Chuyện thằm kín con trai

CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 1

MC LC
1. TỊM HIÏÍU CÚ QUAN SINH DC NAM 2
2. "DÊËU VÏËT" CA TÍI DÊÅY THỊ - BÂN VÏÌ CHÛÁNG MƯÅNG TINH 5
3. TH DÊM CỐ ẪNH HÛÚÃNG ÀÏËN SÛÁC KHOỄ KHƯNG? 9
4. NHÛÄNG CÊU HỖI XUNG QUANH VÊËN ÀÏÌ TH DÊM 11
5. SÛÅ CÛÚNG CÛÁNG CA DÛÚNG VÊÅT 15
7. TRONG DÛÚNG VÊÅT CỐ GIUN ÀÊËT? 21
8. VỊ SAO ’TRÛÁNG’ LẨI BIÏËN MÊËT? 24
9. CÚN ẤC MƯÅNG CA TÍI DÊÅY THỊ 31
11. NHÛÄNG BÏÅNH THÛÚÂNG GÙÅP ÚÃ TÍI DÊÅY THỊ 40
12. NHÛÄNG QUAN NIÏÅM ÀNG ÀÙỈN TRONG PHÔNG VÂ TRÕ BÏÅNH LÊY LAN QUA
ÀÛÚÂNG TỊNH DC. 46

13. QËY RƯËI TỊNH DC - CẪ HỔC SINH NAM CNG PHẪI CH ÀÏÌ PHÔNG 51
15. TÚ TÛÚÃNG QUAN HÏÅ TỊNH DC CỐ PHẪI LÂ HIÏÅN TÛÚÅNG BỊNH THÛÚÂNG
KHƯNG? 54

16. NAM NÛÄ U NHAU VÂ 57
17. TRÛÚÃNG THÂNH MÅN, LÂM SAO ÀÊY? 61
18. HƯN CỐ ÀÏÍ LẨI BÏÅNH KHƯNG? 64
19. NHÛÄNG BÏÅNH NGOÂI DA THÛÚÂNG THÊËY TRONG GIAI ÀOẨN DÊÅY THỊ 67
20. NƯỴI LO ÚÃ BÂNG QUANG 70
21. CÊÍN THÊÅN, KỄO LÂM NGUY HẨI ÀÏËN "MÊÌM SƯËNG" 73
24. HẬY CNG NHAU LOẨI BỖ PHIM ẪNH KHIÏU DÊM 80

Ngư Qu Nhû 2

1. BAO BỊ
Bế Hôa nghe mể nối sùỉp ài chúå, nhên tiïån mua mưåt cấi bao

nïn nhanh nhêíu nhêån lúâi ài vúái mể àïí cố thïí gip mể khi cêìn
thiïët. Khi àïën cûãa Têy, Hôa thêëy bïn cẩnh tiïåm nổ treo mưåt têëm
biïín "tinh cùỉt bao bò", liïìn kếo mể vâo. Nhûng trong tiïåm nâo cố
bao bò gò àêu, chó thêëy mưåt cư mùåc ấo trùỉng bẫo vúái mể Hôa: "Cùỉt
bao thò xin àùng kđ trûúác". Mể Hôa nghe xong àỗ cẫ mùåt vưåi vâng
kếo Hôa ài trúã ra. Mưåt lất sau mể múái nối vúái Hôa rùçng àố lâ phông
mẩch ca bấc sơ chûá khưng phẫi tiïåm bấch hốa, têëm biïín kia àïì lâ
"cùỉ
t bao qui àêìu". Hôa bưỵng hỗi mể: "Bao qui àêìu lâ gò? Vò sao lẩi
phẫi cùỉt bao qui àêìu?". Mể chó ûâ â vâ khưng trẫ lúâi.
Thêåt ra, rêët nhiïìu em thiïëu niïn khưng hiïíu vâ rêët lo lùỉng
khi bao qui àêìu ca mònh quấ dâi. Nhûng cấc em lẩi khưng dấm
hỗi bưë mể hay bấc sơ. Cấc bẩn trễ! Cấc bẩn cố gùåp phẫi nưỵi bêët
hẩnh nhû thïë khưng? Nâo, bêy giúâ chng ta cng nhau thẫo lån
vïì vêën àïì nây nhế!
1. TỊM HIÏÍU CÚ QUAN SINH DC NAM
ÚÃ giûäa hai ài ca chng ta cố mưåt cú quan dng àïí tiïíu
tiïån, àố lâ dûúng vêåt - cú quan sinh dc nam, khi côn nhỗ bưë mể
hay gổi àa lâ "con chim". Phêìn àêìu ca dûúng vêåt cố mưåt khưëi
thõt gưì lïn gổi lâ qui àêìu. Nïëu nhû chng ta tûâng quan sất àêìu ca
con ra thô ra thô vâo thò chng ta khưng cẫm thêëy khố hiïíu vò
sao lẩi gổi lâ "qui àêìu".
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 3

Trïn àónh ca qui àêìu cố mưåt lưỵ nhỗ àûúâng kđnh khoẫng 0,5
mm gổi lâ lưỵ tiïíu. Nïëu nhû lưỵ tiïíu khưng nùçm úã àónh ca quy àêìu
mâ lẩi nùçm lïåch vïì bïn dûúái, sất ngay võ trđ ca êm nang thò àố lâ
dõ têåt bêím sinh, cêìn cố sûå can thiïåp bùçng phêỵu thåt.
Chiïën cưng quan trổng ca bao quy àêìu
Bao quy àêìu lâ mưåt lúáp da mỗng bao lêëy dûúng vêåt vâ quy

àêìu, chiïëm 1% diïån tđch da ca toân cú thïí. Tuy vêåy, lúáp da nây lẩi
cố vai trô rêët quan trổng. Chng ta thûã dng ngốn tay cấi vâ ngốn
tay trỗ nhể nhâng kếo ngûúåc lúáp da êëy ra phđa sau, quy àêìu sệ lưå
ra ngay. Cố trûúâng húåp vûâa thêëy lưỵ
tiïíu lâ cố cẫm giấc àau do da
bao quy àêìu bõ cùng. Trong trûúâng húåp àố, bẩn bõ hểp bao quy àêìu.
Giẫ sûã bẩn kếo àûúåc lúáp da àố vïì phđa sau thò quy àêìu sệ lưå
ra, bẩn sệ thêëy phêìn dûúái ca quy àêìu cố mưåt cấi rậnh nhỗ, àố lâ
rậnh quy àêìu. Giûäa rậnh quy àêìu vâ lưỵ tiïíu côn cố mưåt mêíu thõt
dû ra.
Àïí cho dûúng vêåt trúã lẩi võ trđ bònh thûúâng, chng ta xem
phêìn dûúái dûúng vêåt, sệ phất hiïån mưåt cấi bòu da to. Trong bòu da
àố chûáa hai tinh hoân. Tinh hoân lâ cú quan sẫn xët tinh dõch vâ
cng lâ núi sẫn xët hoốc mưn giúái tđnh nam. Hoốc mưn giúái tđnh
nam cố tấc dng quy àõnh cấc àùåc trûng ca nam giú
ái. Khi súâ nùỉn
tinh hoân, nïëu cố cẫm giấc àau thò àố lâ hiïån tûúång bònh thûúâng.
Tinh hoân lâ mưåt khưëi nhỗ hònh bêìu dc, trong àố cố núi
chûáa tinh trng. Khi chng ta bûúác vâo tíi 14, xung quanh vng
dûúng vêåt sệ xët hiïån nhiïìu lưng tú.
Khi em bế trai múái àûúåc sinh ra, bao quy àêìu sệ bổc lêëy quy
àêìu ca em bế. Nïëu khưng vò mưåt l do tưn giấo (ngûúâi Do Thấi cố
tc cùỉt bao quy àêìu) thò em bế khưng phẫi cùỉt bỗ bao quy àêìu.
Thêåt ra, àưëi vúái nhûäng ngûúâi bõ dõ têåt lưỵ tiïíu, bao quy àêìu cố tấc
dng khưi phc võ trđ lưỵ tiïíu. Nïëu bõ bỗng thò bao da bao quy àêìu
côn cố thïí dng àïí cêëy tẩ
o lúáp da múái.
Bao quy àêìu cng giưëng nhû cấc bưå phêån khấc trong cú thïí,
cêìn phẫi àûúåc vïå sinh sẩch sệ, nïëu khưng sệ dïỵ dâng bõ cấu bêín.
Ngư Qu Nhû 4

Cêìn lâm vïå sinh mưỵi ngây bùçng cấch kếo da bao quy àêìu vïì phđa
sau rưìi dng nûúác rûãa sẩch sệ, sau àố kếo trẫ lẩi võ trđ ban àêìu. Cố
nhûäng ngûúâi cố lúáp da bao quy àêìu bố chùåt, nïëu qụn khưng kếo vïì
võ trđ ban àêìu sau khi ài vïå sinh thò bao quy àêìu dïỵ bõ dưìn mấu,
nhû thïë thò câng khố khùn hún. Nïëu nhû bao quy àêìu ưm quấ khđt
quy àêìu thò sệ dêỵn àïën tònh trẩng chẫy mấu khi cưë kếo da bao vïì
phđa sau, tưët nhêët cêìn cố sûå can thiïåp ca bấc sơ. Mưåt sưë ngûúâi rêët
đt khi vïå sinh bïn trong, dêỵn àïën tònh trẩng àống "cao" ngay rậnh
quy àêìu, lẩi tûúãng rùçng quy àêìu sinh "mn".
Giẫi àấp thùỉc mùỉc vïì vêë
n àïì bao quy àêìu
Bao quy àêìu dâi cố gêy àau àúán khưng?
Nhûäng ngûúâi cố bao quy àêìu quấ dâi, trûâ khi bõ nhiïỵm trng,
khưng bõ àau àúán gò cẫ. Tuy nhiïn, nïëu nhû bẩn bõ hểp bao quy
àêìu thò khi dûúng vêåt cûúng cûáng lïn, bẩn cố cẫm giấc bõ àau.
Nïëu khưng cùỉt bao quy àêìu thò dûúng vêåt khưng phất triïín
àûúåc, àng khưng?
Sûå phất triïín ca dûúng vêåt lâ do ëu tưë di truìn vâ sûå phất
triïín ca tinh hoân quët àõnh, nố khưng liïn quan gò àïën vêën àïì
cùỉt hay khưng cùỉt bao quy àêìu.
Nhûäng ngûúâi nhû thïë nâo thò phẫi cùỉt bao quy àêìu?
Y hổc khưng àõnh nghơa àưå dâi ca bao quy àêìu nhû thïë nâo
lâ bònh thûúâng. Nhûng, thûúâng trong cấc trûúâ
ng húåp sau thò cêìn
phẫi lâm phêỵu thåt:
- Lđ do tưn giấo.
- Khưng thïí kếo bao quy àêìu xëng àïën rậnh bao quy àêìu àïí
lâm vïå sinh.
- Cú quan sinh dc hay bõ nhiïỵm khín.

