Xây dựng quy trình giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của kiểm toán nhà nước

Kiểm toán nhà nớc
_________________________________________________________







Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu

xây dựng quy trình giải quyết đơn th
khiếu nại tố cáo của kiểm toán nhà nớc





chủ nhiệm đề tài
Hoàng văn chơng

Hà Nội - 2003


Phần mở đầu
Trong quá trình đổi mới đất nớc, xây dựng nhà nớc pháp quyền, xoá bỏ
nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trờng có
định hớng xã hội chủ nghĩa, Kiểm toán Nhà nớc ra đời là một tất yếu khách
quan do nhu cầu quản lý của Nhà nớc đối với việc phát huy hiệu quả các nguồn
lực kinh tế đất nớc trong thời kỳ chuyển giao cơ chế, trong đó quản lý tài chính
là một nhiệm vụ quan trọng của Nhà nớc, cùng với các công cụ quản lý khác,
Kiểm toán Nhà nớc kiểm tra, kiểm soát về lĩnh vực tài chính công, góp phần
tham mu cho Quốc hội, Chính phủ trong việc hoach định chính sách, đờng lối
kinh tế của đất nớc, trong việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực về tài sản công
quỹ quốc gia.
Sau 9 năm hoạt động, KTNN ngày càng phát triển và lớn mạnh về mọi
mặt, trong quá trình phát triển đi lên đó có sự đóng góp to lớn của lĩnh vực
nghiên cứu khoa học trong ngành kiểm toán, trong những năm qua từ việc nghiên
cứu các đề tài khoa học thành công và đã đợc ứng dụng vào thực tiễn của hoạt
động kiểm toán nh các quy trình, chuẩn mực, quy chế của KTNN và hàng loạt
các văn bản hớng dẫn quản lý và chỉ đạo mang tính thực tiễn cao, đó chính là sự
tổng kết đúc rút từ các luận cứ khoa học kết hợp với vận dụng trong thực tiễn của
hoạt động kiểm toán. Tuy nhiên KTNN vẫn còn là một ngành non trẻ, nên trong
quá trình hoạt động không tránh khỏi những tồn tại, vóng mắc. Nhng chính

trong những tồn tại đó lại tạo ra những tiền đề cho bớc phát triển mới vững chắc
và sáng tạo hơn. Trong quá trình vừa học vừa xây dựng đó, nhờ tai mắt của Nhân
dân hay chính của các Đoàn kiểm toán, thông qua sự phát hiện và phản ánh bằng
đơn th hoặc trực tiếp phản ánh với Tổng Kiểm toán Nhà nớc những sai lầm
thiếu sót trong hoạt động kiểm toán để Tổng Kiểm toán Nhà nớc kịp thời chấn
chỉnh, nhằm không ngừng nâng cao chất lợng kiểm toán. Song do bộ máy giúp
việc cha hoàn chỉnh lại cha xây dựng đợc Quy trình để giải quyết đơn th một

1
cách đồng bộ. Đề tài " Xây dựng Quy trình giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo
của Kiểm toán Nhà nớc" hy vọng sẽ nhanh chóng đi vào thực tiễn hoạt động.
1- Sự cần thiết khách quan
Trong lĩnh vực giải quyết đơn th, khiếu nại tố cáo tuy đã đợc lãnh đạo
KTNN rất coi trọng trong quá trình hoạt động của mình, có nhiều vụ việc theo
đơn th khiếu tố đã đợc Lãnh đạo KTNN quan tâm giải quyết dứt điểm. Tuy
nhiên việc giải quyết nh hiện nay vẫn mang tính chất sự vụ, cha dựa trên một
quy trình hoàn chỉnh. Vì vậy việc " Xây dựng Quy trình giải quyết đơn th khiếu
nại, tố cáo của Kiểm toán Nhà nớc" là một việc hết sức cần thiết, nhằm góp
phần thúc đẩy hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nớc ngày càng tốt hơn./.
2- Mục đích của nghiên cứu đề tài
Việc nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích làm cho công tác giải quyết
đơn th, khiếu nại, tố cáo đúng pháp luật, nhằm phát huy dân chủ, tăng cờng
pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích hợp pháp của Nhà nớc và công dân, cơ
quan, tổ chức, các nhân liên quan. Thông qua việc nghiên cứu đề tài nhằm đa ra
đợc một quy trình giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của Kiểm toán Nhà nớc
một cách hoàn chỉnh. Từ đó áp dụng trong thực tiễn vào giải quyết đơn th, khiếu
nại, tố cáo của Kiểm toán Nhà nớc.
3- Đối tợng nghiên cứu của đề tài
- Đề tài đợc nghiên cứu, xem xét đánh giá trên cơ sở những quy định về
tổ chức và hoạt động của Đoàn kiểm toán nhà nớc.

- Nghiên cứu việc tổ chức kiểm tra hoạt động của các đoàn kiểm toán, việc
chấp hành các quy trình, chuẩn mực, quy định của KTNN và việc chấp hành các
chính sách pháp luật của Nhà nớc của các Kiểm toán viên Nhà nớc hiện nay, từ
khâu chuẩn bị kiểm toán, tiến hành kiểm toán, kết thúc và lập báo cáo kiểm toán,
tổ chức kiểm tra việc thực hiện kết luận kiến nghị của các đoàn kiểm toán của
KTNN.
- Quá trình tiếp nhận đơn th khiếu nại, tố cáo của KTNN.

2
4- Phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đề tài tập trung nghiên cứu về việc giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo
của Kiểm toán Nhà nớc đối với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài ngành trong
thời gian qua có liên quan đến hoạt động của kiểm toán
- Cơ sở lý luận và thực tiễn vận dụng trong việc giải quyết đơn th, khiếu
nại, tố cáo của KTNN.
- Nghiên cứu việc tổ chức tiến hành giải quyết khiếu nại, tố cáo, phạm vi
giải quyết, thời gian tiến hành giải quyết và việc bố trí cán bộ giải quyết khiếu
nại, tố cáo.
- Thực trạng của công tác kiểm tra hoạt động kiểm toán của KTNN.
- Xây dựng một quy trình giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của KTNN
hoàn chỉnh để áp dụng vào thực tế.
5- Phơng pháp nghiên cứu của đề tài
- Từ lý luận về công tác khiếu nại, tố cáo nói chung đến lý luận về công tác
giải quyết khiếu nại, tố cáo của KTNN.
- Qua thực tiễn của hoạt động kiểm toán và công tác giải quyết khiếu nại,
tố cáo của KTNN trong những năm qua, từ đó đúc rút thành lý luận cơ bản.
6
- Nội dung nghiên cứu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận đề tài đợc kết cấu thành 03 chơng.
Chơng 1: Cơ sở lý luận và phơng pháp luận về công tác giải quyết đơn

th, khiếu nại, tố cáo trong hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nớc.
Chơng 2: Thực trạng công tác giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của
Kiểm toán Nhà nớc.
Chơng 3: Xây dựng Quy trình giải quyết đơn th, khiếu nại, tố
cáo của KTNN.



