công nghệ 10 ứng dụng nuôi cây mô tb

BÀI 6:
øng dông c«ng nghÖ nu«i cÊy m« tÕ bµo
øng dông c«ng nghÖ nu«i cÊy m« tÕ bµo
trong nh©n gièng c©y trång n«ng, l©m
trong nh©n gièng c©y trång n«ng, l©m
nghiÖp.
nghiÖp.
I. Khái niệm về ph ơng pháp nuôi cấy mô tế bào:
Cơ thể thực vật đ ợc
cấu tạo nh thế nào ?
Các tế bào thực vật có
thể tách khỏi cây mẹ để
hình thành cây mới
không? Nếu có cần có
điều kiện gì?
Nuôi cấy mô tế
bào là gì ?
Là ph ơng pháp tách rời mô tế bào đem nuôi cấy
trong một môi tr ờng thích hợp để chúng tiếp tục phân
bào rồi biệt hóa thành mô cơ quan và phát triển thành
cây mới.
T bo (r, thõn, lỏ)
T bo (r, thõn, lỏ)
Nuụi cy
Nuụi cy
Cõy hon chnh
Cõy hon chnh
MT thích hợp
Tạo mô sẹo từ thân cây
Tạo mô sẹo từ thân cây

Tạo mô sẹo từ lá
Tạo mô sẹo từ lá
II. Cơ sở khoa học của ph ơng pháp nuối cấy mô tế
bào:
Đọc SGK cho biết cơ sở khoa học của ph
ơng pháp nuối cấy mô tế bà?
-


Tớnh ton nng ca TB
Tớnh ton nng ca TB
-


Kh nng phõn húa, phn phõn húa
Kh nng phõn húa, phn phõn húa
1.
Tớnh ton nng ca t bo:
Tớnh ton nng ca t bo:
Em hiu nh th no
Em hiu nh th no
v tớnh ton nng ca
v tớnh ton nng ca
t bo ?
t bo ?
- Cú th sinh sn vụ tớnh khi nuụi cy trong mụi
- Cú th sinh sn vụ tớnh khi nuụi cy trong mụi
trng thớch hp
trng thớch hp
- T bo cha h gen qui nh loi ú, mang ton

- T bo cha h gen qui nh loi ú, mang ton
b lng thụng tin ca loi.
b lng thụng tin ca loi.
Sơ đồ thể hiện tính toàn năng TBTV
Sơ đồ thể hiện tính toàn năng TBTV
2. Kh nng phõn húa v phn phõn húa
:
:
Quỏ trỡnh phõn húa
Quỏ trỡnh phõn húa
T bo phụi sinh
T bo phụi sinh
T bo chuyờn húa
T bo chuyờn húa
Quỏ trỡnh phn phõn húa
Quỏ trỡnh phn phõn húa
(R, Thõn, Lỏ)
(R, Thõn, Lỏ)
- Phõn húa TB: l quỏ trỡnh t t bo phụi sinh bin
i thnh TB chuyờn húa m bo cỏc chc nng
khỏc nhau
- Phn phõn húa TB: L quỏ trỡnh chuyn
- Phn phõn húa TB: L quỏ trỡnh chuyn
t bo
t bo
chuyờn húa
chuyờn húa
v
v
TB phụi sinh

TB phụi sinh
v phõn chia mnh
v phõn chia mnh
m.
m.
Tế bào chuyên hóa
Cây hoàn chỉnh
TB phôi sinh
TB chuyên hóa
Cây hoàn chỉnh
Tế bào hợp tử
Tế bào hợp tử
Tế bào phôi sinh
Tế bào phôi sinh
Quá trình phân hóa
Quá trình phản phân hóa
Nuôi
Cấy
Mô
TB
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
III. Quy tr×nh c«ng nghÖ nh©n gièng c©y
b»ng nu«i cÊy m« tÕ bµo:

1. ý nghÜa:
Hoa lan
Hoa lan
III. Quy trình công nghệ nhân giống cây
bằng nuôi cấy mô tế bào:
1. ý nghĩa:
- Có thể nhân giống cây trồng theo quy mô công
nghiệp trên mọi loại cây trồng.
- Hệ số nhân giống cao.
- Cho sản phẩm đồng nhất về mặt di truyền.
- Tạo ra giống cây trồng sạch bệnh.
VD: + 1 c khoai tõy sau 8 thỏng nhõn ging thu c 2 t mm
VD: + 1 c khoai tõy sau 8 thỏng nhõn ging thu c 2 t mm
ging trng cho 40 ha.
ging trng cho 40 ha.
+ 1 chi da sau 1 nm to c 116.649 cõy.
+ 1 chi da sau 1 nm to c 116.649 cõy.
III. Quy tr×nh c«ng nghÖ nh©n gièng c©y
b»ng nu«i cÊy m« tÕ bµo:
1. ý nghÜa:
2. Quy tr×nh c«ng nghÖ nh©n gièng c©y b»ng
nu«i cÊy m« tÕ bµo:
Quy tr×nh c«ng nghÖ nh©n
gièng c©y b»ng nu«i cÊy m«
tÕ bµo gåm mÊy b íc?
b1
b1
b2
b2
b6

