tập huấn kỹ năng trực quan


Phát mỗi nhóm 1 bài tập in sẳn
Phát mỗi nhóm 1 bài tập in sẳn

Yêu cầu:
Yêu cầu:


+ Mỗi nhóm trình bày trên một tờ bảng lật.
+ Mỗi nhóm trình bày trên một tờ bảng lật.


+ Thời gian thực hiện:15 phút
+ Thời gian thực hiện:15 phút


+ Treo bảng lật của nhóm lên tường.
+ Treo bảng lật của nhóm lên tường.


+ Tất cả quan sát 3 phút.
+ Tất cả quan sát 3 phút.
Bài tập nhóm
Bài tập nhóm
KỸ NĂNG
THV CẦN CÓ
HỎI & TRẢ LỜI
CHỌN VÀ SỬ DỤNG
CÁC PHƯƠNG PHÁP
ĐIỀU HÀNH THẢO LUẬN
TRỰC QUAN

KỸ NĂNG
KỸ NĂNG
TRỰC QUAN
TRỰC QUAN
MỤC TIÊU
MỤC TIÊU

Áp dụng kỹ năng này khi tập huấn nhằm giúp
Áp dụng kỹ năng này khi tập huấn nhằm giúp
người nghe
người nghe
:
:


+
+
Dễ hình dung,
Dễ hình dung,




+
+
Tiếp thu nhanh
Tiếp thu nhanh
,
,

+
+
Dễ nhớ lại khó quên
Dễ nhớ lại khó quên
KHÁI NIỆM
KHÁI NIỆM

KỸ NĂNG TRỰC QUAN l
KỸ NĂNG TRỰC QUAN l
à cách thức tổ chức
à cách thức tổ chức
,
,
tạo điều kiện
tạo điều kiện
cho
cho
học
học
viên
viên
:
:


-
-

Vận dụng
Vận dụng
các giác quan
các giác quan




-
-
Kết hợp với tri giác
Kết hợp với tri giác


để
để
tiếp nhận thông tin một cách dễ dàng
tiếp nhận thông tin một cách dễ dàng
C
C
ác giác quan
ác giác quan
/
/
Con
Con

người
người

1-
1-
Mắt NHÌN
Mắt NHÌN

2-Mũi NGỮI
2-Mũi NGỮI

3-Miệng NẾM
3-Miệng NẾM

4-Tai LẮNG NGHE
4-Tai LẮNG NGHE

5-Tay, Chân, Da SỜ MÓ
5-Tay, Chân, Da SỜ MÓ

6 . . . . . ??? . . . . . . . !!!
6 . . . . . ??? . . . . . . . !!!
Tri giác
Tri giác

Sự hiểu biết về cuộc sống
Sự hiểu biết về cuộc sống

Kinh nghiệm sản xuất được tích lũy
Kinh nghiệm sản xuất được tích lũy


Khác :. . . . .
Khác :. . . . .
Ý nghĩa/Tác dụng
Ý nghĩa/Tác dụng
*
*
YÙ nghóa
YÙ nghóa
:
:

Làm rõ nghĩa thêm
Làm rõ nghĩa thêm

Tăng tính hấp dẫn
Tăng tính hấp dẫn
*
*
Taùc duïng
Taùc duïng
:
:

Gây ấn tượng
Gây ấn tượng

Chứng minh cụ thể/
Chứng minh cụ thể/


Dễ liên hệ thực
Dễ liên hệ thực
tieãn
tieãn
Có 10 cách để
Có 10 cách để
cải thiện kỹ năng trực quan
cải thiện kỹ năng trực quan
Thí dụ 1
Thí dụ 1
: (bài tập 1)
: (bài tập 1)
2. Yêu cầu về khoảng cách của cây ca cao.
2. Yêu cầu về khoảng cách của cây ca cao.

