII.
- Ngôn ngữ máy
- Hợp ngữ

- Ngôn ngữ bậc cao
- Ngôn ngữ máy: các lệnh được mã hóa
bằng các kí hiệu 0 -1. Chương trình được
viết trên ngôn ngữ máy có thể được nạp
vào bộ nhớ và thực hiện ngay.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
hợp ngữ?
- Hỏi: Làm thế nào để chuyển một
chương trình viết từ ngôn ngữ bậc cao
sang ngôn ngữ máy?
- Hỏi: Vì sao không lập trình trên ngôn
ngữ máy để khỏi phải mất công chuyển
đổi mà người ta thường lập trình bằng
ngôn ngữ bậc cao?
- Ngôn ngữ bậc cao: Các lệnh được mã
hóa bằng một ngôn ngữ gần cới ngôn
ngữ Tiếng Anh. Chương trình viết trên
ngôn ngữ bậc cao phải được chuyển đổi
thành chương trình trên ngôn ngữ máy
mới có thể thực hiện được.
- Phải sử dụng một chương trình dịch để
chuyển đổi.
- Lập trình bằng ngôn ngữ bậc cao dễ
viết hơn vì các lệnh được mã hóa gần với
ngôn ngữ tự nhiên. Lập trình trên ngôn
ngữ máy rất khó, thường các chuyên gia
lập trình mới lập trình được.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu hai loại chương trình dịch: thông dịch và biên dịch: Thông
dịch và biên dịch.
a. Nội dung:

- Chương trình dịch là một chương trình có chức năng chuyển đổi một
chương trình được viết bằng một ngôn ngữ lập trình bậc cao thành một chương
trình có thể thực hiện được trên máy tính.
- Cần phải có một chương trình dịch để chuyển chương trình được viết bằng
các ngôn ngữ khác thành ngôn ngữ máy.
- Đầu vào của chương trình dịch là một chương trình được viết bằng ngôn ngữ
lập trình bậc cao. Đầu ra cũng là một chương trình nhưng được viết bằng ngôn ngữ
máy.
- Biên dịch: Kiểm tra, phát hiện lỗi và dịch toàn bộ chương trình nguồn thành
một chương trình có thể thực hiện trên máy.
- Thông dịch: lần lượt dịch và thực hiện từng lệnh một.
b. Các bước tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
1. Nêu vấn đề:
Các em muốn giới thiệu về trường
mình cho một người khách du lịch
quốc tế biết tiếng Anh, có 2 cách để
thực hiện:
- Cách 1: Cần một người biết tiếng
Anh, dịch từng câu nói của em sang
tiếng Anh cho người khách.
- Cách 2: Em soạn nội dung cần giới
thiệu ra giấy và người phiên dịch dịch
toàn bộ nội dung đó sang tiếng Anh rồi
đọc cho người khách.
- Hãy lấy ví dụ tương tự trong thực tế
về biên dịch và thông dịch từ tiếng Anh
sang tiếng việt.
1. Chú ý lắng nghe ví dụ của giáo viên
và thảo luận để tìm ví dụ tương tự.

- Khi thủ tướng một chính phủ trả lời
phỏng vấn trước nhà báo quốc tế, họ
thường cần một người thông dịch để
dịch từng câu tiếng việt sang tiêng Anh.
- Khi thủ tướng chính phủ đọc một bài
diễn văn tiếng Anh trước hội nghị, họ
cần một người biên dịch để chuyển văn
bản tiếng Việt thành tiếng Anh.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
2. Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK
và sử dụng các ví dụ trên để cho biết
các bước trong tiến trình thông dịch
và biên dịch.
2. Nghiên cứu SGK và suy nghĩ để trả
lời.
a. Biên dịch: (Compiler)
Bước 1: Duyệt, phát hiện lỗi, kiểm tra
tính đúng đắn của lệnh trong chương
trình nguồn.
Bước 2: Dịch toàn bộ chương trình
nguồn thành một chương trình trên ngôn
ngữ máy.
b. Thông dịch:
Bước 1: Kiểm tra tính đúng đắn của lệnh
tiếp theo trong chương trình nguồn.
Bước 2: Chuyển lệnh đó thành ngôn ngữ
máy.
Bước 3: Thực hiện các câu lệnh vừa
được chuyển đổi.
IV. Củng cố lại bài:

1. Những nội dung đã học:
- Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình.
- Có 3 loại ngôn ngữ lập trình: Ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao
- Khái niệm chương trình dịch.
- Có 2 loại chương trình dịch là biên dịch và thông dịch.
2. Câu hỏi và bài tập về nhà:
- Trả lời các câu hỏi 1,2,3 trong SGK trang 13.
- Xem trước bài học: Các thành phần của ngôn ngữ lập trình.
*******************************************