Tìm hiểu về tai biến địa chất, xói mòn và trượt lở đất đá

1 | Page
I HC PHM VN NG
Khoa CÔNG NGH THÔNG TIN
BÀI TIU LUN
Ch : TÌM HIU V TAI BIN A CHT, XÓI MÒN VÀ
TRT LT Á
Nhóm 1: Ging Viên: Phan Yn Nhi
Bùi Tá Bo
inh Vn Bon
Nguyn Vn Hùng (Nhóm trng)
Hunh Th Yn Ly
Phm Tun V
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a

c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w

w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
2 | Page
I.Li nói u:
Trong môi trng sng ca chúng ta hin nay luôn có nhng bin i ,không
nhng v mt xã hi loài ngi mà còn bin i v các c m t nhiên.Cùng
i s phát trin ca công ngh hin i nh hin nay vic ã giúp chúng ta
nhn thc rõ hn vnh hng ca môi trng t nhiên i vi con ngi và
sinh vt trên trái t.Tuy nhiên s nhìn nhn ca chúng ta cha thc súng

trng tâm,môi trng chúng ta hin ang bin i theo chiu hng xu bên
nh nhng mt tích cc.Nhng nm tr li ây xut hin nhiu tai ha nh
ng mt cách trc tip lên xã hi loài ngi e da n tính mng cng nh
tài sn ,môi trng cng ngày càng b ô nhim bi các tai ha ó.Trong ó
nhng tai bin a cht là mt b phn ca nhng tai bin t nhiên nh hng
n con ngi .Chính vì vy vic nghiên cu và xác nh úng nguyên nhân
hình thành ca nó ,hu qu mà nó  li và cách phòng chng ,i phó hin
ang là mi quan tâm hàng u .Trong phm vi hiu bit chúng tôi,hay nói úng
n là trong mt bài báo cáo chúng tôi ht sc c gng  có th tng kt li và
nêu ra nhng vn  c bn nht mà chúng ta cn phi nm  hiu thêm v tai
bin a cht là gì ,nguyên nhân ,hu qu và cách phòng chng.ây cng là ln
u tiên làm bài báo cáo nên nhóm chúng tôi không tránh khi mi thiu sót ,sai
m có th xy ra nên tôi mong các bn thông cm.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t

r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g

e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
3 | Page
i dung:
I. nh ngha tai bin t nhiên,tai bin a cht?.Nguyên nhân hình
thành và các a m thng xy ra tai bin a cht.
1. Tai bin t nhiên.

Tai bin môi trng là quá trình nguy him và gây hi cho con ngi
ang vn hành tim tang trong các h thng môi trng nhng cha vt
qua ngng an toàn ca h thng. Thc ra các h thng t nhiên bao gi
ng an toàn t thân.
Trái t luôn t to lp li s cân bng mi nh vn có ca nó.Do ó nói
n tính gây hi và tính an toàn trong khái nim tai bin môi
trng là nói n tác ng xu n tính mng và tài sn ca con ngi.
Nói n tai bin ch là nói n s an toàn ca xã hi loài ngi. âu cha
có con ngi,  y ch có quá trình t nhiên mà không có tai bin môi
trng.Khi các tai bin vt quá ngng an toàn (i vi con ngi) thì nó
 tr thành thiên tai hoc s c môi trng.
 Thiên tai : thit hi gây ra là do quá trình t nhiên.
  c môi trng : thit hi gây ra do chính con ngi.c
nghiêm trng gi là thm
 Thiên tai hay s môi trng gây thit hi ho môi trng.
Vd: ng t  CôBê(Nht Bn), cháy rng  Indonexia (1997)

