Tiet 53 Dau Ngoac Kep Lop 8

Gi¸o viªn: D ¬ng ThÞ NguyÖt

Kiểm tra bài cũ
1-Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm?
Dấu ngoặc
đơn
Đánh dấu phần chú thích
(giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm)
Dấu
hai chấm
Đánh dấu (báo trước)phần giải thích, thuyết
minh, cho một phần trước đó;
Đánh dấu (báo trước)lời dẫn trực tiếp(dùng
với dấu ngoặc kép)haylời đối thoại(dùng
với dấu gạch ngang)

Ng« TÊt Tè 1893 - 1954 mét nhµ v¨n hiƯn thùc
xt s¾c chuyªn viÕt vỊ n«ng th«n ViƯt Nam tr íc
c¸ch m¹ng. C¸c t¸c phÈm chÝnh cđa «ng tiĨu thut
“T¾t ®Ìn” 1939 , “LỊu châng” 1940 vµ c¸c phãng sù
“TËp ¸n c¸i ®×nh” 1939 , “ViƯc lµng” 1940 …
)
:
(
)
(
)
(
)
(

)
(
“






”






“






”

“






”






“

”






C©u 1-Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai
chấm? §Ỉt dÊu ngc ®¬n vµ dÊu hai chÊm vµo chç
thÝch hỵp trong ®o¹n trÝch sau?



1. Ví dụ ( SGK 141, 142 )

Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
a, Thánh Găng-đi có một ph ơng châm : Chinh phục đ ợc mọi ng ời ai
cũng cho là khó , nh ng tạo đ ợc tình th ơng , lòng nhân đạo, sự thông
cảm giữa con ng ời với con ng ời lại càng khó hơn .
( Theo Lâm Ngữ Đ ờng , Tinh hoa xử thế )
b, Nhìn từ xa , cầu Long Biên nh một dải lụa uốn l ợn vắt ngang sông
Hồng , nh ng thực ra dải lụa ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
c, Tre với ng ời nh thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ văn minh , khai
hóa của thực dân cũng không làm ra đ ợc tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất
vả mãi với ng ời.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
d, Hàng loạt vở kịch nh Tay ng ời đàn bà , Giác ngộ, Bên kia sông
Đuống, ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai )

a, Thánh Găng-đi có m tộ phương châm: “chinh ph cụ cđượ m iọ ng iườ ai c ngũ
cho l khà ó, nhưng t oạ cđượ tình thương, lòng nhân ođạ , sự thông c mả
gi aữ con ng iườ v iớ con ng iườ l iạ c ngà khó hơn”.

( Theo L©m Ng÷ § êng , Tinh hoa xö thÕ )
 Dùng đ ể ánhđ d uấ l iờ d nẫ tr cự ti pế .

b. Nhỡn t xa, c u Long Biờn nh m t d i l a u n l n v t ngang
sụng H ng, nh ng th c ra d i l a y n ng t i 17 nghỡn t n.
( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
Nhấn mạnh từ ngữ đ ợc hiểu theo một nghĩa đặc biệt.

c.Tre v i ng i nh th ó m y nghỡn n m. M t th k v n

minh, khai hoỏ c a th c dõn c ng khụng th l m ra c
m t t c s t. Tre v n ph i cũn v t v mói v i con ng i.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
Dùng để đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai. Mỉa mai bằng
việc dùng lại chính những từ mà Pháp dùng khi nói về sự
cai trị của chúng dối với Việt Nam: Khai hoá văn minh cho
một dân tộc lạc hậu ( Cũng có thể xem các từ ngữ văn
minh , khai hoá là lời dẫn trực tiếp )

d. H ngà lo tạ v kở chị như “Tay ng iườ nđà bà”, “Giác
ngộ”, “Bên kia sông Đu ngố ”…ra iđờ .
(Ng÷ v¨n 7, tËp hai )
 ánh d u tên các v k chĐ ấ ở ị

Bài tập1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép
trong đoạn trích sau:
Nó cứ làm in nh nó trách tôi; nó kêu ử, nhìn tôi, nh
muốn bảo tôi rằng: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với
lão nh thế mà lão xử với tôi nh thế này à?
(Nam Cao, Lão Hạc)
Bài tập1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép
trong đoạn trích sau:
Nó cứ làm in nh nó trách tôi; nó kêu ử, nhìn tôi, nh
muốn bảo tôi rằng: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với
lão nh thế mà lão xử với tôi nh thế này à?
(Nam Cao, Lão Hạc)

*L u ý:
- Khi đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói, một ý kiến,
nhận định ) dấu ngoặc kép th ờng đi kèm dấu hai chấm.

