tiết 43. Từ đồng âm

TRƯỜNG THCS LÊ THẾ HIẾU
TẬP THỂ LỚP 7B
Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I- Thế nào là từ đồng âm?
1. Ví dụ:
Ví dụ (SGK - 135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay vào lồng.
-
Lồng: phóc, vọt, phi, nhảy…=> nhảy dựng lên.
- Lồng: Chuồng, rọ…=> sự vật làm bằng tre, gỗ,
sắt…dùng để nhốt chim, ngan, gà…
? Nghĩa của các từ lồng trên có liên quan gì với
nhau không?
- 2 từ lồng trên có âm giống nhau => từ đồng âm
I- Thế nào là từ đồng âm?
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ:
2. Ghi nhớ : Từ đồng âm là những từ giống
nhau về âm thanh, nhưng nghĩa khác xa
nhau, không liên quan gì với nhau.
Hãy giải nghĩa các cặp từ trong các câu sau:
a) Những đôi mắt sáng thức đến sáng.
b) Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong.
II- Sử dụng từ đồng âm:
1. Ví dụ:
? Nhờ đâu mà em phân biệt được nghĩa của các
từ lồng trong 2 câu trên?
=> Dựa vào ngữ cảnh (các câu văn cụ thể).
Câu “Đem cá về kho!” nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể
hiểu thành mấy nghĩa?

-
Đem cá về mà kho
-
Đem cá về để nhập kho
Giải thích nghĩa của từ “chả” trong ngữ cảnh sau.
“Trời mưa đất thịt trơn như mỡ
Dò đến hàng nem chả muốn ăn.”
2. Ghi nhớ : Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ
đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ
hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng
đồng âm.
Giải nghĩa từ “lợi” trong bài ca dao sau:
“Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thày bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn.”
Từ “lợi” là từ nhiều nghĩa
III- Luyện tập:
1. Bài tập 1:
M u:ẫ thu
1
: mùa thu
thu
2
: thu tiền
Đọc đoạn dịch thơ bài: “Bài ca nhà tranh bò gió thu phá” và
tìm từ đồng âm với mỗi từ sau đây: thu, cao, ba, tranh, sang,
nam, sức, nhè, tuốt, môi.
“Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.

Tranh bay sang sông rải khấp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về, chống gậy lòng ấm ức !”
“Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khấp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về, chống gậy lòng ấm ức !”
-
Ba: + Số ba
+ Ba mẹ.
- Tranh: + Tranh lợp nhà
+ Tranh ảnh.
- Sang: + Bay sang (qua)
+ Sang trọng.
- Nam: + Nam nhi (nam giới)
+ Phía nam.
- Sức: + Sức khỏe
+ Trang sức
Bài tập 2 (Sgk136):

a) Tìm các nghĩa khác nhau của danh từ cổ và
giải thích mối liên quan giữa các nghĩa đó.
b) Tìm từ đồng âm với danh từ cổ và cho biết
nghĩa của từ đó.
Hướng dẫn học ở nhà:
-
Học bài, xem lại Bài tập 1; 2 và làm Bài tập 3;
4.
-
Chuẩn bị bài: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong
văn biểu cảm.