3
Chơng I
Cơ sở lý luận và phơng pháp luận về
công tác giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của KTNN
I- Nhận thức về công tác giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo
1. Khái niệm về việc giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo
1.1- Một số khái niệm cơ bản về đơn th khiếu nại tố cáo nói chung
- Khái niệm khiếu nại:
Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo
thủ tục do Luật Khiếu nại, Tố cáo quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết
định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi
đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
- Khái niệm về Tố cáo:
Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật Khiếu nại, Tố cáo quy định
báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp
luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt
hại lợi ích của Nhà nớc, quyền lợi, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ
chức.
- Ngời khiếu nại là công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức
thực hiện quyền khiếu nại. Cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại gồm: cơ quan
nhà nớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã

hội- nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân.
- Ngời tố cáo là công dân thực hiện quyền tố cáo.
- Ngời bị khiếu nại là cơ quan tổ chức, cá nhân có quyết định hành chính,
hành vi hành chính, quyết định kỷ luật bị khiếu nại.
- Ngời bị tố cáo là cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi bị tố cáo.

4
- Ngời giải quyết khiếu nại là cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền
giải quyết khiếu nại.
- Ngời giải quyết tố cáo là cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải
quyết tố cáo.
Giải quyết khiếu nại là việc xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết
của ngời giải quyết khiếu nại.
- Quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng là quyết định có hiệu lực thi
hành và ngời khiếu nại không đợc quyền khiếu nại tiếp.
- Quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật bao gồm: quyết
định giải quyết khiếu nại lần cuối cùng; quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu
mà trong thời hạn do pháp luật quy định ngời khiếu nại đã không khiếu nại tiếp
hoặc không khởi kiện vụ án hành chính tại toà án; quyết định giải quyết khiếu nại
lần tiếp theo mà trong thời hạn khiếu nại do luật định ngời khiếu nại không
khiếu nại tiếp.
- Giải quyết tố cáo là việc xác minh, kết luận về nội dung tố cáo và việc
quyết định xử lý của ngời giải quyết tố cáo.
- Quyết định hành chính là quyết định bằng văn bản của cơ quan hành
chính Nhà nớc hoặc của ngời có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà
nớc đợc áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tợng cụ thể trong hoạt
động quản lý hành chính.
- Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nớc, của
ngời có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nớc khi thực hiện nhiệm vụ,
công vụ theo quy định của pháp luật.

1.2- Đơn th khiếu nại tố cáo trong hoạt động kiểm toán
- Khiếu nại về kết quả kiểm toán là việc công dân thuộc cơ quan, tổ chức
đợc kiểm toán hoặc chính cơ quan, tổ chức đợc kiểm toán, theo thủ tục Luật
Khiếu nại tố cáo quy định đề nghị Cơ quan Kiểm toán nhà nớc hoặc ngời có

5
thẩm quyền xem xét lại các nhận xét, kết luận, kiến nghị ghi trong Biên bản kiểm
toán, Báo cáo kiểm toán.
- Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật khiếu nại tố cáo quy định
báo cho Cơ quan Kiểm toán nhà nớc hoặc ngời có thẩm quyền về hành vi vi
phạm pháp luật của kiểm toán viên gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại lợi ích
của nhà nớc, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
2- Sự cần thiết khách quan của việc giải quyết đơn th khiếu nại tố cáo
2.1- Sự cần thiết khách quan của việc giải quyết khiếu nại trong tình hình
hiện nay
- Thực tế các cuộc kiểm toán luôn gặp các khó khăn: hoạt động quản lý tài
chính kế toán của đơn vị đợc kiểm toán diễn ra cả năm, thậm chí có những
nghiệp vụ kinh tế phát sinh kéo dài hơn một năm; thời gian kiểm toán chỉ trong
vài ngày; hoạt động kiểm toán thờng diễn ra vào lúc nghiệp vụ kinh tế đã kết
thúc; các thông tin về quản lý tài chính kế toán cung cấp cho kiểm toán viên
không đầy dủ và kịp thời; do đặc điểm của hoạt động kiểm toán cha thực hiện
kiểm toán thờng xuyên( chuyên quản) tại đơn vị, nên kiểm toán viên không có
điều kiện nắm vững hoạt động đặc thù của đơn vị đợc kiểm toán; chính sách chế
độ về quản lý tài chính kế toán cũng còn những vấn đề bất cập; năng lực trình độ
chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ kiểm toán viên còn hạn chế, không đồng
đều.Từ những nguyên nhân khách quan trên có những nhận xét, kết luận, kiến
nghị không khả thi(thiếu chính xác) dẫn đến có khiếu nại. Khi có khiếu nại, tất
nhiên cơ quan Kiểm toán Nhà nớc phải kịp thời giải quyết khiếu nại để thoả
mãn yêu cầu của ngời khiếu nại; giải toả trách nhiệm cho ngời bị khiếu nại
đồng thời cũng là dịp rút kinh nghiệm nâng cao chất lợng cuộc kiểm toán.

2.2- Sự cần thiết khách quan của việc giải quyết tố cáo trong tình hình
hiện nay
- Tổng Kiểm toán nhà nớc đã ban hành nhiều văn bản quy định trong hoạt
động kiểm toán nh: Chuẩn mực kiểm toán, Quy trình kiểm toán, Quy chế hoạt

6
động của đoàn kiểm toán. Trớc khi đoàn kiểm toán đi vào hoạt động, các kiểm
toán viên đều đợc các vụ kiểm toán chuyên ngành hoặc Kiểm toán Nhà nớc
khu vực tổ chức học tập nghiên cứu về chuyên môn nghiệp vụ và quán triệt về
đạo đức tác phong, văn hoá ứng xử của ngời kiểm toán viên Nhà nớc. Tuy
nhiên trong hoạt động kiểm toán, hàng ngày hàng giờ, các kiểm toán viên cũng
chịu tác động bởi nhiều yếu tố tâm lý nên không tránh khỏi có lúc ,có nơi, có
kiểm toán viên không đấu tranh đợc với chính mình, xa rời đạo đức nghề nghiệp
của kiểm toán viên dẫn đến có đơn th tố cáo. Mặt khác cũng không loại trừ
trờng hợp do kiểm toán viên làm việc chặt chẽ (rắn) có thể đối tợng đợc kiểm
toán tìm mọi cách chống chế "tìm cách vu khống" nhằm làm nhụt ý chí của các
kiểm toán viên.
- Hệ thống chuẩn mực của Kiểm toán Nhà nớc là tổng thể các nguyên tắc
cơ bản, các yêu cầu, các quy định về nghiệp vụ và xử lý các mối quan hệ phát
sinh trong hoạt động kiểm toán; trong đó chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp
đợc xếp là chuẩn mực số một độc lập, khách quan, chính trực. Chuẩn mực số
một yêu cầu kiểm toán viên phải "Thẳng thắn, trung thực và có lơng tâm nghề
nghiệp, tôn trọng lợi ích của nhà nớc, của nhân dân, làm hết sức mình vì sự lành
mạnh của nền tài chính Quốc gia và của cơ sở đang kiểm toán" .Chính những
Quy định của Kiểm toán nhà nớc đã nói lên việc sắn sàng giải quyết mọi khiếu
nại, tố cáo của công dân đối với kiểm toán viên(nếu có); và đều đợc xem xét
giải quyết kịp thời, dứt điểm, bởi vì độc lập, khách quan, chính trc là tiêu chí số
một cho mỗi nhận xét, kết luận, kiến nghị của cụôc kiểm toán.
- Thực tế trong hoạt động kiểm toán xuất phát từ đặc điểm hoạt động nghề
nghiệp, Tổng Kiểm toán Nhà nớc rất thận trọng về các nhận xét, kết luận, kiến

