Bài 26: Ứng dụng nam châm

Giáo viên: Nguyễn Văn Hoàng

MỤC TIÊU CẦN NẮM
+ Nêu được nguyên tắc hoạt động của loa điện, tác dụng của nam
châm trong rơle điện từ, chuông báo động.
1. Kiến thức
2. Kĩ năng
+ Phân tích, tổng hợp kiến thức.
+Giải thích được hoạt động của nam châm điện.
3. Thái độ:
Thấy được vai trò to lớn của Vật lí học, từ đó có ý thức học tập, yêu
thích môn học.
+ Kể tên được một số ứng dụng của nam châm trong đời sống và kĩ thuật
TƯ LiỆU
- Sử dụng phần mềm k- lite codec pack, chạy đoạn Video Clip hướng
dẫn học sinh thí nghiệm.
- Sử dụng phần mềm VIOLET để kiểm tra kiến thức.
- Sử dụng phần mềm Myvideo Converter để chuyển đổi đoạn video 3gp
sang avi, phần mềm Total Video Converter chuyển đổi nhạc và tiếng
chuông sang đui Wav.

CHUẨN BỊ
* GIÁO VIÊN:
+ Giáo án
+ Hình 26.2; 26.3; 26.4 phóng to
* ĐỐI VỚI MỖI NHÓM HỌC SINH:
+ Ống dây điện khoảng 100 vòng, đường kính của cuộn dây cỡ 3cm

+ Một giá thí nghiệm
+ Một biến trở con chạy.

+ Một nguồn điện 6V.
+ Một ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A.
+ Một nam châm hình chữ U.
+ Một công tắc điện.
+ Năm đoạn dây nối có lõi bằng đồng và có vỏ cách điện, mỗi đoạn dài
khoảng 30cm.
+ Một loa điện có thể tháo gỡ để lộ rõ cấu tạo bên trong gồm một ống
dây, nam châm, màng loa.

KiỂM TRA BÀI CŨ
HS1: Mô tả thí nghiệm về sự nhiễm từ sắt và thép? Giải thích vì sao sử dụng lõi
sắt non để chế tạo nam châm điện?
ĐÁP ÁN
Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép và trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua.
Lõi sắt hay lõi thép hút được đinh sắt. Khi ngắt dòng điện lõi sắt mất hết từ
tính, lõi thép vẫn còn từ tính.
HS2: Nếu cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật?
ĐÁP ÁN
Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật, bằng cách tăng
cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây.

BÀI 26: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I. LOA ĐiỆN
II. RƠ LE ĐiỆN TỪ
III. VẬN DỤNG
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
2. Cấu tạo của loa điện
1. Cấu tạo và hoạt động của rơ le điện từ
2. Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ

BÀI 26: ỨNG DỤNG NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng
từ của nam châm lên ống dây có dòng
điện chạy qua
a. Thí nghiệm:
Mắc mạch điện theo hình 26.1SGK. Quan sát
và cho biết, có hiện tượng gì xảy ra với ống
dây trong các trường hợp sau:
Hình 26.1SGK
-?: Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua
ống dây?
-?: Đóng công tắc K, di chuyển con chạy của
biến trở để tăng, giảm (hoặc thay đổi) cường
độ dòng điện qua ống dây?
b. Kết luận
(SGK)
- Khi có dòng điện chạy qua, ống
dây chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi,
ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở
giữa hai cực của nam châm.
2. Cấu tạo của loa điện
Bộ phận chính của loa điện gồm
một ống dây được đặt trong từ trường
của một nam châm mạnh, một đầu
ống dây được gắn chặt với màng loa.
II. Rơle điện từ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ

?: Rơle điện từ là gì?
- Rơle điện từ là một thiết bị tự động
đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều
khiển sự làm việc của mạch điện.
Hoạt động của loa điện:

Loa điện hoạt động phát ra âm thanh:
M
L
E
Nam
châm
ống
dây
màng
loa
lõi
sắt
ống
dây L
màng
loa M
Nam
châm
2: 00
1 59
585756555453521 515049
48
474645444342414039383736353433323130292827262524232221201918171615141312111009080706050403020100595857565554535251504948474645444342414039383736353433323130292827262524232221201918171615141312111009080706050403020100:

+
-
K
Maïch
ñieän 1
Maïch
ñieän 2
Thanh saét
BÀI 26: ỨNG DỤNG NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác
dụng từ của nam châm lên ống dây
có dòng điện chạy qua
(SGK)
- Khi có dòng điện chạy qua, ống
dây chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi,
ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở
giữa hai cực của nam châm.
2. Cấu tạo của loa điện
Bộ phận chính của loa điện gồm một
ống dây được đặt trong từ trường của
một nam châm mạnh, một đầu ống
dây được gắn chặt với màng loa.
II. Rơle điện từ
1.Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
- Rơle điện từ là một thiết bị tự động
đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều
khiển sự làm việc của mạch điện

- Bộ phận chủ yếu gồm một nam
châm điện và một thanh sắt non
a. Thí nghiệm:
b. Kết luận
HÌNH 26.3 SGK
C1: Tại sao khi đóng công tắc K để dòng điện chạy
trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 làm
viêc?
Trả lời: Vì khi có dòng điện chạy trong mạch điện
1 thì nam châm điện hút được thanh sắt và đóng
mạch điện 2.
Động cơ
?: Bộ phận chủ yếu của rơ le điện từ là gì?
Thanh saét

Mạch điện 2
K
đđóng
+ -

+ -
Mạch điện 1
Cửa mở
Nam châm điện
Thanh sắt non
Chuông điện
Cửa đóng
BÀI 26: ỨNG DỤNG NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Ngun tắc hoạt động của loa điện

Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng
từ của nam châm lên ơng dây có dòng
điện chạy qua
b. Kết luận
(SGK)
- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây
chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống
dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai
cực của nam châm.
2. Cấu tạo của loa điện
Bộ phận chính của loa điện gồm một
ống dây được đặt trong từ trường của một
nam châm mạnh, một đầu ống dây được
gắn chặt với màng loa.
II. Rơle điện từ
- Rơle điện từ là một thiết bị tự động
đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển
sự làm việc của mạch điện
1.Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
a. Thí nghiệm:
2. Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ:
chng báo động
Hình 26. 4 SGK
C2: Nghiên cứu sơ đồ hình 26.4 để nhận biết các bộ
phận chính của hệ thống chng báo động và cho
biết:
- Khi đóng cửa, chng có kêu khơng? Tại sao?
Trả lời: khi đóng cửa chng khơng kêu, tại vì:
mạch điện 2 hở

- Tại sao chng lại kêu khi cửa bị hé mở?
Trả lời: Khi cửa bị hé mở, chng kêu vì: cửa mở
làm hở mạch điện 1 nam châm điện mất hết từ tính
miếng sắt rơi xuống tự động đóng mạch điện 2.
- Bộ phận chủ yếu gồm nam châm
điện và một thanh sắt non.

BÀI 26: ỨNG DỤNG NAM CHÂM
I. Loa điện
II. Rơle điện từ
III. Vận dụng
C3: Trong bệnh viện, làm thế nào mà bác sĩ có thể
lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi
không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ đó có thể
sử dụng nam châm được không? Vì sao?
Trả lời: Trong bệnh viện, bác sĩ có thể lấy mạt sắt
nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân bằng cách
đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam
châm tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
C4: Hình 26.5 mô tả cấu tạo của một rơ le dòng, là
loại rơ le mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ. Bình
thường, khi dòng điện qua động cơ điện ở mức
cho phép thì thanh sắt S bị lò xo L kéo sang phải
làm đóng các tiếp điểm 1,2. Giải thích vì sao khi
dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì
mạch điện tự động ngắt và động cơ ngưng làm
việc?
∼
M
S

L
Trả lời: Khi dòng điện qua động
cơ vượt quá mức cho phép, tác
dụng từ của nam châm mạnh
lên, thắng lực đàn hồi của lò xo
và hút chặt lấy thanh sắt S làm
cho mạch điện tự động ngắt.
220V300V
1
2

Chọn từ hay cụm từ thích hợp điền vào ô trống
1/ Rơle điện từ là đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ
và sự làm việc của mạch điện.
một thiết bò tự động
điều khiển
2/ Cấu tạo của rơle điện từ gồm
và
một nam châm điện
một thanh sắt non
KiỂM TRA KiẾN THỨC

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học thuộc bài
- Làm bài tập 26.1;26.2; 26.3; 26.4 sách bài
tập
- Đọc phần có thể em chưa biết
- Xem trước “BÀI 27: LỰC ĐIỆN TỪ”
HẾT

- XIN CHÚC SỨC KHOẺ QUÝ THẦY, CÔ!
- CHÚC CÁC EM HỌC SINH HỌC THẬT GIỎI