Tai bin môi trng bao gi cng là mt quá trình tác ng trên mt din
tích rng ln và khong thi gian lâu dài hn s c môi trng.
2. Tai bin a cht.
Theo Sa Cht Hoa K (Smith, 1996), tai bin a cht là : “mt u
kin, mt quá trình a cht gây nguy him, e do sc kho con ngi, tài
n công dân, chc nng hay kinh t mt cng ng”.
n phân bit rõ tai bin a cht không hoàn toàn ng ngha vi tai
bin xy ra trong quá trình a cht. Ch nhng tai bin nào do u kin hay
quá trình a cht gây ra mi gi là tai bin a cht.
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c

o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t

w
a
r
e
.
c
o
m
4 | Page
nh ngha ,nguyên nhân hình thành ,a m tai bin a cht:
nh ngha:
"Tai bin a cht là các hin tng t nhiên tham gia tích cc vào
quá trình bin i a hình b mt thch quyn".
Là mt b phn ca tai bin t nhiên, tai bin a cht là nhng tai
bin xy ra trong lp v ngoài ca trái t gây nhiu tn tht cho s
ng và hot ng ca con ngi.
Tai bin a cht là mt dng tai bin môi trng phát sinh trong
thch quyn. Các dng tai bin a cht ch yu gm núi la phun,
ng t, nt t, lún t, trt lt. Chúng liên quan ti các quá
trình a cht xy ra bên trong lòng trái t.
Nguyên nhân hình thành tai bin a cht:
Nguyên nhân chính là do lp v trái t hoàn toàn không bng
phng v thành phn và chiu dày ,có nhng khu vc v trái t
ng manh hoc các h thng t dãy chia ct v trái t thành nhng
ng khi,mng nh .Do vy ,lp v trái t trong thc t luôn
chuyn ng theo chiu ng cng nh chiêu ngang.
3. a m xy ra các tai bin a cht :
Ti các khu vc v trái t có kt cu yu ,dòng nhit xut phát t mantia
i dng t á nóng chy (dung nham) hoc khói ,hi nc :chy theo 
c a hình kéo theo các tác ng hy dit i vi con ngi và môi trng

ng .Nhng m xut hin s phun trào t á nóng chy hoc bi ,hi nc
c gi là núi la .
Các vùng nh vy phân b có quy lut trên trái t to thành núi la .Các
vùng nh vy phân b có quy lut trên trái t to thành ai núi la .Hai ai núi
a ni ting c bit trên trái t là ai núi la a Trung Hi và ai núi la
Thái Bình Dng.S phun trào dung nham hoc s dch chuyn ca các khi
t á trong v trái t thông thng xy ra mt cách t t ,nhng ôi khi cng
y ra t ngt ,to nên hin tng ng t có mc phá hoi mnh.Các hot
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e

r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.

t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
5 | Page
ng ng ca con ngi nh khai thác khoáng sn trong lòng t ,xây dng
các h cha nc ln ôi khi cng gây ra ng t kích thích và các khe nt
nhân to.
Ví d: p thy n sông Gianh 2, huyn Bc Trà My(Qung Nam).
Trên b mt trái t ,hot ng ca nc và gió gây ra s xói mòn .Xói mòn do
c ma là dng xói mòn ph bin.
 Vit Nam ,hàng nm lng xói mòn do ma trên mt hecta t vùng núi và
trung du có ti vài trm tn .Xói mòn do gió thng gp  nhng ni gió có tc
 thng xuyên ln,trong các vùng lp ph thc vt kém phát trin .

Trt lt á là mt dng bin i b mt trái t khác .Ti ây ,mt khi
ng t á khác theo các b mt c bit b trng lc kéo trc xung các a
hình thp.B mt trt có th là các b mt khe nt hoc các lp t á có tính
cht c lý yu nh t sét thm nc .Thng xut hin trong các vùng
núi(Trung du min núi Bc b Vit Nam) vào thi k ma hàng nm .Các
hot ng mng khai thác khoáng sn (khai thác t á,than,st…) ang
làm xut hin tác nhân trt lt nhân to .Mt s hin tng t nhiên khác
nh sóng bin ,thay i dòng chy ca các dòng sông cng to nên s trt l
t.
II. Phân loi tai bin a cht:
Có nhiu cách phân loa tai bin a cht, ph thuc vào mc ích s dng
a h thng phân loi.
a. Phân loi theo ngun gc:
- Tai bin t nhiên.
- Tai bin nhân to.
- Tai bin hn hp.
Cách phân loi này ch phù hp cho vic n gin các thông tin tai bin,d
hiu, phù hp vi trình a s dân chúng.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m

