Đoàn: ST ông già và biển cả

ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 1


Lậo àậ giâ, mưåt mònh mưåt thuìn cêu cấ trïn dông Nhiïåt lûu
vâ àậ tấm mûúi tû ngây qua lậo khưng bùỉt àûúåc lêëy mưåt mưëng cấ
nâo. Bưën mûúi ngây àêìu thùçng bế ài vúái lậo. Nhûng sau bưën mûúi
ngây khưng cêu àûúåc cấ, cha mể thùçng bế bẫo nố rùçng rưët cåc bêy
giúâ ưng lậo àậ hoân toân salao, cấch diïỵn àẩt tïå nhêët ca vêån ri,
rưìi båc nố ài theo thuìn khấc vâ ngay trong tìn lïỵ àêìu tiïn
chiïëc thuìn êëy àậ cêu àûúåc ba con cấ lúán. Àiïìu àố khiïën thùçng bế
bìn khi hùçng ngây thêëy ưng lậo trúã vïì vúái chiïëc thuìn khưng, nố
ln xëng gip lậo mang khi thò cån dêy, cấi lao mốc sùn cấ, khi
thò cấi sâo hay têëm bìm qën quanh cưåt. Têëm bìm àûúåc vấ
bùçng bao bưåt, cån lẩi trưng nhû mưåt lấ cúâ bẩi trêån triïìn miïn.
Ưng lậo gêìy gô, giú cẫ xûúng, gấy hùçn sêu nhiïìu nïëp nhùn. Nhûäng
vïåt nấm vư hẩi trïn lân da mấ ca lậo do bõ ung thû búãi ấnh mùåt
trúâi phẫn hưìi trïn mùåt biïín nhiïåt àúái. Nhûäng vïåt êëy kếo dâi xëng
cẫ hai bïn mấ, tay lậo hùçn nhûäng vïët sểo sêu búãi kếo nhûäng con cấ
lúán. Nhûng chùèng cố vïët nâo trong sưë sểo êëy côn múái cẫ. Chng c
k nhû mêëy vïåt xối môn trïn sa mẩc khưng cấ. Mổi thûá trïn cú thïí
lậo àïìu toất lïn vễ giâ nua, trûâ àưi mùỉt; chng cố cng mâu vúái
nûúác biïín, vui vễ vâ khưng hïì thêët bẩi.
“Ưng Santiago” thùçng bế nối khi hai ngûúâi leo lïn búâ núi con
thuìn àûúåc kếo lïn. “Chấu cố thïí lẩi ài cng ưng. Chng ta àậ cố
đt tiïìn rưìi”.
Ưng lậo dẩy thùçng bế cêu cấ vâ nố qu lậo.
“Àûâng”, lậo nối. “Chấu àang ài vúái con thuìn may mùỉn. Hậy
úã lẩi vúái hổ”.
“Nhûng ưng côn nhúá cố hưìi sët tấm mûúi bẫy ngây ta khưng
bùỉt àûúåc cấ nhûng sau àố trong ba tìn lïỵ ngây nâo ta cng vúá
àûúåc cấ lúán”.

“Ưng nhúá”, ưng lậo nối. “ưng biïët chấu àậ khưng rúâi bỗ ưng vò
thiïëu lông tin”.
E. Hemingway 2

“Tẩi cha chấu bùỉt lâm nhû thïë. Chấu côn nhỗ, chấu phẫi
nghe lúâi cha”.
“Ưng hiïíu”, ưng lậo nối. “Àêëy lâ chuån thûúâng”.
“Cha chấu chùèng tin àêu”.
“Phẫi”, ưng lậo nối. “Nhûng chng ta tin, àng khưng?”
“Vêng”, thùçng bế àấp. “Chấu cố thïí múâi ưng mưåt lấ bia úã
khấch sẩn Terrace trûúác khi chng ta mang mêëy thûá nây vïì nhâ
chûá?”
“Tẩi sao lẩi khưng?”, ưng lậo nối. “Dên châi vúái nhau cẫ mâ”.
Hổ ngưìi úã Terrace vâ rêët nhiïìu ngûúâi àấnh cấ trïu ưng lậo
nhûng lậo khưng giêån. Mưåt sưë khấc, nhûäng ngû dên lúán tíi hún,
nhòn lậo vâ cẫm thêëy bìn. Nhûng hổ khưng àïí lưå ra mâ chó tûâ tưën
nối vïì dông chẫy, àưå sêu bng cêu, vïì thúâi tiïët tưët, ưín àõnh vâ vïì
nhûäng thûá hổ àậ nhòn thêëy. Mêëy tay àấnh cấ thânh cưng ca ngây
êëy àậ trúã vïì, xẫ thõt con cấ kiïëm ca hổ, sùỉp àêìy lïn hai têëm vấn,
mưỵi ngûúâi khiïng mưåt àêìu ài xun àïën nhâ àïí cấ, àúåi chiïëc xe tẫi
ûúáp lẩnh àûa àïën chúå Havana. Nhûäng ngûúâi bùỉt àûúåc cấ mêåp thò
àûa chng àïën xûúãng cấ mêåp phđa bïn kia võnh; chng àûúåc mốc
treo lïn bùçng rông rổc, gan bõ mưí lêëy, vi bõ cùỉt, da bõ lưåt vâ thõt thò
àûúåc xễ thânh sc àûa ûúáp mëi. Khi giố Àưng thưíi, mi tanh
nưìng tûâ xûúãng cấ mêåp bïn kia cẫng phẫ àïën. Nhûng hưm nay, mi
cấ chó thoang thoẫng vò giố thưíi chïëch sang hûúáng Bùỉc rưìi lùång
hùèn; trïn Terrace trúâi tỗa nùỉng dïỵ chõu.
“Ưng Santiago”, thùçng bế gổi.
“Û”, ưng lậo àấp. Lậo àang giûä cấi lấ vâ hưìi tûúãng vïì nhiïìu
nùm trûúác.

“Chấu ài kiïëm gip ưng mêëy con cấ môi cho ngây mai nhế?”
“Àûâng. Ài chúi bống chây ài. Ưng vêỵn cố thïí chêo vâ Rogelio
sệ qúng lûúái”.”Chấu thđch ài.
Nïëu chấu khưng àûúåc cêu cấ vúái ưng thò chấu mën gip ưng
viïåc gò àố”.
“Chấu àậ mua bia cho ưng”, ưng lậo nối. “Chấu thûåc sûå lâ
àân ưng rưìi”.
“Lêìn àêìu tiïn ưng àûa chấu ra khúi, chấu lïn mêëy?”
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 3

“Lïn nùm, vâ sut nûäa chấu bõ chïët khi ưng lưi con cấ quấ
lúán lïn thuìn, nố gêìn nhû qåt tan con thuìn ra nhiïìu mẫnh.
Chấu cố côn nhúá khưng?”
“Chấu vêỵn nhúá cấi ài qåt mẩnh; chưỵ ngưìi chêo thuìn bõ
gậy vâ tiïëng nïån ca cấi chây. Chấu nhúá ưng nếm chấu ra àùçng
mi thuìn, núi lng nhng nhûäng súåi dêy ûúát rưìi chấu cẫm thêëy
toân bưå con thuìn chao àẫo vâ tiïëng ưng qåt con cấ nghe nhû
thïí àang àưën cêy, mấu nống hưíi bùỉn cẫ lïn ngûúâi chấu”.
“Cố phẫi chấu thûåc sûå nhúá chuån êëy hay lâ do ưng kïí?”
“Chấu nhúá mổi thûá kïí tûâ cấi lêìn àêìu tiïn ưng chấu ta ài cng
nhau”.
Ưng lậo nhòn thùçng bế bùçng ấnh mùỉt chan chûáa tònh thûúng,
tin cêåy, êëm ấp ca mònh.
“Nïëu chấu lâ con ta thò ta sệ àûa chấu ài cêìu may mưåt phen”,
lậo nối. “Nhûng chấu lâ con ca cha mể chấu vâ chấu àang ài trïn
con thuìn may mùỉn”.
“Chấu cố thïí ài kiïëm cấ môi chûá? Chấu côn biïët núi chấu cố
thïí kiïëm àûúåc bưën con mưìi”.
“Hưm nay ưng vêỵn côn mêëy con. Ưng àậ mëi chng trong
thng”.

“Àïí chấu ài kiïëm bưën con tûúi”.
“Mưåt thưi”, ưng lậo nối.
Niïìm hy vổng vâ lông tin ca ưng lậo chûa bao giúâ ngåi
lẩnh. Côn bêy giúâ thò chng àang cån lïn nhû khi giố àang nưíi.
“Hai”, thùçng bế nối.
“Hai”, ưng lậo àưìng .
“Chấu khưng ùn cùỉp àêëy chûá?”
“Chấu khưng”, thùçng bế àấp. “Chấu mua”.
“Cẫm ún chấu”, ưng lậo nối.
Lậo quấ giẫn dõ àïí khưng tûå hỗi tđnh nhn nhûúâng ca mònh
cố tûå bao giúâ. Nhûng lậo biïët lậo àậ cố nố vâ lậo biïët nố chùèng cố gò
xêëu hưí vâ cng chùèng mẫy may phûúng hẩi àïën niïìm kiïu hậnh
thûåc sûå.
“Vúái con nûúác nây, mai sệ lâ mưåt ngây tưët lânh”, lậo nối.
E. Hemingway 4

“Ưng sệ àïën àêu”, thùçng bế hỗi.
“Ài thêåt xa, khi giố trúã thò múái quay vïì. Ưng mën àïën àêëy
trûúác khi trúâi sấng”.
“Chấu sệ tòm cấch àïí ưng êëy ra cêu xa”, thùçng bế nối. “Rưìi
khi ưng cêu àûúåc mưåt con gò àêëy thêåt sûå lúán, chấu sệ cố thïí àïën
gip”.
“Ưng êëy khưng thđch ra khúi xa àêu”.
“Vêng”, thùçng bế nối.
“Nhûng chấu sệ thêëy cấi gò àố, mưåt con chim sùn mưìi chùèng
hẩn, mâ ưng êëy khưng thïí thêëy rưìi gic ưng ta bấm theo bêìy cấ
dorado”.
“Mùỉt ưng êëy kếm àïën thïë û?”.
“Ưng êëy gêìn nhû m”.
“Lẩ thêåt”, ưng lậo nối. “ưng êëy chûa bao giúâ ài sùn ra. Àêëy

lâ l do lâm mùỉt kếm thõ lûåc”.
“Nhûng ưng àậ nhiïìu nùm ài sùn ra têån Moaquito Coaat
mâ mùỉt ưng vêỵn côn tưët”.
“Ta lâ mưåt lậo giâ k lẩ”.
“Nhûng giúâ àêy ưng cố côn à sûác àïí dânh cho con cấ thêåt
lúán khưng?”
“Ưng chùỉc thïë. Vẫ lẩi côn cố nhiïìu mểo nûäa”.
“Chng ta hậy mang dng c vïì nhâ”, thùçng bế nối.
“Rưìi chấu cố thïí mang lûúái-qúng ài bùỉt cấ môi”.
Hổ thấo vêåt dng khỗi thuìn. Ưng lậo vấc cưåt bìm, thùçng
bế mang thng gưỵ àûång dêy, nhûäng súåi dêy cêu mâu nêu àûúåc bïån
thêåt chùỉc, cấi mốc, ngổn lao vúái cấn ca nố. Thng àûång mưìi àïí úã
ài thuìn, bïn cẩnh cấi chây àûúåc dng àïí qåt nhûäng con cấ
lúán khi bõ kếo lïn khoang.
Chùèng ai ùn trưåm àưì àẩc ca ưng lậo, nhûng tưët hún thò cûá
àûa cấnh bìm, cån dêy nùång vâo nhâ búãi sûúng cố thïí lâm
chng hỗng vâ dêỵu cho lậo cố hoân toân tin chùỉc lâ chùèng cố ngûúâi
àõa phûúng nâo ùn cùỉp ca lậo thò lậo vêỵn nghơ cấi mốc vâ ngổn lao
hùèn cố sûác cấm dưỵ khi àïí trïn thuìn. Hổ cng ài bưå trïn con
àûúâng àïën lïìu ưng lậo rưìi bûúác vâo qua cấnh cûãa àïí ngỗ. Ưng lậo
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 5

