Bài giảng về hệ thần kinh tự chủ

HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ
(Systema nervosum autonomicum)
(autonomic nervous system)
1
1. ĐẠI CƯƠNG
•
TK tự chủ = TK thực vật.
•
Là các sợi ly tâm, vận động, đi từ Hệ thần kinh
trung ương đến cơ trơn và cơ tim.
•
Mượn đường các dây TK ngoại biên.
•
Gồm 2 phần : giao cảm và đối giao cảm.
•
Trung khu (nhân) hạch (cạnh
sống, trước sống, tận cùng) cơ
quan.
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
2
2. PHẦN GIAO CẢM (1)
(pars sympathica)
- Trung ương : Tủy
gai, sừng bên C8-L3.
- Ngoại biên : sợi
trước hạch  hạch
cạnh sống, hạch
trước sống  sợi sau
hạch đến cơ quan chi
phối.

3
2.1. Hạch giao cảm cạnh và trước sống
ĐM chủ
Hạch sao
Mỗi bên
21 hạch
4
2.2. Các nhánh thông trắng và xám
Nhánh thông trắng
Nhánh thông xám
Hạch
gai
5
2.3. Các sợi trước hạch và sau hạch
Chuỗi hạch
cạnh sống
Các hạch
trước sống
6
Hạch mi
7
Hạch tai
8
Hạch chân bướm khẩu cái
9
Các hạch vùng đầu mặt
TT Hạch Sợi trước hạch Sợi sau hạch
1 Mi TK III và nhánh
dưới của nó
Cơ mi, cơ co và

giản đồng tử.
2 Chân
bướm -
khẩu cái
TK trung gian (VII’),
TK đá lớn và TK
ống chân bướm.
Mũi, khẩu cái và
tuyến lệ.
3 Dưới
hàm
TK trung gian (VII’),
thừng nhĩ và TK
lưỡi.
Tuyến nước bọt
(dưới hàm, dưới
lưỡi và ổ miệng)
4 Tai Nhánh nhĩ TK IX,
TK đá bé.
Tuyến nước bọt
mang tai.
10
3. PHẦN ĐỐI GIAO CẢM
(pars parasympathica)
-
Trung ương : Thân não
(nhân TK III, VII, IX, X) và
tủy gai (S
2,3,4
).

- Ngoại biên : sợi trước
hạch, hạch tận cùng, sợi
sau hạch.
11
4. TÁC DỤNG

Giao cảm và
đối giao cảm
tác dụng theo
nguyên tắc
đối lập nhau.
12
Cơ quan Giao cảm Đối giao cảm
Mống mắt Giãn đồng tử Co đồng tử
Truyến nước
bọt
Giảm tiết Tăng tiết
Phế quản Giãn Co
Tim Tăng nhịp Giảm nhịp
5. MỘT SỐ TÁC DỤNG
13
Một số ứng dụng …
•
Soi đáy mắt  Cần
đồng tử giãn :
 K.thích giao cảm ?
(Adrenalin)
 Ức chế đối giao cảm ?
(Atropin)
14