Tiết 56: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ

Ngữ
Văn
Lớp 9
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN!

KHÚC HÁT RU NHỮNG
EM BÉ LỚN
TRÊN LƯNG MẸ
Tác giả
Trưởng thành thời
chống Mĩ
Tác phẩm
Sáng tác 1971
Tự sự, miêu tả
Thơ tự do
gồm ba khúc hát ru
Nội
dung
Công việc
Giã gạo
Tình cảm
Thương con
Thương bộ đội
Thương buôn
làng
Thương
đất nước
Ứơc mơ

Hạt gạo trắng ngần
Hạt bắp lên đều
Thấy Bác Hồ
Vung chày, phát
mười Ka lưi- tự do
Nghệ thuật
Bố cục
đặc sắc
Giọng điệu
ngọt ngào,
trìu mến
Nguyễn Khoa Điềm
Tỉa bắp
Chuyển lán,
đạp rừng


Tiết 56: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Huy Cận (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
-Là nhà thơ đã nổi tiếng
trong phong trào Thơ
mới.
2. Tác phẩm:
-
Tên đầy đủ Cù Huy Cận
(1919 - 2005)- Quê: Hà
Tĩnh.
-

Huy Cận (1919-2005),quê
ở huyện Hương Sơn
HàTĩnh.Nhà thơ tiêu biểu
trong phong trào thơ
mới,với tập thơ
“LửaThiêng”(1940).
-
Là nhà thơ đã nổi tiếng
trong phong trào Thơ
mới.
-Tham gia CM từ trước1945
- Sau CM tháng 8, ông là
nhà thơ đã có đóng góp lớn
cho nền văn học nước nhà.
- Năm 1996 ông được trao
tặng giải thưởng Hồ Chí
Minh về văn học, nghệ
thuật (1996).
1919-2005
Em hãy thuyết minh về tác giả Huy Cận?
Em hãy thuyết minh về những tác phẩm của Huy Cận?
- Tên khai sinh là Cù Huy
Cận ( 1919-2005) Quê ở
Hà Tĩnh.
-Sau cách mạng thơ Huy
Cận tràn ngập niềm vui
trong cuộc sống

* Sù nghiÖp v¨n häc :
A. Tr íc C¸ch m¹ng :

-Ông là nhà thơ nổi
tiếng
trong phong trào Thơ
Mới với hồn thơ “ảo
não” và nỗi “sầu vạn
cổ”.
-Tập thơ đầu tay “Lửa
thiêng”:
50 bài thơ có 49 chữ
“buồn” và 33 chữ “sầu”
-Cảm hứng về vũ trụ:
con người,cô đơn,
nhỏ bé, lạc lõng.
B. Sau Cách mạng tháng
Tám :
-Ông là gương mặt tiêu
biểu của thơ ca Việt Nam
hiện đại với sự khởi sắc
của hồn thơ vui tươi, khoẻ
khoắn, tin yêu.
-Huy Cận có những mùa
thơ rực rỡ với niềm vui
trước cuộc sống mới:Trời
mỗi ngày lại sáng, Đất nở
hoa, Bài thơ cuộc đời, Ngôi
nhà giữa nắng, Hạt lại
gieo, Lời tâm nguyện cùng
hai thế kỉ, Ta về với biển
Cảm hứng về vũ trụ: con
người với tư thế làm chủ.

Giới
thiệu:
Tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” của Huy
Cận, xuất bản 1958. Gồm 3 phần: “Tập thơ
vùng mỏ” nói về những người công nhân đã
đấu tranh và ngã xuống trước mũi súng của
chủ Pháp; về những sự “đổi thịt thay da”
của vùng mỏ khi công nhân giành được
quyền làm chủ của mình.Trong “Trời mỗi
ngày lại sáng” có cảm xúc vũ trụ, có kỉ
niệm và tâm tình về những năm kháng
chiến; có cảm nhận của nhà thơ trước cuộc
sống mới ở Miền Bắc, cuộc đấu tranh của
nhân dân Miền Nam trong những ngày đất
nước còn bị chia cắt. “Biển rộng sông dài”
ghi lại cảm xúc của tác giả trên đất bạn
Liên Xô và Trung Quốc.

Tiết 56 : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Huy Cận (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
Hoàn cảnh ra đời của
bài thơ: giữa năm 1958,
trong chuyến đi thực tế
dài ngày ở Quảng Ninh,
nhà thơ đã sáng tác bài
thơ này.

-Sáng tác 1958 trong
chuyến đi thực tế dài ngày,
ở vùng mỏ Quảng Ninh
- Bài thơ được in trong tập
thơ “ Trời mỗi ngày lại
sáng”
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả.
- Sáng tác 1958 trong
chuyến đi thực tế dài ngày,
ở vùng mỏ Quảng Ninh
-
Bài thơ được in trong tập thơ
“ Trời mỗi ngày lại sáng ”
2. Tác phẩm.
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác
trong hoàn cảnh nào ?
Bài thơ được in trong tập thơ nào?
Em hiểu gì về hoàn cảnh đất nước ta
vào những năm 1958?