- Khi vêån àưång, ài lẩi, lưng bõ cën vâo trong bao quy àêìu,
gêy cẫm giấc khố chõu.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 5

Viïåc cùỉt bao quy àêìu àûúåc tiïën hânh úã lûáa tíi nâo lâ thđch
húåp?
Khi thûåc hiïån phêỵu thåt, thûúâng tiïën hânh gêy mï vng
nïn cng chùèng cố gò àấng ngẩi khi bẩn phưëi húåp vúái bấc sơ phêỵu
thåt. Thûúâng khi cấc bẩn àang úã tíi trung hổc thò cố thïí tiïën
hânh phêỵu thåt. Nïëu súám hún thúâi gian àố thò thûúâng phẫi tiïën
hânh gêy mï toân thên.
Cùỉt bao quy àêìu cố phẫi lâ mưåt cåc àẩi phêỵu khưng?
Bïånh nhên phêỵu thåt cùỉt bao quy àêìu thûúâng khưng phẫi
nùçm viïån, vïët thûúng chó trong khoẫng mưåt tìn lïỵ lâ cố thïí lânh.
Cùỉ
t bao quy àêìu cố ẫnh hûúãng àïën khẫ nùng quan hïå tònh
dc khưng?
Cùỉt bao quy àêìu khưng ẫnh hûúãng gò àïën khẫ nùng tònh dc,
cho d bao quy àêìu cố dâi hún bònh thûúâng thò cng khưng hïì ẫnh
hûúãng gò.
Nghe nối trûúác khi kïët hưn, viïåc cùỉt bao quy àêìu giẫm thiïíu
khẫ nùng bõ viïm nhiïỵm tûã cung ca ph nûä?
Cố rêët nhiïìu bấc sơ khùèng àõnh nhû thïë trong bấo cấo khoa
hổc ca mònh.Tuy nhiïn, nïëu àân ưng biïët ch giûä vïå sinh cấ
nhên thò cng àem lẩi kïët quẫ tûúng tûå. Cho nïn cấc bẩn nam
cng phẫi hïët sûác ch vïå sinh cấ nhên, trûúác lúåi mònh, sau lúåi
ngûúâi.
2. "DÊËU VÏËT" CA TÍI DÊÅY THỊ - BÂN VÏÌ CHÛÁNG MƯÅNG TINH
Sấng súám, Hôa thûác dêåy, cẫm thêëy qìn ûún ûúát, nhûng cêåu
hoân toân khưng nhúá chuån gò àậ xẫy ra. Trong giêëc mú, ngûúâi

mâ mònh tú tûúãng lc nâo cng nhû trûúác mùåt Àố lâ chuån
Ngư Qu Nhû 6

thûúâng tònh ca nhûäng bế trai khi bûúác vâo tíi dêåy thò. Cấc bẩn
mën biïët vò sao cố chuån êëy khưng?
Mưång tinh lâ hiïån tûúång xët tinh khi nùçm mú. Nối mưåt cấch
khấc, àố lâ sûå xët tinh vư giấc. Trûúác khi trònh bây thïë nâo lâ
mưång tinh, tưi xin nối thïë nâo lâ tinh dõch. Tinh dõch bao gưìm
nhûäng thânh phêìn gò? Cố phẫi mưåt giổt tinh lâ mưåt giổt mấu? Cố
phẫi sau khi xët tinh, ngun khđ sệ bõ hao tưín khưng? Vâ vò sao
nam giúái lẩi phẫi xët tinh?
"Xûúãng" sẫn xët tinh dõch
Chng ta hậy cng nhau ài tham quan "xûúãng" sẫn xët tinh
dõch. ÚÃ núi tiïëp nưëi vúái bâng quang cố mưåt tưí
chûác tïë bâo tuën,
côn gổi lâ tuën tiïìn liïåt. Phđa cëi bâng quang cố mưåt khưëi hònh
nang, nùçm giûäa bâng quang vâ trûåc trâng, chng ta cng cố thïí
gổi nố lâ "ti chûáa tinh dõch". Lưëi múã ca ti chûáa tinh dõch hai
bïn àûúåc nưëi kïët vúái nhau, cng nưëi vúái ưëng dêỵn ca hai tinh hoân
tẩo thânh ưëng dêỵn tinh; nố ài qua tuën tiïìn liïåt vâ thưng ra lưỵ
tiïíu.
Khi bûúác vâo tíi dêåy thò, tinh hoân, tuën tiïìn liïåt, ti chûáa
tinh dõch sệdêìn phất triïín vâ trûúãng thânh; tinh dõch àûúåc sẫn
sinh tûâ nhûäng cú quan trïn. Thûúâng thò mưỵ
i lêìn xët tinh, sưë
lûúång tinh dõch àûúåc xët ra khoẫng 3 àïën 5 ml. Trong àố, 60% cố
ngìn gưëc tûâ ưí chûáa tinh dõch, 30-35% cố ngìn gưëc tûâ tuën tiïìn
liïåt, sưë côn lẩi cố ngìn gưëc tûâ tưí chûác tïë bâo tuën trong niïåu àẩo,
chó 1% cố ngìn tûâ ưëng dêỵn tinh. Hay nối mưåt cấch khấc, tinh
hoân chó ph trấch sẫn xët 1% tinh dõch. Tinh trng do tinh hoân

tẩo ra vâ têåp trung tẩi mâo tinh.
Cấc bẩn àûâng xem thûúâng tó lïå phêìn trùm đt ỗi àố. ÚÃ nhûäng
ngûúâi bònh thûúâng, 1 ml tinh dõch thò cố khoẫng 3.000-6.000 con
tinh trng. Mưỵi lêìn xët tinh cố khoẫng vâi trùm triïåu con àûúåc
xët ra ngoâ
i.
Nhûng àïí trûáng th tinh, chó cêìn mưåt con tinh trng lâ à.
Khi tinh trng ca nam giúái tiïëp xc vúái noận, con tinh trng may
mùỉn àố sệ chui vâo trong noận, quấ trònh th tinh hoân thânh.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 7

Tinh trng cố thïí sưëng trong êm àẩo vúái thúâi gian lâ 8-12 giúâ,
nhûng úã mưi trûúâng tûå do bïn ngoâi, nố chó cố thïí sưëng hún 1 giúâ.
Tưëc àưå di chuín ca tinh trng lâ 3 mm/pht. Khi tinh dõch vûâa
àûúåc xët ra ngoâi, nố cố mâu trùỉng àc vâ àùåc tûåa hưì, nhûng
khoẫng nûãa giúâ àưìng hưì sau, nố sệ chuín sang thïí nûúác. Mưỵi lêìn
xët tinh vúái mưåt lûúång nhỗ hún 1,5 ml thò xem nhû khưng bònh
thûúâng.
Trong thânh phêìn ca tinh dõch, ngoâi tinh trng ra côn cố
tiïìn liïåt tưë vúái thânh phêìn ch ëu lâ glucoza, khốang chêët. Dûúái
con mùỉt ca cấc nhâ dinh dûúä
ng hổc, mưåt vâi ml tinh dõch khưng
thïí sinh ra 1 calori, cho nïn ’mưåt giổt tinh, mưåt giổt mấu’ lâ
chuån khưng thïí cố àûúåc. Ngûúâi ta cng khưng vò thónh thoẫng di
tinh mâ giẫm thổ. Tinh dõch àûúåc liïn tc sẫn xët trong cú thïí
ca mưỵi chng ta. Sau khi xët tinh, lûúång tinh dõch bõ mêët ài sệ
àûúåc bưí sung ngay sau àố. Cho nïn, di tinh khưng thïí lâm hẩi sûác
khoễ hóåc lâm hao tưín ngun khđ. Tuy nhiïn, cng khưng nïn vò
thïë mâ liïn tc th dêm, liïn tc tòm cấch xët tinh ra ngoâi.
Hai giai àoẩn ca quấ trònh xët tinh