dûång cưåt bìm vúái lấ bìm qën quanh vâo vấch, thùçng bế àùåt cấi
thng gưỵ vâ mêëy thûá khấc bïn cẩnh. Cưåt bìm cao gêìn bùçng chiïìu
cao ca cùn lïìu mưåt bìng. Vấch lïìu àûúåc ghếp bùçng thên loâi cổ
x xò cố tïn gổi lâ guano; trong lïìu cố mưåt cấi giûúâng, mưåt cấi bân,
mưåt cấi ghïë vâ mưåt cấi bïëp trïn nïìn àêët àïí nêëu bùçng than ci.
Trïn bûác tûúâng mâu nêu ca nhûäng thên cổ guano àêåp giêåp vúái
mêëy chiïëc lấ cûáng queo ca chng chưìng lïn nhau, lâ hai bûác ẫnh
mâu ca Àûác Cha Jesus vâ Àûác Mể Àưìng Trinh xûá Cobre. Àêëy lâ

di vêåt ca vúå lậo. Cố dẩo bûác ẫnh tư mâu ca vúå lậo cng àûúåc treo
trïn tûúâng nhûng rưìi lậo àậ thấo xëng búãi nố khiïën lậo câng cư
àún hún khi nhòn thêëy, lậo àïí nố trïn giấ trong gốc dûúái chiïëc sú
mi sẩch ca lậo.
“Ưng cố gò ùn khưng?”, thùçng bế hỗi.
“Mưåt niïu cúm gẩo vâng vúái cấ. Chấu cố mën ùn khưng?”.
“Thûa khưng. Chấu sệ ùn úã nhâ. Ưng cố cêìn chấu nhốm lûãa
khưng?”.
“Khưng. Àïí lất nûäa ưng nhốm. Hóåc cố lệ ưng sệ ùn cúm
ngåi”.
“Chấu cố thïí mang cấi lûúái-qúng ài chûá?”.
“Dơ nhiïn”. Khưng cố cấi lûúái-qúng nâo cẫ, thùçng bế nhúá rộ
cấi lc hổ bấn nố. Nhûng ngây nâo hai ưng chấu cng vúâ tûúãng
tûúång nhû thïë. Vâ thùçng bế cng biïët chùèng cố niïu cúm gẩo vâng
vâ cấ nâo cẫ.
“Tấm mûúi lùm lâ con sưë may mùỉn”, ưng lậo nối.
“Chấu cố thđch ưng mang vïì con cấ nùång gêìn nûãa têën
khưng?”.
“Chấu sệ lêëy cấi lûúái-qúng ài bùỉt cấ môi. Ưng ngưìi sûúãi
nùỉng trïn ngûúäng cûãa chûá?”.
“ÛÂ. Ưng cố túâ bấo hưm qua vâ sệ àổc vïì trêån bống chây”.
Thùçng bế khưng chùỉc liïåu cấi túâ bấo hưm qua êëy cố phẫi lâ
sẫn phêím ca trđ tûúãng tûúång nûäa khưng. Nhûng ưng lậo àậ lưi túâ
bấo tûâ dûúái giûúâng ra.
“Perico cho ưng úã bodega”, lậo giẫi thđch.
“Chấu sệ quay lẩi khi kiïëm àûúåc vâi con cấ môi. Chấu sệ ûúáp
àấ mêëy con ca ưng cng ca chấu rưìi sấng mai chng ta chia
E. Hemingway 6

nhau. Khi chấu quay lẩi, ưng nhúá kïí cho chấu nghe chuån àưåi

bống àêëy”.
“Àưåi Yankee khưng thïí thua”.
“Nhûng chấu súå àưåi Da Àỗ Cleveland”.
“Hậy tin vâo àưåi Yankee, chấu â. Hậy tin tûúãng úã Di Maggio
vơ àẩi”.
“Chấu súå cẫ àưåi Hưí Detroit lêỵn àưåi Da Àỗ Cleveland”.
“Hậy coi chûâng khưng khếo chấu lẩi súå cẫ àưåi Àỗ Cincinnati
vâ àưåi White Sox ca Chicago”.
“Ưng àổc ài rưìi kïí cho chấu lc chấu quay lẩi”.
“Chấu cố nghơ chng ta nïn mua túâ vế sưë cố sưë cëi lâ tấm
mûúi lùm khưng? Mai lâ ngây thûá tấm mûúi lùm”.
“Chng ta cố thïí mua”, thùçng bế nối.
“Nhûng thïë côn con sưë cûåc k k lc ca ưng lâ tấm mûúi
bẫy”.
“Khưng thïí xẫy ra lêìn thûá hai àêu. Chấu cố chùỉc lâ chấu cố
thïí tòm àûúåc túâ vế sưë tấm mûúi lùm êëy chûá?”
“Chấu cố thïí mua mưåt chiïëc”.
“Mưåt chiïëc. Hai àư la rûúäi àêëy. Ai cố thïí cho chng ta vay
mốn tiïìn êëy?”
“Dïỵ thưi mâ. Chấu ln cố khẫ nùng vay hai àư rûúäi”.
“Ưng nghơ cố lệ ưng cng cố khẫ nùng àố. Nhûng ưng cưë
khưng vay mûúån. Thoẩt tiïn thò vay mûúån. Rưìi sau àố lâ ùn mây”.
“Hậy giûä êëm ưng ẩ”, thùçng bế nối.
“Chng ta àậ qua thấng chđn”.
“Thấng nây lâ ma cấ lúán”, ưng lậo nối.
“Vâo thấng nùm thò ai cng cố thïí trúã thânh ngûúâi àấnh cấ”.
“Bêy giúâ chấu ài kiïëm cấ môi àêy”, thùçng bế nối.
Khi thùçng bế trúã lẩi ưng lậo àậ ng trïn ghïë, mùåt trúâi àậ lùån.
Thùçng bế mang cấi mïìn lđnh c trong giûúâng ra trẫi lïn phđa sau
ghïë, àùỉp qua vai ưng lậo. Àưi vai thêåt k lẩ, vêỵn chùỉc nõch dêỵu àậ

rêët giâ, cẫ cấi cưí vêỵn côn khỗe, nhûäng nïëp nhùn múâ ài khi ưng lậo
ng gc àêìu vïì phđa trûúác. Chiïëc sú mi ca ưng àûúåc vấ nhiïìu lêìn
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 7

àïën nưỵi trưng nố cng hïåt nhû têëm bìm; mùåt trúâi lâm mêëy miïëng
vấ êëy phai nhẩt theo nhiïìu mâu khấc nhau. Dêỵu sao thò cấi àêìu
ưng lậo cng àậ rêët giâ vâ khi àưi mùỉt nhùỉm lẩi thò khn mùåt lậo
khưng côn sinh khđ. Túâ bấo nùçm vùỉt qua àêìu gưëi lậo, àưå nùång ca
cấnh tay giûä nố úã lẩi àố trong lân giố nhể bíi tưëi. Lậo ài chên
trêìn. Thùçng bế àïí lậo úã àố vâ khi nố quay lẩi ưng lậo vêỵn côn ng.
“Ưng úi, dêåy ài”, thùçng bế gổi vâ àùåt tay lïn àêìu gưëi lậo. Ưng
lậo múã mùỉt, ngú ngấc mưåt lc rưìi múái tónh hùèn. Rưìi lậo móm cûúâi.
“Chấu cố cấi gò àêëy”, lậo hỗi.
“Àưì ùn tưëi”, thùçng bế nối. “Chng ta sệ ùn tưëi”.
“Ưng khưng àối lùỉm àêu”.
“Thò cûá ùn vêåy. Ưng khưng thïí khưng ùn mâ bùỉt cấ àûúåc”.
“Vêỵn cûá cêu àûúåc”, ưng lậo nối lc àûáng dêåy cêìm túâ bấo gêëp
lẩi. Rưìi lậo chín bõ xïëp mïìn.
“Ưng cûá qën mïìn quanh ngûúâi”, thùçng bế nối. “Trong lc
chấu côn sưëng thò ưng khưng phẫi nhõn àối mâ ài cêu cấ”.
“Vêåy thò hậy sưëng cho thêåt lêu vâ quan têm àïën bẫn thên
mònh”, ưng lậo nối. “Ta ùn gò vêåy?”.
“Àêåu àen, cúm, chëi chiïn vâ đt thõt hêìm”.
Thùçng bế àûång mêëy mốn êëy trong chiïëc cùåp lưìng hai ngùn,
mang vïì tûâ Terrace. Hai bưå dao nơa, thòa àûúåc qën bùçng giêëy ùn
àt trong ti nố.
“Ai cho chấu mêëy mốn nây?”
“Bấc Martin. Ch quấn”.
“Ưng phẫi cẫm ún bấc êëy”.
“Chấu àậ cẫm ún rưìi”, thùçng bế nối. “Ưng khưng phẫi cẫm ún

bấc êëy nûäa”.
“Ưng sệ biïëu bấc êëy miïëng thõt bng ca con cấ lúán”, ưng lậo
nối. “Bấc êëy àậ nhiïìu lêìn cho chng ta nhû thïë nây phẫi khưng?”
“Chấu nghơ thïë”.
“Vêåy thò ưng phẫi biïëu bấc êëy cấi gò q hún miïëng thõt bng.
Bấc êëy rêët tûã tïë vúái chng ta”.
“Bấc êëy gûãi biïëu hai chai bia”.
E. Hemingway 8

“Ưng thđch bia lon nhêët”.
“Chấu biïët. Nhûng àêy lâ bia Hatuey àống chai, chấu sệ
mang trẫ chai”.
“Chấu chu àấo quấ”, ưng lậo nối. “Ta ùn chûá?”
“Thò chấu àậ múâi ưng mậi,” thùçng bế dõu dâng nối. “Chấu
chûa mën múã cùåp lưìng trûúác khi ưng àậ sùén sâng”.
“Ưng sệ sùén sâng ngay”, ưng lậo nối. “Ưng chó rûãa sú qua mưåt
tđ”.
Ưng rûãa úã àêu nhó, thùçng bế nghơ. Ngìn nûúác ca lâng cấch
àêy hai con àûúâng. Mònh phẫi lêëy nûúác vïì cho ưng, thùçng bế nghơ,
xâ phông vâ cẫ khùn tùỉm tûúm têët nûäa. Sao mònh lẩi vư têm àïën
thïë? Mònh phẫi kiïëm cho ưng chiïëc sú mi khấc, mưåt chiïëc jacket
mùåc ma àưng, àưi giây vâ mưåt cấi mïìn nûäa.
“Mốn thõt hêìm ca chấu tuåt lùỉm”, ưng lậo nối.
“Kïí cho chấu nghe vïì trêån bống ài”, thùçng bế gic lậo.
“Nhû ưng àậ nối, trong Liïn àoân M, àêëy lâ àưåi Yankee”,
ưng lậo hẩnh phc nối.
“Hưm nay hổ thua rưìi”, thùçng bế nối vúái lậo.
“Àiïìu àố chùèng hïì gò. Di Maggio vơ àẩi vêỵn cûá lâ Di Maggio”.
“Hổ cố nhûäng cêìu th khấc trong àưåi”.
“Rộ rưìi. Nhûng anh ta thò khấc hùèn. Trong liïn àoân khấc,

nïëu giûäa Brooklấn vâ Philadelphia thò chùỉc ưng chổn Brooklấn.
Ưng côn nhúá àïën cẫ Dick Sisler vâ nhûäng c vt bống lûâng danh
trïn sên àêëu trûúác àêy nûäa”.
“Khưng cố ai sấnh bùçng àêu. Trong àúâi chấu múái chó thêëy
anh êëy lâ ngûúâi vt bống ài xa nhêët”.
“Chấu cố côn nhúá thã anh êëy thûúâng àïën Terrace khưng?
ưng mën múâi anh êëy ài cêu cng nhûng lẩi quấ nht nhất àïí àûa
ra lúâi àïì nghõ. Khi ưng bẫo chấu múâi anh êëy thò chấu lẩi cng nhất
gan”.
“Chấu biïët. Àêëy lâ mưåt lưỵi lêìm tai hẩi. Chùỉc anh êëy sệ ài
cng chng ta. Rưìi chng ta sệ giûä k niïåm êëy trong sët cẫ cåc
àúâi”.
“Ưng cng mën àûa Di Maggio vơ àẩi ài cêu”, ưng lậo nối.
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 9