6 | Page
b. Phân loi theo c ch vn hành ca tai bin.
Có 2 loi:
- Loi xy ra t ngt, nhanh, d di và kt thúc nhanh chóng (Phun núi
a, ng t, l quét …) còn gi là tai bin cp din.
- Loi xy ra t t, chm chp, không quan sát c, dai dng, trng k
(s dâng lên ca mc nc bin, s suy thoái ca t do bóc mòn, ra
trôi, s thiu ht it trong môi trng…) còn gi là tai bin trng din.
Cách phân loi này phù hp vi vic ng x tai bin, gim ti thiu thit
i do tai bin.
c. Phân loi theo ng lc ca quá trình tai bin a cht .
Tai bin c chia theo ng lc vn hành gm:
 Tai bin a ng lc (bao gm a ng lc ni sinh, ngoi sinh, và
nhân sinh).
 Tai bin sinh a hoá liên quan n s tích lu ngoài ngng sinh thái
a các nguyên t hay hp cht trong môi trng có nh hng xu
n sc kho cng ng. Tai bin này bao gi cng là tai bin trng
din.
 tích lu các cht gây hi trong môi trng c gi là quá trình
ô nhim môi trng a cht. ó có th là quá trình ô nhim t
nhiên hay nhân to.
Ta tp trung nghiên cu v tai bin a ng lc hc.
II. Tai bin a ng lc và các hin tng tai bin:
Trc khi tìm hiu v các hiên tng tai bin a ng lc ta cn bit th
nào gi là ng lc a cht?
1. nh ngha ng lc a cht:
ng lc a cht là phng thc tn ti, ci bin và tin hoá ca môi
trng ia cht. Chúng din ra ngay c khi không có mt con ngi.
Click to buy NOW!
P

D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e

.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o

f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
7 | Page
Các quá trình ng lc a cht ch tr thành tai bin khi có mt con
ngi, khi tc  ca các quá trình vt quá kh nng thích nghi ca c th
con ngi và kh nng chng chu ca sn nghip (nhà ca, cu cng, 
p ).
2. Các loi tai bin a ng lc :
2.1.1 . ng t:
a). Khái nim :
ng t là hin tng rung ng t ngt ca v Trái t, mnh hay
u tùy tng trn (xác nh bng  Richter) do s dch chuyn các mng
thch quyn hoc các t gãy  di mt t và truyn qua các khong
cách ln.Hay nói cách khác là:
Theo ngôn ng khoa hc ,ng t là s gii thoát t ngt mt nng
ng ln tích t trong mt th tích nào ó bên trong trái t .
b). Nguyên nhân gây ra ng t : Gm có 3 nguyên nhân chính:
 i sinh :
Là s phun trào núi la (ta s tìm hiu v núi la  phàn
sau),s vn ng kin to  các i hút chìm ,các hot ng
t gãy .
 Ngoi sinh :

Thiên thch va chm vao trái t (rt him gp xy ra gn triu
m ),các v trt lt vi khi lng ln.
 Nhân sinh:
Hot ng thay i ng sut á gn b mt hoc áp sut cht
ng ,các v th nhân trong lòng t .
c). Phân loi : Có hai cách phân loi ng t:
 Phân loi theo nguyên nhân:
 St l l hng trong v trái t.
+ Núi la phun trào.
+ S vn ng bên trong trái t.
Trong ó ng t do núi la phun trào và st l l hng chim
10%.Còn li ng át kin to(vn ng bên trong trái t).
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r

a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
8 | Page
 Phân loi theo  sâu chn tiêu :
+ ng t nông (85 km).
+ ng t trung gian (trung bình ,khong 12km).
+ ng t sâu (900 km).
d). Phân b:

