Bài giảng nghiệp vụ huy động vốn của ngân hàng thương mại

Nghiệp vụ NHTM1
Chương II
NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NHTM
Nghiệp vụ NHTM2
I. Những vấn đề chung về nghiệp vụ huy động vốn của
NHTM
1.Khái niệm:
Huy động vốn là NHTM tiếp nhận tiền nhàn rỗi từ các tổ
chức kinh tế và dân cư dưới nhiều hình thức khác nhau, nhằm
bổ sung nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của NHTM.
2. Vai trò của nghiệp vụ huy động vốn

Đối với NHTM:
Tạo nguồn vốn chủ lực cho hoạt động kinh doanh của Ngân
hàng thương mại

Đối với KH:
- Cung cấp cho khách hàng một kênh đầu tư vốn an toàn.
- Là nơi an toàn cho việc tích luỹ nguồn tiền tạm thời nhàn
rỗi của khách hàng để đáp ứng nhu cầu chi tiêu trong tương lai.
Nghiệp vụ NHTM3
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn

Các nhân tố bên ngoài :
Địa bàn hoạt động của ngân hàng.
Thu nhập bình quân và khả năng tiết kiệm của nền kinh tế
Tình hình chính trị, xã hội
Cạnh tranh của các kênh huy động vốn khác
Thói quen giao dịch qua ngân hàng của người dân ….

Các nhân tố bên trong NH

Uy tín, thương hiệu của ngân hàng
Lãi suất, các quy định trong huy động vốn
Chất lượng dịch vụ của NH
Chiến lược phát triển và phương châm hoạt động của NH
Mạng lưới chi nhánh của NH, ATM………
Nghiệp vụ NHTM4
4. Nguyên tắc huy động vốn của NHTM

Thực hiện đúng các quy định của pháp luật và của ngân
hàng Nhà nước về huy động vốn:
- Hoàn trả đầy đủ vốn gốc và tiền lãi cho khách hàng
đúng hạn.
- Tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định hiện hành.
- Giữ bí mật thông tin liên quan đến tài khoản tiền gửi
của khách hàng.
- Thực hiện đúng các quy định của pháp luật về chống
rửa tiền.
Nghiệp vụ NHTM5

Đảm bảo tính hiệu quả trong huy động vốn:
- Lãi suất huy động phải hợp lý.
- Nguồn vốn đủ lớn
- Xác định động cơ của người gửi tiền để áp dụng hình
thức huy động phù hợp…

Không để xảy ra sự sụt giảm đột ngột, bất thường của
nguồn vốn huy động
Nghiệp vụ NHTM6
II. Các hình thức huy động vốn:
1. Huy động thường xuyên :

a. Tiền gửi không kỳ hạn :
Tiền gửi không kỳ hạn là loại tiền gửi mà người gửi
tiền được sử dụng khoản tiền này bất cứ lúc nào
Mục đích gửi tiền : nhằm đáp ứng cho nhu cầu thanh
toán chi trả bằng hình thức chuyển khoản qua ngân hàng.
Đối tượng gửi : tổ chức và cá nhân có nhu cầu thanh
toán qua ngân hàng.
Hình thức huy động: Ngân hàng huy động nguồn tiền
này bằng cách mở tài khoản tiền gửi không kỳ hạn cho khách
hàng .
Nghiệp vụ NHTM7

Thủ tục mở TK, theo dõi hạch toán, chi trả lãi

Thủ tục mở tài khoản:
Khách hàng cá nhân:
- Cung cấp thông tin về cá nhân và đăng ký chữ ký mẫu cho
NH bằng cách điền đầy đủ các thông tin vào mẫu đề nghị mở tài
khoản.
- Xuất trình các giấy tờ liên quan giúp cho NH kiểm tra các
thông tin đã được khách hàng cung cấp.
- NH mở TK cho KH và cung cấp cho KH số hiệu tài khoản.
- KH nộp tiền vào tài khoản để đảm bảo tài khoản đang ở
trạng thái hoạt động.
Nghiệp vụ NHTM8
Khách hàng doanh nghiệp :
- Cung cấp thông tin về doanh nghiệp, đăng ký chữ ký mẫu
của người đại điện cho NH bằng cách điền đầy đủ các thông tin
vào mẫu đề nghị mở TK.
- Xuất trình các giấy tờ liên quan đến tư cách pháp nhân của

doanh nghiệp giúp cho NH kiểm tra các thông tin đã cung cấp.
- NH mở TK cho doanh nghiệp và cung cấp cho doanh nghiệp
số hiệu tài khoản.
- Nộp tiền vào tài khoản để đảm bảo tài khoản đang ở trạng
thái hoạt động.
Nghiệp vụ NHTM9