“Ngûúâi ta bẫo cha anh êëy lâ ngû dên. Cố lệ anh êëy cng
nghêo nhû ta vâ sệ thưng cẫm”.
“Cha ca Siẩler lûâng danh thò chùèng nghêo tđ nâo, ưng ta, lc
vâo àưå tíi ca chấu, àậ chúi cho Liïn àoân Big”.
“Khi bùçng tíi chấu, ưng àậ àûáng trûúác cấnh bìm, trïn con
tâu àûúåc trang bõ chu àấo àïën chêu Phi vâ ưng àậ nhòn thêëy sû tûã
trïn búâ biïín vâo lc chiïìu tưëi”.
“Chấu biïët. Ưng àậ kïí cho chấu nghe rưìi”.
“Ta nïn nối chuån vïì chêu Phi hay vïì bống chây?”
“Chấu nghơ lâ bống chây”, thùçng bế àấp.
“Kïí cho chấu nghe vïì danh th John J. McGraw”. Nố nối
Jota thay vò chó phất êm chûä J.
“Thónh thoẫng vâo nhûäng ngây xa xûa êëy, anh ta thûúâng àïën
Terrace. Nhûng khi àậ rûúåu vâo thò anh ta nống nẫy, nối nùng
nhất gûâng vâ khố àùm àùm. Àêìu ốc anh ta dưìn hïët cẫ vâo ngûåa vâ

bống chây. Lc nâo anh ta cng giûä danh sấch ngûåa trong ti ấo
rưìi cûá xûúáng tïn qua àiïån thoẩi”.
“Ưng ta lâ tay quẫn l ra trô”, thùçng bế nối.
“Cha chấu nghơ ưng ta lâ ngûúâi vơ àẩi nhêët”.
“Búãi vò lc nâo anh ta cng àïën àêy”, ưng lậo nối.
“Nïëu hùçng nùm Durocher cûá àïën àêy thò chùỉc cha chấu sệ
nghơ anh ta lâ tay quẫn l cûâ khưi nhêët”.
“Thêåt ra ai lâ ưng bêìu vơ àẩi nhêët, Luque hay Mike
Gonzalez?”
“Ưng nghơ hai ngûúâi ngang nhau”.
“Côn ngûúâi àấnh cấ tâi ba nhêët lâ ưng”.
“Khưng. Ưng biïët nhiïìu ngûúâi giỗi hún”.
“Que va”, thùçng bế thưët lïn. “Cố nhiïìu ngûúâi àấnh cấ giỗi vâ
vâi ngûúâi vơ àẩi. Nhûng ưng lâ ngûúâi duy nhêët”.
“Cấm ún. Chấu lâm ưng hẩnh phc. Ưng hy vổng sệ khưng cố
con cấ nâo cng vơ àẩi nhû thïë àïí chûáng minh rùçng ưng chấu ta
sai”.
E. Hemingway 10

“Sệ chùèng cố con cấ nâo nhû thïë nïëu ưng vêỵn côn khỗe nhû
ưng nối”.
“Cố lệ ưng khưng àûúåc khỗe nhû ưng nghơ àêu”, ưng lậo nối.
“Nhûng ưng biïët nhiïìu mểo vâ cố cấch xûã l”.
“Giúâ thò ưng nïn ng ài àïí sấng mai khỗe khóỉn. Chấu mang
mêëy thûá trẫ Terrace”.
“Vêåy thò tẩm biïåt. Sấng mai ưng sệ àïën àấnh thûác chấu”.
“Ưng lâ cấi àưìng hưì ca chấu”, thùçng bế nối.
“Tíi tấc lâ àưìng hưì ca ưng”, ưng lậo nối. “Tẩi sao ngûúâi giâ
lẩi thûác giêëc quấ súám? Phẫi chùng lâ mën cố mưåt ngây dâi hún?”
“Chấu khưng biïët”, thùçng bế nối. “Nhûäng gò chấu biïët lâ

ngûúâi trễ thò ng dêåy mån vâ khố”.
“Ưng nhúá”, ưng lậo nối. “Ưng sệ àấnh thûác chấu àng giúâ”.
“Chấu khưng thđch ưng ta àấnh thûác chấu. Viïåc àố nhû thïí
chấu lâ kễ bïì dûúái”.
“Ưng hiïíu”.
“Chc ưng ng ngon”.
Thùçng bế ài ra. Hổ ùn mô, khưng cố àên trïn bân; ưng lậo cúãi
qìn dâi, ài ng trong bống tưëi. Lậo qën chiïëc qìn quanh túâ bấo
lâm gưëi. Lậo cån ngûúâi trong chùn, nùçm lïn nhûäng túâ bấo c trẫi
trïn giất giûúâng. Lậo ng ngay vâ mú vïì chêu Phi, khi lậo hậy côn
lâ mưåt ch nhốc, vúái nhûäng búâ biïín cất vâng, cất trùỉng trẫi dâi,
trùỉng àïën nưỵi lâm mùỉt àau nhûác, nhûäng mi àêët cao như ra biïín,
nhûäng ngổn ni xấm àưì sưå. Bêy giúâ hùçng àïm lậo vïì lẩi búâ biïín êëy
vâ trong mú lậo nghe tiïëng sống gêìm, lậo thêëy àoân thuìn ca
ngûúâi bẫn àõa àang trûúân qua nhûäng con sống. Khi ng, lậo ngûãi
thêëy mi nhûåa àûúâng, mi gưỵ sưìi lất boong tâu; rưìi lậo ngûãi thêëy
hûúng võ chêu Phi theo lân giố àêët phẫ túái vâo bíi sấng. Thưng
thûúâng khi ngûãi thêëy lân giố nưåi àõa, lậo thûác dêåy, mùåc àưì, àïën
àấnh thûác thùçng bế. Nhûng àïm nay, giố nưåi àõa àïën rêët súám vâ
trong mú lậo biïët hậy côn quấ súám nïn lậo tiïëp tc mú àïí thêëy
nhûäng mỗm trùỉng xốa ca nhûäng hôn àẫo như trïn biïín, lất sau
lậo mú vïì nhûäng hẫi cẫng khấc, nhûäng vng tâu àêåu khấc ca
qìn àẫo Canarấ. Lậo khưng côn mú vïì bậo, khưng côn mú vïì àân
bâ, vïì nhûäng sûå kiïån trổng àẩi, nhûäng con cấ lúán, nhûäng trêån
àấnh, nhûäng cåc àêëu sûác hay vúå lậo. Bêy giúâ lậo chó mú vïì cấc
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 11

vng àêët, vïì nhûäng con sû tûã trïn búâ biïín. Chng nư àa nhû
nhûäng ch mêo con trong hoâng hưn; lậo u chng nhû u thùçng
bế. Lậo khưng bao giúâ mú vïì thùçng bế. Lậo chúåt thûác giêëc, nhòn

ấnh trùng bïn ngoâi cấnh cûãa àïí ngỗ rưìi gi qìn mùåc vâo. Lậo
tiïíu bïn lïìu rưìi ài lïn àûúâng àấnh thûác thùçng bế. Lậo rng mònh
trong bêìu khưng khđ lẩnh ban mai. Nhûng lậo biïët lậo sệ côn run
mậi cho àïën lc tay chêo lâm lậo êëm lïn. Cấnh cûãa ngưi nhâ thùçng
bế sưëng khưng khốa, lậo múã rưìi khệ àûa àưi chên trêìn bûúác vâo.
Thùçng bế ng trïn chiïëc giûúâng nhỗ úã phông àêìu tiïn; vâ ưng lậo,
trong ấnh trùng sùỉp lùån, cố thïí nhòn rộ nố. Lậo nhể nhâng nùỉm lêëy
mưåt bân chên, giûä cho àïën khi thùçng bế thûác giêëc, quay lẩi nhòn
lậo. Ưng lậo gêåt àêìu, thùçng bế lêëy chiïëc qìn dâi vùỉt trïn ghïë
cẩnh giûúâng, mùåc vâo khi côn ngưìi trïn giûúâng. Ưng lậo ra cûãa,
thùçng bế ài theo. Nố àang ngấi ng, lậo quâng tay qua vai nố vâ
nối,
“Ưng xin lưỵi”.
“Queva”, thùçng bế nối. “Àêëy lâ viïåc mâ mưåt ngûúâi àân ưng
phẫi lâm”.
Hổ xëng àûúâng àïën lïìu ưng lậo vâ sët dổc àûúâng, trong
bống tưëi, nhiïìu ngûúâi ài chên trêìn, vấc bìm ra thuìn. Khi hai
ngûúâi àïën lïìu ưng lậo, thùçng bế xấch cấi xư àûång cån dêy, cêy lao,
cêy sâo mốc; côn ưng lậo vấc cưåt bìm vúái lấ bìm àậ qën lẩi.
“Ưng cố mën ëng câ phï khưng?”, thùçng bế hỗi. “Chng ta
àïí dng c xëng thuìn rưìi ài ëng”.
Hổ ëng câ phï trong hưåp àûång sûäa àùåc tẩi àiïím phc v
nhûäng ngûúâi àấnh cấ vâo sấng súám.
“Ưng ng cố ngon khưng?”, thùçng bế hỗi. Giúâ thò nố dêìn tónh
tấo hún nhû thïí giêëc ng hùéng cûá bấm riïët lêëy nố.
“Rêët ngon, Manolin â”, ưng lậo àấp.
“Hưm nay ưng cẫm thêëy tûå tin”.
“Chấu cng thïë”, thùçng bế nối. “Bêy giúâ chấu phẫi ài lêëy cấ
môi ca ưng chấu ta vâ sưë mưìi tûúi ca ưng. Tûå ưng êëy mang dng
c. Ưng êëy chùèng hïì mën bêët k ai mang bêët cûá thûá gò”.