Nïëu xem àưång tấc xët tinh giưëng nhû quấ trònh bêåt múã
bống àên thò trung têm gêy ra phẫn ûáng xët tinh (nùçm úã àưët sưëng
sưë 10 àïën àưët sưëng sưë 12 trong hïå thêìn kinh cưåt sưë
ng) cố tấc dng
giưëng nhû cấi cưng tùỉc àiïån. Khi kđch thđch àẩt àïën cao àiïím,
trung têm nây tẩo ra cấc xung àưång tẩo nïn nhûäng àúåt phẫn ûáng
xët tinh.
Nối mưåt cấch àún giẫn, quấ trònh xët tinh cố thïí chia ra
lâm 2 giai àoẩn: têåp trung tinh dõch vâ xët tinh. Khi trung khu
thêìn kinh bõ kđch thđch, nố sệ "ra lïånh" cho thêìn kinh giao cẫm
àiïìu phưëi cấc cú quan nhû ưëng dêỵn tinh, ti chûáa tinh dõch, tuën
tiïìn liïåt, lâm cho cấc cú quan nây co thùỉt lẩi, dêỵn àïën viïåc tiïët
dõch. Giai àoẩn mưåt àậ hoân thânh. Lc nây, miïång ca bâng
quang sệ àống chùåt, cấc cú trong niïåu àẩo, ti chûáa tinh sệ co bốp,
tinh trng sệ theo niïåu àẩo xët ra ngoâi.
Sau khi x
ët tinh, trong khoẫng thúâi gian ngùỉn, rêët khố cố
sûå cûúng cûáng tiïëp theo ca dûúng vêåt. Do trong quấ trònh xët
Ngư Qu Nhû 8

tinh cố sûå tham gia ca thêìn kinh cẫm giấc vâ sûå co giận ca cú
nïn sau khi xët tinh xong, ngûúâi ta cố cẫm giấc bay bưíng, cú thïí
nhû vûâa trt xong gấnh nùång vêåy.
Mưång tinh, di tinh lâ hiïån tûúång bònh thûúâng
Tẩi sao lẩi cố hiïån tûúång xët tinh trong khi ng? Thûúâng
ngûúâi ta cho rùçng nố cố liïn quan àïën hiïån tûúång gổi lâ "xn
mưång". Hêìu hïët sau cún mú, mổi ngûúâi thûúâng khưng nhúá chuån
gò àậ xẫy ra. Khi con ngûúâi úã trong trẩng thấi nghó ngúi, thêìn kinh
giao cẫm úã trong trẩng thấi "lùång" nïn dïỵ dâng bõ kđch thđch. Mưåt
sưë ngûúâi khưng hïì cố hiïån tûúång nây, àố khưng phẫi lâ

bïånh l.
Khi tinh dõch úã tònh trẩng àêìy thò sệ bâi tiïët ra ngoâi theo àûúâng
tiïíu. Do àố, bẩn khưng phẫi quấ lo lùỉng vïì chuån tinh dõch tưìn
chûáa trong cú thïí lêu ngây sệ bõ hû.
Cố nhûäng bêåc cha mể àûa con àïën bïånh viïån trong têm trẩng
rêët lo lùỉng, hổ cho rùçng súã dơ con hổ khưng têåp trung tû tûúãng khi
nghe giẫng, hay qụn, hổc têåp sa st lâ do bõ di mưång tinh. Vẫ lẩi,
mưåt sưë quẫng cấo, bấo chđ cng cố quan àiïím tûúng tûå nhû vêåy.
Àiïìu àố khiïën hổ tin tûúãng rùçng tinh dõch, huët vâ ngun khđ cố
mưëi liïn hïå vúái nhau. Thêåt ra, khi bûúác vâo tíi trûúãng thânh,
hiïån tûúång àố xẫy ra hêì
u hïët àưëi vúái cấc em nam nïn khưng cêìn lo
lùỉng thấi quấ. Khoẫng cấch giûäa cấc lêìn mưång tinh ty thåc vâo
mưỵi ngûúâi. Cố nhûäng ngûúâi do quấ mïåt mỗi dêỵn àïën mưång tinh; cố
nhûäng ngûúâi sau khi bõ mưång tinh cẫm thêëy rêët mïåt mỗi. Àiïìu nây
cng khưng hïì chûáng tỗ khẫ nùng tònh dc ca bẩn cố vêën àïì, mâ
ngûúåc lẩi, nố chûáng tỗ quấ trònh sẫn xët tinh dõch ca cú thïí bẩn
lâ bònh thûúâng.
Khi tíi côn trễ, khưng thïí vò bõ di tinh mâ khưng cố con, bõ
bïånh bêët lûåc, cú quan sinh dc phất triïín khưng bònh thûúâng hay
ẫ
nh hûúãng àïën sûác khoễ khi vïì giâ, vâ cng khưng thïí vò bõ mưång
tinh mâ thi trûúåt. Cấc võ hôa thûúång, linh mc tuy lâ giúái sùỉc tưn
giấo nhûng thónh thoẫng cng cố hiïån tûúång di tinh, hëng hưì lâ
chng ta. Di mưång tinh úã nam giúái cng giưëng nhû hiïån tûúång kinh
nguåt úã nûä giúái vêåy, àïìu lâ hiïån tûúång sinh lđ bònh thûúâng ca cú
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 9

thïí, khưng thïí bõ chó trđch hay trûâng phẩt. Cấc bêåc cha mể vâ cấc
thanh thiïëu niïn nïn hiïíu chuån êëy.

3. TH DÊM CỐ ẪNH HÛÚÃNG ÀÏËN SÛÁC KHOỄ KHƯNG?
Hôa àang ngùỉm àân gâ tđu tđt trong vûúân sau nhâ. Ch gâ
trưëng nối: "Ngây nay, mổi ngûúâi ai cng chùm lo sûác khoễ cho
mònh. Nïëu cố ai àố thiïëu mấu, lẩi lêëy mấu chng tưi têím bưí cố lệ
chng tưi phẫi mêët mẩng". Cư gâ mấi cng lïn tiïëng: "Sưë tưi cng
chùèng khấ hún, àïí lâm vui lông, vûâa miïång cấc ưng bâ ch, tưi
phẫi àễ trûáng, khi vïì giâ lẩi phẫi vâo cấc tiïåm ùn nhanh àïí bõ chïë
biïën thânh mốn ài gâ quay".
Anh gâ tú cng lïn tiïëng vúái vễ ët ûác: "Khưng biïët ai lẩi
phao tin thõt gâ tú bưí hún lâm hẩi tưi chûa kõp nối ’tiïë
ng u’ nâo
àậ súám chêìu Diïm vûúng rưìi".
Lc nây, Hôa nghe mưåt giổng lđ nhđ bïn tai, thò ra lâ "ch
chim" ca Hôa cng lïn tiïëng: "Bûåc mònh cấc cêåu ch cûá hay lùỉc cưí
ca tưi, lâm cho tưi mïåt àïën khưng kõp thúã". Hôa vưën khưng hiïíu
chuån gò xẫy ra, sau nghơ ra rùçng tưëi hưm qua mònh cố àûa tay súâ
vâo "ch chim" nïn vưåi chẩy vâo nhâ kiïím tra xem ch cố bõ xêy
xûúác khưng.
Phẫn ûáng sinh lđ
Tẩi sao phêìn lúán cấc em thiïëu niïn khi bûúác vâo tíi dêåy thò
lẩi hay "xung àưåt’" vúái ch chim ca mònh? Bẩn cố bao giúâ cẫm
thêëy hưëi hêån chó vò cố hânh vi th dêm khưng?
Khi bế trai bûúác vâo tíi dêåy thò, do tuë
n sinh dc phất
triïín nhanh, hoốc mưn sinh dc cng phất triïín thò tûå nhiïn cố sûå
nhẩy cẫm àưëi vúái ngûúâi khấc phấi. Lc nây, cú quan sinh dc dïỵ bõ
kđch thđch, cûúng cûáng. Hiïån tûúång phẫn ûáng sinh lđ nây, chđ
khưng dïỵ dâng àiïìu khiïín àûúåc.
Ngư Qu Nhû 10

Ban àêìu, khi bế trai phất hiïån thêëy cú quan sinh dc ca
chđnh mònh phất triïín, dûúng vêåt khi bõ kđch thđch sệ chuín tûâ
trẩng thấi mïìm sang trẩng thấi cûáng. Do hiïëu k, bế trai thûúâng
cố nhûäng àưång tấc kđch thđch dûúng vêåt àïí tòm thêëy khoấi cẫm, àố
cng lâ mưåt hiïån tûúång sinh lđ bònh thûúâng. Nïëu nhû chng ta
àõnh nghơa th dêm lâ "tûå mònh kđch thđch dûúng vêåt àïí tòm khoấi
cẫm mâ khưng xët tinh ra ngoâi" thò têët cẫ nhûäng bế trai khi
bûúác vâo tíi dêåy thò àïìu cố nhûäng hânh vi tûúng tûå nhû vêåy.
Nhiïìu bế khưng dấm vïå sinh cú quan sinh dc ca chđnh mònh,
lâm dïỵ dâng phất sinh bïånh viïm nhiïỵm.
Chó dấm nhòn mâ khưng dấm thẫo lån
Tiï
ëc rùçng, nhûäng hiïíu biïët vïì th dêm ca thiïëu niïn chó
thưng qua sấch vúã, phûúng tiïån thưng tin hóåc nhûäng lúâi dẩy bẫo
ca gia àònh (cố khi chđnh xấc vâ cng cố lc lïåch lẩc) hóåc lâ
nhûäng lúâi truìn miïång hay bùỉt chûúác bẩn bê. Phêìn lúán cấc thêìy
cư giấo (nhêët lâ cư giấo) lẩi tòm cấch nế trấnh nhûäng cêu chuån
nhû vêåy. Do àố, hânh vi th dêm ca cấc bẩn thûúâng àûúåc tiïën
hânh mưåt cấch lến lt vâ khưng àûúåc thẫo lån mưåt cấch cưng
khai.
Nhûng, câng nế trấnh bao nhiïu thò câng phất sinh ra nhiïìu
vêën àïì
khấc: rêët nhiïìu bẩn trễ lo lùỉng th dêm sệ ẫnh hûúãng àïën
sûác khoễ, giẫm st trđ nhúá hóåc ẫnh hûúãng àïën sûå phất triïín bònh
thûúâng ca cú quan sinh dc, dêỵn àïën tònh trẩng bêët lûåc vâ xët
tinh súám. Tuy vêåy, bẫn thên lẩi khưng thïí tûâ bỗ têåt th dêm, tûâ àố
dêỵn àïën têm trẩng àau khưí, lo lùỉng vâ mêu thỵn. Sûå thiïëu hiïíu
biïët vâ têm trẩng súå hậi cng nhû cẫm giấc tưåi lưỵi khi thûåc hiïån
hânh vi àậ vûúåt xa khẫ nùng gêy hẩi ca bẫn thên hânh vi th
dêm.

CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 11

4. NHÛÄNG CÊU HỖI XUNG QUANH VÊËN ÀÏÌ TH DÊM
ÚÃ cấc bế trai, khi nâo thò cố hiïån tûúång th dêm? Bế trai
khưng th dêm cố phẫi lâ hiïån tûúång bêët thûúâng khưng?
ÚÃ lûáa tíi nâo thò mưåt bế trai biïët th dêm, àiïìu àố liïn
quan àïën mưi trûúâng xung quanh cng nhû sûå phất triïín nhanh
hay chêåm ca tuën sinh dc. Khưng biïët th dêm cng khưng cố
nghơa lâ bêët bònh thûúâng. "Bêët bònh thûúâng" vâ "th dêm" khưng
phẫi lâ hai mùåt ca mưåt vêën àïì.
Th dêm cố hẩi àïën sûác khoễ khưng? Cố tẩo ra tònh trẩng xët
tinh súám hóåc bêët lûåc khưng?
Th dêm úã mûác àưå thđch húåp sệ khưng ẫnh hûúãng àïën sûác
khoễ, tinh dõch xët ra ngoâi c
ng khưng lâm cú thïí suy ëu vâ
câng khưng thïí tẩo nïn hiïån tûúång xët tinh súám cng nhû bïånh
bêët lûåc.
Nhû thïë nâo lâ th dêm úã mûác àưå thđch húåp? Ngûúâi bònh thûúâng
mưåt tìn cố thïí th dêm mêëy lêìn?
Thêåt ra khưng cố tiïu chín cho viïåc "th dêm úã mûác àưå
thđch húåp", nố cng giưëng nhû mưåt ngûúâi khất nûúác, khất nhû thïë
nâo vâ ëng bao nhiïu thò ty thåc vâo tûâng ngûúâi. Nhûng cố mưåt
àiïìu cêìn phẫi nhêën mẩnh rùçng, th dêm lâ mưåt trong nhûäng biïíu
hiïån thay àưíi hânh vi ca cấc bẩn trai khi bûúác vâ
o tíi dêåy thò; nố
chó lâ mưåt phêìn chûá khưng phẫi toân bưå àúâi sưëng cấ nhên ca hổ.
Do àố, nïëu nhû ngây ngây cấc bẩn cng cûá suy nghơ àïën th dêm,
lâm cho cú thïí mïåt mỗi, hổc hânh bï trïỵ thò àố cố thïí coi lâ biïíu
hiïån ca hânh vi cûúäng bûác tònh dc hóåc triïåu chûáng ca bïånh
trêìm ët, cêìn àûúåc àïën bấc sơ têm lđ àïí tiïën hânh trõ liïåu. Ngoâi

hânh vi th dêm, cấc bẩn cng cố thïí chúi thïí thao, àổc sấch, nghe
nhẩc Àố lâ cấch tưët nhêët àïí hẩn chïë ham mën tònh dc.
Ngư Qu Nhû 12

Th dêm cố lâm cho dûúng vêåt bõ tưín thûúng khưng? Cố phẫi do
th dêm mâ dûúng vêåt khưng phất triïín bònh thûúâng khưng?
Th dêm khưng thïí ẫnh hûúãng àïën viïåc phất triïín bònh
thûúâng ca dûúng vêåt, nhûng nïëu th dêm quấ mẩnh tay sệ lâm
cho dûúng vêåt bõ trêìy xûúác, da bõ rấch hóåc bõ sûng têëy. Khi dûúng
vêåt cûúng cûáng, nïëu quấ mẩnh tay, lâm nố àưåt ngưåt gêëp khc thò
sệ gêy rấch lúáp cêëu tẩo dẩng bổt biïín, lc àố phẫi tiïën hânh phêỵu
thåt ngay àïí may lẩi.
Thối quen th dêm sau nây cố mêët ài khưng?
Sau khi kïët hưn, thối quen th dêm sệ mêët ài, trûâ khi vúå
chưìng sưëng xa nhau trong thúâi gian dâi.
Cố thë
c nâo trõ dûát têåt th dêm khưng?
Rêët tiïëc, hiïån nay chûa cố mưåt loẩi thëc nâo trõ àûúåc ’bïånh’
nây.
Dûúng vêåt phất triïín nhû thïë nâo lâ bònh thûúâng?
Tan lúáp, Hôa vâ cấc bẩn tranh lån vúái nhau vïì àưå dâi ca
dûúng vêåt nhû thïë nâo lâ bònh thûúâng. Àang lc tranh cậi quët
liïåt, thêìy Vûúng xët hiïån vâ giẫi thđch
Hoốc mưn sinh dc nam cố vai trô quan trổng trong viïåc phất
dc, trong viïåc thc àêíy sûå phất triïín ca dûúng vêåt. Lc múái
sinh, dûúng vêåt cố chiïìu dâi trung bònh lâ 1-2 cm. Dûúng vêåt cng
phất triïín theo sûå phất triïín ca cú thïí. Khi bûúác vâo tíi dêåy thò,
sû
å phất triïín ca tuën sinh dc sệ thc àêíy quấ trònh sẫn xët
hoốc mưn sinh dc nam; àưå dâi ca dûúng vêåt lc nây cng cố sûå

thay àưíi rộ rïåt. Khi chêëm dûát tíi dêåy thò, àưå dâi ca dûúng vêåt
cng sệ ngûâng phất triïín.
Dûúng vêåt phất triïín khưng bònh thûúâng cố ngun nhên
ch ëu úã sûå phất triïín khưng bònh thûúâng ca tuën sinh dc,
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 13

cng cố khi lâ do tinh hoân nhỗ hóåc thy dûúái nậo cố vêën àïì. Do
vêën àïì nây cố nhûäng mưëi tûúng liïn phûác tẩp nïn tưi khưng cố
àõnh trònh bây chi tiïët úã àêy. Nhûng, bêët kïí lâ lđ do gò, sûå phất
triïín khưng bònh thûúâng ca tuën sinh dc khưng lâm giẫm sûå
hiïån diïån ca hoốc mưn sinh dc nam trong mấu, tûâ àố ẫnh hûúãng
àïën sûå phất triïín ca dûúng vêåt. Khi thai nhi úã giai àoẩn chûa
phất triïín àêìy à, nïëu thai nhi cố hiïån tûúång thiïëu hoốc mưn sinh
dc nam thò khố trấnh khỗi ẫnh hûúãng àïën sûå phất triïín ca hïå
thưëng bâi tiïët ca cú quan sinh dc.
To be
áo cố ẫnh hûúãng àïën sûå phất dc?
Àïí àấnh giấ àưå ngùỉn dâi ca dûúng vêåt, àêìu tiïn phẫi xem
dûúng vêåt cố àang nùçm trong trẩng thấi cûúng cûáng hay khưng,
tiïëp theo lâ phẫi xết àïën tònh trẩng mêåp ưëm ca cú thïí.
Khi dûúng vêåt cûúng cûáng, nố sệ to hún gêëp àưi, gêëp ba bònh
thûúâng. Àûúng nhiïn khi chûa cûúng cûáng, nố tûúng àưëi nhỗ. Khi
trúâi nống, dûúng vêåt cố xu hûúáng lúán hún bònh thûúâng do cấc mẩch
mấu dûúái da àûúåc búm àêìy mấu àïí giẫi nhiïåt; khi thúâi tiïët lẩnh thò
lẩi nhỗ hún bònh thûúâng àïí giûä nhiïåt àưå cho cú thïí.
Do ẫnh hûúãng ca cấc loẩi thûåc phêím giâu calori, hún nûäa
cấc bêå
c cha mể lẩi khưng mën con cấi mònh quấ dê xễn trong ùn
ëng nïn cấc em thûúâng ùn nhûäng thûá cố nhiïìu calori, dêỵn àïën
bếo phò. Cấc bêåc ph huynh lẩi quấ ûu tû, lo lùỉng cho sûå phất triïín

sinh lđ ca con em hổ. Trong gia àònh nïëu cố mưåt àûáa gêìy ưëm vâ
mưåt àûáa to bếo thò hổ ln cho rùçng sûå phất triïín sinh lđ ca àûáa
bế to bếo sệ khưng bùçng àûáa bế gêìy ưëm.
ÚÃ nhûäng àûáa bế to bếo, do lúáp múä dûúái da dây, che lêëp búát
dûúng vêåt nïn dûúng vêåt trưng cố vễ ngùỉn vâ nhỗ, thêåm chđ côn bõ
che lêëp hùèn, chó cố thïí nhòn thêëy mưåt tđ da qui àêìu như ra ngoâi.
Khi dûúng vêåt cûúng cûá
ng, àưå dâi ca nố bùçng ngốn tay trỗ, mën
biïët chđnh xấc àưå dâi ca nố thò phẫi dng tay êën lúáp múä dûúái da
xëng, lc àố dûúng vêåt sệ hoân toân lưå ra bïn ngoâi.
Ngư Qu Nhû 14