Khỏang cách
Khỏang cách


ca cao với ca cao
ca cao với ca cao
: cây cách cây 3 - 3,5m và
: cây cách cây 3 - 3,5m và
hàng cách hàng 3,5 - 4m (đối với các giống hiện đang
hàng cách hàng 3,5 - 4m (đối với các giống hiện đang
trồng ở Việt Nam).Tuy nhiên khi trồng xen thì khỏang
trồng ở Việt Nam).Tuy nhiên khi trồng xen thì khỏang
cách đó có thể linh họat tùy thuộc vào vị trí của các cây
cách đó có thể linh họat tùy thuộc vào vị trí của các cây
có sẵn trong vườn nhưng không nên quá dầy (nhỏ hơn

có sẵn trong vườn nhưng không nên quá dầy (nhỏ hơn
3m) và cũng không nên quá thưa hơn 4 m.
3m) và cũng không nên quá thưa hơn 4 m.

Khỏang cách giữa ca cao và cây che bóng vĩnh viễn:
Khỏang cách giữa ca cao và cây che bóng vĩnh viễn:
ít
ít
nhất 2,5 m, khoảng cách này có thể thay đổi tùy lọai
nhất 2,5 m, khoảng cách này có thể thay đổi tùy lọai
cây che bóng, nhưng không nên cách ca cao quá gần để
cây che bóng, nhưng không nên cách ca cao quá gần để
tránh canh trạnh dinh dưỡng và nước; giúp dễ dàng cho
tránh canh trạnh dinh dưỡng và nước; giúp dễ dàng cho
thu họach. Nhưng không quá 4m để tránh lãng phí đất.
thu họach. Nhưng không quá 4m để tránh lãng phí đất.

Khỏang cách giữa ca cao và cây che bóng tạm thời
Khỏang cách giữa ca cao và cây che bóng tạm thời
có
có
thể thay đổi từ 1,5– 2m tùy lọai cây che bóng. Ví dụ:
thể thay đổi từ 1,5– 2m tùy lọai cây che bóng. Ví dụ:
các khoảng cách phù hợp: Đu đủ; so đũa, muồng hoa
các khoảng cách phù hợp: Đu đủ; so đũa, muồng hoa
vàng cách 1,5m, chuối cách 2m.
vàng cách 1,5m, chuối cách 2m.
Cách trình bày thí dụ 1
Cách trình bày thí dụ 1
2.2.

Yêu cầu về khoảng cách cho cây ca cao
Yêu cầu về khoảng cách cho cây ca cao

* Khoảng cách ca cao:
- Với ca cao: 3,5- 4m x 3 -3,5m
(hàng cách hàng x cây cách cây)
- Với cây che vĩnh viễn: ít nhất 3m, không

quá 4m
- Với cây tạm thời 1,5 - 2m


Bằng cách
Bằng cách
:
:


- Tóm ý ngắn gọn
- Tóm ý ngắn gọn


- Chọn từ ngữ dễ hiểu
- Chọn từ ngữ dễ hiểu


- Liệt kê từng ý một
- Liệt kê từng ý một

- Sắp xếp bố cục rõ ràng
- Sắp xếp bố cục rõ ràng
Cách 1. Giảm tối đa để đi đến
Cách 1. Giảm tối đa để đi đến
sự đơn giản
sự đơn giản

Thí dụ 2
Thí dụ 2
: (bài tập 2)
: (bài tập 2)


1. Quan sát bóng che dựa vào sự phát của cây ca cao
1. Quan sát bóng che dựa vào sự phát của cây ca cao

a
a
)
)
Bóng che thích hợp
Bóng che thích hợp
(vừa đủ): Cây mọc thẳng, tán cân đối, nhiều
(vừa đủ): Cây mọc thẳng, tán cân đối, nhiều
cành bên; phiến lá to và dày, màu lá xanh đậm.
cành bên; phiến lá to và dày, màu lá xanh đậm.