“Chng ta thò khấc”, ưng lậo nối. “Ưng àïí chấu mang àưì nghïì
kïí tûâ lc chấu lïn nùm”.
E. Hemingway 12

“Chấu biïët àiïìu àố”, thùçng bế nối. “Chấu sệ vïì ngay. Ưng cûá
ëng thïm tđ nûäa. Chng ta cố thïí ëng chõu úã àêy”.
Nố ài chên khưng trïn lúáp san hư àïën nhâ ûúáp lẩnh núi mưìi
àûúåc giûä úã àêëy. Ưng lậo chêåm rậi ëng câ phï. Àêëy lâ têët cẫ thûåc
phêím lậo cố cho mưåt ngây vâ lậo biïët lậo nïn ëng. Àậ tûâ lêu, ùn
ëng àưëi vúái lậo trúã nïn chấn ngùỉt vâ lậo khưng bao giúâ mang theo
bûäa trûa. Lậo cố mưåt chai nûúác àùçng mi thuìn vâ àêëy lâ têët cẫ
lậo cêìn trong mưåt ngây. Lc nây thùçng bế àậ quay lẩi, mêëy con cấ
môi vâ hai miïëng mưìi cêu àûúåc bổc trong túâ bấo, hai ngûúâi men
theo lưëi môn àïën thuìn, chên giêỵm lïn lúáp cất pha sỗi, nêng con
thuìn àêíy xëng nûúác.
“Chc ưng may mùỉn”.
“Chc chấu may mùỉn”, ưng lậo nối.
Lậo tra quai chêo vâo cổc, nghiïng ngûúâi túái trûúác khua
mẩnh mấi chêo xëng nûúác; trong bống tưëi, lậo chêo ra khỗi bïën.
Cố nhiïìu chiïëc thuìn tûâ cấc bậi khấc ra khúi; ưng lậo nghe tiïëng
mấi chêo khua nûúác mùåc d lậo khưng thïí nhòn thêëy hổ búãi bêy giúâ
mùåt trùng àậ khët sau rùång àưìi. Thónh thoẫng, cố tiïëng ai àố nối
trïn thuìn. Nhûng hêìu hïët cấc thuìn àïìu im lùång trûâ tiïëng mấi
chêo khua nûúác. Hổ tỗa rưång sau khi ra khỗi cûãa biïín; mưỵi ngûúâi
ài àïën phêìn àẩi dûúng núi hổ hy vổng tòm thêëy cấ. Ưng lậo biïët
mònh sệ ài thêåt xa, àïí lẩi mi àêët sau lûng, chêo vâo vng hûúng
tinh khưi ca àẩi dûúng ban mai. Lậo thêëy ấnh lên quang ca àấm
rong vng Nhiïåt lûu trong nûúác khi lậo chêo qua vng biïín mâ
ngû dên gổi lâ vng Giïëng lúán, búãi vò àưå sêu úã àêëy bêët thònh lònh
tt xëng àïën bẫy trùm sẫi nûúác; hổ hâng nhâ cấ àïìu dưìn têët tẩi

àố do xoYy nûúác dưåi thùèng vâo búâ vấch dưëc ca àấy àẩi dûúng. úã
àêëy têåp trung tưm, cấ môi vâ thónh thoẫng hâng àân cấ mûåc, sưëng
trong nhûäng hưë sêu nhêët ngoi lïn gêìn mùåt nûúác vâo ban àïm àïí
lâm mưìi cho nhûäng con cấ lang thang.
Trong bống tưëi, ưng lậo cố thïí cẫm nhêån bònh minh àang àïën
vâ lc chêo, lậo nghe thêëy nhûäng êm thanh run rêíy khi àân cấ
chìn rúâi mùåt nûúác vâ cẫ tiïëng lao xao phất ra tûâ bưå cấnh cûáng khi
chng lao xao trong bống tưëi. Lậo rêët qu loâi cấ chìn búãi chng
lâ bẩn gêìn gi ca lậo trïn àẩi dûúng. Lậo thûúng cho l chim, àùåc
biïåt lâ loâi nhẩn àen nhỗ, mỗng manh cûá bay vâ tòm kiïëm mậi
nhûng hêìu nhû chùèng tòm thêëy gò; lậo nghơ loâi chim sưëng khưí hún
ta trûâ mêëy cấi giưëng chim kễ cûúáp vâ nhûäng loâi to xấc, kïình câng.
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 13

Tẩi sao tẩo hốa lẩi sinh ra cấi giưëng chim quấ xinh xễo mỗng
manh nhû loâi nhẩn biïín nây trong khi àẩi dûúng lẩi cố thïí quấ û
nghiïåt ngậ?
Àẩi dûúng tûã tïë vâ rêët àểp. Nhûng nố cố thïí rêët àưåc ấc vâ
trấo trúã bêët thònh lònh; côn loâi chim kia thò phẫi bay, nhao xëng
sùn mưìi; vâ tiïëng kïu thẫng thưët, khệ khâng ca chng lẩi quấ ëu
úát giûäa trng khúi. Lậo ln nghơ vïì biïín nhû lamar, àêëy lâ cấch
ngûúâi ta gổi biïín bùçng tiïëng Têy Ban Nha khi hổ u biïín. Thónh
thoẫng nhûäng ngûúâi u biïín cng bng lúâi nguìn ra biïín
nhûng hổ ln nối nhû thïí biïín lâ ph nûä. Vâi tay àấnh cấ trễ, sûã
dng phao nhûåa lâm phao cêu vâ ài thuìn mấy, sùỉm àûúåc khi
gan cấ mêåp àûúåc giấ, gổi biïín lâ el mar, tûác giưëng àûåc. Chng nối
vïì biïín nhû mưåt àưëi th, mưåt àõa àiïím hay thêåm chđ lâ mưåt kễ th.
Nhûng ưng lậo thò ln nghơ vïì biïín nhû vïì mưåt ph nûä, nhû cấi gò
àố cố thïí ban phất hay chưëi giûä ún hụå, vâ nïëu biïín lâm àiïìu ấc
àưåc hay tân bẩo thò búãi lệ lc êëy biïín khưng thïí nâo kòm giûä nưíi.

Mùåt trùng tỗa chiïëu trïn biïín nhû thïí tỗa chiïëu trïn cú thïí ca
ngûúâi àân bâ, lậo nghơ. Lậo bng chêo nhõp nhâng, khưng phẫi
mêët nhiïìu sûác búãi lậo lâm ch tưëc àưå ca mònh vâ búãi àẩi dûúng
bònh lùång trûâ àưi chưỵ cố dông xoYy. Lậo àang àïí dông chẫy àúä ài
mưåt phêìn ba cưng viïåc vâ khi trúâi vûâa hûãng sấng lậo thêëy mònh àậ
ài xa hún quậng àûúâng lậo nghơ vâo thúâi àiïím êëy. Mònh àậ cêu úã
vng Giïëng lúán sët cẫ tìn nay mâ chùèng bùỉt àûúåc mưëng nâo hïët,
lậo nghơ. Hưm nay mònh sệ ra têån núi cấc àân cấ bonito vâ
albacore kiïëm ùn vâ cố thïí con cấ lúán sệ quanh qín àêu àêëy.
Trûúác khi trúâi sấng rộ, lậo bng mưìi vâ thẫ thuìn trưi theo dông
chẫy. Mưåt con mưìi úã àưå sêu bưën mûúi sẫi. Mưìi thûá hai sêu túái bẫy
mûúi lùm sẫi; mưìi thûá ba vâ thûá tû chòm sêu ht trong lân nûúác
xanh àïën àưå sêu mưåt trùm vâ mưåt trùm hai mûúi lùm sẫi. Mưỵi con
mưìi àûúåc mốc ngûúåc àêìu xëng, lûúäi cêu giêëu trong thên Tiïëng
Têy Ban Nha chó mưåt loâi sûáa. cấ, båc chùåt, khêu k vâ nhûäng
phêìn thôi ra ca lûúäi cêu, àoẩn cong vâ mi nhổn, thò àûúåc che
bùçng nhûäng con cấ môi tûúi rối. Chng bõ mốc xun qua hai mùỉt
tẩo thânh nûãa vông hoa trïn cëng thếp. Khưng côn phêìn nâo ca
lûúäi cêu àïí con cấ lúán cố thïí nhêån ra ngoẩi trûâ hûúng võ thúm lûâng
quën r. Thùçng bế cho ưng lậo hai con cấ thu nhỗ tûúi, thåc loâi
albacore; lậo mốc chng vâo hai lûúäi cêu sêu nhêët, chng nùång
nhû thïí mêëy hôn chò; côn úã hai lûúäi kia, lậo mốc mưåt con nc sông
lúán, mâu xanh vâ mưåt con ngûâ bẩc àậ àûúåc sûã dng hưm trûúác;
nhûng chng vêỵn côn tưët vâ xêu cấ môi thúm phûác gip chng tỗa
E. Hemingway 14

hûúng hêëp dêỵn. Mưỵi dêy cêu, lúán bùçng cêy bt chò cúä lúán, àûúåc
båc vâo mưåt cấi phao bùçng que gưỵ mâu xanh lc àïí bêët k mưåt c
kếo, mưåt c àúáp nâo vâo miïëng mưìi cng khiïën phao gưỵ chòm
xëng; mưỵi dêy cêu côn cố hai cån dêy dâi bưën mûúi sẫi dûå phông

sùén sâng nưëi vúái cấc cån khấc àïí khi cêìn thiïët, con cấ cố thïí cố
hún ba trùm sẫi dêy. Bêy giúâ lậo quan sất mi ca ba chiïëc phao
gưỵ bïn mẩn thuìn, chêo nhể àïí giûä cho mêëy súåi dêy thùèng àûáng
àïën àưå sêu cêìn thiïët ca chng. Trúâi àậ sấng hùèn vâ chùèng mêëy
nûäa mùåt trúâi sệ mổc lïn. Mùåt trúâi như lïn mùåt biïín, ưng lậo cố thïí
nhòn thêëy nhûäng thuìn khấc, chòm thêëp trong nûúác, dân rưång
qua dông chẫy, phđa gêìn búâ. Khi mùåt trúâi rûåc rúä hún, ấnh nùỉng
chiïëu xëng mùåt nûúác vâ lất sau, lc nố cao hùèn lïn, mùåt biïín
phùèng lùång phẫn chiïëu ấnh nùỉng dưåi vâo mùỉt lậo lâm àau nhûác;
lậo chêo mâ khưng nhòn vâo nố nûäa. Lậo nhòn xëng nûúác, theo dội
mêëy súåi dêy àûúåc thẫ thùèng àûáng xëng vng àen ca àẩi dûúng.
Lậo giûä chng thùèng hún bêët k mưåt ai khấc, àïí úã mưỵi àưå sêu
trong vng nûúác àen kia sệ cố mưåt con mưìi àúåi àng ngay úã àêëy,
núi lậo mën dânh cho bêët cûá con cấ nâo búi qua. Cấc tay cêu khấc
thò àïí chng trưi theo dông chẫy vâ àưi khi chng chó úã àưå sêu sấu
mûúi thay vò mưåt trùm sẫi nhû hổ m u ưë n . Nhûng, lậo nghơ, mònh
giûä chng chđnh xấc. Duy chó mònh khưng côn may mùỉn nûäa thưi.
Nhûng biïët àêu àûúåc?
Cố thïí hưm nay. Mưỵi ngây lâ mưåt ngây múái. Gùåp may thò tưët
hún. Nhûng mònh ûa sûå chđnh xấc. Àïí khi vêån may àïën thò mònh
àậ sùén sâng. Bêy giúâ mùåt trúâi àậ mổc cao àûúåc hai tiïëng àưìng hưì,
nố khưng lâm mùỉt lậo àau nhiïìu khi nhòn vïì hûúáng Àưng nûäa. Giúâ
àêy, trong têìm mùỉt, chó côn lẩi ba bống thuìn, mẩn ln sêu
xëng nûúác vâ úã mậi tđt phđa trong búâ. Sët cẫ àúâi, bònh minh lâm
bët mùỉt ta, lậo nghơ. Nhûng chng vêỵn côn tinh anh. Vâo lc
chiïìu tưëi, ta cố thïí nhòn thùèng vâo nố mâ khưng bõ nhûäng àưëm àen
trong mùỉt. Bíi chiïìu, ấnh nùỉng mẩnh hún. Nhûng bíi sấng nố
lâm ta nhûác nhưëi. Ngay khi àố lậo thêëy mưåt con hẫi bùçng tung àưi
cấnh àen dâi lûúån trïn bêìu trúâi trïn àêìu lậo. Nố sâ xëng nhanh,
nghiïng cấnh chao ngûúâi rưìi bay vông trúã lẩi.

