Hoạt động thanh toán qua ngân hàng

CHƯƠNG 3:
CHƯƠNG 3:
HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN
HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN
QUA NGÂN HÀNG
QUA NGÂN HÀNG

Dịch vụ thanh toán qua ngân hàng
Dịch vụ thanh toán qua ngân hàng

Khái niệm dịch vụ thanh toán qua ngân
Khái niệm dịch vụ thanh toán qua ngân
hàng
hàng
:
:


Là cách thức thanh toán tiền hàng
Là cách thức thanh toán tiền hàng
hóa, dịch vụ… không có sự xuất hiện của
hóa, dịch vụ… không có sự xuất hiện của
tiền mặt và được tiến hành bằng cách
tiền mặt và được tiến hành bằng cách
trích từ tài khoản của người chi trả chuyển
trích từ tài khoản của người chi trả chuyển
vào tài khoản của người thụ hưởng thông
vào tài khoản của người thụ hưởng thông

qua vai trò trung gian của các tổ chức
qua vai trò trung gian của các tổ chức
cung ứng dịch vụ thanh toán (NHTM)
cung ứng dịch vụ thanh toán (NHTM)

Vai trò
Vai trò

Giảm lượng tiền mặt trong lưu thông
Giảm lượng tiền mặt trong lưu thông

Tập trung được nguồn tiền nhàn rỗi trong
Tập trung được nguồn tiền nhàn rỗi trong
xã hội tạo tiền đề cho ngân hàng mở rộng
xã hội tạo tiền đề cho ngân hàng mở rộng
hoạt động tín dụng
hoạt động tín dụng

Tăng cường vai trò kiểm soát của NH đối
Tăng cường vai trò kiểm soát của NH đối
với hoạt động kinh tế
với hoạt động kinh tế

Tạo thuận lợi cho các KH trong nhu cầu
Tạo thuận lợi cho các KH trong nhu cầu
thanh toán và các dịch vụ đi kèm
thanh toán và các dịch vụ đi kèm

Các nguyên tắc thanh toán
Các nguyên tắc thanh toán

qua ngân hàng
qua ngân hàng

Các KH phải mở TK tại NH và số dư trên TK đó
Các KH phải mở TK tại NH và số dư trên TK đó
phải đủ để thực hiện giao dịch
phải đủ để thực hiện giao dịch

Chấp hành các quy định của NH về lập các
Chấp hành các quy định của NH về lập các
chứng từ thanh toán
chứng từ thanh toán

Chủ TK phải tự theo giõi số dư của TK của
Chủ TK phải tự theo giõi số dư của TK của
mình, nếu thấy có chênh lệch với số liệu NH
mình, nếu thấy có chênh lệch với số liệu NH
phải báo ngay cho NH và phối hợp kiểm tra
phải báo ngay cho NH và phối hợp kiểm tra

NH có trách nhiệm kiểm soát các giấy tờ thanh
NH có trách nhiệm kiểm soát các giấy tờ thanh
toán, số dư TK của KH và kịp thời đáp ứng các
toán, số dư TK của KH và kịp thời đáp ứng các
nhu cầu thanh toán của KH
nhu cầu thanh toán của KH

Các phương tiện thanh toán chủ yếu
Các phương tiện thanh toán chủ yếu


ủy nhiệm thu
ủy nhiệm thu

ủy nhiệm chi
ủy nhiệm chi

Séc
Séc

Thẻ thanh toán
Thẻ thanh toán

ủy nhiệm chi
ủy nhiệm chi

Là hình thức thanh toán mà ngưởi trả tiền lập để
Là hình thức thanh toán mà ngưởi trả tiền lập để
yêu cầu ngân hàng trích một số tiền trên TKTG
yêu cầu ngân hàng trích một số tiền trên TKTG
của mình để chuyển vào TKTG của người thụ
của mình để chuyển vào TKTG của người thụ
hưởng
hưởng

Là hình thức thanh toán qua ngân hàng phổ biến
Là hình thức thanh toán qua ngân hàng phổ biến
nhất hiện nay
nhất hiện nay

Người ra lệnh thanh toán chỉ việc điền vào các

Người ra lệnh thanh toán chỉ việc điền vào các
nội dung cần thiết theo mẫu UNC của ngân hàng
nội dung cần thiết theo mẫu UNC của ngân hàng
mình mở TK, nếu TK có đủ số dư NH sẽ tiến
mình mở TK, nếu TK có đủ số dư NH sẽ tiến
hành thanh toán
hành thanh toán