b6
b4
b4
b3
b3
b5
b5
Qui trình công nghệ nuôi cấy mô TB
Qui trình công nghệ nuôi cấy mô TB
Chọn vật liệu
nuôi cấy
Khử trùng
Tạo chồi
Tạo rễ
Cấy cây vào MT thích hợp
Trồng cây trong vườn ươm
- Có mẫu tốt, không bị nhiễm bệnh
- Cách làm: + Chọn cây mẹ khoẻ, sạch bệnh
+ Chọn mô phân sinh đỉnh chồi ,
đỉnh rễ, bộ phận non
+ Trồng trong buồng cách li.
a/ Chän vËt liÖu nu«i cÊy:
a/ Chän vËt liÖu nu«i cÊy:
b/ Khử trùng
- Phân cách đỉnh sinh tr ởng
của VLNC thành các phân tử
nhỏ.
- Tẩy rửa bằng n ớc sạch, khử
trùng
Bung kh trựng

Bung kh trựng
Vớ d:
- Vt liu nuụi cy tin kh trựng
vi HgCl 0,1% v nc ct.
- Que cy, ng nghim v giỏ th
c kh trựng trong ni hp.
Khối callus chuẩn bị tạo cây con
Khối callus chuẩn bị tạo cây con
Cây con mới hình thành
Cây con mới hình thành
c/ T¹o chåi trong m«i tr êng nh©n t¹o:
- Cắm vật liệu nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng
có bổ sung thêm xytokinin hoạt hoá tạo chồi
Môi trường thạch
Môi trường dinh dưỡng:
Môi trường dinh dưỡng:
Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
Đường: Glucozơ, Saccarozơ
Đường: Glucozơ, Saccarozơ
Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin
Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin
d/ Tạo rễ:
- Khi cây đạt tiêu chuẩn về chiều cao, số lá thì chuyển
sang MT tạo rễ. Đó là MT dinh dưỡng thích hợp bổ sung
chất KT auxin, IBA…
e/ Cấy cây vào môi trường thích ứng:

- Chuyển cây sang MT
- Chuyển cây sang MT
thích ứng gần giống với MT
thích ứng gần giống với MT
tự nhiên về: nhiệt độ, độ
tự nhiên về: nhiệt độ, độ
ẩm, ánh sáng…
ẩm, ánh sáng…
e/ Trồng cây trong vườn ươm:
- Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm.
- Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm.
•
Ưu điểm:
Ưu điểm:
- Nhân với số lượng lớn, trên quy mô CN
- Nhân với số lượng lớn, trên quy mô CN
- Sản phẩm sạch bệnh và đồng nhất về di truyền
- Sản phẩm sạch bệnh và đồng nhất về di truyền
- Hệ số nhân giống cao
- Hệ số nhân giống cao
•
Nhược điểm:
Nhược điểm:
- Tốn kém kinh phí, công sức
- Tốn kém kinh phí, công sức
- Đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao
- Đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao.

* Củng cố:
* Củng cố:
Nêu ưu điểm, nhược điểm của phương
pháp nuôi cấy mô tế bào?
- Đỉnh chồi, đỉnh rễ là bộ phận non, dễ tham gia vào quá trình
phân hoá và phản phân hoá tạo nên cơ thể mới.
- Th ường ít nhiễm bệnh.
Nếu vật liệu nuôi cấy là đoạn thân, lá, rễ già có được
không?
Có thể phát sinh hình thái nhưng chậm, mẫu cấy bị
thối nhiều và cây dễ bị nhiễm bệnh
Theo em có thể bỏ qua bước cấy cây vào mttu này được không?
Theo em có thể bỏ qua bước cấy cây vào mttu này được không?
- Không thể bỏ qua bước này được vì cây mới tạo ra rất yếu. Nếu trồng trực
- Không thể bỏ qua bước này được vì cây mới tạo ra rất yếu. Nếu trồng trực
tiếp vào MT tự nhiên cây sẽ dễ nhiễm bệnh và chết.
tiếp vào MT tự nhiên cây sẽ dễ nhiễm bệnh và chết.
T
Õ

b
µ
o

t
h
ù
c

v
Ë
t