“Nố tốm àûúåc con gò rưìi”, ưng lậo nối lúán. “Nố khưng chó nhòn
àêu”.
Lậo chêo chêåm rậi, àïìu àùån tiïën vïì phđa con chim àang lûúån
vông. Lậo khưng vưåi, lậo cêìn giûä cho nhûäng súåi dêy thùèng àûáng
xëng. Nhûng lậo húi nhanh hún dông nûúác mưåt cht trong chûâng
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 15

mûåc lậo vêỵn cêu àng, nïëu lậo khưng cưë bấm theo con chim thò lậo
sệ khưng chêo nhanh hún cấch lậo thûúâng cêu. Con chim bay cao
hún, lẩi lûúån vông, àưi cấnh bêët àưång. Rưìi thònh lònh nố lao xëng,
lậo thêëy àân cấ chìn tung mònh lïn khỗi mùåt nûúác, tuåt vổng
bay trïn mùåt biïín.
“Dorado”, ưng lậo nối lúán. “Cấ dorado lúán”.
Lậo dûâng chêo, lưi ra súåi dêy cêu nhỗ àùçng mi thuìn. Dêy
cêu nây cố àấy thếp vâ lûúäi cêu cúä trung bònh, lậo mốc mưìi bùçng
mưåt con môi. Lậo bng cêu qua mẩn thuìn rưìi båc nố vâo cấi
khoen àùçng sau lấi. Lậo tiïëp tc mốc mưìi lûúäi cêu khấc rưìi vêỵn àïí
nố cån nhû thïë trong bống mất mi thuìn. Lậo quay lẩi chêo vâ
trưng chûâng con chim cố sẫi cấnh àen rưång bêy giúâ àang sâ thêëp
xëng kiïëm mưìi trïn mùåt nûúác. Khi lậo quan sất, con chim lẩi
nhâo xëng, nghiïng cấnh liïång rưìi àêåp loẩn xẩ, bêët lûåc khi bấm
theo àân cấ chìn. Ưng lậo cố thïí nhòn thêëy mùåt nûúác khệ cån
lïn chưỵ àân cấ dorado lúán nhao ngûúâi àíi theo bêìy cấ chìn àang
lêín trưën. Àấm cấ dorado àang cùỉt xun vng nûúác bïn dûúái
àûúâng bay ca àân cấ, lao hïët tưëc lûåc àúåi àân cấ rúi xëng. Àân cấ
dorado lúán, lậo nghơ. Chng dân rưång ra, l cấ chìn cố đt cú hưåi
trưën thoất. Con chim cng khưng cố cú hưåi. Àân cấ chìn quấ lúán
so vúái nố, vẫ lẩi chng lao ài rêët nhanh. Lậo nhòn theo àân cấ
chìn cûá phống lïn lùån xëng vâ nhûäng c chao mònh vư đch ca
con chim. Àân cấ êëy àậ rúâi xa ta, lậo nghơ. Chng di chuín nhanh

quấ vâ xa quấ. Nhûng chùỉc chùỉn ta sệ tốm àûúåc mưåt ch ài lẩc vâ
cố lệ con cấ lúán ca ta hùèn quanh qín bïn chng. Con cấ lúán ca
ta hùèn àang úã àêu àố. Bêy giúâ nhûäng àấm mêy trïn àêët liïìn àn
lïn tûåa nhûäng quẫ ni vâ búâ biïín chó côn lâ mưåt vïåt xanh dâi vúái
rùång àưìi xanh thêỵm àùçng sau nố. Giúâ àêy, mùåt nûúác xanh thêỵm,
thêỵm àïën nưỵi nhû ngẫ sang mâu tđm. Khi nhòn xëng, lậo thêëy
nhûäng vïåt rïu àỗ trong lân nûúác tưëi sêỵm vâ bêy giúâ mùåt trúâi lêëp
lấnh nhûäng tia sấng k lẩ. Lậo dội theo mêëy súåi dêy cêu àïí thêëy
chng chẩy thùèng xëng ngt khỗi têìm mùỉt trong àấy nûúác vâ lậo
hẩnh phc khi thêëy nhiïìu rïu biïín, búãi àêëy lâ dêëu hiïåu cố cấ. ấnh
sấng k lẩ ca mùåt trúâi chiïëu vâo lân nûúác cho thêëy giúâ àêy mùåt
trúâi Prev Page 19 Next àậ lïn cao hún, cố nghơa thúâi tiïët thån;
cẫ hònh th ca nhûäng àấm mêy trïn àêët liïìn kia cng bấo hiïåu
àiïìu àố. Nhûng giúâ thò con chim àậ gêìn nhû khët khỗi têìm mùỉt,
trïn mùåt nûúác chùèng côn gò nûäa, ngoẩi trûâ nhûäng vïåt rong
Sargasẩo vâng ïåch, bẩc mâu dûúái nùỉng trúâi vâ cấi cú thïí nung nc,
E. Hemingway 16

àỗ tđa, nhậo nhúát, sùåc súä à mâu ca mưåt con sûáa àang lïình bïình
bïn mẩn thuìn. Nố nghiïng mònh rưìi trúã ngûúâi lẩi ngay ngùỉn. Nố
hấo hûác trưi ài tûåa cấi bong bống xâ phông, kếo theo nhûäng súåi tua
dâi gêìn mưåt mết mâu àỗ tđa chïët chốc ngêìm trong nûúác.
“Agua mala”, lậo nối. “Àưì àiïëm”.
Tûâ núi khệ àûa mấi chêo, lậo nhòn xëng nûúác vâ thêëy nhûäng
con cấ nhỗ cố cng mâu vúái àấm súåi tua àang búi giûäa chng vâ cẫ
dûúái cấi bống nhỗ mâ con sûáa kia tẩo ra khi trưi ài. L cấ êëy cố
khẫ nùng àïì khấng vúái nổc àưåc sûáa. Nhûng con ngûúâi thò khưng vâ
cố dẩo mêëy súåi tua êëy vûúáng vâo dêy cêu, bấm úã àố, àỗ tđa, nhúân
nhúåt rưìi trong lc xoay xúã vúái con cấ ưng lậo àậ chẩm phẫi lâm cẫ
cấnh tay lêỵn bân tay nhûác nhưëi nhû thïí khi chẩm phẫi mưåt dêy

trûúâng xn àưåc hay loâi sưìi àưåc. Chó khấc lâ chêët àưåc tûâ sûáa agua
mala khụëch tấn nhanh hún, tûåa nhất roi qët vt xëng. Cấi
giưëng sûáa lêëp lấnh ng sùỉc trưng thêåt àểp. Nhûng chng lâ loâi
man trấ nhêët àẩi dûúng, ưng lậo thđch nhòn nhûäng con ra biïín
lúán xúi thõt chng. Loâi ra nhòn thêëy, tiïëp cêån chng trûåc diïån,
rưìi nhùỉm nghiïìn mùỉt àïí che chùỉn toân thên àoẩn xưng túái chến
sẩch cẫ múá tua lêỵn ngûúâi ngúåm ca chng. Ưng lậo ûa nhòn loâi
ra chến thõt chng vâ lậo thđch giêỵm nất khi chng bõ bậo àấnh
giẩt vâo búâ àïí nghe tiïëng lưëp bưëp khi bõ giêỵm lïn vâ nhûäng mẫnh
sûáa lûåt sûåt nất ra dûúái bân chên. Lậo u giưëng ra xanh, lûng
khôm, dun dấng, nhanh nhển vâ giấ trõ lúán ca chng; lậo cố
tònh cẫm sìng sậ theo kiïíu bê bẩn vúái cấi giưëng to àêìu, nùång nïì,
àêìn àêìn, da vâng phđa trong mai, giao cêëu theo kiïíu k qúåc vâ hưì
húãi chến thõt sûáa vúái àưi mùỉt nhùỉm tõt êëy.
Lậo chùèng côn lẩ gò vïì giưëng ra êëy nûäa búãi àậ nhiïìu nùm
lâm nghïì sùn ra. Lậo xốt thûúng cho cẫ hổ hâng nhâ chng,
thêåm chđ cẫ vúái loâi lûng hưåp khưíng lưì, dâi bùçng chiïëc thuìn vâ
cên nùång cẫ têën. Hêìu hïët mổi ngûúâi àïìu ấc àưåc vúái ra búãi trấi tim
ra vêỵn àêåp trong nhiïìu giúâ sau khi àậ bõ xễ thõt phanh thêy.
Nhûng lậo nghơ, trấi tim ta cng nhû vêåy, kïí cẫ àưi chên vâ àưi
tay cng giưëng ca chng. Lậo ùn nhûäng quẫ trûáng ra trùỉng àïí
tùng thïm sûác lûåc. Lậo ùn sët cẫ thấng nùm àïí àïën thấng chđn,
thấng mûúâi khỗe lïn àúåi con cấ lúán thêåt sûå. Hùçng ngây lậo cng
ëng mưåt lấ dêìu gan cấ mêåp úã cấi thng lúán trong cùn lïìu núi
nhiïìu ngû dên cêët dng c. Chưỵ dêìu êëy dânh cho bêët cûá ngû dên
nâo mën. Àa phêìn trong sưë hổ ghết mi võ ca nố. Nhûng àiïìu àố
thò chùèng cố tïå hún viïåc phẫi thûác dêåy vâo àng cấi giúâ àïí ra khúi,
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 17

hún nûäa nố chưëng cẫm lẩnh, cm vâ rêët tưët cho cẫ thõ lûåc. Bêy giúâ

ưng lậo nhòn lïn vâ thêëy con chim lẩi lûúån vông.
“Nố tòm thêëy cấ”, lậo nối lúán. Khưng cố con cấ chìn nâo
tung mònh lïn mùåt biïín vâ cng chùèng cố con cấ mưìi nâo lûúån lúâ.
Nhûng khi ưng lậo quan sất, mưåt con cấ thu nhỗ phống lïn, vùån
mònh, lao àêìu xëng nûúác. Con cấ lêëp lấnh trong ấnh nùỉng, sau
khi nố rúi xëng thò lêìn lûúåt nhiïìu con khấc nhẫy lïn, chng ta
ra khùỉp mổi hûúáng, qỵy tung nûúác, phống nhûäng bûúác dâi àíi
theo con mưìi. Chng qy trôn con mưìi vâ xêu xế. Nïëu chng
khưng búi nhanh quấ thò mònh sệ àíi kõp, ưng lậo nghơ vâ nhòn
àân cấ qỵy tung bổt nûúác trùỉng xốa, con chim bêy giúâ bng
mònh sâ xëng àân cấ mưìi do hoẫng súå nïn àậ trưìi hùèn lïn mùåt
nûúác.
“Con chim àûúåc viïåc thêåt”, ưng lậo nối.
Chó khi êëy súåi dêy úã ài thuìn giêåt giêåt dûúái chên, núi lậo
båc húâ; lậo bng tay chêo vâ cẫm thêëy àưå nùång ca mưåt ch cấ
thu nhỗ àang giêåt giêåt khi lậo nùỉm chùåt súåi dêy, tûâ tûâ kếo vâo. Sûác
giậy gia tùng lïn khi lậo kếo àïën gêìn vâ cố thïí nhòn thêëy sưëng
lûng xanh thêỵm ca con cấ trong lân nûúác vâ cẫ mâu vâng bïn
sûúân nố trûúác khi lậo kếo bưíng nố lïn àûa qua mẩn vâo thuìn.
Con cấ nùçm úã phđa ài thuìn, trong ấnh nùỉng, tri tri nhû mưåt
viïn àẩn; àưi mùỉt to àúâ àêỵn ca nố lưìi ra khi cấi ài gổn ghệ cûá
qåt, nẫy liïn hưìi trïn vấn thuìn tòm lưëi thoất. Àưång lông trùỉc
êín, ưng lậo nïån vâo àêìu nố rưìi àấ cấi thên hậy côn run rêíy vâo
dûúái têëm vấn sau lấi.
“Cấ thu”, lậo nối lúán. “Nố sệ lâ con mưìi tuåt hẫo. Gêìn nùm
ki lư chûá chùèng chúi”.
Lậo khưng nhúá lêìn àêìu tiïn lậo nối to mưåt mònh nhû thïë lâ
tûå bao giúâ. Ngây xûa khi li thi mưåt mònh, lậo thûúâng hất; thónh
thoẫng lậo hất vâo ban àïm cư àún trong phiïn trûåc lấi trïn nhûäng
chiïëc thuìn bìm àấnh cấ hay thuìn sùn ra. Cố lệ lậo bùỉt àêìu

nối lúán khi chó cố mưåt mònh, khi thùçng bế ra ài. Nhûng lậo khưng
nhúá. Ngây lậo vâ thùçng bế côn cêu cng nhau, hai ưng chấu chó nối
khi thêåt cêìn thiïët. Hổ nối vâo ban àïm hay nhûäng khi trúâi àưí giố
mûa. Nhûäng ngûúâi ài biïín kiïng nối chuån nhẫm; ưng lậo ln
thûåc hiïån vâ tưn trổng àiïìu àố. Nhûng giúâ thò lậo àậ nối rộ lúán
nghơ ca mònh hùçng bao nhiïu lêìn búãi chùèng côn ai cố thïí nghe
thêëy àïí bûåc mònh.
E. Hemingway 18