ủy nhiệm chi (tt)
ủy nhiệm chi (tt)

UNC có giá trị thanh toán một lần cũng có thể có giá trị
UNC có giá trị thanh toán một lần cũng có thể có giá trị
thanh toán nhiều lần khi sử dụng thanh toán các khoản
thanh toán nhiều lần khi sử dụng thanh toán các khoản
chi phí thường xuyên. Tuy nhiên hiện nay ở Việt Nam
chi phí thường xuyên. Tuy nhiên hiện nay ở Việt Nam
UNC chỉ có giá trị thanh toán một lần
UNC chỉ có giá trị thanh toán một lần

Tuy nhiên cần lưu ý, khi người bán đồng ý cho người
Tuy nhiên cần lưu ý, khi người bán đồng ý cho người
mua thanh toán bằng ủy nhiệm chi thì cần lưu ý đến khả
mua thanh toán bằng ủy nhiệm chi thì cần lưu ý đến khả
năng thanh toán và thiện chí thanh toán của họ, vì trong
năng thanh toán và thiện chí thanh toán của họ, vì trong
trường hợp này người thụ hưởng có nhận được tiền hay
trường hợp này người thụ hưởng có nhận được tiền hay
không? Nhận được sớm hay muộn? Đều hoàn toàn phụ
không? Nhận được sớm hay muộn? Đều hoàn toàn phụ

thuộc vào người “ra lệnh” cho ngân hàng thanh toán.
thuộc vào người “ra lệnh” cho ngân hàng thanh toán.

UNC có thể sử dụng trả tiền cho KH có TKTG tại cùng
UNC có thể sử dụng trả tiền cho KH có TKTG tại cùng
hay khác ngân hàng
hay khác ngân hàng

Quy trình thanh toán UNC
Quy trình thanh toán UNC


( mở tài khoản cùng một chi nhánh )
( mở tài khoản cùng một chi nhánh )
Bên trả tiền
Ngân hàng
Giao dịch
Người thụ hưởng






Quy trình thanh toán UNC
Quy trình thanh toán UNC


( mở tài khoản khác chi nhánh )
( mở tài khoản khác chi nhánh )

Bên trả tiền
Giao dịch
Người thụ hưởng






Bank
Bank


Kế toán thanh toán ủy nhiệm
Kế toán thanh toán ủy nhiệm
chi
chi
TK 4211A TK thanh toán TK 4211BTK thanh toán
NH A
Bên A
NH B
Bên B
(2) NH lập
BKTT/lệnh
thanh toán
(6) (3)
(1) (4)
(5)
(7)

ủy nhiệm thu
ủy nhiệm thu

UNT là thể thức thanh toán mà người thụ hưởng
UNT là thể thức thanh toán mà người thụ hưởng
lập ủy thác cho ngân hàng thu hộ một số tiền
lập ủy thác cho ngân hàng thu hộ một số tiền
nhất định từ người chi trả
nhất định từ người chi trả

Người thụ hưởng lập UNT theo mẫu ngân hàng
Người thụ hưởng lập UNT theo mẫu ngân hàng
kèm các giấy tờ liên quan ( hóa đơn bán
kèm các giấy tờ liên quan ( hóa đơn bán
hàng…)
hàng…)

Vì đây là nghiệp vụ nhờ thu hộ nên khi có đủ
Vì đây là nghiệp vụ nhờ thu hộ nên khi có đủ
điều kiện ngân hàng mới có thể thu hộ KH
điều kiện ngân hàng mới có thể thu hộ KH

Ngân hàng không chịu trách nhiệm về tranh
Ngân hàng không chịu trách nhiệm về tranh
chấp tiền hàng giữa hai bên
chấp tiền hàng giữa hai bên

Chưa được sử dụng phổ biến
Chưa được sử dụng phổ biến

Quy trình thanh toán UN
Quy trình thanh toán UN
T
T


( mở tài khoản cùng một chi nhánh )
( mở tài khoản cùng một chi nhánh )
Bên bán
Ngân hàng
Giao dịch
Bên mua






Quy trình thanh toán UN
Quy trình thanh toán UN
T
T


( mở tài khoản khác chi nhánh )
( mở tài khoản khác chi nhánh )
Bên Bán
Giao dịch
Bên Mua