Vúái nhûäng ngûúâi to khoễ, dûúng vêåt chûa chùỉc àậ lúán mâ cố
khi ngûúåc lẩi. Dûúng vêåt ca ngûúâi nây dâi hún ca ngûúâi kia
khưng hùèn lâ àùåc biïåt. Dûúng vêåt to, nhỗ khưng ph thåc nhiïìu
vâo ëu tưë di truìn vò sûå phất triïín ca nố ch ëu chõu sûå tấc
àưång ca hoốc mưn sinh dc nam.
Dâi ngùỉn cố gò àấng lo?
Tấc dng ca dûúng vêåt lâ gò? Ngoâi tấc dng bâi tiïët, dûúng
vêåt lâ àûúâng dêỵn tinh dõch tûâ ngûúâi nam sang ngûúâi nûä. Dûúng vêåt
lâ cú quan khưng thïí thiïëu trong sinh hoẩt tònh dc giûäa nam vâ
nûä. ÚÃ phêìn lúán cấc em hổc sinh trung hổc, khi dûúng vêåt chûa
cûúng cûá
ng, àưå dâi tûå nhiïn lâ 4 cm.
Cố rêët nhiïìu ngûúâi quan niïåm sai lêìm rùçng, dûúng vêåt câng
lúán thò câng gêy hûng phêën cho phấi nûä. Thûåc ra, êm àẩo ph nûä
cố thïí cho àêìu ca mưåt thai nhi ài qua, dûúng vêåt ca ngûúâi nam
d lúán àïën mêëy cng khưng thïí bùçng cấi àêìu ca thai nhi àûúåc. Vò
vêåy, khưng cêìn phẫi lo lùỉng dûúng vêåt ca mònh lúán nhỗ thïë nâo.
Àiïìu trõ khi àang trong àưå tíi dêåy thò

Dûúng vêåt phất triïín khưng bònh thûúâng cố thïí àiïìu trõ àûúåc,
nhûng tưët nhêët lâ khi cú thïí àang trong giai àoẩn dêåy thò, tûác úã àưå
tíi trûúác 18. Nïëu àïí qua àưå tíi nây, d
cố dng phûúng phấp
àiïìu trõ gò thò cng khố cố thïí thay àưíi hònh trẩng ca dûúng vêåt.
Tuën sinh dc kếm phất triïín sệ gêy nhûäng hiïån tûúång nhû
êín tinh hoân, lưng úã cú quan sinh dc mổc thûa thúát. Nhûäng hiïån
tûúång nây cố thïí gip ta cố nhûäng tiïu chđ àïí chêín àoấn lêm sâng.
Nïëu nhû bẩn cho rùçng dûúng vêåt mònh nhỗ thò cố thïí nối chuån
vúái bưë mể àïí àûúåc dêỵn àïën bấc sơ, khưng nïn tûå ëng thëc hóåc
tiïm chđch hoốc mưn, nïëu khưng nố sệ cố nhûäng tấc dng ngûúåc
lẩi.
Chng tưi nhêën mẩnh mưåt lêìn nûä
a: dûúng vêåt nhỗ hay lúán
khưng cố ẫnh hûúãng tuåt àưëi àïën khẫ nùng sinh hoẩt tònh dc vâ
sûå thoẫ mận trong sinh hoẩt tònh dc.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 15

5. SÛÅ CÛÚNG CÛÁNG CA DÛÚNG VÊÅT
Hôa phất hiïån ra rùçng, mưỵi bíi sấng ng dêåy, dûúng vêåt
ca mònh cûá cûúng cûáng lïn, àïën khi tiïíu tiïån xong thò nố múái dêìn
trúã lẩi võ trđ bònh thûúâng. Cố nhûäng lc bõ mể hóåc em trai phất
hiïån, Hôa cẫm thêëy vư cng xêëu hưí. Em trai Hôa vûâa trôn mưåt
tíi, nhiïìu lc mể thay tậ lốt cho em, Hôa thêëy ’chim’ em trai
mònh cng nhû vêåy. Hôa khưng biïët vò sao lẩi cố hiïån tûúång nhû
thïë. Sau àêy chng ta lẩi bân vúái nhau vïì vêën àïì nây.
Dûúng vêåt vò sao lẩi cûúng cûáng?
Chùỉc trong chng ta ai cng biïët thưíi bong bống, nïëu dng
húi thưíi vâo thò bong bống sệ cùng lïn. Quấ trònh cûúng cûá
ng ca

dûúng vêåt cng giưëng nhû sûå cùng trôn ca bong bống vêåy; cố àiïìu
bïn trong bống thò chûáa toân húi, côn bïn trong dûúng vêåt thò chûáa
mấu.
Trûúác khi giúái thiïåu chi tiïët vïì sûå cûúng cûáng ca dûúng vêåt,
chng ta hậy cng nhau tòm hiïíu quấ trònh tìn hoân vâ giẫi
phêỵu cêëu tẩo ca cú quan nây. Dûúng vêåt thoẩt nhòn giưëng nhû
mưåt chónh thïí, nhûng thêåt ra nố àûúåc cêëu tẩo búãi thïí hang vâ mưåt
thïí xưëp nhû hònh bổt biïín. Cố lệ cấc bẩn chûa hiïíu biïët lùỉm vïì lúáp
bổt biïín: bïn trong lâ vư sưë nhûäng lưỵ nhỗ li ti; khi gùåp nûúác, cấc lưỵ
nhỗ li ti nây tûå àưång h
t nûúác àïën khi ’no’ thò tûå àưång dûâng lẩi.
Nhûäng lúáp bổt biïín trong cêëu tẩo ca dûúng vêåt cng vêåy, chó khấc
lâ cêëu tẩo trong ca dûúng vêåt côn cố vư sưë ưëng dêỵn; àố chđnh lâ
mẩch mấu. Khi nhêån àûúåc tđn hiïåu kđch thđch, nố sệ lêåp tûác cùng
lïn vâ búm mấu vâo bïn trong lúáp bổt biïín cho àïën khi ấp lûåc bïn
trong vâ bïn ngoâi úã vâo thïë cên bùçng. Lc nây, cấc lúáp bổt biïín
àïìu chûáa àêìy mấu, vâ cng lâ lc dûúng vêåt àẩt àïën trẩng thấi
cûúng cûáng.
Ngư Qu Nhû 16

"Ng àưåi nốn" khưng phẫi lâ chuån lẩ
Nhû chng ta àậ biïët, mấu tûâ têm thêët trấi àûúåc àûa àïën
àưång mẩch ch, sau àố àûúåc chuín àïën khùỉp núi trong cú thïí.
Sau khi hoân thânh quấ trònh trao àưíi ưxy; mấu àûúåc chuín ra
tơnh mẩch, tơnh mẩch ch vâ trúã vïì tim. Khi tim ngûâng hoẩt àưång
thò mấu khưng lûu thưng, vâ dûúng vêåt cng khưng thïí nâo tûå
cûúng cûáng.
Vêåy thò, vò sao cấc mẩch mấu trong dûúng vêåt lẩi cố thïí tûå
búm mấu? Cố rêët nhiïìu chêët hốa hổc tham gia vâo quấ trònh nây.
Thûúâng khi thêìn kinh cẫm giấc nhêån kđch thđch (giêån, lo lùỉng,

cùng thùèng) cấc cú nhêỵn c
a huët quẫn khưng úã trẩng thấi nghó,
mấu khưng àûúåc búm vâo cấc miïëng bổt biïín nïn dûúng vêåt khưng
thïí cûúng cûáng lïn àûúåc. Bíi sấng, cú thïí àûúåc nghó ngúi, dêy
thêìn kinh cẫm giấc àang trong trẩng thấi nghó ngúi nïn mấu cố
thïí dïỵ dâng bõ búm vâo lâm cho dûúng vêåt cûúng cûáng.
Gêìn àêy, àậ cố mưåt loẩi mấy mốc ào àûúåc sưë lêìn dûúng vêåt
cûúng cûáng trong àïm cng nhû àưå cûúng cûáng ca dûúng vêåt. ÚÃ
nhûäng ngûúâi bònh thûúâng, trong mưåt àïm, dûúng vêåt cố thïí cûúng
cûáng àïën 4-5 lêìn, mưỵi lêìn khoẫng 5-30 pht. Nïëu mưåt ngûúâi ng 8
tiïëng thò dûúng vêåt ca hổ úã trẩng thấi cûúng trong 2 giúâ. Do àố,
nïëu nhû mưå
t ngây nâo àố, bẩn phất hiïån mònh hóåc ngûúâi khấc
àang trong tònh trẩng "àưåi nốn" nhû vêåy thò àûâng ngẩc nhiïn, vò àố
lâ hiïån tûúång bònh thûúâng ca cú thïí.
Do dêy thêìn kinh cẫm giấc khưng chõu sûå chi phưëi ca chđ
nïn khưng ai trấnh khỗi chuån dûúng vêåt bõ cûúng cûáng trong khi
ng. Vâ chng ta cng khưng thïí nâo khiïën dûúng vêåt cûúng cûáng
khi khưng cố kđch thđch bïn ngoâi tấc àưång vâo.
Khưng "xûúng" thò sao cố thïí gậy
Khi dûúng vêåt trong trẩng thấi cûúng cûáng, nố dïỵ bõ tưín
thûúng. Àûúng lc cấc lúáp bổt biïín trong dûúng vêåt àûúåc búm àêìy
mấu, ấp lûåc bïn trong tûúng àưëi lúán, nïëu nhû dûúng vêåt bõ mưåt lûåc
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 17