“Nïëu ngûúâi khấc nghe mònh nối lúán thò chùỉc hổ nghơ mònh
àiïn mêët”, lậo nối lúán. “Nhûng vò khưng àiïn nïn mònh chùèng
quan têm. Cấnh nhâ giâu cố radio àïí bêìu bẩn trïn thuìn vâ ngay
cẫ trïn sên bống nûäa”. Giúâ thò khưng phẫi lâ lc nghơ vïì bống biïëc,
lậo nghơ. Giúâ lâ lc chó nghơ vïì mưåt àiïìu duy nhêët. Ta sinh ra àïí
lâm gò? Chùỉc lâ cố mưåt con lúán qín quanh àân cấ êëy, lậo nghơ.
Mònh chó tốm àûúåc mưåt tïn ài lẩc trong àân cấ thu àang kiïëm mưìi.
Nhûng chng di chuín rêët nhanh vâ àậ ài quấ xa.
Mổi vêåt xët hiïån trïn mùåt biïín hưm nay sao lẩi cûá vn vt
chìn vïì hûúáng Àưng Bùỉc. Cố phẫi lâ tẩi giúâ khùỉc trong ngây? Hay
àêëy lâ dêëu hiïåu ca thúâi tiïët mâ mònh khưng biïët? Bêy giúâ lậo
khưng côn nhòn thêëy viïìn xanh ca búâ mâ chó côn thêëy àónh ca
mêëy ngổn àưìi trùỉng xốa nhû thïí ph àêìy tuët, cẫ nhûäng àấm
mêy tûåa nhû ngổn ni tuët àn cao bïn trïn chng. Biïín àen
ngôm, ấnh nùỉng tẩo thânh nhûäng hònh lùng tr trong nûúác.
Nhûäng cm rong bïí dây àùåc bêy giúâ àậ bõ nhôa ài búãi mùåt trúâi lïn
cao vâ ấnh sấng chó côn lâ nhûäng khưëi lùng tr àưì sưå trong lân
nûúác thêỵm; núi mêëy súåi dêy cêu ca lậo chòm sêu xëng àấy, lậo
thêëy, sêu hún cẫ ngân rûúäi mết. Àân cấ thu, dên châi gổi têët cẫ hổ
hâng nhâ cấ nây nhû thïë vâ chó phên biïåt tïn chng khi mang ài
bấn hóåc àưíi cấ mưìi, lẩi lùån sêu xëng nûúác. Bêy giúâ mùåt trúâi nống

bỗng, ưng lậo cẫm thêëy cấi nống rổi trïn gấy vâ mưì hưi tûáa xëng
lûng khi lậo chêo. Lậo nghơ mònh cố thïí àïí thuìn trưi vâ chúåp
mùỉt mưåt chưëc trong lc qën mưåt àêìu dêy cêu vâo ngốn chên àïí nố
àấnh thûác mònh dêåy. Nhûng hưm nay àậ tấm mûúi lùm ngây vâ
mònh vêỵn à sûác àïí cêu sët cẫ ngây. Àng lc êëy, quan sất mêëy
súåi dêy, lậo thêëy mưåt trong mêëy cấi phao xanh chòm nhanh xëng.
“Nâo”, lậo nối. “Nâo”, vâ thu mấi chêo, trấnh àïí va vâo mẩn
thuìn.
Lậo vûún tay phẫi khệ cêìm súåi dêy bùçng ngốn trỗ vâ ngốn
cấi. Lậo khưng cẫm thêëy sûác kếo hay àưå nùång nâo vâ lậo cûá thêån
trổng giûä súåi dêy nhû thïë. Lất sau, sûå tiïëp xc lẩi xët hiïån. Lêìn
nây lâ mưåt c kếo thùm dô, khưng dûát khoất vâ cng chùèng mẩnh
mệ tđ nâo; lậo biïët ngay àêëy lâ con gò. Cấch xa mưåt trùm sẫi nûúác,
con cấ kiïëm àang ùn àấm cấ môi che àêìu mi vâ thên lûúäi cêu núi
phêìn lûúäi cêu thôi ra khỗi àêìu ca con cấ thu mưìi nhỗ. Ưng lậo giûä
húâ súåi dêy, tay trấi nhể nhâng thấo nố khỗi phao gưỵ. Lc nây lậo
cố thïí àïí nố dïỵ dâng lûúát qua mêëy ngốn tay àïí con cấ khưng cẫm
thêëy cht vûúáng vđu gò nûäa. Vâo thấng nây, xa búâ àïën thïë, hùèn nố
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 19

lâ con cấ khưíng lưì, lậo nghơ. Àúáp mưìi ài, cấ. Àúáp mưìi ài. Xin hậy
àúáp mưìi ài. Chng múái tûúi ngon lâm sao trong lân nûúác lẩnh, tưëi
om núi mây úã cấch gêìn hai trùm mết. Hậy lûúån mưåt vông trong lân
nûúác tưëi vâ quay lẩi àúáp mưìi ài. Lậo cẫm thêëy mưåt c giêåt nhể rưìi
mưåt nhất kếo mẩnh hún khi cấi àêìu ca con cấ môi hùèn lâ khố rûát
ra khỗi lûúäi cêu. Lất sau hoân toân im ùỉng.
“Tiïëp tc ài”, ưng lậo nối lúán. “Hậy quay lẩi. Thûã ngûãi xem.
Chng khưng hêëp dêỵn sao? Ùn ngay ài, cẫ con cấ thu nûäa. Cûáng,
mất lẩnh vâ hêëp dêỵn. Àûâng xêëu hưí cấ â. Ùn chng ài”.
Lậo cêìm súåi dêy giûäa ngốn cấi vâ ngốn trỗ chúâ àúåi, theo dội

nố vâ mêëy dêy cêu khấc trong cng lc, phông trûúâng húåp con cấ
búi lïn hay lùån sêu xëng. Thoấng chưëc, dêy cêu êëy lẩi bõ kếo nhể.
“Nố sùỉp àúáp mưìi”, ưng lậo nối lúán. “Xin Cha hậy gip nố àúáp
mưìi”.
Nhûng con cấ khưng àúáp. Nố bỗ ài, ưng lậo cẫm thêëy chưëng
chïënh.
“Nố khưng thïí ài”, lậo nối. “Cha biïët lâ nố khưng thïí ài. Nố
àang lûúån vông. Cố lệ trûúác àêy nố àậ bõ dđnh cêu nïn nố nhúá àưi
àiïìu vïì chuån êëy”.
Lc êëy lậo cẫm thêëy súåi dêy khệ giêåt, lậo húán húã.
“Nố chó lûúån mưåt vông thưi mâ”, lậo nối. “Nố sệ cùỉn cêu”.
Lậo sung sûúáng cẫm nhêån cấi giêåt khệ vâ rưìi lậo thêëy cấi gò
àố nùång chõch, cùng, khưng thïí nâo tûúãng tûúång nưíi. Àêëy lâ àưå
nùång ca con cấ vâ lậo àïí súåi dêy tìn xëng, xëng, xëng mậi
hïët cån dêy àêìu tiïn trong sưë hai cån dêy dûå trûä. Khi súåi dêy
tåt xëng, lûúát nhể qua mêëy ngốn tay, lậo vêỵn cẫm thêëy àưå cûåc
nùång mùåc d ấp lûåc ca ngốn cấi vâ ngốn trỗ ca lậo hêìu nhû chó
lâ con sưë khưng.
“Mưåt con cấ ra trô”, lậo nối.
“Bêy giúâ lûúäi cêu àậ àûúåc ngêåm trong miïång vâ nố àang lưi
ài”.
Lất nûäa nố sệ lûúån lẩi vâ nët, lậo nghơ. Lậo khưng nối ra
àiïìu êëy búãi lậo biïët nïëu ngûúâi ta nối ra àiïìu tưët lânh thò nố sệ
khưng xẫy ra. Lậo biïët àêëy lâ con cấ khưíng lưì vâ lậo hònh dung nố
búi trong vng nûúác tưëi, miïång cùỉp ngang con cấ thu. Vâo lc àố,
lậo cẫm thêëy nố ngûâng di chuín nhûng sûác nùång vêỵn cûá trơu
E. Hemingway 20

xëng. Rưìi sûác nùång gia tùng, lậo núái thïm dêy. Lậo dng ngốn cấi
vâ ngốn trỗ cưë nđu súåi dêy lẩi mưåt lc nhûng sûác nùång vêỵn khưng