Bài tập2: Các cách đánh dấu d ới đây có đúng không?
Vì sao?
a. Sống chết mặc bay là tác phẩm hiện thực xuất sắc.
b. Sống chết mặc bay là tác phẩm hiện thực xuất sắc.
c. Sống chết mặc bay là tác phẩm hiện thực xuất sắc.
d. Sống chết mặc bay là tác phẩm hiện thực xuất sắc.

- Trong văn bản in: tên tác phẩm, tập san có thể in
đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nh ng trong văn bản viết
tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
*L u ý:
- Khi đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói, một ý kiến,
nhận định ) dấu ngoặc kép th ờng đi kèm dấu hai chấm.

Bài 3/143-SGK: Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau
mà dùng các dấu câu khác nhau?
a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói:
Tôi chỉ có một sự ham muốn,
ham muốn tột bậc, là làm sao
cho n ớc ta đ ợc hoàn toàn độc
lập, dân ta đ ợc hoàn toàn tự
do , đồng bào ta ai cũng có
cơm ăn, áo mặc, ai cũng đ ợc
học hành.
b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói
Ng ời chỉ có một sự ham muốn,
ham muốn tột bậc, là làm sao
cho n ớc ta đ ợc hoàn toàn độc
lập, dân ta đ ợc hoàn toàn tự do,
đồng bào ta ai cũng có cơm ăn,

áo mặc, ai cũng đ ợc học hành.
Dùng dấu hai chấm và dấu
ngoăc kép đánh dấu lời dẫn
trực tiếp, vì dẫn nguyên văn lời
Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Không dùng dấu hai chấm và
dấu ngoặc kép nh ở trên vì câu
nói không đ ợc dẫn nguyên văn
(lời dẫn gián tiếp )

- Trong văn bản in: tên tác phẩm, tập san có thể in
đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nh ng trong văn bản viết
tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
*L u ý:
- Khi đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói, một ý kiến,
nhận định ) dấu ngoặc kép th ờng đi kèm dấu hai chấm.
- Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp không
dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho
phù hợp.

Công dụng
của dấu
ngoặc kép

Đánh dấu
từ ngữ,
câu, Đoạn
dẫn trực
tiếp
Đánh dấu

từ ngữ
đ ợc hiểu
theo nghĩa
đặc biệt
hay có hàm ý
mỉa mai
Đánh dấu tên
tác phẩm
tờ báo ,
tập san
đ ợc dẫn

e) Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ mặt sắt mà ngây vì tình ấy quả không lấy gì làm đẹp !
Bài 1(SGK 143): Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những
đoạn trích sau:
d) Tr ớc năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên An
nam mít bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay, và ăn
đòn của các quan cai trị nhà ta. ấy thế mà cuộc chiễn tranh vui t ơi
vừa bùng nổ thì lập tức họ biến thành những đứa con yêu những ng
ời bạn hiền của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của
cả các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái họ
(những ng ời bản xứ) đ ợc phong cho cái danh hiệu tối cao là chiến sĩ
bảo vệ công lí và tự do .
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
(Nguyễn ái Quốc, Thuế máu)

d) Tr ớc năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu,

những tên An nam mít bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng
chỉ biết kéo xe tay, và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. ấy
thế mà cuộc chiễn tranh vui t ơi vừa bùng nổ thì lập tức họ
biến thành những đứa con yêu những ng ời bạn hiền của
các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các
quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái họ
(những ng ời bản xứ) đ ợc phong cho cái danh hiệu tối cao là
chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do .
=> Đánh dấu từ ngữ đ ợc dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.
(Nguyễn ái Quốc, Thuế máu)

e) Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ mặt sắt mà ngây vì tình ấy quả không lấy gì làm đẹp !
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
=> Đánh dấu từ ngữ đ ợc dẫn trực tiếp, và còn có hàm ý mỉa mai
(hai từ này đ ợc dẫn lại từ hai câu thơ của Nguyễn Du).