ngoâi tấc àưång mẩnh àưåt ngưåt thò núi bõ tấc àưång dïỵ dâng bõ rấch
tết, cố ngûúâi gổi lâ bõ "gậy".
Dûúng vêåt khưng cố xûúng, àng thïë! Nhûng dûúng vêåt khi
cûúng thò àưå cûáng cố thïí so sấnh vúái àưå cûáng ca xûúng nïn khi bõ
rấch, mấu àûúåc búm vâo dûúng vêåt sệ lêåp tûác trân ra bïn ngoâi,

dûúng vêåt vưën àang trong trẩng thấi cûúng cûáng sệ lêåp tûác ’xòu’ ài.
Nïëu nhû khưng àûúåc xûã l kõp thúâi bùçng cấch khêu vấ lẩi núi bõ
thûúng thò dûúng vêåt sệ mêët khẫ nảng cûúng cûáng hóåc sệ bõ
cong lïåch khi cûúng cûáng.
Phêìn lúán cấc trûúâng húåp "gậy" xẫy ra khi sinh hoẩt tònh dc.
Tuy nhiïn, trong nhûäng trûúâng húåp khấ
c, àiïìu àố cng cố thïí xẫy
ra. Khi dûúng vêåt cûúng cûáng, khưng àûúåc dng nố àïí àêm vâo cấc
vêåt cûáng; cng khưng nïn nùçm sêëp trïn giûúâng vò àố lâ àưång tấc
nguy hiïím dïỵ lâm dûúng vêåt bõ tưín thûúng.
Khi úã tíi dêåy thò, cấc em thiïëu niïn thûúâng hay mú mưång, tú
tûúãng. Do àố dûúng vêåt dïỵ cûúng cûáng. Lc nây nïëu mùåc nhûäng bưå
qìn ấo chêåt, cấc em sệ thêëy khố chõu hóåc cố cẫm giấc àau. Nïn
khùỉc phc bùçng cấch mùåc nhûäng bưå qìn ấo rưång hún.
Cûúng cûáng vâ thưi cûúng cûáng
Trong lúáp bổt biïín cố nhiïìu tơnh mẩch liïn thưng vúá
i nhûäng
khoẫng trưëng ca nố. Mấu trong lúáp bổt biïín sệ thưng qua àûúâng
dêỵn nây chẩy vâo àưång mẩch. Nhûng khi dûúng vêåt cûúng cûáng,
cấc tơnh mẩch nhû bõ àống lẩi. Chúâ àïën khi cố mưåt kđch thđch múái
tûâ nậo bưå chuín xëng, cấc àưång mẩch trong khưëi bổt biïín sệ co
lẩi, ấp lûåc giẫm, cấc lưëi dêỵn ca tơnh mẩch lẩi múã ra. Khi mấu chẩy
vâo tơnh mẩch, dûúng vêåt lẩi trúã vïì trẩng thấi ban àêìu.
Cố mưåt hiïån tûúång àùåc biïåt lâ dûúng vêåt cûá úã khấ lêu trong
trẩng thấi cûúng cûáng. ÚÃ ngûúâi cố triïåu chûáng na
ây, dûúng vêåt liïn
tc cûúng cûáng trong khoẫng hún 8 giúâ. Nïëu nhû khưng cố biïån
phấp khiïën cho nố trúã lẩi trẩng thấi c thò mấu trong lúáp bổt biïín
sệ bõ hu hoẩi do thiïëu dûúäng khđ vâ sau àố khi dûúng vêåt àậ trúã
lẩi võ trđ bònh thûúâng, nố sệ khố cố thïí cûúng cûáng trúã lẩi.

Ngư Qu Nhû 18

Cấc bïånh nhû thiïëu mấu, mấu trùỉng hóåc mưåt sưë dûúåc phêím
cng gêy nïn hiïån tûúång dûúng vêåt liïn tc cûúng cûáng.
6. Bẩn thåc "cấnh tẫ" hay "cấnh hûäu"
Bíi sấng thûác dêåy, khi ài vïå sinh, Hôa phất hiïån dûúng vêåt
ca mònh àang trong trẩng thấi cûúng cûáng. Hôa cêìm lêëy têëm
kđnh soi thûã xem hònh dấng nố ra sao vâ phất hiïån mưåt àiïìu rêët lẩ:
dûúng vêåt ca Hoâ giưëng hònh con giun vâ khưng úã võ trđ chđnh
giûäa mâ lïåch sang mưåt bïn. Nố lẩi côn cong cong nhû hònh quẫ
chëi nûäa chûá. Hôa câng nghơ câng lo, khưng biïët cố phẫi ài bấc sơ
hay phêỵu thåt khưng. Nïëu nhû phẫi phêỵu thå
t thò xêëu hưí quấ.
Hôa khưng dấm thưí lưå cng bưë mể, súå bưë mể biïët têåt th dêm ca
mònh vâ kïët tưåi lâ hiïån tûúång trïn do th dêm quấ trúán tẩo nïn.
Vêåy lâ Hôa tûå an i mònh: "Khưng chûâng do lc mùåc qìn mònh
khưng àïí ’chim’ àng võ trđ, vêåy thò lêìn sau phẫi cêín thêån hún".
Nhûng vâi thấng sau, hònh dẩng ca dûúng vêåt cng khưng cố gò
khấ hún, vâ thïë lâ Hôa trúã nïn vư cng lo lùỉng.
Cấc châng trai, cố phẫi cấc bẩn cng àang gùåp phẫi nhûäng
rùỉc rưëi nhû trïn khưng? Chng ta cng nhau thẫo lån vêën àïì nây
nhế
. Trong nhûäng trang trûúác, chng ta àậ cng nhau thẫo lån
cấc vêën àïì nhû sûå phất triïín ca dûúng vêåt vâ cêëu tẩo ca nố. Cêëu
tẩo ca dûúng vêåt ch ëu gưìm hai phêìn: lúáp bổt biïín ca dûúng
vêåt vâ lúáp bổt biïín ca niïåu àẩo; quy àêìu cố thïí xem lâ mưåt phêìn
nưëi dâi ca dûúng vêåt vâ têët cẫ àûúåc bao bổc búãi mưåt lúáp da.
Dûúng vêåt lâ núi chûáa mưåt lûúång mấu rêët lúán ca cú thïí, nố
búm mấu vâo rêët nhanh vâ àêíy mấu ra cng rêët nhanh. Khi dûúng
vêåt cûúng cûáng, lûúång mấ

u di chuín trong àưång mẩch rêët cao,
lûúång mấu àûúåc àêíy ra qua tơnh mẩch giẫm vâ àố lâ tấc nhên
quan trổng cố tấc dng duy trò quấ trònh cûúng cûáng. Do àố, khi
dûúng vêåt cûúng cûáng, tơnh mẩch trûúng lïn, hiïån ra trïn bïì mùåt
ca lúáp da bao ph quanh dûúng vêåt, thoẩt nhòn trưng giưëng nhû
nhûäng con giun àêët. Sau khi dûúng vêåt trúã vïì võ trđ bònh thûúâng,
tơnh mẩch co lẩi, do àố chng ta khưng côn nhòn thêëy "giun" nûäa.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 19

Tíi dêåy thò lâ àưå tíi mâ dûúng vêåt phất triïín mưåt cấch
nhanh chống nhêët. Bïn trong dûúng vêåt cng song song tưìn tẩi hai
vêåt thïí hònh tr cố cêëu tẩo nhû lúáp bổt biïín. Hai hònh thïí nây cố
àưå phất triïín khưng giưëng nhau. Vâ cho d lâ cng trong mưåt vêåt
thïí nhûng àưå phất triïín ca lúáp bổt biïín cng khưng àưìng àïìu. Do
àố múái cố hiïån tûúång lúáp bổt biïín cố hònh dẩng lúán nhỗ khấc nhau.
Mùåt khấc, lúáp da ph trïn bïì mùåt ca dûúng vêåt cố tđnh àân hưìi
rêët cao. Khi dûúng vêåt úã trẩng thấi bònh thûúâng, ta khưng quan
sất àûúåc àiïìu gò.
Nhûng khi dûúng vêåt cûúng cûáng, bïn co
á lúáp bổt biïín phất
triïín mẩnh sệ lêën bïn cố lúáp bổt biïín phất triïín kếm. Do àố, ta
quan sất thêëy hiïån tûúång dûúng vêåt bõ cong.
Theo thưëng kï ca ngânh y hổc, khoẫng 30% sưë ngûúâi dûúng
vêåt cố dẩng thùèng khi cûúng cûáng. Nối mưåt cấch khấc, khoẫng hún
2/3 sưë àân ưng cố hiïån tûúång dûúng vêåt cong khi cûúng cûáng. Àưå
cong ca dûúng vêåt khấc nhau, ty theo tûâng ngûúâi, cố ngûúâi
hûúáng vïì phđa trïn, cố ngûúâi lẩi hûúáng vïì phđa dûúái, cố ngûúâi
hûúáng vïì bïn trấi; lẩi cố ngûúâi vûâa qua trấi lẩi vûâa qua phẫi
Thêå
m chđ cố trûúâng húåp cong úã bưå phêån khấc nhau ca dûúng vêåt.