ngûâng tùng lïn, lưi tåt súåi dêy xëng.
“Nố àậ àúáp mưìi”, lậo nối. “Giúâ thò ta sệ àïí cho nố nët hùèn”.
Vêỵn àïí súåi dêy tìn qua mêëy ngốn tay, lậo dng tay trấi nưëi
àêìu súåi dêy vâo cẫ hai cån dêy dûå trûä kia. Lc nây lậo àậ sùén
sâng. Lậo àậ cố ba cån dêy dûå trûä vúái tưíng chiïìu dâi lâ mưåt trùm
hai mûúi sẫi cng vúái cån lậo àang sûã dng.
“Nët thïm tđ nûäa ài”, lậo nối. “Nët ngay ài”.
Nët lâm sao àïí mi lûúäi cêu àêm vâo tim vâ giïët chïët mây,
lậo nghơ. Hậy ngoan ngoận trưìi lïn àïí tao cùỉm phêåp mi lao nây.
Ưín thưi. Mây sùén sâng chûa? Àấnh chến nhû thïë lâ àậ à rưìi chûá?
“Nâo!”, lậo nối lúán vâ dng cẫ hai tay kếo mẩnh àûúåc chûâng
mưåt mết dêy rưìi lẩi kếo, kếo nûäa, tay nổ tiïëp tay kia, dưìn hïët sûác
mẩnh ca cấnh tay vâ ca cẫ cú thïí lïn súåi dêy. Nhûng chùèng àûúåc
gò, con cấ vêỵn chêåm rậi búi ài vâ ưng lậo thò chùèng thïí nhc nhđch
nưíi nố dêỵu chó mưåt phên. Dêy cêu ca lậo rêët bïìn, àûúåc bïån àïí cêu
cấ lúán; lậo kếo cùng súåi dêy qua lûng cho àïën lc nhûäng giổt nûúác
lùn ra khỗi nố. Thoấng chưëc, súåi dêy bùỉt àêìu phất ra nhûäng êm
thanh trêìm trêìm trong lân nûúác vâ lậo vêỵn giûä chùåt, tò lïn chưỵ
ngưìi chêo thuìn, ûúän ngûúâi ra sau vâ kếo. Con thuìn bùỉt àêìu tûâ
tûâ tiïën vïì hûúáng Têy Bùỉc. Con cấ vêỵn mưåt mûåc búi ài vâ hổ di
chuín chêìm chêåm trïn mùåt biïín phùèng lùång. Nhûäng cấi mưìi khấc
vêỵn côn úã dûúái nûúác nhûng lậo chùèng biïët xoay xúã ra sao nûäa.
“Giấ mâ ta cố thùçng bế”, ưng lậo nối lúán. “Ta àang bõ con cấ
kếo ài vâ ta lâ cấi cổc kếo thuìn. Ta cố thïí båc súåi dêy lẩi.
Nhûng nhû thïë con cấ sệ bûát àûát. Mònh phẫi giûä súåi dêy cho àïën
lc sûác tân lûåc kiïåt vâ núái thïm dêy khi nố cêìn. Àưåi ún Cha, nố
cûá búi ngang chûá khưng lùån xëng”.
“Mònh sệ lâm gò nïëu nố quët àõnh lùån xëng, mònh khưng
biïët. Mònh sệ lâm gò nïëu nố lùån xëng vâ chïët, mònh cng khưng
biïët. Nhûng mònh sệ lâm cấi gò àố. Cố nhiïìu thûá mònh cố thïí lâm”.

Lậo tò súåi dêy vâo lûng vâ nhòn àưå nghiïng ca nố trïn mùåt nûúác,
con thuìn cûá lûäng thûäng trưi vïì hûúáng Têy Bùỉc. Thïë nây sệ giïët
nố, lậo nghơ. Nố khưng thïí cûá kếo mậi thïë nây. Nhûng bưën giúâ sau,
con cấ vêỵn bònh thẫn búi ra khúi, kếo theo chiïëc thuìn vâ cẫ ưng
lậo àang giûä chùåt súåi dêy vùỉt qua lûng.
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 21

“Mònh cêu àûúåc nố vâo quậng trûa”, lậo nối.
“Nhûng mònh chûa àûúåc nhòn thêëy nố”.
Lậo àậ àêíy chiïëc m rúm sp mẩnh xëng àêìu trûúác lc cêu
àûúåc con cấ, cấi m cûáa àau trấn lậo. Lậo cng khất nûúác bên q
gưëi xëng, cêín thêån khưng lâm giêåt súåi dêy, rấn vûún ngûúâi qâ
tay vïì phđa mi thuìn lưi ra chai nûúác. Lậo múã nùỉp, ëng mưåt
ngm. Rưìi lậo tûåa lûng vâo mi thuìn. Lậo ngưìi nghó trïn àưëng
cưåt bìm, cưë khưng nghơ ngúåi àiïìu gò, ngoẩi trûâ viïåc chõu àûång. Khi
nhòn vïì phđa sau, lậo khưng côn thêëy bống dấng àêët liïìn àêu nûäa.
Chùèng cố gò khấc àêu, lậo nghơ. Mònh ln cố thïí quay vïì dûåa vâo
ấnh àên tûâ Havana. Côn hai giúâ nûäa mùåt trúâi múái lùån vâ cố lệ con
cấ sệ trưìi lïn trûúác lc trúâi tưëi. Nïëu chûa ngoi lïn thò cố lệ nố sệ
ngoi lïn khi trùng mổc. Nïëu cng khưng thò chùỉc bònh minh nố sệ
nưíi lïn. Mònh khưng bõ chåt rt vâ mònh cẫm thêëy khỗe mẩnh.
Chđnh nố àậ bõ lûúäi cêu mốc vâo miïång. Nhûng thûã hỗi cố con cấ
nâo kếo àûúåc nhû nố. Miïång nố hùèn ngêåm chùåt àoẩn dêy thếp.
Mònh ûúác mònh cố thïí nhòn thêëy nố. oác chi mònh cố thïí nhòn
thêëy nố dêỵu chó mưåt lêìn àïí biïët àưëi th ca mònh lâ ai. Con cấ
chùèng hïì giẫm tưëc àưå vâ àưíi hûúáng sët àïm êëy nhû lậo cố thïí xấc
àõnh bùçng cấch quan sất cấc vò sao. Trúâi lẩnh sau lc mùåt trúâi lùån
vâ mưì hưi ca lậo khư lẩnh trïn lûng, trïn cấnh tay vâ cẫ àưi chên
giâ nua ca lậo. Lc ban ngây, lậo àậ lêëy cấi bao tẫi àêåy thng
àûång mưìi ra trẫi phúi khư. Sau khi mùåt trúâi lùån, lậo cưåt nố quanh

cưí, àïí ph xëng lûng vâ bêy giúâ lậo cêín thêån chên nố xëng dûúái
súåi dêy vùỉt qua vai. Cấi bao lốt dûúái súåi dêy vâ lậo tòm cấch tûåa
vâo mẩn thuìn àïí cú thïí búát cùng thùèng. Tû thïë êëy thûåc ra cng
chó búát àûúåc àưi phêìn, nhûng lậo nghơ lâ rêët thoẫi mấi. Ta chùèng
thïí lâm gò àûúåc nố vâ nố cng chùèng lâm gò àûúåc ta, lậo nghơ.
Chùèng lâm àûúåc gò nïëu nố cûá kếo mậi thïë nây. Mưåt lêìn lậo àûáng
dêåy, àấi qua mẩn thuìn, ngûúác nhòn sao kiïím tra hûúáng ài. Tûâ
vai lậo, súåi dêy nhû thïí mưåt àûúâng lên tinh dâi xun thùèng lân
nûúác. Bêy giúâ hổ di chuín chêåm vâ ấnh àiïån Havana cng khưng
quấ rộ, vêåy lâ lậo biïët dông nûúác hùèn àang àûa hổ vïì hûúáng Àưng.
Nïëu mònh khưng côn thêëy ấnh sấng Havana thò chùỉc chng mònh
àang tiïën xa vïì phđa Àưng, lậo nghơ. Vò nïëu con cấ cûá giûä àng
hûúáng ca nố thò mònh phẫi thêëy Havana thïm mưåt lc nûäa. Mònh
khưng rộ mêëy trêån àêëu bống chây giẫi ngoẩi hẩng hưm nay ra sao
nûäa, lậo nghơ. Cố mưåt chiïëc rầiư khi ài cêu nhû thïë nây thò thêåt
tuåt diïåu. Rưìi lậo nghơ, cûá phẫi nghơ mậi vïì nố. Nghơ vïì cấi viïåc
E. Hemingway 22

mây àang lâm. Mây chúá cố lâm àiïìu gò ngu ngưëc. Lất sau lậo nối
lúán.
“Ûúác chi mònh cố thùçng bế. Àïí gip mònh vâ chûáng kiïën cấi
cẫnh nây”.
Con ngûúâi ta khưng nïn sưëng mưåt mònh khi tíi àậ xïë bống,
lậo nghơ. Nhûng khưng thïí nâo trấnh khỗi. Mònh phẫi nhúá ùn con
thu trûúác lc nố hỗng àïí giûä sûác khỗe. Hậy nhúá, d mây chùèng
mën ùn tđ nâo, mây phẫi ùn nố vâo sấng mai. Nhúá àêëy, lậo tûå
nh. Sët àïm êëy, hai con cấ heo búi àïën gêìn thuìn, lậo cố thïí
nghe tiïëng chng trúã mònh vâ thúã. Lậo cố thïí nhêån biïët sûå khấc
nhau giûäa tiïëng thúã dưëc ca con àûåc vâ tiïëng thúã dâi ca con cấi.
“Chng thêåt àấng u”, lậo nối. “Chng chúi àa, nghõch

ngúåm vâ u nhau. Chng lâ anh em ca ta nhû àân cấ chìn kia
vêåy”.
Rưìi lậo bùỉt àêìu nghi ngẩi cho con cấ lúán mâ lậo àậ cêu. Nố
tuåt vúâi, k lẩ vâ tíi tấc ca nố lâ sao nhó, lậo nghơ. Chûa bao
giúâ mònh gùåp mưåt con cấ nâo kiïu hng vâ hânh àưång quấ àưỵi k
lẩ nhû nố. Cố lệ nố cng thûâa khưn ngoan àïí khưng nhẫy lïn. Búãi
nïëu cûá phống lïn hóåc lao chẩy thò nố cố thïí hy hoẩi mònh.
Nhûng chùỉc trûúác kia cu cêåu àậ nhiïìu lêìn nïëm mi dêy cêu nïn
àậ biïët àêy lâ cấch chiïën àêëu tưët nhêët. Nố khưng thïí biïët chó cố
mưỵi mưåt ngûúâi duy nhêët àang àûúng àêìu vúái nố vâ cng chùèng hay
rùçng àêëy lâ mưåt lậo giâ. Nhûng cu cêåu àng lâ ch cấ vơ àẩi vâ sûå
vơ àẩi êëy côn àûúåc thïí hiïån úã phẫn thõt núi chúå nïëu thõt nố hậy côn
tûúi khi àûúåc mang àïën àố. Cu cêåu àúáp mưìi hïåt mưåt trang nam tûã
vâ cấi cấch cu cêåu kếo cng lâ ca àêëng hâo hoa; cu cêåu chưëng cûå
khưng mưåt cht hoẫng súå. Ta phên vên chùèng biïët nố cố mûu àưì gò
khưng hay cng chó cưë gúä gẩc nhû cấi thên ca ta thưi? Lậo nhúá
lêìn lậo cêu àûúåc mưåt con trong cùåp cấ kiïëm. Con àûåc ln àïí con
cấi ùn trûúác vâ khi bõ dđnh cêu, con cấi giậy gia kinh hoâng, tuåt
vổng vêỵy vng thoất thên mẩnh àïën nưỵi chùèng mêëy chưëc àậ kiïåt
sûác, sët thúâi gian àố, con àûåc ln úã bïn bẩn, búi qua búi lẩi dûúái
súåi dêy vâ lûúån trôn cng bẩn trïn mùåt nûúác. Nố búi gêìn àïën nưỵi
ưng lậo súå nố cố thïí tiïån phùng súåi dêy cêu bùçng cấi ài cố hònh
dấng, kđch cúä vâ sùỉc tûåa lûúäi hấi. Khi ưng lậo mốc con cấ cấi, giûä
chùåt cấi kiïëm x xò tûåa giêëy nhấm ca nố vâ vung chây qåt vâo
àónh àêìu cho àïën khi da nố chuín sang mâu nhû mâu thy ngên
trấng phđa sau gûúng, vâ rưìi vúái sûå trúå gip ca thùçng bế, lậo lưi
con cấ lïn thuìn trong lc con cấ àûåc vêỵn cûá sấn lẩi bïn mẩn
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 23

