bài 43. trao đổi chất trong hệ sinh thái

Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
VD: Một QXSV ven rừng có các loài sau:
Hãy dùng mũi tên thể hiện mối quan hệ dinh dưỡng
Hãy dùng mũi tên thể hiện mối quan hệ dinh dưỡng
giữa các loài sinh vật trên?
giữa các loài sinh vật trên?
Cỏ
Nai
Hổ
VSV
Cỏ
Nai
Hổ
VSV
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
Chuỗi thức ăn là
Chuỗi thức ăn là
gì?
gì?
- Là một dãy các loài sinh vật có mối quan hệ với nhau
về mặt dinh dưỡng, trong đó loài này ăn loài khác phía
trước và là thức ăn của loài tiếp theo phía sau.
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
Chất mùn bã
Trong hệ sinh thái
Trong hệ sinh thái

có mấy loại chuỗi
có mấy loại chuỗi
thức ăn?
thức ăn?
+ Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật phân giải mùn bã
hữu cơ
+ Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật tự dưỡng
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
Vi sinh vật
Vi sinh vật
Vi sinh vật
Quan sát các chuỗi thức ăn trên,
Quan sát các chuỗi thức ăn trên,
hãy cho biết các chuỗi đó có mối
hãy cho biết các chuỗi đó có mối
quan hệ dinh dưỡng với nhau
quan hệ dinh dưỡng với nhau
như thế nào?
như thế nào?
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
Lưới thức ăn là gì?
Lưới thức ăn là gì?
2. Lưới thức ăn
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
2. Lưới thức ăn
- Là tập hợp các chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái, có những mắt
xích chung.

QXSV
Trăn
Rắn
Cầy
Hạt dẻ
Đại bàng
Diều hâu
Chim
Nai
Sâu
Sóc
Hổ
Thực vật
Hãy thiết lập lưới thức
Hãy thiết lập lưới thức
ăn trong quần xã sau?
ăn trong quần xã sau?
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
2. Lưới thức ăn
Quan sát số lượng, thành phần
Quan sát số lượng, thành phần
loài trong 2 quần xã trên, cho
loài trong 2 quần xã trên, cho
biết quần xã nào có lưới thức
biết quần xã nào có lưới thức
ăn phức tạp hơn?
ăn phức tạp hơn?
- Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài thì
lưới thức ăn càng phức tạp.

I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
2. Lưới thức ăn
3. Bậc dinh dưỡng:
- Là những loài cùng mức năng lượng và sử dụng thức
ăn cùng mức năng lượng trong lưới thức ăn (hoặc chuỗi
thức ăn).
- Trong quần xã có nhiều bậc dinh dưỡng:
+ Bậc dinh dưỡng cấp 1 (Sinh vật sản xuất)
+ Bậc dinh dưỡng cấp 2 (SVTT bậc 1)
+ Bậc dinh dưỡng câp 3 (SVTT bậc 2)

+ Bậc dinh dưỡng cấp cao nhất: bậc cuối cùng.
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
2. Lưới thức ăn
3. Bậc dinh dưỡng:
Hãy ghi chú tên các bậc dinh dưỡng
Hãy ghi chú tên các bậc dinh dưỡng
thay cho các chữ a, b, c,…
thay cho các chữ a, b, c,…
SV SX SV TT1 SV TT2 SV TT3 SV PG
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
II. THÁP SINH THÁI
Thực vật
Chuột
Rắn
Đại bàng
Thế nào là tháp sinh thái?
Thế nào là tháp sinh thái?

- Tháp sinh thái: bao gồm
nhiều hình chữ nhật xếp chồng
lên nhau, có chiều cao bằng
nhau, còn chiều dài khác nhau
biểu thị độ lớn của mỗi bậc
dinh dưỡng.
Nghiên cứu Tháp sinh thái để làm gì?
Nghiên cứu Tháp sinh thái để làm gì?
- Để xem xét mức độ dinh dưỡng ở từng bậc dinh dưỡng và toàn
bộ quần xã, người ta xây dựng các tháp sinh thái.
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
II. THÁP SINH THÁI
Quan sát các dạng
Quan sát các dạng
tháp, hãy cho biết có
tháp, hãy cho biết có
bao nhiêu dạng tháp
bao nhiêu dạng tháp
sinh thái?
sinh thái?
+ Tháp số lượng:
+ Tháp sinh khối:
+ Tháp năng lượng:
- Có ba loại tháp
sinh thái:
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
II. THÁP SINH THÁI
+ Tháp số lượng: xây dựng dựa trên số lượng cá thể
sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.
+ Tháp sinh khối: xây dựng dựa trên khối lượng tổng

số của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích hay
thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng.
+ Tháp năng lượng: xây dựng dựa trên số năng lượng
được tích lữu trên một đơn vị diện tích hay thể tích
trong một đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh dưỡng.
Trong 3 tháp, tháp năng lượng là hoàn thiện nhất.
Tuy nhiên, xây dựng tháp năng lượng khá phức tạp,
đòi hỏi nhiều công sức, thời gian.
1. Quan sát lưới
thức ăn bên cạnh,
hãy cho biết có bao
nhiêu mắt xích
chung trong lưới
thức ăn đó?
A. 3 B. 4
C. 5 D. 6
- Học thuộc bài.
- Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Đọc bài mới trước khi tới lớp.