Bank
Bank



Kế toán thanh toán UNT
Kế toán thanh toán UNT
TK 4211A TK thanh toán TK 4211BTK thanh toán
NH A
Bên A
NH B
Bên B
(3) NH lập
BKTT/lệnh
thanh toán
(7) (4)
(5)
(2)
(1)
(6)
(8)

Séc
Séc


Là giấy tờ có giá do người ký phát lập, ra
Là giấy tờ có giá do người ký phát lập, ra
lệnh cho người bị ký phát là ngân hàng
lệnh cho người bị ký phát là ngân hàng
hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
trích một số tiền nhất định từ tài khoản
trích một số tiền nhất định từ tài khoản
của mình để thanh toán cho người thụ
của mình để thanh toán cho người thụ
hưởng
hưởng

Là phương tiện thanh toán do người ký
Là phương tiện thanh toán do người ký
phát lập dưới dạng hình thức chứng từ
phát lập dưới dạng hình thức chứng từ
theo mẫu in sẵn
theo mẫu in sẵn

Séc
Séc

Như vậy liên quan đến thanh toán séc bao gồm:
Như vậy liên quan đến thanh toán séc bao gồm:
-
Người ký phát là người lập và phát hành tờ séc
Người ký phát là người lập và phát hành tờ séc
-
Người bị ký phát: là ngân hàng có trách nhiệm thanh toán

Người bị ký phát: là ngân hàng có trách nhiệm thanh toán
số tiền ghi trên séc theo lệnh người ký phát
số tiền ghi trên séc theo lệnh người ký phát
-
Người được trả tiền: là người được người ký phát chỉ định
Người được trả tiền: là người được người ký phát chỉ định
có quyền hưởng hay chuyển nhượng quyền hưởng đối với
có quyền hưởng hay chuyển nhượng quyền hưởng đối với
số tiền ghi trên séc
số tiền ghi trên séc
-
Người thụ hưởng là người cầm tờ séc mà ghi rõ trên tờ séc
Người thụ hưởng là người cầm tờ séc mà ghi rõ trên tờ séc
người được trả tiền là chính mình hay người cầm tờ séc có
người được trả tiền là chính mình hay người cầm tờ séc có
ghi “ trả cho người cầm séc”, hay người được chuyển
ghi “ trả cho người cầm séc”, hay người được chuyển
nhượng bằng ký hậu cho mình thông qua dãy chữ ký
nhượng bằng ký hậu cho mình thông qua dãy chữ ký
chuyển nhượng liên tục
chuyển nhượng liên tục
-
Người thu hộ: là ngân hàng được phép làm dịch vụ thu hộ
Người thu hộ: là ngân hàng được phép làm dịch vụ thu hộ
séc ( ngân hàng phục vụ người thụ hưởng)
séc ( ngân hàng phục vụ người thụ hưởng)

Séc
Séc


Người thụ hưởng vì lý do nào đó có thể nghi
Người thụ hưởng vì lý do nào đó có thể nghi
ngờ khả năng thanh toán tờ séc họ có thể yêu
ngờ khả năng thanh toán tờ séc họ có thể yêu
cầu sự xác nhận của ngân hàng về khả năng
cầu sự xác nhận của ngân hàng về khả năng
thanh toán của tờ séc. Người ký phát séc có thể
thanh toán của tờ séc. Người ký phát séc có thể
thực hiện thủ tục
thực hiện thủ tục
bảo chi
bảo chi
bằng cách sử dụng
bằng cách sử dụng
TKTG để đảm bảo thanh toán séc. Nếu đồng ý
TKTG để đảm bảo thanh toán séc. Nếu đồng ý
bảo chi thì người bị ký phát phải ghi cum từ “
bảo chi thì người bị ký phát phải ghi cum từ “
bảo chi” và ký trên tờ séc và đồng thời có nghĩa
bảo chi” và ký trên tờ séc và đồng thời có nghĩa
vụ đảm bảo thanh toán cho các séc bảo chi
vụ đảm bảo thanh toán cho các séc bảo chi
được xuất trình thanh toán trong thời hạn xuất
được xuất trình thanh toán trong thời hạn xuất
trình
trình

Séc
Séc


Người bị phát hành có quyền từ chối
Người bị phát hành có quyền từ chối
thanh toán nếu séc không đủ các điều
thanh toán nếu séc không đủ các điều
kiện về hình thức thanh toán
kiện về hình thức thanh toán