Theo dõi hạch toán :
Khi KH gửi tiền vào (nộp tiền vào tài khoản, người
khác chuyển trả, …) thì NH sẽ ghi có vào tài khoản và tiến
hành báo có cho KH
Khi KH rút tiền (Lĩnh tiền mặt, chuyển trả cho người
khác , …) thì NH sẽ ghi nợ vào tài khoản và tiến hành báo nợ
cho KH
Nghiệp vụ NHTM 10

Tính và trả lãi cho tiền gửi không kỳ hạn :
NH trả lãi theo định kỳ hàng tháng vào ngày cuối tháng
bằng cách nhập vào vốn gốc (tài khoản tiền gửi cho khách hàng,
ghi có vào tài khoản) .
Tiền lãi được tính theo số dư thực tế trên tài khoản tiền
gửi vào thời điểm cuối ngày
Tiền lãi được tính bằng phương pháp tích số.
Công thức tính lãi :
Tiền lãi = Σ Di×Ni×r
i=1
n
Nghiệp vụ NHTM11
Trong đó :
Di: Số dư thực tế trên tài khoản tiền gửi vào thời

điểm cuối ngày
Ni: Số ngày duy trì số dư Di trên tài khoản
r :Lãi suất tiền gửi không kỳ hạn (tính theo ngày )
Nghiệp vụ NHTM 12
Ví dụ: Tính lãi tiền gửi không kỳ hạn cho khách hàng
Thông tin TK tiền gửi của KH trong tháng 02/2007 như sau :
- Số dư đầu kỳ : 100.000
- Phát sinh trong kỳ :
Hãy tính lãi tiền gửi cho KH trong tháng 02. Biết rằng
lãi suất tiền gửi không kỳ hạn là 0,25% /tháng, ngày tính lãi
của NH là ngày 30 mỗi tháng
Ngày Ghi nợ Ghi có
05/02 500.000
16/02 500.000
25/02 400.000
Nghiệp vụ NHTM13
Bảng phân tích tính lãi
Lãi tiền gửi tháng 02 :
19.800.000 *(0,25%/30) = 1.650
Ngày Số dư (Di)
Số ngày
(Ni)
Tích số
(Di*Ni)
31/01 -> 04/02 100.000 5 500.000
05/02 -> 15/02 600.000 11 6.600.000
16/02 -> 24/02 1.100.000 9 9.900.000
25/02 -> 28/02 700.000 4 2.800.000
Tổng 19.800.000
Nghiệp vụ NHTM14

b. Tiền gửi có kỳ hạn:
Tiền gửi có kỳ hạn là loại tiền gửi mà người gửi tiền chỉ
được phép rút tiền sau một thời hạn nhất định.
(Nếu khách hàng rút trước hạn thì tùy theo điều kiện cụ
thể mà ngân hàng sẽ có cách giải quyết hợp lý).
Khi đáo hạn khách hàng không đến rút tiền thì ngân
hàng sẽ tái tục cho khách hàng một kỳ hạn mới.
Tiền lãi được thanh toán định kỳ mỗi tháng hoặc một
lần vào ngày đáo hạn (ngày gửi vào là ngày tính lãi).
Mục đích gửi tiền : nhằm để an toàn về tài sản đáp ứng
được nhu cầu chi tiêu đã xác định sẳn trong tương lai, được
hưởng lãi.
Đối tượng gửi tiền : Cá nhân và doanh nghiệp.
Nghiệp vụ NHTM15
c. Tiền gửi tiết kiệm :
Tiền gửi tiết kiệm là tiền gửi của các tầng lớp dân cư,
người gửi tiền gửi vào NH nhằm mục đích để dành, sinh lời và
an toàn tài sản.
Đối tượng: Các tầng lớp dân cư
Tiết kiệm không kỳ hạn :
Không thoả thuận trước với ngân hàng về thời điểm rút
tiền cụ thể.
Ngân hàng sẽ thanh toán tiền lãi cho khách hàng theo
định kỳ hàng tháng hoặc vào ngày rút hết số dư.
Tiền lãi được tính theo số tiền gửi thực tế của khách
hàng.
Nghiệp vụ NHTM16
Tiết kiệm có kỳ hạn:
Thời điểm rút tiền được xác định trước dựa trên
2 yếu tố : ngày gửi và kỳ hạn.