b)
b)
Thiếu bóng che

Thiếu bóng che
(thừa nắng): Cây có phiến lá nhỏ, lá màu vàng
(thừa nắng): Cây có phiến lá nhỏ, lá màu vàng
hoặc bị cháy, cây còi cọc, đốt ngắn, bệnh khô thân nhiều. Nếu thiếu
hoặc bị cháy, cây còi cọc, đốt ngắn, bệnh khô thân nhiều. Nếu thiếu
bóng che trầm trọng cây có thể bị chết.
bóng che trầm trọng cây có thể bị chết.

c)
c)
Thừa bóng che
Thừa bóng che
(thiếu nắng): Cây có lóng dài, lá to và mỏng, ít
(thiếu nắng): Cây có lóng dài, lá to và mỏng, ít
hoặc không có chồi bên; cành mềm yếu dễ bị ngã cong. Tán bị lệch,
hoặc không có chồi bên; cành mềm yếu dễ bị ngã cong. Tán bị lệch,
cây chậm lớn.
cây chậm lớn.
Trình bày thí dụ 2.
Trình bày thí dụ 2.
1.
1.
Quan sát bóng che dựa vào sự phát của cây ca
Quan sát bóng che dựa vào sự phát của cây ca
cao
cao
Quan sát nếu thấy
Quan sát nếu thấy
:
:


Cây thẳng, khỏe,tán cân đối, nhiều chồi, cành lá
Cây thẳng, khỏe,tán cân đối, nhiều chồi, cành lá
xanh to và dày:
xanh to và dày:
Đủ bóng che
Đủ bóng che

Cây cằn cỗi, vỏ thân khô đen lá nhỏ, vàng hoặc
Cây cằn cỗi, vỏ thân khô đen lá nhỏ, vàng hoặc
bị cháy:
bị cháy:


Thiếu bóng che
Thiếu bóng che

Thân cành yếu
Thân cành yếu


lá to, xanh và mỏng, rất ít hoặc
lá to, xanh và mỏng, rất ít hoặc
không có cành bên:
không có cành bên:
Thừa bóng che
Thừa bóng che
Cách 2. Tạo những lưu ý
Cách 2. Tạo những lưu ý





Làm nổi bậc, gây ấn tượng
Làm nổi bậc, gây ấn tượng
Bằng cách sử dụng:
Bằng cách sử dụng:


-
-
Màu sắc khác
Màu sắc khác


-
-
Cỡ chữ
Cỡ chữ


-
-
Gạch chân
Gạch chân




- Nét chữ:

- Nét chữ:
đậm
đậm
,
,
nghiêng
nghiêng
….
….


- Đánh dấu (*)
- Đánh dấu (*)
Thí dụ 3
Thí dụ 3
:
:
1. KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI VƯỜN CA CAO
1. KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI VƯỜN CA CAO

Hệ sinh thái vườn ca cao
Hệ sinh thái vườn ca cao
bao gồm các yếu tố: thời tiết, khí hậu,
bao gồm các yếu tố: thời tiết, khí hậu,
tình trạng đất đai, địa hình tại khu vực, tình trạng sinh trưởng và phát
tình trạng đất đai, địa hình tại khu vực, tình trạng sinh trưởng và phát
triển của các sinh vật (ca cao và các loại cây và con) sống trong vườn
triển của các sinh vật (ca cao và các loại cây và con) sống trong vườn
và sự tác động qua lại giữa các yếu tố nêu trên với nhau kể cả sự tác
và sự tác động qua lại giữa các yếu tố nêu trên với nhau kể cả sự tác

động của con người đến các yếu tố đó (hình vẽ số 1)
động của con người đến các yếu tố đó (hình vẽ số 1)
Trong hệ sinh thái vườn ca cao các yếu tố có ảnh hưởng/tác động
Trong hệ sinh thái vườn ca cao các yếu tố có ảnh hưởng/tác động
đến sinh trưởng và phát triển ca cao như:
đến sinh trưởng và phát triển ca cao như:

Thời tiết: nắng, mưa, gió, nhiệt độ
Thời tiết: nắng, mưa, gió, nhiệt độ

Đất: loại đất (độ tơi xốp), mức độ phì nhiêu, địa hình: dốc, trũng hay
Đất: loại đất (độ tơi xốp), mức độ phì nhiêu, địa hình: dốc, trũng hay
bằng phẳng, sự hiện diện vi sinh vật
bằng phẳng, sự hiện diện vi sinh vật

Nước : nguồn nước, trữ lượng và chất lượng nước
Nước : nguồn nước, trữ lượng và chất lượng nước

Cây: sự hỗ trợ/ cạnh tranh của các cây khác như cây che bóng, cây
Cây: sự hỗ trợ/ cạnh tranh của các cây khác như cây che bóng, cây
chắn gió, cỏ dại đối với ca cao
chắn gió, cỏ dại đối với ca cao

Con: sự phát triển của các loài sâu, bệnh gây hại, các loài thiên địch
Con: sự phát triển của các loài sâu, bệnh gây hại, các loài thiên địch
Tác động của con người như việc chăm sóc ca cao và/hoặc các cây
Tác động của con người như việc chăm sóc ca cao và/hoặc các cây
trồng khác trong vườn (phá bỏ các cây trồng, diệt cỏ dại, sâu bệnh
trồng khác trong vườn (phá bỏ các cây trồng, diệt cỏ dại, sâu bệnh
hại, bón phân )

hại, bón phân )

Sự tác động qua lại giữa các yếu tố nói trên trong vườn cũng gây ảnh
Sự tác động qua lại giữa các yếu tố nói trên trong vườn cũng gây ảnh
hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của ca cao, đến thời tiết và
hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của ca cao, đến thời tiết và
các loại sâu bệnh.
các loại sâu bệnh.
Trình bày thí dụ 3:
Trình bày thí dụ 3:




Tạo điều kiện cho mọi người ai cũng tiếp thu được.
Tạo điều kiện cho mọi người ai cũng tiếp thu được.
Bằng cách sử dụng:
Bằng cách sử dụng:


- Hình vẽ
- Hình vẽ


- Ghi 1 vài chú thích (nếu cần)
- Ghi 1 vài chú thích (nếu cần)


Cách 3. Vẽ nó ra
Cách 3. Vẽ nó ra

DÒNG TD3
Đặc tính của trái:
Hình dạng trái
- Chiều sâu của rãnh: cạn.
- Độ nhẵn của bề mặt: hơi nhẵn.
- Hình dạng chóp trái: nhọn

Màu sắc trái:
- Chưa chín: màu tím sẫm; rãnh màu tím sẫm.

- Chín: màu đỏ cam; rãnh màu đỏ cam
Thí dụ 4
Trình bày thí dụ 4
Trình bày thí dụ 4
DÒNG TD3
Đã chínChưa chín


- Ảnh chụp
- Ảnh chụp


- Quay phim
- Quay phim


- Hình chiếu
- Hình chiếu

Cách 4. DÙNG HÌNH ẢNH
Cách 4. DÙNG HÌNH ẢNH
Thí dụ 5 .
Thí dụ 5 .
LỊCH CÔNG VIỆC SẢN XUẤTNÔNG NGHIỆP TẠI ĐỊA PHƯƠNG
LỊCH CÔNG VIỆC SẢN XUẤTNÔNG NGHIỆP TẠI ĐỊA PHƯƠNG
a) Xác định sự phân bố thời tiết trong năm:
a) Xác định sự phân bố thời tiết trong năm:


Thời điểm bắt đầu và chấm dứt mưa, thời điểm mưa nhiều,
Thời điểm bắt đầu và chấm dứt mưa, thời điểm mưa nhiều,
ngập úng và nắng hạn.
ngập úng và nắng hạn.
b) Tóm tắt các công việc và thời điểm cần làm khi canh tác ca cao (Năm thứ nhất)
b) Tóm tắt các công việc và thời điểm cần làm khi canh tác ca cao (Năm thứ nhất)



Chuẩn bị đất, vật liệu sản xuất:
Chuẩn bị đất, vật liệu sản xuất:



-
-
Làm cỏ, đốn bỏ cây không cần thiết, chuẩn bị dụng cụ sản xuất…
Làm cỏ, đốn bỏ cây không cần thiết, chuẩn bị dụng cụ sản xuất…


-
-
Thực hiện trước khi trồng (TKT): 1- 2 tháng.
Thực hiện trước khi trồng (TKT): 1- 2 tháng.