nghị trong Báo cáo kiểm toán nên đã ban Quyết định số 269/QĐ-KTNN ngày
17/7/2003 của Tổng Kiểm toán nhà nớc về việc ban hành Quy định về trình tự
lập, xét duyệt và ban hành báo cáo kiểm toán. Quy định việc nghiên cứu xem xét
các nhận xét, kết luận, kiến nghị của các kiểm toán viên đợc tập hợp trong báo

7
cáo kiểm toán ở các cấp: Tổ kiểm toán; Đoàn kiểm toán; Kiểm toán Nhà nớc
chuyên ngành hoặc Kiểm toán Nhà nớc khu vực; thẩm định và xét duyệt ở Văn
phòng Kiểm toán Nhà nớc. Tuy nhiên do phạm vi hoạt động của cuộc kiểm toán
rộng, nên với chuẩn mực Thận trọng Tổng Kiểm toán Nhà nớc luôn coi trọng
việc nghiên cứu giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo.
2.3- Yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo
2.3.1- Yêu cầu về pháp luật
- Kiểm toán Nhà nớc là cơ quan công quyền của nhà nớc có chức năng
kiểm tra tài chính công, nên mọi hoạt động của cơ quan kiểm toán Nhà nớc
càng tuân thủ và chịu sự kiểm tra của cơ quan lập pháp, t pháp, hành pháp và
của nhân dân.
- Kiểm toán viên Nhà nớc phải là những công dân gơng mẫu trong việc
thực hiện pháp luật; khi thi hành công vụ, kiểm toán viên Nhà nớc còn phải tuân
thủ các quy định về quy chế làm việc của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc, quy chế
hoạt động của đoàn kiểm toán Nhà nớc, chuẩn mực kiểm toán, quy trình kiểm
toán và các quy định về đạo đức hành nghề, văn hoá ứng xử của kiểm toán viên.
Chính vì vậy việc giải quyết khiếu nại, tố cáo (nếu có) cần kịp thời, nhanh chóng,
chính xác và dứt điểm để nâng cao chất lợng hoạt động cuộc kiểm toán đồng
thời giải toả trách nhiệm cho ngời bị khiếu nại, tố cáo.
- Thủ tục và thời gian giải quyết khiếu nại, tố cáo mang tính pháp lý cao.
+ Thủ tục giải quyết khiếu nại tố cáo phải chặt chẽ và đúng luật; ngay từ
khâu nhận đơn th, quyết định thụ lý, quyết định xử lý và kết thúc xử lý đơn th
khiếu nại, tố cáo đều phải đợc xử lý bằng văn bản.
+ Ngời đợc giao giải quyết đơn th khiếu nại tố cáo khi tiếp ngời khiếu

nại, tố cáo, phải căn cứ vào Luật khiếu nại, tố cáo nhng cần mềm dẻo và thực sự
tôn trọng ngời khiếu nại tố cáo để tìm hiểu sự việc.
+ Quyết định giải quyết khiếu nại phải thể hiện các nội dung: ngày tháng
năm ra quyết định; tên địa chỉ của ngời khiếu nại, ngời bị khiếu nại; nội dung

8
khiếu nại là đúng, đúng một phần hoặc sai toàn bộ; căn cứ pháp luật để giải quyết
khiếu nại; kết quả giải quyết đơn th khiếu nại tố cáo giữ nguyên, sửa đổi hoặc
huỷ bỏ một phần hay toàn bộ nhận xét, kết luận, kiến nghị kiểm toán phải có căn
cứ pháp lý thuyết phục. Quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động
kiểm toán phải trung thực khách quan, thận trọng và có tính thuyết phục cao với
cả ngời khiếu nại, tố cáo và ngời bị khiếu nại, tố cáo.
- Thời gian giải quyết khiếu nại, tố cáo phải tuyệt đối chấp hành các quy
định về thời gian theo Lật Khiếu nại, tố cáo.
2.3.2- Yêu cầu về chính trị
- Trong quá trình hoạt động và phát triển, vài trò của cơ quan Kiểm toán
Nhà nớc đòi hỏi ngày càng cao; tăng cờng địa vị pháp lý của cơ quan kiểm
toán Nhà nớc phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế xã hội và xu hớng
chung của quốc tế; thể theo tinh thần nghị quyết Hội nghị lần thứ ba- Ban chấp
hành TƯ khoá III" Đề cao vai trò của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc trong việc
kiểm toán mọi cơ quan, tổ chức có sử dụng NSNN". Nâng cao vai trò hoạt động
của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc gắn liền với từng bớc nâng cao chất lợng
kiểm toán, ngoài việc nâng cao địa vị pháp lý củng cố và tăng cờng cơ cấu tổ
chức bộ máy quản lý còn phụ thuộc vào đội ngũ kiểm toán viên có thực hiện tốt
nhiệm vụ kiểm toán với chuyên môn cao và đạo dức hành nghề trong sáng. Chính
vì thế việc giải quyết dứt điểm, kịp thời đơn th khiếu nại, tố cáo là một trong
những biện pháp có hiệu quả để rèn luyện đội ngũ kiểm toán viên; mặt khác
chứng minh đội ngũ kiểm toán viên kiểm toán Nhà nớc là những ngời có đủ
năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức để thực hiện nhiệm vụ mà Đảng,
Nhà nớc và nhân dân giao cho; đồng thời cơ quan Kiểm toán Nhà nớc sẵn sàng

xử lý ngay những ai thiếu rèn luyện phấn đấu để xa sút về chuyên môn nghiệp vụ
và đạo đức lối sống.
II- Nguyên tắc chỉ đạo công tác giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo
trong hoạt động kiểm toán