Ngân hàng đưa ra các biện pháp chế tài
Ngân hàng đưa ra các biện pháp chế tài
nhằm đảm bảo thanh toán séc
nhằm đảm bảo thanh toán séc

Quy trình thanh toán và phát hành séc
Quy trình thanh toán và phát hành séc

Người ký phát phải sử dụng séc trắng do
Người ký phát phải sử dụng séc trắng do
chính người bị ký phát cung cấp và ghi
chính người bị ký phát cung cấp và ghi
đầy đủ các yếu tố trên séc theo quy định
đầy đủ các yếu tố trên séc theo quy định

Quy trình thanh toán séc chuyển khoản
Quy trình thanh toán séc chuyển khoản
( mở tài khoản cùng một chi nhánh )
( mở tài khoản cùng một chi nhánh )

Người ký phát
Ngân hàng
Giao dịch

Người thụ hưởng





Quy trình TT Séc chuyển khoản
Quy trình TT Séc chuyển khoản
( mở tài khoản khác chi nhánh )
( mở tài khoản khác chi nhánh )








Kế toán thanh toán séc chuyển khoản
Kế toán thanh toán séc chuyển khoản
TK 4211A TK thanh toán TK 4211BTK thanh toán
NH A
Bên A
NH B
Bên B
(3) NH lập
BKTT/lệnh
thanh toán
(7) (4)
(5)

(2)
(1)
(6)
(8)

THANH TOÁN VỐN GIỮA CÁC
THANH TOÁN VỐN GIỮA CÁC
NGÂN HÀNG
NGÂN HÀNG

Khái niệm
Khái niệm

Ý nghĩa
Ý nghĩa

Điều kiện tổ chức
Điều kiện tổ chức

Phân loại hệ thống thanh toán vốn giữa
Phân loại hệ thống thanh toán vốn giữa
các ngân hàng
các ngân hàng

Kế toán các phương thức thanh toán vốn
Kế toán các phương thức thanh toán vốn
phổ biến
phổ biến

Khái niệm

Khái niệm

L
L
à nghiệp vụ thanh toán qua lại giữa các NH nhằm tiếp
à nghiệp vụ thanh toán qua lại giữa các NH nhằm tiếp
tục quá trình thanh toán tiền giữa các đơn vị, TCKT, cá
tục quá trình thanh toán tiền giữa các đơn vị, TCKT, cá
nhân với nhau mà họ không cùng mở TK tại một NH và
nhân với nhau mà họ không cùng mở TK tại một NH và
thanh toán vốn nội bộ giữa các đơn vị trong hệ thống
thanh toán vốn nội bộ giữa các đơn vị trong hệ thống
NH
NH

Ý nghĩa
Ý nghĩa

Thực hiện tốt nghiệp vụ thanh toán vốn giữa các NH
Thực hiện tốt nghiệp vụ thanh toán vốn giữa các NH
cũng là quá trình mà chúng ta đáp ứng tốt các yêu
cũng là quá trình mà chúng ta đáp ứng tốt các yêu
cầu của thanh toán KDTM
cầu của thanh toán KDTM

Các NHTM, các TCTD có thể sử dụng tối đa nguồn
Các NHTM, các TCTD có thể sử dụng tối đa nguồn
vốn huy động được để đầu tư nhằm tối đa hoá P
vốn huy động được để đầu tư nhằm tối đa hoá P


Thanh toán vốn giữa các NH góp phần đáng kể vào
Thanh toán vốn giữa các NH góp phần đáng kể vào
việc tiết kiệm chi phí trong quá trình tập trung và phân
việc tiết kiệm chi phí trong quá trình tập trung và phân
phối vốn.
phối vốn.

Thanh toán vốn giữa các Ngân hàng tốt sẽ tạo điều
Thanh toán vốn giữa các Ngân hàng tốt sẽ tạo điều
kiện cho các NHTM tăng khả năng tạo tiền
kiện cho các NHTM tăng khả năng tạo tiền

Thanh toán vốn giữa các Ngân hàng ngày càng phát
Thanh toán vốn giữa các Ngân hàng ngày càng phát
triển làm tăng cường vai trò kiểm soát Ngân hàng
triển làm tăng cường vai trò kiểm soát Ngân hàng
Nhà nước về chu chuyển tiền tệ trong nền kinh tế
Nhà nước về chu chuyển tiền tệ trong nền kinh tế
được tốt hơn
được tốt hơn