Mưåt sưë rêët đt ngûúâi cố àưå lïåch lâ 90 àưå.
D thïë nâo, dûúng vêåt dõ têåt bêím sinh cng khưng liïn quan
gò àïën têåt th dêm vâ dûúng vêåt bõ lïåch cng khưng phẫi do mùåc
qìn quấ chêåt hóåc do lc mùåc qìn khưng àïí dûúng vêåt àng võ
trđ. Àûúng nhiïn, cng khưng thïí cẫi tẩo àưå lïåch ca nố nhúâ mùåc
qìn chêåt, cưë àïí dûúng vêåt theo chiïìu ngûúåc lẩi. Trong àưå tíi
dêåy thò, dûúng vêåt hay dïỵ bõ cûúng cûáng, nïëu mùåc qìn jean chêåt
sệ rêët bêët tiïån trong sinh hoẩt.
Dûúng vê
åt bõ cong lïåch khưng ẫnh hûúãng àïën viïåc tiïíu tiïån
(trûâ phi lc àố dûúng vêåt àang trong trẩng thấi cûúng cûáng, tẩo
nïn cẫm giấc khưng dïỵ chõu), vâ cng khưng ẫnh hûúãng àïën khẫ
nùng sinh sẫn. Tấc àưång têm lđ lâ ngun nhên chđnh dêỵn àïën viïåc
bïånh nhên àïën tòm bấc sơ, nhêët lâ khi cố dõp so sấnh vúái ngûúâi
khấc. Thêåt ra, bưë mể cng cố thïí quan sất khi con mònh àang ng.
Thûúâng thûúâng, khi dûúng vêåt bõ lïåch khoẫng 15 àưå thò khưng cêìn
Ngư Qu Nhû 20

phẫi trõ liïåu. Nhûng nïëu dûúng vêåt cố àưå lïåch lúán vûúåt quấ 30 àưå,
khi cûúng cûáng sệ cố hònh dẩng kò qúåc. Mưåt sưë đt trûúâng húåp cố
cẫm giấc bõ àau. Sau khi kïët hưn, cố thïí cố tònh trẩng dng sûác
quấ mẩnh trong quan hïå chùn gưëi vâ dêỵn àïën ’gậy’ dûúng vêåt, do
vêåy nïn tđch cûåc tiïën hânh trõ liïåu.
Phêỵu thåt lâ phûúng phấp duy nhêët àiïìu trõ bïånh lïåch
dûúng vêåt. Hiïån nay chûa cố mưåt loẩi thëc ëng hay chđch nâo cố
thïí chûäa àûúåc bïånh nây. Khoẫng trïn 90% sưë ngûúâi sau khi phêỵu
thåt, hònh trẩng ca dûúng vêåt àûúåc cẫi thiïån rộ rïåt. Thúâi gian
tưët nhêët àïí tiïën hânh phêỵ
u thåt lâ àưå tíi 18. Búãi vò khi cú thïí
chûa phất triïín àêìy à mâ tiïën hânh phêỵu thåt thò dïỵ bõ tấi phất.

Trong quấ trònh phêỵu thåt, ngûúâi ta sệ tiïm mưåt sưë thëc cố
tấc dng kđch thđch lâm mẩch mấu trûúng lïn, tẩo ra hiïån tûúång
cûúng cûáng dûúng vêåt àïí ûúác àõnh kïët quẫ phêỵu thåt sao cho
àng vúái mong mën. Dûúng vêåt lâ mưåt bưå phêån nhû bao bưå phêån
khấc trong cú thïí, cho nïn khi cêìn phẫi tiïën hânh phêỵu thåt cng
khưng nïn lêëy lâm xêëu hưí.
Ngoâi ngun nhên chđnh lâ ëu tưë bêím sinh, viïåc dûúng vêåt
bõ tưín thûúng, bõ gậy cng lâ tẩo ra sûå cong lïåch. ÚÃ nhûäng ngûúâi
trung niïn, co
á mưåt cùn bïånh (mâ ngûúâi ta khưng rộ ngun nhên)
lâm cong lïåch dûúng vêåt; nïëu nhû khưng àiïìu trõ kõp thúâi thò bïånh
tònh sệ ngây mưåt nùång thïm.
Nối àïën àêy, cố lệ cấc bẩn cng àậ hiïíu hònh dẩng ca dûúng
vêåt cûúng cûáng nhû thïë nâo rưìi phẫi khưng? Nïëu cố vêën àïì gò
khưng hiïíu thò nïn hỗi bưë mể hóåc chun gia vïì lơnh vûåc nây.
Tuåt àưëi khưng àûúåc tûå dng thëc hóåc cấc phûúng phấp thiïëu
cú súã khoa hổc khấc, nïëu khưng sệ tûå chëc lêëy bïånh vâo thên.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 21

7. TRONG DÛÚNG VÊÅT CỐ GIUN ÀÊËT?
Do Hôa hay ùn nhûäng thûác ùn nống nïn thûúâng bõ tấo bốn.
Mưåt hưm, Hôa àang trong nhâ vïå sinh, vêët vẫ vúái cấi chûáng tấo
bốn ca mònh, bưỵng phất hiïån trong bòu dấi bïn trïn tinh hoân cố
nhûäng vêåt gò cố hònh giưëng con giun nưíi lïn. Hôa câng cưë gùỉng thò
vêåt thïí àố câng nưíi lïn rộ rïåt hún, nhûng khi thẫ lỗng cú thò nhûäng
vêåt thïí êëy khưng côn hiïån ra nûäa. Vêåy àố lâ hiïån tûúång gò?
Cố thêåt con giun àêët nùçm trong dûúng vêåt ca bẩn khưng?
Àûúng nhiïn lâ khưng thïí rưìi. Dûúái ti chûáa tinh hoân xët hiïån
nhûäng vêåt trưng giưëng nhû nhûäng con giun àêët lâ hiïån tûúång bònh
thûúâng ca àưå tíi dêå

y thò. Vâ àố cng chđnh lâ chuån mâ chng
ta sệ bân àïën trong chûúng nây.
ÚÃ nhûäng ngûúâi bònh thûúâng, hai bïn bòu tinh hoân cố tinh
hoân vâ mâo tinh. ƯËng dêỵn tinh giưëng nhû mưåt cấi dêy treo, cưë
àõnh võ trđ ca tinh hoân. Trong ưëng dêỵn tinh cố àưång mẩch vâ
tơnh mẩch (ph trấch viïåc ln chuín mấu vâ hoốc mưn). ƯËng
dêỵn tinh chûáa nhiïìu tơnh mẩch, nố lêåp thânh mưåt hïå thưëng lûúái
trong êm nang. Khi dng sûác cú bng, lûúång mấu ra vâo trong
tơnh mẩch sệ giẫm. Tơnh mẩch sệ cùng lïn khi mấu dưìn vïì; lc àố
hònh dẩng nố trưng giưëng nhû mưåt àân giun. Phêìn lúán cấ
c trûúâng
húåp ta khưng thïí nâo thêëy àûúåc "àân giun" êëy trûâ khi lâm phêỵu
thåt. Nïëu khi dng sûác cú bng mâ phất hiïån thêëy nhûäng àûúâng
gên mấu àố nưíi lïn trïn bïì mùåt êm nang thò àố lâ chûáng nưíi gên
mấu êm nang. Chûáng bïånh nây àậ àûúåc phất hiïån tûâ lêu, cố thïí
dêỵn àïën teo tinh hoân. Khoẫng 10% àïën 15% sưë nam giúái mùỉc
bïånh nây, phêìn lúán lâ bêím sinh.
Tđnh quan trổng ca van tơnh mẩch
Vïì mùåt lêm sâng, chûáng nưíi gên mấu êm nang cố thïí chia
lâm bưën cêëp:
Ngư Qu Nhû 22

- Cêëp 1: Khi sûã dng cú bng vêỵn khưng thïí phất hiïån gên
mấu nưíi lïn, phẫi cố chun gia khấm nghiïåm thò múái phất hiïån ra
àûúåc.
- Cêëp 2: Khi nến húi vâo bng, ta cố thïí thêëy àûúåc nhûäng
àûúâng gên mấu nưíi lïn.
- Cêëp 3: Cố thïí quan sất àûúåc nhûäng àûúâng gên mấu khi
àûáng cấch xa 3 m.
- Cêëp 4: Khưng cêìn dng sûác cú bng nhûng cấc àûúâng gên

mấu vêỵn nưíi lïn rêët rộ râng.
Do y hổc phất triïín, ngûúâi ta cố thïí dng phûúng phấp siïu
êm àïí chêín bïånh.
Khoẫng 90% trûúâng húåp nưíi gên mấu êm nanng xẫy ra phđa
bïn trấi. Cấc chun gia nhêån àõnh rùçng: mấu tûâ tiïíu tơnh mẩch
àư
í vâo àẩi tơnh mẩch phẫi ài qua thêån cho nïn àậ tẩo ra mưåt khc
gêëp; mấu trong tơnh mẩch úã ưëng dêỵn tinh trûåc tiïëp àưí vâo tơnh
mẩch, do sûác cẫn lúán nïn lûu lûúång mấu ra vâo bïn tơnh mẩch trấi
bõ hẩn chïë, dêỵn àïën tònh trẩng nưíi gên mấu êm nang.
Sûå khấc biïåt lúán nhêët giûäa àưång mẩch vâ tơnh mẩch lâ thânh
àưång mẩch tûúng àưëi dây, tđnh àân hưìi cao, tơnh mẩch côn cố van
tơnh mẩch, cố thïí àiïìu tiïët lûúång mấu ra vâo. Vò vêåy, mưåt sưë
chun gia cho rùçng do van tơnh mẩch hoẩt àưång kếm lâ ngun
nhên gêy nưíi gên mấu êm nang. Tuy tơnh mẩch trấi ca mưỵi ngûúâi
àïìu phẫ
i qua thêån rưìi múái vâo àẩi tơnh mẩch nhûng hún 80% àân
ưng khưng bõ chûáng nưíi gên mấu êm nang; àố lâ do sûå hoẩt àưång
tđch cûåc ca van tơnh mẩch.
Chûáng nưíi gên mấu xët hiïån úã hai bïn êm nang cố têìn sët
xët hiïån lâ 10%. Nïëu nhû chó xët hiïån úã mưåt bïn phẫi thưi thò
phêìn lúán lâ do u bûúáu hóåc vïët thûúng do tấc àưång bïn ngoâi, chó
xẫy ra vúái ngûúâi úã tíi trung niïn.
Cấc ngun nhên khấc gêy nưíi gên mấu êm nang lâ vêån
àưång nhiïìu, cú thïí mïåt mỗi,khiïën êm nang hóåc tinh hoân sệ bõ
àau nhûác vâ sûng. Tuy nhiïn sau khi cú thïí àûúåc nghó ngúi, cẫm
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 23

giấc àau nhûác sệ khưng côn nûäa. Cng cố mưåt sưë trûúâng húåp àau
kếo dâi mưåt vâi ngây.