9
Để việc khiếu, nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo đúng pháp luật,
góp phần phát huy dân chủ, tăng cờng pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích
của Nhà nớc, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan tổ chức; góp phần
nâng cao chất lợng hoạt động kiểm toán và địa vị pháp lý của cơ quan Kiểm
toán Nhà nớc; công tác giải quyết khiếu nại tố cáo trong hoạt động kiểm toán
cần tuân thủ các nguyên tắc: Pháp luật; trung thực, khách quan; kịp thời và hiệu
quả.
1- Phục tùng đờng lối chính sách của đảng, pháp luật của Nhà nớc
1.1- Căn cứ vào chính sách của Đảng, Pháp luật của Nhà nớc
- Trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngời giải quyết khiếu nại,
tố cáo phải căn cứ vào đờng lối chính sách của Đảng, các căn cứ pháp luật của
Nhà nớc để kết luận nội dung khiếu nại, tố cáo là đúng hay sai và mức độ đúng
sai đến đâu? quyết định giải quyết khiếu nại căn cứ vào các căn cứ Pháp luật
nào?. Căn cứ vào chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nớc là nguyên tắc
cơ bản xuyên suốt quá trình giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo.
1.2- Các văn bản pháp luật về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải căn cứ vào các văn bản pháp luật về
công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nh: Luật Khiếu nại, tố cáo; Nghị định của
chính phủ hớng dẫn thi hành Luật khiếu nại tố cáo
1.3- Các quy định của Tổng Kiểm toán về hoạt động kiểm toán
- Giải quyết khiếu nại tố cáo trong hoạt động kiểm toán cần phải căn cứ và
tôn trọng các quy định của Tổng kiểm toán Nhà nớc để kết luận các nội dung
khiếu nại tố cáo đúng sai đến đâu. Đây là một căn cứ vô cùng quan trọng mà
ngời giải quyết khiếu nại tố cáo cần điều tra, xác minh để làm rõ. Công tác

tuyên truyền của ta về hoạt động kiểm toán còn hạn chế do nhiều nguyên nhân
khách quan, nên nhân dân chỉ hiểu đơn giản là kiểm toán viên có nghiệp vụ
chuyên môn mà lại trực tiếp xem hoá đơn, chứng từ, sổ sách của đơn vị thì sẽ biết
hết tình hình và phát hiện mọi gian lận (nếu có) của đơn vị; thực tế cho thấy còn

10
nhiều vấn đề về quản lý tài chính và hạch toán kế toán do giới hạn về thời gian
hay quyền hạn của kiểm toán viên nên không thể phát hiện đợc nh: gian lận để
ngoài sổ sách; hàng hoá tồn kho, chi phí dở dang không thể kiểm đếmChính
những giới hạn kiểm toán trên (nếu có) xảy ra, ngời giải quyết khiếu nại tố cáo
phải điều tra, xác minh và lý giải "thấu lý đạt tình" cho ngời khiếu nại tố cáo
hiểu.

2- Tôn trọng sự thực khách quan
- Ngời khiếu nại tố cáo không tin tởng nhận xét, kết luận, kiến nghị
kiểm toán và đã suy nghĩ kỹ mới khiếu nại. Chính vì vậy ngời giải quyết khiếu
nại, tố cáo muốn thành công phải chiếm đợc sự tin cậy của ngời khiếu nại, tố
cáo. Để làm đợc điều đó trớc hết phải tôn trọng sự thật khách quan.
- Ngời đợc giao giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo khi tiếp ngời khiếu
nại tố cáo, phải căn cứ vào Luật khiếu nại tố cáo cần mềm dẻo và thực sự tôn
trọng ngời khiếu nại tố cáo để tìm hiểu sự việc; đồng thời phải đấu tranh để
ngời khiếu nại tố cáo hiểu và tôn trọng sự thật khách quan.
3- Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải kịp thời, chính xác và hiệu quả
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải đợc làm kịp thời để nhanh chóng giải
oan cho cả hai phía ngời khiếu nại, tố cáo và ngời bị khiếu nại, tố cáo. Trong
thời gian 10 ngày kể từ khi nhận đợc đơn th khiếu nại tố cáo thuộc thẩm quyền
giải quyết của mình ngời giải quyết khiếu nại tố cáo phải thụ lý để giải quyết và
ra thông báo bằng văn bản cho ngời khiếu nại tố cáo biết; trong trờng hợp
không thụ lý giải quyết phải nêu rõ lý do. Thời hạn giải quyết khiếu nại tố cáo
lần đầu không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý để giải quyết, đối với vụ việc phức

tạp thời hạn không quá 45 ngày kể từ ngày thụ lý để giải quyết. đối với vùng sâu
vùng xa thì thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 45 ngày kể từ ngày
thụ lý để giải quyết, đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn có thể kéo dài hơn
nhng không quá 60 ngày.

11
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo cần đựơc giải quyết đúng ngời đúng việc và
tuyệt đối chính xác vì nó liên quan đến quyền lợi vật chất và tinh thần của cả
ngời khiếu nại, tố cáo ngời bị khiếu nại, tố cáo và liên quan đến uy tín tài sản
của tập thể và Nhà nớc.
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải đảm bảo hiệu quả, kết quả giải quyết
khiếu nại, tố cáo phải đợc xử lý đúng ngời, đúng pháp luật để sau khiếu nại, tố
cáo có tác dụng khuyến khích mọi nguồn lực vào lao động sản xuất vì lợi ích của
tập thể và Nhà nớc. Thực tế cho thấy ở đâu có khiếu nại tố cáo mà không đợc
giải quyết kịp thời, chính xác và có hiệu quả thì ở đó không động viên đợc sức
lao động của mọi ngời lao động sáng tạo ra của cải vật chất cho tập thể và cho
toàn xã hội; đồng thời còn gây lãng phí tiền của thời gian cho việc khiếu kiện và
giải quyết khiếu kiện, thậm chí có nơi còn gây mất ổn định trật tự xã hội.
III- Nội dung, phơng pháp giải quyết
1- Nội dung
1.1- Nội dung giải quyết đơn th khiếu nại
1.1.1- Xác định chính xác tên, địa chỉ trình độ và nhân thân của ngời
khiếu nại
1.1.2- Xác định chính xác nội dung công việc ngời khiếu nại tố cáo
1.1.3- Xác định chính sách của Đảng, chế độ, Pháp luật của Nhà nớc liên
quan đến các vấn đề mà ngời khiếu nại yêu cầu giải quyết.
1.1.4- Xác định lại các nội dung khiếu nai có liên quan đến: các giới hạn
của cuộc kiểm toán; các nhận xét, kết luận, kiến nghị ghi trong Biên bản kiểm
toán và Báo cáo kiểm toán; rà soát lại việc chấp hành quy trình, chuẩn mc, hồ sơ
mẫu biểu kiểm tóan và quy chế hoạt động của đoàn kiểm toán Nhà nớc.

1.1.5- Xác định khả năng trình độ chuyên môn nghiệp vụ và quá trình công
tác của kiểm toán viên bị khiếu nại.