Thiết kế vườn:
Thiết kế vườn:



-
-
Xác định mật độ, khoảng cách và các vị trí có thể trồng ca cao trong vườn.
Xác định mật độ, khoảng cách và các vị trí có thể trồng ca cao trong vườn.

- Thực hiện TKT khoảng 1 tháng.
- Thực hiện TKT khoảng 1 tháng.



Chuẩn bị vật tư:
Chuẩn bị vật tư:



- Gồm cây giống
- Gồm cây giống

(ca cao,
(ca cao,
cây che bóng chắn gió), phân, thuốc,. - - Thực hiện khoảng TKT 1 tháng
cây che bóng chắn gió), phân, thuốc,. - - Thực hiện khoảng TKT 1 tháng
hoặc càng sớm hơn càng tốt.
hoặc càng sớm hơn càng tốt.



Trồng cây che bóng, chắn gió:
Trồng cây che bóng, chắn gió:
Thực hiện ít nhất TKT 1 tháng.
Thực hiện ít nhất TKT 1 tháng.



Đào hố, xử lý hố trồng ca cao:
Đào hố, xử lý hố trồng ca cao:
Thực hiện TKT: 20 ngày
Thực hiện TKT: 20 ngày



Nhận và bảo dưỡng cây giống ca cao:
Nhận và bảo dưỡng cây giống ca cao:
Thực hiện TKT: 10 -15 ngày
Thực hiện TKT: 10 -15 ngày


Đặt cây ca cao xuống hố:
Đặt cây ca cao xuống hố:
Thời điểm phù hợp nhất để trồng ca cao là
Thời điểm phù hợp nhất để trồng ca cao là
đầu mùa mưa
đầu mùa mưa
,
,
sau khi có vài
sau khi có vài
cơn mưa đầu mùa, vì trồng vào thời điểm này sẽ giúp cây lớn nhanh, giảm sâu bệnh nhưng có thể thiếu
cơn mưa đầu mùa, vì trồng vào thời điểm này sẽ giúp cây lớn nhanh, giảm sâu bệnh nhưng có thể thiếu
nước do mưa không đều. Do đó cần lưu ý vấn đề tưới nước cho cây. Đây là hoạt động cần ưu tiên làm
nước do mưa không đều. Do đó cần lưu ý vấn đề tưới nước cho cây. Đây là hoạt động cần ưu tiên làm
sớm để giúp ca cao có điều kiện phát triển tốt và tăng khả năng chống chịu qua mùa khô
sớm để giúp ca cao có điều kiện phát triển tốt và tăng khả năng chống chịu qua mùa khô
.
.



Quản lý nước:
Quản lý nước:
Ca cao mới trồng cần được cung cấp đủ nước, thường xuyên. Nếu để hạn lâu quá cây sẽ
Ca cao mới trồng cần được cung cấp đủ nước, thường xuyên. Nếu để hạn lâu quá cây sẽ
bị chết. Nếu bị úng cần làm rãnh thoát nước ngay vì ca cao không chịu úng quá 5 ngày
bị chết. Nếu bị úng cần làm rãnh thoát nước ngay vì ca cao không chịu úng quá 5 ngày
.
.