Bài 2 (Sgk/143): Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích
hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong tr ờng hợp cần thiết) trong
những đoạn trích sau và giải thích lí do.
a, Biển vừa treo lên, có ng ời qua đ ờng xem, c ời bảo
- Nhà này x a quen bán cá ơn hay sao mà bây giờ phải đề biển là
cá t ơi?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ t ơi đi.
(Theo Treo biển)
b, Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc
nhất với cháu.
( Theo Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

c, Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho
cái v ờn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi
sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đây là cái v ờn mà ông cụ thân sinh
ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi
một sào (Theo Nam Cao, Lão Hạc)

a) Biển vừa treo lên, có ng ời qua đ ờng xem, c ời bảo
:
- Nhà này x a quen bán cá ơn say sao mà bây giờ phải đề biển là cá
t ơi ?
Nhà hàng nghe nói bỏ ngay chữ t ơi đi.
(Theo Treo biển)




- Dấu hai chấm đánh dấu (báo tr ớc) lời đối thoại
- Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ đ ợc dẫn lại


b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì quen
thuộc nhất với cháu .
(Theo Tạ Duy Anh, Bức tranh của em bé tôi)
: C
-Đặt dấu hai chấm sau cụm từ chú Tiến Lê đánh dấu(báo tr ớc) lời dẫn
trực tiếp.
-Đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lạicháu vẽ cái gì quen thuộc nhất với
cháuđánh dấu lời dẫn trực tiếp.

(Theo Nam Cao, Lão Hạc)
:
Đ
c) Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lòng mà nhắm
mắt ! Lão đừng lo lắng gì cho cái v ờn của lão.
Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão
về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn
đây là cái v ờn mà ông cụ thân sinh ra anh
đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ
không chịu bán đi một sào
Dấu hai chấm, dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp trong
tr ờng hợp này không phải là lời của ng ời khác mà là lời của
chính ng ời nói (ông Giáo) đ ợc dùng vào thời điểm khác (lúc
con trai Lão Hạc trở về).

Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc
đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại
dấu câu này trong đoạn văn đó.
Nhóm 1
Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn (từ
5-7 dòng) giới thiệu về chiếc nón lá Việt
Nam; trong đó có sử dụng dấu ngoặc đơn,
dấu hai chấm, dấu ngoặc kép? Giải thích
công dụng của các loại dấu đó?
Nhóm 2
Viết một đoạn văn thuyết minh
ngắn (từ 5-7 dòng) giới thiệu về con
vật mà em yêu thích; trong đó có sử
dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm,

dấu ngoặc kép? Giải thích công dụng
của các loại dấu đó?
*Yêu cầu chung: - Về nội dung: đúng nội dung thuyết minh
- Về hình thức: + Một đoạn văn
+ Sử dụng đúng 3 loại dấu câu

Đoạn văn tham khảo:
Các bạn đã từng nghe giai điệu của
bài hát: Trở lại Huế th ơng, bài thơ
khắc trong chiếc nón, có lẽ chúng ta
đều nhận ra hình ảnh chiếc nón lá
Việt Nam ( nón Huế ) quá đỗi thân
quen và bình dị. Tr ớc hết ta thấy nón
lá rất hữu dụng trong cuộc sống hàng
ngày: Nón che nắng, che m a cho các
bà, các mẹ; Nón tô thêm nét duyên
dáng cho ng ời phụ nữ Việt Nam,
những điệu múa nón trong tay của
các cô gái làm mê đắm lòng ng ời,
nón còn là món quà l u niệm cho
khách thăm quan.

Bài tập 5 (Sgk /144 ):Tìm những tr ờng hợp có sử dụng dấu
ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép trong một bài
học ở sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 1và giải thích công
dụng của chúng.