Chûáng nưíi gên mấu êm nang sệ gêy ẫnh hûúãng àïën chêët
lûúång ca tinh trng. Tinh trng lâ tïë bâo phất triïín sûå sưëng.
Bònh thûúâng thò nhiïåt àưå trong êm nang thêëp hún nhiïåt àưå ca cú
thïí khoẫng 1-2 àưå. Khi êm nang nưíi gên mấu thò khưng tẩo àûúåc
àưå chïnh lïåch vïì nhiïåt àưå nhû thïë. Nhiïåt àưå lâ ëu tưë thc àêíy sûå
phất triïín ca tinh trng; nïëu nhû nhiïåt àưå cao, sûác hoẩt àưång vâ
mêåt àưå ca tinh trng sệ giẫm. Do àố, 1/4 sưë ngûúâi bõ chûá
ng nưíi
gên mấu êm nang cố sưë lûúång tinh trng thêëp hún ngûúâi bònh
thûúâng vâ sưë tinh trng àố kếm hoẩt àưång.
Ngoâi ngun nhên nhiïåt àưå, chûáng nưíi gên mấu êm nang
côn gêy hiïån tûúång mấu chẫy ngûúåc lâm cho hoốc mưn úã tuën
thûúång thêån ẫnh hûúãng trûåc tiïëp àïën sûå hònh thânh ca tinh
trng. Lûúång mấu lûu thưng trong tinh hoân lc tùng lc giẫm
ẫnh hûúãng àïën sưë lûúång cng nhû khẫ nùng hoẩt àưång ca tinh
trng. Àố lâ ngun nhên gêy ra chûáng vư sinh úã àân ưng, vâ cng
tẩo ra chûáng teo tinh hoân, àưìng thúâi gêy ẫnh hûúãng àïën tinh
hoân côn lẩi.
Chê
ín àoấn chûáng nưíi gên mấu êm nang tûúng àưëi àún giẫn.
Hđt húi thêåt sêu rưìi nđn thúã, lâm àưång tấc nhû khi ài àẩi tiïån vâ súâ
nùỉn xem êm nang hai bïn cố gò khấc nhau. Nïëu nhû tơnh mẩch
bïn trấi êm nang nưíi lïn giưëng nhû khi ta dng sûác cú bng thò
chûáng tỗ àậ bõ chûáng nưíi gên mấu êm nang. Nïëu nhû khưng cố
nhûäng biïíu hiïån rộ râng thò cêìn phẫi ài khấm hóåc ài siïu êm.
Tiïën hânh phêỵu thåt
Àiïìu trõ chûáng nưíi gên mấu êm nang bùçng cấch phêỵu thåt
lâ ch ëu. Thûúâng chó rẩch mưåt àûúâng dao dâi khoẫng 3-4 mm
dûúái khoang bng lâ cố thïí tòm thêëy tơnh mẩch ưëng dêỵn tinh, chó
cêìn thùỉt ch

ng lẩi lâ xong. Thao tấc nây sệ lâm teo dêìn nhûäng
tơnh mẩch bõ bïånh, nhûäng tơnh mẩch côn khoễ dệ dêìn àûúåc phất
triïín vâ thay thïë chng.
Ngư Qu Nhû 24

Nïëu chó ëng thëc thò khưng thïí chûäa àûúåc chûáng nưíi gên
mấu êm nang; phêỵu thåt cố thïí chûäa àûúåc trïn 80% trûúâng húåp.
Khoẫng 15% sưë ngûúâi bïånh sau phêỵu thåt cố triïåu chûáng tấi
phất, cêìn phẫi mưí thïm mưåt lêìn nûäa. Sau khi mưí, 2/3 bïånh nhên
cố sưë lûúång tinh trng àûúåc cẫi thiïån.
Mưåt nûãa sưë ngûúâi cố chûáng nưíi gên mấu êm nang vêỵn cố thïí
cố con, nïn chuån cố phêỵu thåt hay khưng cng ty tûâng ngûúâi.
Thûúâng thò àưëi vúái nhûäng ngûúâi cố triïåu chûáng nưíi gên mấu rộ rïå
t
kêm theo mưåt vâi triïåu chûáng nûäa nhû teo tinh hoân, lûúång tinh
trng khưng àïìu hóåc cú thïí mïåt mỗi sau khi hoẩt àưång, ưëng dêỵn
tinh cố triïåu chûáng sûng lïn vâ àau thò phẫi tiïën hânh phêỵu thåt.
Chng tưi àùåc biïåt mën nhêën mẩnh rùçng, chó khoẫng 1/2 sưë ngûúâi
bïånh sau khi phêỵu thåt cố triïåu chûáng àau tinh hoân giẫm àấng
kïí.
8. VỊ SAO ’TRÛÁNG’ LẨI BIÏËN MÊËT?
Mưåt bẩn trong lúáp hỗi cẫ lúáp: "Gâ vâ trûáng thûá nâo cố trûúác"?
Cẫ lúáp nhao nhao lïn, ngûúâi thò nối gâ cố trûúác, kễ thò bẫo lâ trûáng
cố trûúác Bẩn êëy lẩi hỗi tiïëp: "Gâ trưëng àễ trûáng hay gâ mấi àễ
trûáng?"
Cấc bẩn trong lúáp cẫm thêëy cêu hỗi dïỵ quấ nïn khưng mën
trẫ lúâi thïë lâ bẩn êëy lẩi hỗi tiïëp: "Trûáng ca cấc bẩn nam sinh lâ
do gâ trưëng àễ ra hay lâ gâ mấi àễ ra?". Cẫ lúáp cûúâi êìm lïn vò biïët
mònh bõ lûâa.
Cố thêåt sûå lâ gâ àậ àễ ra "trûá

ng" khưng? Bêy giúâ chng ta
cng nhau thẫo lån chuån êëy nhế.
CHUÅN THÊÌM KĐN CA CON TRAI 25

Hai quẫ trûáng qu trong ti
Trong ti chûáa tinh hoân ca nhûäng ngûúâi bònh thûúâng ln
cố hai ’quẫ trûáng’. Àố chđnh lâ cấi mâ chng ta thûúâng gổi lâ tinh
hoân, cú quan quan trổng gip con ngûúâi thûåc hiïån nhiïåm v
truìn giưëng nôi ca mònh. Tinh hoân, ngoâi chûác nùng sẫn xët
tinh trng, côn lâ núi sẫn xët hoốc mưn sinh dc nam.
ÚÃ àûáa bế múái sinh, tinh hoân chó lúán bùçng hẩt àêåu. Theo thúâi
gian, tinh hoân sệ phất triïín vïì thïí tđch cng nhû àưå dâi cho àïën
lc àûúåc 20 tíi thò dûâng lẩi. Àïën lc àố, àưëi vúái nhûäng ngûú
âi bònh
thûúâng, tinh hoân cố àûúâng kđnh lúán nhêët lâ 3 cm.
Nïëu quan sất tinh hoân úã mùåt cùỉt ngang, ta thêëy trïn bïì mùåt
tinh hoân cố rêët nhiïìu phiïën nhỗ, bïn trong chûáa nhiïìu ưëng dêỵn
tinh cố hònh dẩng gêëp khc. Cấc ưëng gêëp khc àố têåp trung lẩi vúái
nhau tẩo thânh àêìu ca tinh hoân ph, ài ưëng vâ cëi cng lâ
hònh thânh thên ưëng (àố cng chđnh lâ ưëng dêỵn tinh). ƯËng dêỵn
tinh vâ cấc mẩch mấu, dêy chùçng bao bổc xung quanh nố tẩo
thânh hïå thưëng ưëng dêỵn tinh.
Trẫ lúâi nhûäng thùỉc mùỉc vïì bïå
nh êín tinh hoân
Trong thúâi k côn phưi thai, tinh hoân thûúâng nùçm trong ưí
bng. Theo sûå tùng trûúãng ca thai nhi, tinh hoân sệ tûâ ưí bng ài
theo ưëng dêỵn àïën bòu àấi. Lc trễ múái vûâa châo àúâi, hún 98%
trûúâng húåp cố thïí súâ thêëy tinh hoân nùçm dûúái bòu; nïëu nhû súâ mâ
khưng thêëy chûáng tỗ àûáa bế bõ chûáng êín tinh hoân.
Chûáng êín tinh hoân cố thïí xẫy ra úã mưåt bïn hóåc hai bïn vâ

triïåu chûáng nây câng dïỵ xẫy ra úã trễ sinh non. Tuy cố nhûäng trễ
múái sinh ra àậ cố triïåu chûáng êín tinh hoân nhûng àïën khi trôn
mưåt tíi, thûúâng tinh hoân sệ
tûå àưång rúát xëng bòu àấi. Theo
thưëng kï, trong mưåt nghòn trễ cố tấm trễ bõ chûáng êín tinh hoân.
Vò sao lẩi xẫy ra hiïån tûúång êín tinh hoân? Trong y hổc ch
ëu cố ba kiïën. kiïën thûá nhêët cho rùçng, ưëng dêỵn tinh hoân
phất triïín khưng bònh thûúâng nïn khưng thïí àûa tinh hoân xëng