tiết 12: cơ chế xác định giới tính

S
I
N
H

H
Ọ
C

9
S
I
N
H

H
Ọ
C

9
Giáo viên: Nguyễn Tuấn Hùng
PHÒNG GD- ĐT QUẬN ĐỐNG ĐA
TRƯỜNG THCS TAM KHƯƠNG

Quan sát tranh. Hãy cho biết:
Điểm giống và khác nhau của bộ NST
giới tính ở ruồi giấm đực và cái ?
+ Giống nhau:
- Số lượng: Có 8 NST
- Hình dạng: 1 cặp hình hạt

2 cặp hình V
+ Khác nhau về cặp NST
giới tính:
- Con đực: 1 chiếc hình que,
1 chiếc hình móc.
- Con cái: 1 cặp hình que.

I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:

Quan sỏt Hỡnh 12.1. B NST ngi.
Hóy cho bit cp NST no l NST gii tớnh ?
Boọ NST ụỷ ngửụứi
N Nam

2n = 8
6A+XX 6A+XY
44A+XX 44A+XY
2n = 46
Cặp NST giới tính gồm:
+ Một cặp NST tương đồng XX
+ Một cặp NST không tương đồng XY

Thảo luận nhóm 4 học sinh- 3 phút
So sánh điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?
SO SÁNH NST GIỚI TÍNH NST THƯỜNG
SỐ LƯỢNG
HÌNH DẠNG
CHỨC NĂNG
Chỉ có 1 cặp Có nhiều cặp
-Có thể tương đồng(XX)

hoặc không tương
đồng(XY)
-Các cặp NST giới tính ở
cá thể đực và cái khác
nhau.
- Luôn tồn tại thành
từng cặp tương đồng.
- Các cặp NST thường
ở cá thể đực và cái
hoàn toàn giống nhau.
Mang gen quy định tính
trạng liên quan và không
liên quan đến giới tính
Mang gen quy định
các tính trạng thường

TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
- Cặp NST giới tính gồm:
+ Một cặp NST tương đồng XX
+ Một cặp NST không tương đồng XY
- Chức năng:
Mang gen quy định tính trang liên quan và không liên quan đến
giới tính.

Vậy NST xác định giới tính
theo cơ chế như thế nào?

II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
Con gáiCon trai

TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
THẢO LUẬN TỔ - 03 PHÚT.
—————————
Quan sát Hình 12.2 trả lời các câu hỏi:
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng
đượctạo ra qua giảm phân ?
- Mẹ sinh ra … loại………………
- Bố sinh ra… loại……………….
2.Sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng
nào tạo ra hợp tử phát triển thành
con trai hay con gái ?
-Sự thụ tinh giữa trứng với :
+ …………… → ……………….
+ …………… →………………
THẢO LUẬN TỔ - 03 PHÚT.
—————————
Quan sát Hình 12.2 trả lời các câu hỏi:
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng
đượctạo ra qua giảm phân ?
- Mẹ sinh ra 1 loại 22A+ X
- Bố sinh ra 2 loại 22A+Y và 22A+X
2.Sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng
nào tạo ra hợp tử phát triển thành
con trai hay con gái ?
-Sự thụ tinh giữa trứng với :
+ Tinh trùng X → XX ( Con gái )
+ Tinh trùng Y → XY ( Con trai )

Tại sao tỉ lệ con trai và con gái
sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1 ?
- Vì 2 tinh trùng tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia
thụ tinh với xác suất ngang nhau.


Sinh con trai hay gái là do
người mẹ có đúng không ?
Không, vì người bố mới có hai loại
tinh trùng khác nhau về giới tính.

44A + XY
44A+XX
22A +X
22A +Y
22A +X
44A+XY
44A + XX
Bè
mÑ
S CÔ CHEÁ NST XAÙC ÑÒNH GIÔÙI TÍNH NG IƠ ĐỒ Ở ƯỜ
2n 2n
n
n n
2n 2n
con trai
con g¸i

-

Tính đực, cái được qui định bởi cặp NST giới tính
-
Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người: (SGK)
P : (44A + XX) x (44A + XY)
G
p
: (22A + X) (22A + X) (22A + Y)
44A + XY
Con trai
44A + XX
Con gái
22A + X
22A + Y22A + X
F
1
:
- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới
tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại
trong quá trình thụ tinh.
KẾT LUẬN :

Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
-
Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
-
Không bò ảnh hưởng bởi thiên tai dòch bệnh
-
Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Giới
Lứa tuổi

Nam Nữ
Bào thai 114 100
Lọt lòng 105 100
10 tuổi 101 100
Tuổi già 85 93
Ở người, động vật có vú, ruồi giấm, cây gai Cặp NST giới
tính của giống cái là: XX, giống đực là XY. Ở chim, ếch, bò sát,
bướm, dâu tây thì ngược lại
MỞ RỘNG KIẾN THỨC

THẢO LUẬN NHÓM 2 HỌC SINH- 02 PHÚT
——————————————
1- Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ?
Các yếu tố phân hóa giới tính:
+ ……………………………………………………………………
+ ……………………………………………………………………
2 - Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ?
- Người ta điều chỉnh tỉ lệ đực cái ở vật nuôi nhằm:
……………………………………………………………
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
TI T 12: C CH XAÙC NH GI I TÍNHẾ Ơ Ế ĐỊ Ớ
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ
PHÂN HÓA GIỚI TÍNH.
Hooc môn.
Nhiệt độ, cường độ ánh sáng …
Nhằm phù hợp với mục đích sản xuất.

Dùng Metyl testosteron

(hormon sinh dục) tác động
vào cá vàng cái có thể làm
cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới
28
0
C sẽ nở thành con đực,
trên 32
0
C thì nở thành con
cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái


Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái



Th u d u tr ng trong ầ ầ ồ ánh
sáng c ng độ yếuườ thì số
hoa đực giảm

Kết luận : - Sự phân hoá giới tính không hoàn toàn
phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng
của các yếu tố môi trường :
+ Môi trường trong : hooc môn
+ Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO
2

…
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái phù
hợp với mục đích sản xuất.

Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh :
Cơ chế NST xác định giới tính ở người.
44A + XY
22A + X
44A + XX
22A + X
22A + Y
44A + XX 44A + XY
CỦNG CỐ

Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường
và NST giới tính
NST giới tính NST thường
1. Tồn tại một cặp trong tế
bào lưỡng bội
2. Luôn tồn tại thành từng cặp
tương đồng
3. Mang gen qui định tính
trạng thường của cơ thể.
1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào
lưỡng bội
2. Tồn tại thành từng cặp tương
đồng (XX) hoặc không tương
đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định
giới tính của cơ thể.

DẶN DÒ
- VÒ nhµ häc bµi, tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Häc ghi nhí SGK.
- §äc phÇn “Em cã biÕt“.
- ChuÈn bÞ tr íc bµi míi.

Cảm ơn quý thầy
cô
Chúc các em học
giỏi