12
1.1.6- làm việc với ngời bị khiếu nại để tìm hiểu thông tin về các vấn đề
mà ngời khiếu nại yêu cầu.
1.1.7- Làm việc với tổ kiểm toán, đoàn kiểm toán, vụ kiểm toán chuyên
ngành hoặc kiểm toán khu vực để dự kiến các tình huống có thể xảy ra đối với
ngời bị khiếu nại về các nội dung khiếu nai.
1.1.8- phân tích và tổng hợp từ 7 nội dung trên để đi đến quyết định thụ lý
giải quyết khiếu nại.
- Ra quyết định điều tra, xác minh để giải quyết khiếu nại về các vấn đề;
mục đích yêu cầu ; nội dung; phạm vị; phơng pháp; bằng chứng; thời gian,
phạm vị điều tra xác minh; Nhân sự giúp ngời giải quyết khiếu nại.
1.1.9- Thông báo cho ngời khiếu nại biết quyết định thụ lý để giải quyết
khiếu nại, hoặc lý do không giải quyết khiếu nại.
1.1.10- Tố chức giải quyết khiếu nại tố cáo
- Tổ chức nghiên cứu, phân tích, điều tra, xác minh thu thập hệ thống bằng
chứng là cơ sở cho việc kết luận giải quyết khiếu nại.
- Ra quyết định giải quyết khiếu nại tố cáo và thông báo Quyết định giải
quyết khiếu nại cho ngời khiếu nại và các cơ quan tổ chức có liên quan biết để
phối hợp thực hiện(nếu có).
1.2- Nội dung giải quyết đơn th tố cáo
Nội dung giải quyết đơn th tố cáo cũng giống nh nội dung giải quyết
đơn th khiếu nại. Tuy nhiên đơn th tố cáo thờng mức độ vi phạm gây nguy
hại đến quyền lợi ích hợp pháp của ngời tố cáo và của tập thể, của nhà nớc cao
hơn hoặc mức độ vị phạm đạo đức của ngời bị tố cáo là nghiêm trọng. Chính vì
thế việc nắm tình hình để đi đến quyết định thụ lý đơn th tố cáo có thể chỉ xem
xét trên các hồ sơ hiện có; còn việc nắm tình hình ở ngời bị tố cáo hay tập thể
có ngời bị tố cáo cần cân nhắc xem xét để tránh tình trang ngời bị tố cáo hợp

lý hoá hành vi bị tố cáo hoặc tìm kiểm hành vi ngoại phạm.
2- Phơng pháp giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo

13
2.1- Phơng pháp phân tích, đối chiếu so sánh và đánh giá tổng hợp
- Căn cứ hồ sơ hiện có tại cơ quan kiểm toán Nhà nớc, kết hợp sử dụng
phơng pháp phân tích, đối chiếu so sánh và tổng hợp để xác định các sai sót có
thể dẫn đến nhận xét, kết luận, kiến nghị cha chuẩn xác hoặc các hành vi vi
phạm đạo đức nghề nghiệp kiểm toán viên có thể mắc phải từ kết quả kiểm toán
của riêng kiểm toán viên đó. Xác định những vấn đề và phạm vi cần điều tra xác
minh tại đơn vị kiểm toán vì hồ sơ tài liệu tại cơ quan kiểm toán cha đủ cơ sở để
trả lời đơn th khiếu nại, tố cáo. Phơng pháp phân tích, đối chiếu so sánh và
đánh giá tổng hợp là quan trọng vì với phơng pháp này có thể đã có đủ bằng
chứng để đấu tranh với cả ngời khiếu nại, tố cáo và ngời bị khiếu nại, tố cáo
thừa nhận sự thật.
2.2- Phơng pháp phỏng vấn để có thông tin phục vụ cho điều tra xác
minh nhằm: thu hẹp phạm vị điều tra xác minh hoặc có phơng pháp thích hợp
để thu thập bằng chứng.
2.3- Phơng pháp điều tra xác minh để thu thập đủ bằng chứng khách
quan chứng minh cho các nội dung khiếu nại, tố cáo là đúng hay sai, mức độ đến
đâu. Phơng pháp điều tra xác minh chỉ sử dụng nh biện pháp cuối cùng khi hai
biện pháp trên không thu đợc kết quả vì điều tra xác minh về hoạt động kiểm
toán thờng phải sử dụng đến chứng từ, số sách và hồ sơ tài liệu của đơn vị đợc
kiểm toán.
IV- Căn cứ để giải quyết đơn th
1- Các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến các nội dung mà đơn
th khiếu nại, tố cáo nêu
2- Luật khiếu nại tố cáo, Nghị định của Chính phủ hớng dẫn thi hành
luật khiếu nại tố cáo và các văn bản quy phạm pháp luật khác hớng dẫn thi hành
Luật và nghị định khiếu nại và tố cáo.

3- Các quy định của Kiểm toán Nhà nớc về hoạt động kiểm toán mà
kiểm toán viên phải tuân thủ.

14
4- Các bằng chứng điều tra, xác minh làm sáng tỏ nội dung đơn th
khiếu nại, tố cáo nêu.
V- Chủ thể và đối tợng tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo
1- Chủ thể giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo
- Chủ thể giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo là Tổng kiểm toán Nhà nớc.
Tuỳ theo từng vụ việc cụ thể Tổng Kiểm toán Nhà nớc có thể giao cho Kiểm
toán Nhà nớc chuyên ngành (Kiểm toán Nhà nớc khu vực) hay giao cho Vụ
Giám định và kiểm tra chất lợng kiểm toán.
- Đối tợng là ngời bị khiếu nại, tố cáo có thể là: đơn vị thuộc hoặc trực
thuộc KTNN; đoàn kiểm toán Nhà nớc; cá nhân kiểm toán viên Nhà nớc

15
Chơng 2
Thực trạng công tác giải quyết
Đơn th khiếu nại, tố cáo của Kiểm toán Nhà nớc
I- Quá trình hình thành tổ chức thanh tra, kiểm tra giải quyết đơn th
khiếu nại, tố cáo của Kiểm toán Nhà nớc
1- Phòng Thanh tra, kiểm tra nội bộ
Đợc thành lập ngày 22 tháng 12 năm 1997 theo Quyết định số 198
KTNN/QĐ/TCCB của Tổng kiểm toán Nhà nớc, trực thuộc Tổng KTNN,
Phòng có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của
các đơn vị trong toàn ngành, kiểm tra việc thực hiện quy chế, đạo đức nghề nhiệp
của các kiểm toán viên. giúp Tổng Kiểm toán Nhà nớc giải quyết đơn th, khiếu
nại tố cáo của các đơn vị trong và ngoài ngành, kiểm tra việc thực hiện Quy chế
tổ chức và hoạt động kiểm toán của các Đoàn kiểm toán.
Ngay sau khi đợc thành lập Phòng Thanh tra, kiểm tra nội bộ hoạt động
theo Quy chế tại quyết định số 01/1998/QĐ/KTNN ngày 17/4/1998 của Tổng
Kiểm toán Nhà nớc, sau 5 năm thực hiện Quy chế này đợc thay thế bằng quy
chế mới, quy định tại quyết định số 10/2002//QĐ-KTNN ngày 04/ 02/ 2002 của
Tổng Kiểm toán Nhà nớc.
- Về chỉ tiêu, biên chế:
Từ khi thành lập, đội ngũ cán bộ làm công tác Thanh tra, kiểm tra, của
Phòng xin chỉ tiêu biên chế 9 đồng chí và đợc biên chế chính thức 5 đồng chí,
đến cuối năm 2001 đồng chí Trởng phòng đợc bổ nhiệm giữ cơng vị Phó văn
phòng KTNN và đợc điều về Văn phòng KTNN nhận nhiệm vụ mới, còn 01
đồng chí đợc Lãnh đạo KTNN sắp xếp theo nguyện vọng, bố trí chuyển sang
làm kiểm toán viên của Kiểm toán chơng trình đặc biệt, còn lại 03 đồng chí
đang thực hiện nhiệm vụ này.