Ch yu :
i ng t a trung Hi –xuyên .
Vành ai ng t Thái Bình Dng,
i ng t ngm di sông núi gia các i dng.
Khu vc ông Phi.
Vì sao khu vc ven b tây Thái Bình Dng t bán o Cam-sat-ca n Nht
n ,Philippin,Indonesia hay xy ra ng t?
Gii thích:
Khu vc này rùng khp vi vùng tip xúc gia mng Âu-Á và mng Thái Bình
ng .Mà vùng tip xúc ca các mng kin to là nhng vùng bt n ,thng
có các hot ng kin to xy ra ,kèm theo là hin tng ng t ,núi la cng
do ó mà khu vc này c gi là vành ai núi la Thái Bình Dng.(Trích t
t câu hi a lý).
e). Nng lng dng t- richter:
 biu th ln ca các trn ng t ca các trn ng t ,ngi ta
dùng thang richter .
 Thang richter là mt thang logarit vi n v là  richter.
 Công thc tính  richter:
ML=lg(A)-lg(A
0
)
Trong ó :
A : c o bng a chân k .
A
0
: là mt biên  chun.
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c

o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t

w
a
r
e
.
c
o
m
9 | Page
2.1.2 Núi la :
a). Khái nim :
Là hin tng magma t trong lòng t trào ra ngoài mt t di dng
dung nham ,hoc di dng bom,tro bi.
b). Ngun gc:
Núi la xut x t mt bán o volcano.Núi la phát sinh t các bn
cha ,nm  sâu 20-40 km trong thch quyn .
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w

w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h

a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
10 | Page
Núi la Liamuuiga  Liên bang Saint Kittls và Nevis

c). Cu to:
 Ming núi la : là ni vt liu phun ra ngoài .
 ng núi la : là ng i chính ca magma t lò magma n
ming núi la .
 Lò magma: là ni cha magma ,có áp suât rt ln.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s

o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a

c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
11 | Page
Cu to núi la .
Mt ct dc ca núi la.
d). Nguyên nhân hình thành núi la :
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a

n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.

c
o
m
12 | Page
Nguyên nhân chính: S dch chuyn ca các mng là nguyên nhân gây ra núi
a phun(ging nhng t).Hay là nhng tai bin liên quan n chuyn ng
trong lp v trái t - chuyn ng ca lp choàng (manti) trong quá trình tin
hoá ca v trái t.
Chia ra làm các nguyên nhân khác nh:
 Do s tách giãn ca 2 mng theo 2 kiu :
- Lc a vi lc a .
- i hng vi i dng.
 Do s hi t gia hai mng kin to:
- Hi t gia v lc a vi v lc a nhng không phát sinh núi la.
- Hi t vi dng v v lc a làm xut hin núi la .
 Do s hình thành ca nhng dòng á hóng (hotspot):
ây là nguyên nhân gii thích cho hin tng mt s núi la không
m trên các vành ai.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m

13 | Page
Bn  các m hostpot trên th gii
e). Phân loi núi la :
- Phân loi theo hot ng ca núi la :
+ Núi la ang hot ng : là nhng núi la vn còn phun trào ,thng
cut hin  mép ca các mng kin to trái t.
+ Núi la ang ng : là nhng núi la yên tnh trong thi gian dài và
i t ngt phun trào .
+ Núi la ã tt : là núi la ngng hot ng t ngàn nm và có du
hiu là á magma  phía di .
- a theo dng phun và kiu phun:
a). Da theo dng phun:
- Dng phun khng khip : áp sut khng khip ,dung nham phun
lên cao nhiu km vi vn tc hàng trm mt mi gi.
- Dng phun hawai : dung nham trào ra t mt vt nt ln và nh
nhàng di chuyn rt xa so vi ming núi la .Núi phun mt ct la thng
lên không trung cao trên 100 m trong nhiu phut ,thm chí nhiu gi .
- Dng gây n tng mnh nhng ít nguy him : Có nhiu t phun
ngn và mnh ,có ting vang ln và ít dung nham bn lên.
- Dng nhiu ting n ,phun tro và á : có nhiu ting n nhng ch
phun tro và á ,không phun dung nham .
- Dng phun có hi nc: núi la hot ng gn i dng ,vùng m
t, có nhng t n tung trong thi gian ngn.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!