Bón phân:
Bón phân:
Trong giai đoạn trồng mới, thông thường bón hàng tháng hoặc 2 tháng 1 lần, tránh bón vào
Trong giai đoạn trồng mới, thông thường bón hàng tháng hoặc 2 tháng 1 lần, tránh bón vào
những tháng khô thiếu nước tưới hoặc lúc mưa quá nhiều
những tháng khô thiếu nước tưới hoặc lúc mưa quá nhiều
.
.



Làm bồn, tủ gốc:
Làm bồn, tủ gốc:
Thực hiện
Thực hiện


vào cuối mùa mưa đầu mùa khô
vào cuối mùa mưa đầu mùa khô



Tỉa chồi vượt, cắt bỏ dây ghép:
Tỉa chồi vượt, cắt bỏ dây ghép:
Được thực hiện thường xuyên từ ngay sau khi trồng cho đến hết năm
Được thực hiện thường xuyên từ ngay sau khi trồng cho đến hết năm




Hãm ngọn:
Hãm ngọn:
Thường ở tháng thứ 4 -6 tháng sau trồng.
Thường ở tháng thứ 4 -6 tháng sau trồng.



Quản lý sâu bệnh hại:
Quản lý sâu bệnh hại:
công việc này cần được thực hiện thường xuyên trong cả mùa khô và mùa mưa.
công việc này cần được thực hiện thường xuyên trong cả mùa khô và mùa mưa.
Đặc biệt chú ý mối, sâu đất xuất hiện gây hại trong thời gian giao mùa (cuối mùa khô, đầu mùa mưa) và
Đặc biệt chú ý mối, sâu đất xuất hiện gây hại trong thời gian giao mùa (cuối mùa khô, đầu mùa mưa) và
các bệnh nấm xuất hiện trong mùa mưa.
các bệnh nấm xuất hiện trong mùa mưa.



Quản lý bóng che:
Quản lý bóng che:
bao gồm các việc kiểm tra và chỉnh sửa túp che, tỉa bớt hoặc trồng thêm cây che
bao gồm các việc kiểm tra và chỉnh sửa túp che, tỉa bớt hoặc trồng thêm cây che
bóng, sửa cọc và dây cố định cây. Công việc này cần được thực hiện thường xuyên trong cả mùa khô và
bóng, sửa cọc và dây cố định cây. Công việc này cần được thực hiện thường xuyên trong cả mùa khô và
mùa mưa
mùa mưa


c) Xác định công việc và thời điểm cần phải làm cho các cây trồng chủ lực tại địa phương: Bao gồm
c) Xác định công việc và thời điểm cần phải làm cho các cây trồng chủ lực tại địa phương: Bao gồm
tất cả công việc như làm cỏ, tưới nước, bón phân, xử lý ra hoa - trái, quản lý sâu bệnh, thu hoạch ….
tất cả công việc như làm cỏ, tưới nước, bón phân, xử lý ra hoa - trái, quản lý sâu bệnh, thu hoạch ….

d) Xác định các thời điểm diễn ra sự kiện lễ hội, ngày Tết tại địa phương
d) Xác định các thời điểm diễn ra sự kiện lễ hội, ngày Tết tại địa phương



e) Và các thời điểm bận rộn của các
e) Và các thời điểm bận rộn của các


hoạt động kinh tế khác như chăn nuôi, buôn bán…
hoạt động kinh tế khác như chăn nuôi, buôn bán…
Tháng
Tháng
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6

7
7
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
Thời tiết
Thời tiết
CV.Cacao
CV.Cacao
Cà phê
Cà phê
Lúa
Lúa
Khác
Khác
Trình bày thí dụ 5
BẢNG LỊCH CÔNG VIỆC SẢN XUẤTNÔNG NGHIỆP TẠI ĐỊA PHƯƠNG
BẢNG LỊCH CÔNG VIỆC SẢN XUẤTNÔNG NGHIỆP TẠI ĐỊA PHƯƠNG
BẢNG Lịch nông vụ
BẢNG Lịch nông vụ
Biểu đồ dạng bánh
Biểu đồ dạng bánh
Diện tích trồng Ca cao ở VN