16
Điểm mạnh của đội ngũ cán bộ làm công tác Thanh tra, kiểm tra là 100%
là cán bộ là đảng viên, có phẩm chất chính trị tốt, t tởng lập trờng kiên định,
vững vàng, 100% có trình độ đại học, có kinh nghiệm và đã từng trải qua nhiều
cơng vị công tác ở các lĩnh vực khác nhau.
Do số lợng cán bộ làm nhiệm vụ này ít, nên hàng năm Phòng Thanh tra,
kiểm tra nội bộ cũng thờng xuyên đề nghị đợc bổ sung, tăng cờng biên chế về
số lợng và chất lợng cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra để đáp ứng với
yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Nhng do tình hình khó khăn chung về
chỉ tiêu biên chế của ngành nên nhiều năm qua, từ khi Phòng Thanh tra đợc
thành lập đến nay cha đợc kiện toàn, củng cố và bổ sung thêm cán bộ. Nh
chúng ta đã biết hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc đã khó khăn, phức tạp.
Nhng làm công tác Thanh tra, kiểm tra nội bộ của kiểm toán Nhà nớc còn khó
khăn, phức tạp hơn nhiều. Về công tác theo dõi giải quyết đơn th, khiếu nại, tố
cáo theo chức năng, nhiệm vụ đợc giao, thời gian qua do lực lợng của phòng
quá mỏng, công việc thì nhiều do đó phòng không bố trí đợc cán bộ chuyên
trách để theo dõi, giải quyết mà phải bố trí kiêm nhiệm. Vì vậy nhiều khi làm thủ
tục chuyển đơn th không thuộc thẩm quyền còn chậm. Trớc sự phát triển
chung của KTNN và sự đòi hỏi khách quan, bức súc của công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo của ngành, để đáp ứng đợc nhiệm vụ trong giai đoạn mới cần
thiết phải đợc tăng cờng, bổ sung hơn nữa về đội ngũ này mới đảm tơng đợc
nhiệm vụ của ngành đặt ra. Đây là một đòi hỏi tất yếu và cần thiết của công tác
giải quyết khiếu nại, tố cáo của KTNN trong thời gian tới.
Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, Lãnh đạo KTNN rất quan tâm và
chú trọng tới việc hình thành các cơ chế, chính sách, những quy chế, quy trình có
tính chất bắt buộc đối với hoạt động kiểm toán, những quy định về tổ chức hoạt
động của ngành, thông qua các quy định này nhằm làm cho hoạt động kiểm toán
dần đi vào nề nếp, phân công trách nhiệm cụ thể trong từng mảng hoạt động; mặt
khác là cơ sở cho việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của KTNN khi phát sinh.

17
Những quy định này có thể đợc chia thành 4 nhóm nh sau:
- Hệ thống chuẩn mực kiểm toán:
+ Quyết định số 06/1999/QĐ-KTNN ngày 24/12/1999 của Tổng Kiểm
toán Nhà nớc ban hành hệ thống chuẩn mực Kiểm toán Nhà nớc. Đây là tổng
thể các nguyên tắc cơ bản, các yêu cầu, các quy định về nghiệp vụ và xử lý các
mối quan hệ phát sinh trong hoạt động kiểm toán mà các Đoàn kiểm toán, các
kiểm toán viên phải tuân thủ khi tiến hành các hoạt động kiểm toán đồng thời là
căn cứ để giải quyết các khiếu nại, tố cáo về chất lợng của hoạt động kiểm toán.
- Quy trình kiểm toán:
+ Quyết định số 03/1999/QĐ-KTNN ngày 6/10/1999 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy trình Kiểm toán Nhà nớc. Quy trình kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nớc, quy định về trình tự tiến hành công việc của mỗi cuộc
kiểm toán, trình tự đó đã đợc sắp xếp theo thứ tự phù hợp với diễn biến kết quả
của hoạt động kiểm toán, phù hợp với hệ thống chuẩn mực kiểm toán, áp dụng
thống nhất cho các cuộc kiểm toán của KTNN và mọi Đoàn kiểm toán và Kiểm
toán viên của KTNN phải tuân thủ khi tiến hành kiểm toán, nhằm đảm bảo cho
chất lợng và hiệu quả của cuộc kiểm toán. Ngoài quy trình kiểm toán chung trên
đây, tuỳ từng lĩnh vực hoạt động kiểm toán mà KTNN có các Quy trình riêng quy
định cho phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực, nh Kiểm toán ngân sách, kiểm
toán đầu t dự án, kiểm toán Doanh nghiệp Nhà nớc, kèm theo các quyết định
nh sau:
+ Quyết định 08/1999/QĐ-KTNN ngày 15/12/1999 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy trình Kiểm toán ngân sách Nhà nớc.
+ Quyết định 09/1999/QĐ-KTNN ngày 28/12/1999 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy trình Kiểm toán Báo cáo quyết toán dự án đâù t
xây dựng của Nhà nớc.
+ Quyết định 04/1999/QĐ-KTNN ngày 22/10/1999 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy trình kiểm toán doanh nghiệp Nhà nớc.

18
Khi phát sinh đơn th khiếu nại, tố cáo trong hoặc ngoài ngành liên quan
đến các bớc trong quá trình kiểm toán, thì trên cơ sở các quy định này sẽ giúp
cho các cán bộ Thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo xem xét đúng, sai, đa ra
kết luận kiến nghị chính xác, phù hợp.
Ngoài ra KTNN còn có các văn bản quy định về trình tự lập và xét duyệt
Báo cáo kiểm toán, quy định trình tự lập và xét duyệt Báo cáo tổng hợp kết quả
kiểm toán hàng năm, gồm có các quyết định sau:
+ Quyết định 143/1999/QĐ-KTNN của Tổng Kiểm toán Nhà nớc ban
hành Quy định về trình tự lập và xét duyệt báo cáo kiểm toán.
+ Quyết định 07/1999/QĐ-KTNN ngày 15/12/1999 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy trình lập và xét duyệt báo cáo tổng hợp kết quả
kiểm toán hàng năm.
- Nhóm văn bản quy định về quy chế làm việc của cơ quan KTNN:
Quyết định số 235/QĐ-KTNN ngày 4/4/1995 của Tổng Kiểm toán Nhà
nớc, về việc ban hành quy chế làm việc của cơ quan KTNN, sau 3 năm thực
hiện quyết định này có nhiều nội dung cần phải đợc sửa đổi, bổ sung, vì vậy
ngày 16/01/1998 quyết định này đợc thay thế bằng quyết định số 03/1998/QĐ-
KTNN về việc ban hành quy chế làm việc của Cơ quan KTNN, quy định các
cuộc kiểm toán phải đợc thực hiện theo một chuẩn mực, quy trình, nguyên tắc,
và phơng pháp nghiệp vụ kiểm toán do Kiểm toán Nhà nớc quy định, trong qua
trình kiểm toán từng kiểm toán viên phải tuân thủ việc ghi chép nhật ký kiểm
toán, nhật ký kiểm toán viên phải đợc ghi chép hàng ngày theo từng nội dung
công việc đợc Tổ trởng phân công và phản ánh một cách trung thực kết quả
kiểm toán do kiểm toán viên thực hiện, các số liệu về nhận xét, kết luận từng
phần đều phải có xác nhận của đơn vị, các tài liệu phải đợc quản lý chặt chẽ,
làm cơ sở cho việc lập Biên bản kiểm toán, khi hoàn thành một cuộc kiểm toán
các tài liệu, sổ nhật ký, bằng chứng kiểm toán, Biên bản kiểm toán, Báo cáo kiểm
toán phải đợc phân loại và lu trữ theo chế độ quy định.