Khách hàng chỉ được rút tiền khi đến hạn thanh
toán .
Tiền lãi được thanh toán định kỳ hàng tháng
theo hoặc thanh toán 1 lần vào thời điểm đáo hạn cùng
với vốn gốc.
Nghiệp vụ NHTM17

Thủ tục gửi tiền và rút tiền

Khi gửi tiền:
- Cung cấp cho ngân hàng những thông tin cần thiết về
người gửi tiền và khoản tiền gửi bằng cách điền đầy đủ các yêu
cầu của mẫu giấy đề nghị gửi tiền
- Xuất trình giấy tờ pháp lý có liên quan để giúp Ngân hàng
kiểm tra các thông tin trên
- Nộp tiền vào tài khoản tiết kiệm
- Ngân hàng cấp sổ tiết kiệm cho khách hàng.
Nghiệp vụ NHTM18

Khi rút tiền:
- Điền đầy đủ những thông tin vào giấy lĩnh tiền tiết kiệm.
- Xuất trả sổ tiết kiệm cho ngân hàng.
- Xuất trình chứng từ pháp lý liên quan đến người rút tiền.
- Ngân hàng kiểm tra tính hợp lệ của các chứng từ do khách
hàng cung cấp, trả tiền cho khách hàng và thu hồi sổ tiết kiệm.
Nghiệp vụ NHTM19
Rủi ro đối với tiền gửi tiết kiệm

Mất sổ tiết kiệm:
Người gửi tiền phải báo ngay cho ngân hàng nơi gửi

tiền đầy đủ các thông tin cần thiết liên quan đến khoản tiền gửi.

Người gửi tiền chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân
sự:
Ngân hàng sẽ thanh toán tiền lãi và gốc cho người
thừa kế theo di chúc hoặc người thừa kế theo pháp luật.
Nghiệp vụ NHTM20
2. Huy động không thường xuyên:

Hình thức thực hiện :
Huy động không thường xuyên được thực hiện dưới hình
thức phát hành chứng từ có giá.

Chứng từ có giá ngắn hạn (Kỳ phiếu hoặc các loại chứng
chỉ tiền gửi-Thời hạn dưới 1 năm): NH phát hành loại
chứng từ này để bổ sung vốn huy động ngắn hạn.

Chứng từ có giá trung dài hạn (Trái phiếu, kỳ phiếu ,)
NH phát hành trái phiếu nhằm gia tăng vốn trung dài hạn.
Nghiệp vụ NHTM21

Mệnh giá :
Là số tiền được ghi bằng số và bằng chữ trên chứng từ.
Mệnh giá cho thấy mức vốn gốc của người chủ sở hữu
gửi vào ngân hàng.

Thời hạn hiệu lực :
là khoản thời gian từ ngày phát hành cho đến ngày đáo
hạn.


Lãi suất phát hành :
là mức lãi suất mà ngân hàng dùng để tính lãi cho người
sở hữu chứng từ.

Nội dung chứng từ có giá
Nghiệp vụ NHTM22

Thủ tục phát hành

Cân đối nguồn vốn với sử dụng vốn để xác định nhu cầu
phát hành

Lập kế hoạch phát hành

Xin phép NHNN

Phát hành ra công chúng

Theo dõi thanh toán khi chứng từ đáo hạn
Nghiệp vụ NHTM23

Thanh toán chi trả :
Vốn gốc được thanh toán vào thời điểm đáo hạn của
chứng từ.
Tiền lãi sẽ được thanh toán theo quy định cụ thể của
chứng từ đó :
Trả lãi trước
Trả lãi sau: Trả lãi định kỳ hoặc khi đáo hạn
Nghiệp vụ NHTM24


Trả lãi sau :
+ Trả 1 lần khi đáo hạn: Toàn bộ tiền lãi phát
sinh trong thời hạn hiệu lực được thanh toán một lần
vào thời điểm đáo hạn của chứng từ.
+ Trả lãi định kỳ :
Tiền lãi được thanh toán thành nhiều kỳ trong
suốt thời gian hiệu lực (thanh toán vào cuối mỗi kỳ
hạn
Tiền lãi = Mệnh giá * Thời hạn * Lãi suất phát hành
Tiền lãi = Mệnh giá * Lãi suất 1 kỳ hạn
Nghiệp vụ NHTM25

Trả lãi trước :
Toàn bộ tiền lãi đươc thanh toán một lần vào thời
điểm phát hành chứng từ đó, bằng cách khấu trừ vào giá mua.