thuìn. Rưìi trong lc lậo àang rûãa súåi dêy cêu vâ xem xết lẩi cêy

lao, con cấ àûåc tung mònh nhẫy vổt lïn lûãng lú trong khưng trung
bïn cẩnh chiïëc thuìn àïí xem con cấ cấi úã àêu, rưìi rúi lùån sêu
xëng; àưi cấnh mâu àỗ hưìng, tûác àưi vêy hai bïn ngûåc, xôe rưång
phư hïët ra nhûäng àûúâng sổc àỗ hưìng rưång. Nố thêåt àểp, ưng lậo
nhúá, vâ nố thy chung. Àêëy lâ chuån bìn nhêët mâ mònh tûâng
chûáng kiïën qua àưi cấ êëy, ưng lậo nghơ. Thùçng bế cng bìn vâ
bổn mònh cêìu xin nố tha thûá trûúác khi vưåi xẫ thõt nố.
“Giấ mâ thùçng bế úã àêy”, lậo nối lúán rưìi trúã ngûúâi tò vâo chưỵ
vấn ën cong phđa trûúác mi thuìn vâ cẫm nhêån àûúåc sûác mẩnh
ca con cấ khưíng lưì qua súåi dêy lậo giûä vùỉt qua vai, àang àïìu àïìu
tiïën theo hûúáng nố lûåa chổn.
Mưåt khi mònh àậ giúã mểo thò viïåc con cấ chổn mưåt lưëi thoất lâ
rêët thỗa àấng, ưng lậo nghơ. Sûå lûåa chổn ca nố lâ úã trong vng
nûúác sêu thùèm, tưëi om, cấch xa hïët thẫy nhûäng lûúäi cêu, cẩm bêỵy,
lûâa lổc. Côn mònh thò lẩi chổn lưëi àïën tòm nố úã núi cấch xa vúái loâi
ngûúâi. Cấch xa têët cẫ loâi ngûúâi trïn trấi àêët. Bêy giúâ mònh vâ nố
dđnh chùåt vâo nhau kïí tûâ bíi trûa. Vâ chùèng cố ai gip àúä mònh
hóåc nố. Lệ ra ta àûâng lâm ngû dên, lậo nghơ. Nhûng àêëy lâ viïåc ta
sinh ra àïí lâm. Ta phẫi nhúá k lâ phẫi ùn con cấ thu sau khi trúâi
sấng. Vâo lc gêìn sấng, cố con gò àố àúáp mưåt trong mêëy miïëng mưìi
phđa sau lậo. Lậo nghe tiïëng phao gưỵ gậy vâ súåi dêy bùỉt àêìu bõ kếo
xëng, qua mẩn thuìn. Trong bống tưëi, lậo rt con dao trong vỗ
ra, dưìn hïët trổng lûåc lïn vai trấi, ngậ ngûúâi cùỉt súåi dêy vûúáng vâo
mêëu gưỵ úã mếp trïn mẩn thuìn. Rưìi lậo cùỉt àïën súåi dêy gêìn àêëy vâ
trong bống tưëi, lậo nưëi àêìu dêy ca cấc cån dûå trûä lẩi. Lậo nưëi rêët
àiïu luån chó vúái mưåt bân tay rưìi giêỵm chên lïn giûä khi lậo thùỉt
chùåt mi nưëi. Bêy giúâ lậo àậ cố sấu cån dêy dûå trûä, bưën cån tûâ
hai cấi mưìi lậo àậ cùỉt bỗ vâ hai cån tûâ miïëng mưìi con cấ àang
tha, têët cẫ àậ àûúåc nưëi vâo nhau. Khi trúâi sấng rộ, lậo nghơ, mònh
sệ xem xết miïëng mưìi bưën mûúi sẫi vâ cng sệ cùỉt bỗ àïí nưëi nhûäng

cån dêy dûå trûä. Mònh sệ bõ mêët hai trùm sẫi dêy Catalan loẩi tưët,
lûúäi cêu vâ cẫ chò nûäa.
Sưë tâi sẫn êëy cố thïí àûúåc b àùỉp. Nhûng cấi gò sệ àïìn b nưíi
con cấ nây nïëu mònh cêu àûúåc vâi con cấ khấc vâ chng sệ lâm àûát
súåi dêy kia? Giúâ thò mònh khưng rộ con cấ àúáp mưìi kia thåc loẩi
gò. Cố thïí àêëy lâ mưåt con cấ kiïëm, mưåt con mộm lúán hay mưåt con cấ
mêåp. Mònh khưng nhêån ra. Mònh phẫi r bỗ nố quấ nhanh. Lậo nối
lúán,
E. Hemingway 24

“Giấ nhû mònh cố thùçng bế”. Nhûng mây khưng cố thùçng bế
àêu, lậo nghơ. Mây chó cố mưåt thên mưåt mònh vâ tưët hún lâ mây
nïn quay lẩi vúái súåi dêy cêu côn lẩi kia, tưëi hay khưng tưëi thò cng
phẫi cùỉt phùng nố ài rưìi nưëi nưët hai cån dêy dûå trûä lẩi. Lậo lâm
nhû thïë. Trong bống tưëi, cưng viïåc quẫ khố khùn vâ mưåt dẩo con cấ
lưìng lïn kếo lậo ngậ sêëp mùåt xëng, àûát mưåt vïåt bïn dûúái mùỉt.
Mấu ró xëng mấ lậo. Nhûng nố àưng lẩi vâ khư trûúác khi bô àïën
cùçm, lậo lêìn vïì phđa mi thuìn, tûåa lûng vâo mẩn. Lậo chónh lẩi
cấi bao vâ thêån trổng nhđch súåi dêy àïí nố hùçn sang vng vai khấc,
giûä vâ dng vai neo chùåt; lậo cêín thêån dô sûác kếo ca con cấ rưìi
nhng tay xëng nûúác xem tưëc àưå thuìn. Mònh khưng rộ nố nhẫy
lïn àïí lâm gò, lậo nghơ. Àoẩn dêy thếp àấy hùèn quết trïn mỗm
lûng àưì sưå ca nố. Chùỉc chùỉn lûng nố khưng thïí àau bùçng lûng
mònh àêu. Nhûng nố khưng thïí cûá kếo mậi con thuìn nhû thïë
àûúåc dêỵu cho nố khưíng lưì àïën mûác nâo. Giúâ thò mònh àậ dổn sẩch
mổi thûá vûúáng vđu vâ mònh lẩi cố cẫ àưëng dêy dûå trûä; con ngûúâi ta
chó cêìn cố thïë thưi.
“Cấ nây”, lậo dõu giổng nối, “tao sệ cêìm cûå vúái mây cho àïën
chïët”.
Nố cng sệ cêìm cûå vúái mònh, mònh chùỉc thïë, ưng lậo nghơ rưìi

àúåi trúâi sấng. Giúâ àêy trûúác khi trúâi sấng, khưng khđ lẩnh lệo, lậo
nếp sất mẩn thuìn tòm húi êëm. Mònh cố thïí chõu àûång lêu nhû
nố, lậo nghơ. Vâ trong ấnh bònh minh, súåi dêy cêu kếo dâi, chïëch
àêm xëng nûúác. Con thuìn vêỵn mưåt mûåc thùèng tiïën vâ khi mùåt
trúâi hế lïn, tia nùỉng àêìu tiïn àêåu lïn vai phẫi lậo.
“Nố búi vïì phûúng Bùỉc”, ưng lậo nối.
Dông nûúác sệ cën ta dẩt xa vïì phûúng àưng, lậo nghơ. Mònh
mong nố xi theo dông nûúác. Lc êëy chûáng tỗ nố àậ thêëm mïåt.
Khi mùåt trúâi lïn cao hún, ưng lậo nhêån thêëy con cấ vêỵn chûa mïåt.
Chó cố mưåt dêëu hiïåu àấng mûâng duy nhêët. Àưå chïëch ca súåi dêy
cho thêëy nố khưng côn búi sêu nûäa. Dêëu hiïåu êëy khưng thûåc sûå cố
nghơa con cấ sệ nhẫy lïn. Nhûng nố cố thïí.
“Cêìu Cha lâm nố nhẫy lïn”, ưng lậo nối. “Mònh côn à dêy
àïí chinh phc nố”.
Cố lệ nïëu ta kếo cùng dêy mưåt tđ thò nố sệ bõ àau vâ nhẫy lïn,
lậo nghơ. Bêy giúâ àậ ban ngây ban mùåt, nố cûá nhẫy lïn ài àïí
nhûäng chiïëc ti dổc theo xûúng sưëng chûáa àêìy khưng khđ khiïën nố
khưng thïí lùån sêu xëng chïët. Lậo cưë kếo, nhûng súåi dêy vêỵn cûá
ƯNG GIÂ VÂ BIÏÍN CẪ 25

cùng àïën mûác chín bõ àûát tung nhû tûâ lc lậo múái cêu àûúåc con
cấ vâ khi ûúän ngûúâi ra àïí kếo, lậo cẫm nhêån àûúåc sûác cẫn êëy vâ
biïët lâ mònh khưng thïí dưìn thïm lûåc vâo àố. Mònh khưng nïn giêåt
mẩnh, lậo nghơ. Mưỵi c giêåt sệ núái rưång thïm chưỵ lûúäi cêu mốc vâo
rưìi khi nhẫy lïn, con cấ cố thïí tåt thoất. Dêỵu sao thò mùåt trúâi àậ
lâm mònh dïỵ chõu hún vâ lêìn nây thò mònh khưng phẫi nhòn trûåc
diïån vïì phđa mùåt trúâi. Nhûäng mẫng rong biïín mâu vâng bấm vâo
dêy cêu nhûng lậo biïët chng chó lâm tùng thïm sûác cẫn, lậo hâi
lông. Àêëy lâ giưëng rong vâng vng Nhiïåt lûu, ban àïm tỗa nhiïìu
lên tinh.

“Cấ nây”, lậo nối, “Tao rêët u vâ ngûúäng mưå mây. Nhûng
tao sệ giïët mây trûúác khi ngây kïët thc”.
Ta hậy hy vổng thïë, lậo nghơ. Tûâ phûúng Bùỉc, mưåt con chim
nhỗ bay vïì phđa thuìn. Nố thåc giưëng warbler vâ bay rêët thêëp
trïn mùåt nûúác. Ưng lậo cố thïí nhêån thêëy con chim àậ thêëm mïåt.
Con chim bay àïën ài thuìn, àêåu xëng. Lất sau nố lûúån vông
quanh àêìu ưng lậo vâ àấp xëng súåi dêy núi nố cẫm thêëy thoẫi mấi
hún.
“Mây bao nhiïu tíi rưìi?”, ưng lậo hỗi con chim.
“Cố phẫi àêy lâ chuën ài àêìu tiïn ca mây khưng?” Con
chim nhòn lậo khi lậo nối. Nố thêåm chđ àậ quấ mïåt àïí kiïím tra súåi
dêy vâ khi àưi chên mẫnh mai àấp nhanh trïn súåi dêy, con chim
lẫo àẫo.
“Nố chùỉc àêëy”, lậo bẫo con chim. “Nố chùỉc lùỉm. Sau mưåt àïm
lùång giố lệ ra mây chûa mïåt múái phẫi. Loâi chim nâo sùỉp àïën
àêy?”
Àấm diïìu hêu, lậo nghơ, sệ ra khúi sùn chng. Nhûng lậo
khưng nối àiïìu êëy vúái con chim búãi lâm sao mâ nố cố thïí hiïíu àûúåc
lậo vâ àêu cố thïí lêåp tûác hiïíu ngay àûúåc l diïìu hêu.
“Cûá nghó ngúi thoẫi mấi ài, ch chim nhỗ”, lậo nối. “Rưìi bay
vâo búâ, têån hûúãng vêån may nhû bêët k con ngûúâi, con chim hay
con cấ nâo”.
Con chim khuën khđch lậo nối chuån búãi sët àïm lûng lậo
àậ tï cûáng côn bêy giúâ thò thûåc sûå nhûác nhưëi.
“Hậy úã lẩi nhâ ta nïëu ch mây mën, chim â”, lậo nối. “Ta
lêëy lâm tiïëc lâ khưng thïí giûúng bìm nûúng theo lân giố nhể