19
- Về quy định đối với hoạt động của các Đoàn kiểm toán:
Quyết định số 02/2000/QĐ-KTNN ngày 12/4/2000 của Tổng Kiểm toán
Nhà nớc về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động kiểm toán. Quyết định
này nhằm điều chỉnh hoạt động kiểm toán của các Đoàn kiểm toán theo một quy
định thống nhất, đề cao trách nhiệm của các thành viên trong Đoàn kiểm toán, có
sự phân công nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của từng thành viên trong
đoàn. Theo đó Trởng Đoàn kiểm toán có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch kiểm
toán chung của đoàn và phê duyệt kế hoạch kiểm toán chi tiết trên cơ sở nhiệm
vụ kiểm toán đã đợc giao trong quyết định kiểm toán, phân công và quản lý mọi
thành viên trong Đoàn kiểm toán, yêu cầu Tổ trởng Tổ kiểm toán và các thành
viên trong đoàn báo cáo về kết quả kiểm toán, Trởng đoàn kiểm toán chịu trách
nhiệm trớc Kiểm toán trởng và Tổng Kiểm toán Nhà nớc, giúp Trởng đoàn
có các Phó trởng đoàn thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của Trởng đoàn
kiểm toán, các Tổ trởng tổ kiểm toán có nhiệm vụ lập kế hoạch kiểm toán chi
tiết, phân công cụ thể cho từng thành viên trong tổ, chỉ đạo các thành viên trong
tổ thực hiện công việc kiểm toán theo kế hoạch kiểm toán chi tiết đã đợc
Trởng đoàn phê duyệt, kiểm tra việc ghi chép và sử dụng sổ nhật ký, mở sổ nhật
ký của Tổ để ghi chép mọi hoạt động của tổ kiểm toán trong cả quá trình kiểm
toán tại đơn vị.
- Nhóm văn bản hớng dẫn.
Công văn 126/CV-VP ngày 16/4/2001 của Tổng KTNN về việc Quy định
và mẫu biểu trong hồ sơ kiểm toán. Đây là văn bản có tính chất quy định và
hớng dẫn, áp dụng cho một cuộc kiểm toán của KTNN khi tiến hành kiểm toán,
kết quả kiểm toán phải đợc phản ánh, ghi chép đầy đủ, trung thực và phải đợc
thể hiện thống nhất theo một hình thức nhất định, từ việc ghi chép sổ Nhật ký
kiểm toán viên, sổ nhật ký tổ trởng, sổ nhật ký trởng, phó đoàn. Biên bản xác
nhận số liệu và tình hình kiểm toán, Biên bản kiểm toán, Biên bản họp tổ kiểm
toán, Biên bản họp tổ kiểm toán với đơn vị đợc kiểm toán, Báo cáo kiểm toán,

20
Biên bản họp Đoàn kiểm toán. Đây là văn bản quy định chung cho các lĩnh vực
kiểm toán, tuy nhiên để cụ thể hơn trong từng lĩnh vực đặc thù KTNN cũng có
các quy định riêng cho phù hợp nh:
- Công văn số: 268/KTNN-VP ngày 22/6/2001 của Tổng KTNN, về việc
áp dụng mẫu Biên bản và mẫu Báo cáo kiểm toán khi thực hiện kiểm toán BCTC
Doanh nghiệp Nhà nớc.
- Quyết định: 15/2002/QĐ/KTNN ngày 22/3/2002 của Tổng KTNN về
việc ban hành tạm thời hệ thống mẫu biểu Báo cáo kiểm toán và biên bản kiểm
toán Ngân sách Nhà nớc.
Tổ chức Thanh tra, kiểm tra là bộ phận có trách nhiệm chính trong việc
Thanh tra, kiểm tra giải quyết khiếu nại, tố cáo của KTNN, việc thực hiện giải
quyết đơn th, giải quyết khiếu nại, tố cáo phải dựa vào quy chế của tổ chức hoạt
động của ngành cũng nh từng lĩnh vực của hoạt động kiểm toán. Trên cơ sở
chức năng, nhiệm vụ đợc giao Thanh tra, kiểm tra giải quyết khiếu nại tố cáo
tiến hành thực hiện nhiệm vụ của mình dựa vào quy định của ngành KTNN và
các văn bản chính sách chế độ của Nhà nớc để xem xét giải quyết . Ngay sau
khi đợc thành lập Phòng Thanh tra, kiểm tra nội bộ hoạt động theo Quy chế tại
quyết định số 01/1998/QĐ/KTNN ngày 17/4/1998 của Tổng Kiểm toán Nhà
nớc, Phong Thanh tra, kiểm tra nội bộ ngoài nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc
thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của các đơn vị trong toàn ngành, ngoài ra còn
thực hiện nhiệm vụ giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của cán bộ, công chức
trong và ngoài ngành liên quan đến quyền và lợi ích của mọi ngời mà Kiểm toán
Nhà nớc phải giải quyết.
Nh vậy việc giải quyết đơn th, khiếu nại, tố cáo của KTNN chủ yếu
giao cho Phòng Thanh tra, kiểm tra thực hiện, sau 5 năm thực hiện Quy chế này,
có nhiều điểm cha phù hợp với nhiệm vụ đặt ra, vì vậy ngày 04/ 02/ 2002 Tổng
Kiểm toán Nhà nớc ra quyết định số 10/2002//QĐ-KTNN thay thế quyết định
số 01/1998/QĐ/KTNN ngày 17/4/1998 của Tổng Kiểm toán Nhà nớc, điểm mới

21
của Quy chế này quy định việc Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến
nghị của các Đoàn kiểm toán mà quy chế cũ không quy định.