P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r

e
.
c
o
m
14 | Page
Núi la Hawai
b). Da vào kiu phun:
- Kiu Maar: phun xut n mnh sinh ra nhng phiu n lên ti hàng
met ,vài km .ng thông ca núi có th kéo dài ti 500-800 km.
- Kiu Krakatao: phun xut kèm theo nhng t n phun mn lên thành
nhng ct khói bi khng l và không có dung nham tràn ra.
- Kiu pelee:dung nham rt quánh ,có tính axit ,thng không chy mà
trào lên khi phn bên ca núi di dng kim t tháp.
- Kiu stromboli:dung nham sn st (có tính baz nh),nhit  rt
cao,phun xut hin nhiu bom và cht rn.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w

w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h

a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
15 | Page
Núi la Phú S Nht Bn

Bên cnh dó còn có rt nhiu kiu nh: kiu Hawai,vulcanô,phun xut
dung nham khi c ,khi lng,kiu khe nt,iatrêma.
f). Phân b núi la trên th gii:
1. ai vòng cung Thái Bình Dng:
Có khong 340 núi la ang hot ng ,chim 2/3 s núi la dang
hot dng trên th gii .
Các núi la ang hot ng phân b vòng vành ai(gân bin
n),các núi la ã tt phân b ngoài vành ai (cách xa bin ).
2. Di núi la xuyên –Á(ai a Trung Hi –Indonesia):
S lng núi la l c nhng núi la ã tt có khong  117 núi
a s nm  vùng o Indônêsia và các o trong a Trung Hi.
3. ai i tây Dng :
Có nhiu núi la phân b trên nhiu o và c bit  di nc
.Núi la nm dc sng i Tây Dng liên quan vi s tách dãn to ript
i dng .lò núi la không  sâu ,di lp v mng ,thành phn bazan
,it kim,ít K
2
0.
4. ai ông phi :
Các núi la phân b dc các t gãy ln phía ông Châu Phi,quy
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n

g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c

o
m
16 | Page
mô ít hn ba ai trên .Ngoài ra núi la còn phân b ri rác không theo
vành ai .
Liên h Vit Nam:
 Vit Nam ,hin nay (s liu 2009) không có ngn núi la nào ang hot
ng nhng có nhiu t núi la phun trào ã  li du tích nh:
- Dãy trng Sn .
- p bazan rng ln  Nam B.
- Núi la hot ng gn ay nht là núi la Hòn Tro (1923).
- Ngoài ra ,núi la còn phân bnh Quán ,à lt ,Xuân Lc,k
k,do Lý Sn (Quang Ngãi chúng ta),…
- Các a hình liên quan: h núi la ( h T Nng  Gia Lai),…
H T Nng  Gia Lai
2.1.3 Sóng thn:
1). Khái niêm:
Là mt chui các con sóng c to ra trên bin ,do s nhiu lon
t ng di áy bin y nc vt lên theo phng thng .
2). Nguyên nhân:
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n

g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c

o
m
17 | Page
- Do hot ng ca ng t vi cng  hn 7.5  richter.
- Do hot ng ca núi la.
- Do trt lt á khi lng ln di áy bin.
3). c m :
Sóng thn cha nng lng cc ln ,lan truyn vi tc  cao và có
th vt khong cách ln qua i dng mà ch mt rt ít nng lng.
 vùng nc sâu ,do có buc sóng dài nên mt cn sóng thn có th
nh nhng khó nhn ra chúng , vùng nc sâu khong 4000 m
sóng thn có tht tc  khong 700 Km/h,chiu cao con sóng
khong 1 m.
Khi gn n b dy bin tr nên nông và con sóng không còn di
chuyn nhanh dc na ,vì th nó bt u “dng ng lên “.Chiu cao
có tht ti khong 20-30m.
Nhìn chúng : Sóng thn là hu qu ca nhng trn ng t có cng
 ln ,và núi la phun trào
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m

