Bài soạn văn 9 Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)

Bài Soạn
Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)
I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
- Huy Cận tên đầy đủ là Cù Huy Cận(1919-2005) quê ở Hà Tĩnh.
-Huy Cận nổi tiền trong phong trào thơ mới với tập thơ Lửa thiêng, ông tham gia
cách mạng năm 1945, sau cách mạng ông mang nhiều trọng trách trong chính
quyền: là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam.
-Ông được nhà nước trao tặng Giải thưởng Văn học nghệ thuật năm 1996.
2.Tác phẩm
-Đoàn thuyền đánh cá(sáng tác năm 1958) trong chuyến đi thực tế của ông ở
vùng mỏ Quảng Ninh và được in trong tập thơ Trời mỗi ngày một sáng.
3.Bố cục: 3 phần
-Phần 1: 2 khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá.
-Phần 2: 4 khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển dưới ánh trăng.
-Phần 3: Còn lại: Cảnh đoàn thuyền ra về.
4.Cảm hứng chủ đạo:
-Cảm hứng thiên nhiên.
-Cảm hứng lao động.
II.Phân tích nội dung:
1.Cảnh hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền khởi hành.
-Cảnh hoàng hôn:
+Mặt trời như hòn lửa.
+Sóng cài then đêm sập cửa.
-Nghệ thuật:
+So sánh: “Mặt trời-Hòn lửa”
+Nhân hóa: Vũ trụ cũng có linh hồn.
=>Vũ trụ là một khoảng không tráng lệ lúc hoàng hôn, đó là vẻ đẹp lung linh mà
vũ trụ ban tặng cho con người, với nghệ thuật so sánh, nhân hóa và hình ảnh ẩn
dụ(then, cửa), tác giả đã ví ngầm vũ trụ là ngôi nhà vĩ đại đang chìm vào giấc ngủ,
đó là hình ảnh mới lạ nhưng vô cùng thân quen, gần gũi.

- Cảnh đoàn thuyền khởi hành:
+Đoàn thuyền: lại ra khơi(tất cả những ngư dân lại ra khơi đánh cá, công việc
được tiếp diễn hằng ngày)
+Câu hát căng buồm-gió: đây là tiếng hát của những người làm chủ, làm chủ
biển khơi, làm chủ cuộc đời, căng buồm là sức trẻ vươn mình, gió cũng có thể là gió
của thời đại, gió để sức trẻ căng lên, tiếng hát sôi nổi hơn, 3 hình ảnh mang ý nghĩa
tượng trưng(câu hát, buồm, gió) là tiếng hát của những người làm việc, còn là tiếng
hát ca ngợi quê hương, khỏe khoắn, lãng mạn, chan chứa niềm vui.
2.Cảnh đoàn thuyền đánh cá
-Thiên nhiên:
+Trên biển ban đêm: trăng, biển bằng.
+Cá: nhiều chủng loại, hình ảnh màu sắc đẹp
+Gió: căng buồm
- Con người lao động: tiếng hát gọi cá: tiếng hát rộn ràng, náo nức, tràn trề niềm
vui phấn khởi
- Cảnh bắt cá: kéo xoăn tay: khỏe mạnh, làm việc khẩn trương, tư thế dáng hình
đẹp
=>Cảnh đánh cá trên biển diễn ra khẩn trương, sôi nổi, thủ pháp phóng đại liên
tưởng táo bạo, bất ngờ, hình ảnh người lao động và công việc của họ được đặt vào
không gian rộng lớn của biển trời trăng sao để làm tăng thêm tầm vóc, vị thế của
con người. Ở đây còn là sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên vũ trụ. Con
thuyền, giỏ, trăng, buồm, lưới sao, đó là khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, hòa nhập
với con người, với công việc lao động, tuy mệt nhọc thế nhưng việc làm của họ đã
trở thành bài ca.
3.Cảnh thuyền đánh cá trở về
- Không gian: Biển cả
- Thời gian: Lúc bình minh “mặt trời nhô màu mới”
- Con thuyền: chạy đua
- Âm thanh tiếng hát cất cao: tiếng hát của chiến thắng công việc.
*Nghệ thuật:

- Đầu cuối tương ứng: đoàn thuyền trở về trong niềm vui chiến thắng, câu hát lại
lặp lại thể hiện niềm vui chiến thắng sau một ngày ra khơi.
- Hình ảnh “ mặt trời đội biển” và “mắt cá” là hình ảnh tưởng tượng sáng tạo, là
sự tuần hoàn của thời gian, là sự tiếp nối của công việc mới, và sự hăng hái của
những người lao động. Tóm lại với âm hưởng khỏe khoắn, sôi nổi, bay bổng, lạc
quan, cách gieo vần linh hoạt, tưởng tượng phong phú, bài thơ cho ta thấy sự hài
hòa của thiên nhiên với con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà
thơ trước cuộc sống mới.