2- Các bộ phận chức năng
Căn cứ vào nhiệm vụ đợc giao, trên cơ sở nhiệm vụ quản lý hoạt động
kiểm toán của từng đơn vị, nh Kiểm toán chuyên ngành, Kiểm toán khu vực và
các đơn vị trực thuộc khác có trách nhiệm trớc Tổng Kiểm toán Nhà nớc về
khiếu nại, tố cáo trong phạm vi của đơn vị mình. Trong trờng hợp không thuộc
thẩm quyền giải quyết của Thủ trởng thuộc đơn vị đó thì đợc chuyển cho
Thanh tra, kiểm tra để tham mu cho Tổng KTNN hoặc chuyển cho Cơ quan
khác khi đơn không thuộc phạm vi, chức năng, nhiệm vụ giải quyết của KTNN.
II- Những kết quả đạt đợc và hạn chế của công tác giải quyết đơn th
khiếu nại, tố cáo
1- Thực trạng hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc trong những năm
qua
Trong những năm qua, hoạt động Kiểm toán của các Đoàn Kiểm toán Nhà
nớc không ngừng đợc đổi mới cả về số lợng và chất lợng hoạt động kiểm
toán. Hoạt động kiểm toán của KTNN, đã góp phần tăng cờng công tác kiểm tra
tài chính công ở nớc ta trong thời gian qua. Quá trình kiểm toán đã đợc tiến
hành rộng khắp trên các lĩnh vực tài chính ngân sách, theo một quy trình thống
nhất, mọi vấn đề đợc xem xét đánh giá một cách thận trọng theo hệ thống chuẩn
mực của Kiểm toán Nhà nớc. Thông qua kết quả kiểm toán đã giúp các cơ quan
quản lý Nhà nớc thấy đợc thực trạng về thu, chi ngân sách và công tác quản lý
điều hành ngân sách Nhà nớc ở các ngành các cấp. Các kết luận, kiến nghị xử lý
các sai phạm và giải pháp khắc phục tồn tại do KTNN đa ra mang tính khả thi
cao, có tác dụng thúc đẩy ý thức tự giác chấp hành kỷ luật tài chính, góp phần

22

lập lại trật tự kỷ cơng nền nếp trong công tác quản lý tài chính ngân sách và
hạch toán kế toán.
Tuy nhiên bên cạnh những mặt đã đạt đợc, qua công tác thanh tra, kiểm
tra cho thấy, hoạt động kiểm toán còn nhiều bất cập, sai sót, không chấp hành
nghiêm quy định của ngành, do đó đây là mảnh đất đang tiềm ẩn những mâu
thuẫn sẽ dẫn đến những đơn th, khiếu nại, tố cáo kể cả trong và ngoài ngành, thể
hiện ở những nội dung nh sau:
- Về lập kế hoạch kiểm toán tổng quát: Sau khi kế hoạch này đợc Tổng
KTNN phê duyệt, là cơ sở cho Đoàn kiểm toán tiến hành lập kế hoạch kiểm toán
chi tiết và chơng trình kiểm toán chi tiết, nhng cho đến nay còn một số ít Đoàn
kiểm toán thực hiện không nghiêm quy định này nh một số đơn vị dự toán
không nằm trong kế hoạch kiểm toán tổng quát đợc Tổng KTNN duyệt, nhng
khi thực hiện Đoàn kiểm toán đã tự ý kiểm toán cả những đơn vị không nằm
trong kế hoạch kiểm toán đợc duyệt.
- Chơng trình kiểm toán chi tiết: Trong quy trình kiểm toán cũng nh quy
chế hoạt động của Đoàn kiểm toán đã quy định, mọi cuộc kiểm toán phải có
chơng trình kiểm toán chi tiết đợc duyệt, chơng trình kiểm toán chi tiết do Tổ
trởng tổ kiểm toán lập trớc khi kiểm toán một đơn vị cụ thể, nhng trong thực
tế do không khảo sát kỹ đối tợng đợc kiểm toán, cha đi sâu nghiên cứu phân
tích những thông tin cần thiết, vì thế chơng trình kiểm toán chi tiết của tổ lập
còn sơ sài, không chuẩn xác; vì vậy khi chơng trình kiểm toán chi tiết đã đợc
Trởng đoàn kiểm toán duyệt, nhng đến khi kiểm toán thì không thc hiện đợc
vì không nằm trong đơn vị đợc kiểm toán. Trong trờng hợp này, để phù hợp
với thời gian đã ghi trong chơng trình kiểm toán Tổ kiểm toán đã tiến hành
kiểm toán các đơn vị ngoài chơng trình kiểm toán chi tiết đợc duyệt. Việc làm
này của tổ kiểm toán đã vi phạm quy định của KTNN, hậu quả này sẽ đẫn đến
đơn vị đợc kiểm toán sẽ khiếu nại, tố cáo về hành vi vi phạm của Tổ kiểm toán,
do thực hiện kiểm toán không theo chơng trình kế hoạch đợc duyệt. Vì vậy khi

23

Đoàn kiểm tra tiếp xúc với đơn vị đợc kiểm toán, thì lãnh đạo đơn vị đợc kiểm
toán đã hài hớc rằng " Đoàn kiểm toán tăng năng suất" một số đơn vị không
nằm trong chơng trình kế hoạch.
Nguyên nhân của tình trạng này do một số lãnh đạo Đoàn kiểm toán và tổ
trởng tổ kiểm toán cha nhận thấy hết đợc tầm quan trọng của việc thực hiện
theo chơng trình kế hoạch đợc duyệt, còn có ý thức tuỳ tiện trong hoạt động
kiểm toán với phơng châm càng kiểm toán đợc nhiều đơn vị càng tốt, không
cần có nằm trong kế hoạch đợc duyệt hay không đợc duyệt. Về trách nhiệm
của Trởng Đoàn kiểm toán cũng không kiểm tra kỹ lỡng đối với các Tổ kiểm
toán trong việc lập Chơng trình kiểm toán chi tiết, do đó dẫn đến các sai phạm
của Tổ kiểm toán.
- Về xác định tính trọng yếu của kiểm toán: Trọng yếu của kiểm toán là
khái niệm về tầm cỡ, bản chất các sai phạm, nếu dựa vào các thông tin đó để xét
đoán là không chính xác, hoặc sẽ đa ra những kết luận sai lầm. Khi lập kế hoạch
kiểm toán chi tiết cần thiết phải xác định đợc tính trọng yếu theo từng nội dung
công việc, trên cơ sở kế hoạch kiểm toán chi tiết đợc duyệt các Tổ trởng tổ
kiểm toán chỉ đạo các thành viên trong tổ tiến hành kiểm toán theo những nội
dung nh kế hoạch đã đợc duyệt. Do trong qúa trình kiểm toán, không khảo sát
kỹ và không nắm đợc khái quát mặt mạnh, mặt yếu của đơn vị đợc kiểm toán,
do đó khi kết thúc cuộc kiểm toán không chỉ ra đợc những sai phạm trọng yếu
của đơn vị đợc kiểm toán, hoặc những yếu kém cơ bản trong công tác quản lý
tài chính của đơn vị lại không đợc đánh giá một cách khách quan Trờng hợp
này dẫn đến mâu thuẫn nội tại trong Đoàn kiểm toán, cho rằng Trởng Đoàn
kiểm toán hoặc Tổ trởng tổ kiểm toán đã bỏ qua những khuyết điểm, yếu kém
của đơn vị để lấy lòng đơn vị hoặc đợc đơn vị ban thởng
- Về thu thập bằng chứng kiểm toán: Bằng chứng kiểm toán là các thông
tin, tài liệu, các ghi chép kế toán và các thông tin khác có liên quan đến nội dung
kiểm toán mà trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên phải thu thập để làm căn

24