18 | Page
2.1.4 Xói mòn t:
1. Khái nim :
Là quá trình làm mt lp t trên mt và phá hy các tng t
bên di do tác ng ca nc ma, bng tuyt tan hoc do gió. i
i sn xut nông nghip thì nc và gió là hai quá trình quan trng
nht gây ra xói mòn và các tác nhân này có mc nh hng tng
gim khác nhau theo các hot ng ca con ngi i vi t ai
t không còn cây  che d xy ra xói mòn.
2. PHÂN LOI:
m có hai loi xói mòn; xói mòn vt lý và xói mòn hóa hc :
2.1.Xói mòn vt lý:
Là s tách ri và di chuyn nhng phân tt không tan nh
cát, sét, bùn và hp cht hu c. S di chuyn c xy ra có th
theo phng nm ngang trên b mt, hoc cng có th theo phng
thng ng dc theo b dày ca phu din t qua các khe h, k
t l hng có sn trong t.
2.2.Xói mòn hóa hc:
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m

19 | Page
Là s di chuyn ca vt liu hòa tan. Xói mòn hóa hc có th
y ra do tác ng ca dòng chy b mt hoc dòng chy ngm t
ng này n tng khác.
3. CÁC KIU XÓI MÒN T:
3.1. Kiu xói mòn do nc:
- Kiu xói mòn do nc gây ra do tác ng ca nc chy tràn trên
 mt (nc ma, bng tuyt tan hay ti tràn).
- Tác ng gm các tác ng va p phá v, làm tách ri các ht t
và sau ó vn chuyn các ht t b phá hy theo các dòng chy tràn
trên mt t.
- Dòng chy ca nc có th to ra các rãnh xói, khe xói hoc b
bóc theo tng lp, ngi ta chia kiu xói mòn do nc gây ra thành
các dng:
- Xói mòn thng là s xói lt, á m theo nhng dòng chy tp
trung, n sâu to ra các rãnh xói và mng xói.
- Xói mòn phng là s ra trôi t mt cách tng i ng u trên
 mt do nc chy dàn u, t b cun i theo tng lp, phin.
u tnh hng lng t xói mòn
Phng trình mt t ph dng:
A = R.K.L.S.C.P
Trong ó:
A - Lng t mt bình quân trong nm (tn/ha/ nm);
R - Yu t ma và dòng chy;
K - H s bào mòn ca t (tn/ha/ n v ch s xói mòn);
L - Yu t chiu dài ca sn dc;
S - Yu t dc;
C - Yu t che ph và qun lý t;
P - Yu t hot ng u tit chng xói mòn.
3.1.1. Yu t ma và dòng chy (R):

Ðây là thc o sc mnh xói mòn ca ma và sc chy tràn trên
t. Yu tc th hin qua tng lng ma và cng  ma.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t

w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e

r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
20 | Page
 phân b ca mùa ma cng là yu t chi phi và quyt nh n
ng t mt do xói mòn. Nhng trn ma ln nu xy ra  nhng
thi m t trng tri cng là nguyên nhân làm cho lng t b
t nhiu hn.
3.1.2. H s xói mòn t (K):
H s xói mòn K th hin mc  b bào mòn vn có ca t, Có
hai c tính nh hng và liên quan cht ch ti h s xói mòn ó là
kh nng thm và sn nh v mt cu trúc ca t. Kh nng
thm ca t chu nh hng ch yu bng sn nh ca cu trúc,
c bit là  các tng t trên mt và thêm vào ó là thành phn c
gii, hàm lng hu c có trong t.
3.1.3. Yu ta hình (L,S)
Phn ánh chiu dài dc và mc  dc.
t có  dc càng ln kh nng xói mòn càng ln bi vì chúng làm
c  ca dòng chy và lng nc chy tràn tng lên.

Chiu dài dc cng góp phn quan trng i vi kh nng xói mòn
t bi vì chúng m rng din tích nghiêng ca dc, do nó tp trung
nhiu lng nc chy trên mt.
3.1.4. Yu t che ph và qun lý (C):
Yu t này ch ra mc  tác ng ca các h thng cây trng và
nhng khác bit trong qun lý s dng t i vi lng t b mt
do xói mòn. Các rng và ng c là nhng h thng bo vt t
nhiên tt nht, tip ó là các loi cây trng có kh nng che ph cao
thng c trng mt  dày (ng cc, hu ) có kh nng bo
t khá tt.
3.2. Kiu xói mòn do gió:
Kiu xói mòn do gió là hin tng xói mòn gây ra bi sc gió. Xói
mòn có th xy ra  bt kì ni nào khi có nhng u kin thun li
sau ây:
- t khô, ti và b tách nhn mc  gió có th cun i.
- Mt t phng, có ít thc vt che ph thun li cho vic di
chuyn ca gió.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w

w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
21 | Page

- Din tích t  rng và tc  gió  mnh  mang c
các ht t i.
3.3. Xói mòn do gió chu nh hng ca các yu t:
- c  gió và sc cun ca gió.
- u kin b mt t.
- c tính ca t .
- Tình trng thc vt che ph trên b mt t.
- nh v các c tính c lý ca t nh dung trng, t
trng và kích thc.
4. NGUYÊN NHÂN:
4.1. Xói mòn do gió:
Hin tng xói mòn t do gió thng xy ra  nhng vùng t có thành
phn c gii nh: nh nhng vùng t cát ven bin, t vùng i bán khô hn.
Mc  xói mòn do gió mnh hay yu ph thuc vào nhng yu t sau:
• c  gió
• Thành phn c gii ca t
• m t
•  che ph ca thm thc vt
4.2. Xói mòn do nc:
Xói mòn do nc là loi xói mòn do s công phá ca nhng ht ma i vi
p t mt và sc cun trôi ca dòng chy trên b mt t. ây là loi xói mòn
 nhng vàng t dc khi không có lp ph thc vt, gây ra các hin tng xói
t, xói rãnh, xói khe.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!

P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r

e
.
c
o
m
22 | Page
t b xói mòn to thành rãnh.
Các nhân tnh hng n xói mòn do nc:
- a : là mt trong nhng yu tnh hng ln và trc tip n xói mòn
t. Ch cn lng ma trên 100mm,  nhng ni có  dc trên 100 là
có th gây ra hin tng xói mòn t. Git ma công phá t trc tip
gây ra xói mòn, git ma càng ln sc công phá càng mnh.
- t: t có  thm nc càng ln thì càng hn chc vói mòn, vì
ng nc dòng chy gim.  thm nc ph thuc vào:  dày ca
p t, thành phn c gii cu t, kt cu t,…
- a hình:  dc quyt nh n th nng ca ht t và dòng chy phát
sinh trên b mt.  dc càng ln thì  xói mòn càng mnh. Cng 
xói mòn còn ph thuc vào chiu dài dc: dc càng dài khi lng nc
chy,tc  dòng chy, lc quán tính càng tng, xói mòn càng mnh.
-  che ph thc vt: thm thc vt có tác dng ngn chn xói mòn nh
làm tt nng lng ht ma, làm chm tích t nc, to kt cu bn ca
tht, tng mc  thm nc ca t, tng ma sát c hc thông qua b
 và thm lá rng.
2.1.5. Trt l - Sp lún:
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a

r
e
.
c
o
m
23 | Page
 i din cho tai bin a ng lc ngoi sinh:
Trt l và sp lún là nhng tai bin a cht gây ra bi s dch
chuyn ca
các khi t á trên b mt vt. Có th phân bit các kiu trt l
và sp lún sau :
Trt l và sp lún có ngun gc ngoi sinh: ây là nhng
chuyn ng khi xy ra do quá trình a cht trên b mt trái
t – các quá trình ngoi sinh. ây là kiu ngun gc ph
bin.
Trt l và sp lún có ngun gc ni sinh: các v trt l
liên quan n các vng t, các khu vc b lún do chuyn
ng nâng h kin to.
Trt l và sp lún liên quan n các hat ng ca con
ngi: liên qua trc tip và rõ nét vi các hot ng ca con
ngi, khi con ngi tác ng vào môi trng t nhiên. Vd:
trt l dc sông ng Nai hot ng khai thác cát sông;
hin tng lún các thành ph ln  Bangkok khai thác quá
c nc di t.
Nguyên nhân gây nên:
Trt l xy ra do nhiu nguyên nhân :
- Tác ng xâm thc ca sóng : khi mt thoáng h càng rng,
vùng xói l s phát trin. Vùng trt l thng là vùng i
din vi hng gió mnh và thng xuyên.

-  dao ng mc nc h theo mùa : S dao ng mc nc
 s làm thay i áp sut lc nc l rng trong t á. Vào
mùa khô, khi mc nc h thp, t á b mt lc chng 
gây ra chuyn ng trt l. Kt qu, bên trên i dao ng
t nc, vùng trt lc hình thành.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s

o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a

c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
24 | Page
-  hình thành các mt trt khi mc thu tnh dâng cao: mc
thu tnh dâng cao, m rng vùng b thm, làm gia tng hàm
ng nc trong t á, làm tng lc trt. Nu mc thu
nh chm n các tng sét phân cách mt lp, có th xut hin
trt quy mô ln do u kin th nm t á không thun
tin.
2.1.5 Các loi tai bin khác:
Ngoài ra còn các tai bin a cht:
 t t ngm : khác vi nt t b mt  ch chúng phát trin t
i sâu, lên b mt, do s trt êm không ng t ca t gãy
o ra. Cu to môi trng a cht  ch nt gãy ngm thng
có 2 cu trúc: móng á cng( phía di) và nn á b ri  phía

trên.
Móng á cng  phía di bt gãy hii chia ct làm
nhiu khi, các khi dch chuyn tng i vi nhau theo mt
t gãy, lôi kéo lp ph phía trên vào quá trình bin dng. Các
khe nt xut phát tt gãy di sâu, lan to dn v phía trên,
o thành trùm nt dng cây. Do lp t mt thng bão hoà
c và mm b nên nt t ngm ch bc l nhng cht
ng hoc vào cui mùa khô, khi các lp t mt cng li. Các
khe nt xut hin trên mt t to thành nhng tp hp rt c
trng v mt sinh thái.
  quét (hay còn gi là l bùn á) :
ó là nhng trn l ln, bt ng, sc công phá ln, có s tham
gia ca duy trì trong mt thi gian ngn và có nc chy tràn
cùng các vt liu tng, cui, bùn cát, cây ci ln ln trong nc.
theo t sóng tràn do dòng .
 quét có vn tc dòng chy rt ln, kèm nhng  trong nc
c mang mi lúc mi nhiu. nc b sc ép ca khi vt cht.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w

w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e
.
c
o
m
25 | Page

 Thi mòn và cát bay: Còn gi là xói mòn do gió . ây là mt tai
bin áng ngi  các vùng khô hn (sa mc và bán sa mc) và
vùng cn cát ven bin.
 Xói l b bin : Nguyên nhân chính là do s dâng lên ca
c nc bin. Ngoài ra còn do s sp h kin to  các vùng
ven bin , sp h do hút nc ngm và tháo khô m ly.
t c các kiu l quét u có mt c tính chung là vn ng
chy ri.
III. Các nhân tnh hng n tai bin a cht.
3.1.1 Nhân t ni sinh.
- u trúc mng ca thch quyn và vn ng ca các
ng.
- Nhng hình thái c bn ca a hình hin i.
- Các du hiu ca vn ng nâng tri và sp h hin i.
- Hot ng nt gãy.
3.1.2 Nhân t ngoi sinh.
- Hot ng phong hóa.
- Hot ng trng lc.
- Hot ng ra trôi và bóc mòn.
- Hot ng ca dòng chy.
- Hot ng Karst.
- Hot ng ca gió (phong thành).
- Hot ng ca nc di t.
- Hot ng ca bin.
3.1.3 Nhân t Nhân sinh:
1. Hot ng khai thác tài nguyên nc:
c bit cn chú ý các p và h nhân to, gây ra các hu qu:
- i tích lòng h: làm h cn dn.
Click to buy NOW!
P

D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o
f
t
w
a
r
e

.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
t
r
a
c
k
e
r
-
s
o

f
t
w
a
r
e
.
c
o
m