Đoàn thuyền đánh cá của tôi đ ợc viết ra
trong những tháng năm đất n ớc bắt đầu xây
dựng CNXHkhông khí lúc này thật vuiTôi
viết bài thơ t ơng đối nhanh, chỉ vài giờ của một
buổi chiều trên vùng biển Hạ Long Bài thơ
của tôi là cuộc chạy đua giữa con ng ời và thiên
nhiên và con ng ời đã chiến thắng. Tôi coi đây
là khúc tráng ca, ca ngợi con ng ời lao động với
tinh thần làm chủ, với niềm vui.

(Huy Cận, Cuộc đời và sáng tác thơ ca)

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố
cục:
Mặt trời xuống biển như hòn
lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập
cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra
khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió
khơi.

Hát rằng : cá bạc biển Đông
lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn
thoi

Đêm ngày dệt biển muôn
luồng sáng
Đến dệt lưới ta ,đoàn cá ơi!


Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố
cục:
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng
choé.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng
mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới.
Mắt cá huy hoàng muôn dặm
phơi.

Em hãy đọc văn bản, tìm hiểu một số chú thích và
xác định bố cục bài thơ?

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
Bốn khổ
thơ
giữa:
Cảnh
đoàn

thuyền
đánh cá
trên biển
trong
đêm
trăng.
Khổ thơ
cuối:
Cảnh
đoàn
thuyền
đánh cá
trở về.
Hai khổ
thơ đầu:
Cảnh
đoàn
thuyền
đánh cá
ra khơi.



T
h
ờ
i

g
i

a
n
:

4

p
h
ú
t


T
ừ

b
ố

c
ụ
c

c
ủ
a

b
à
i

t
h
ơ
,

e
m

c
ó

n
h
ậ
n

x
é
t

g
ì

v
ề

t
r
ì
n

h

t
ự

c
ả
m

x
ú
c

v
à

t
h
ờ
i

g
i
a
n

n
g
h
ệ

t
h
u
ậ
t

t
r
o
n
g

b
à
i

t
h
ơ
?

T
h
ờ
i

g
i
a

n

n
g
h
ệ

t
h
u
ậ
t

ấ
y

g
ợ
i

c
h
o

e
m

l
i
ê

n

t
ư
ở
n
g

g
ì
?

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
Bài thơ được sắp xếp
theo trình tự một của
chuyến ra khơi.
- Thời gian nghệ thuật:

Hoàng hôn

Đêm
trăng

Bình minh

-Liên tưởng đến một
thời đại huy hoàng
đang mở ra trước mắt
chúng ta.

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố
cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
Hãy đọc lại đoạn 1, nêu nội dung chính của đoạn thơ?
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Hát rằng:cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồngsáng
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!

Tit 56-57: ON THUYN NH C
HUY CN (1919-2005)
I/Tỡm hiu chung
1.Tỏc gi:
3. c- Tỡm hiu chỳ thớch-
B cc:

2. Tỏc phm:
II /Tỡm hiu vn bn:
1.Cnh on thuyn ỏnh cỏ ra khi:
Mặt trời xuống biển nh hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Liên t ởng, so sánh, nhân hoá
Tỏc gi ó s dng bin phỏp tu t no
miờu t khung cnh thiờn nhiờn ú?
Vi bin phỏp ngh thut y, gi cho em
n tng gỡ v thiờn nhiờn, v tr?
-V tr nh mt ngụi nh ln,
ang i vo trng thỏi vo
thi kỡ ngh ngi
Mt tri xung bin nh hũn la
Súng ó ci then ờm sp ca
-Liờn tng, so sỏnh, nhõn hoỏ
- Hong hụn trờn bin va hựng v,
va huy hong trỏng l.
Qua hai cõu th trờn em cú cm nhn gỡ v cnh hong hụn
trờn bin?
Cnh hong hụn trờn bin c tỏc
gi miờu t qua nhng cõu th no?

Tit 56-57: ON THUYN NH C
HUY CN (1919-2005)
I/Tỡm hiu chung
1.Tỏc gi:
3. c- Tỡm hiu chỳ thớch-
B cc:
2. Tỏc phm:

II /Tỡm hiu vn bn:
1.Cnh on thuyn ỏnh cỏ ra khi:
Mặt trời xuống biển nh hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Liên t ởng, so sánh, nhân hoá
Mt tri xung bin nh hũn la
Súng ó ci then ờm sp ca
-Liờn tng, so sỏnh, nhõn hoỏ
-V tr nh mt ngụi nh ln,
ang i trng thỏi vo thi kỡ
ngh ngi
- Hong hụn trờn bin va hựng v,
va huy hong trỏng l.

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố
cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
“Mặt trời xuống biển như hòn
lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
-
So sánh, nhân hoá, liên tưởng
-
Thiên nhiên vũ trụ như ngôi nhà

lớn, đang đi vào trạng thái nghĩ
ngơi
– Hoàng hôn trên biển vừa hùng
vĩ, vừa huy hoàng, vừa tráng lệ

Đặt trong khung cảnh thiên nhiên đó,
con người và đoàn thuyền đã làm gì?

Thiên nhiên
- Vũ trụ chuyển sang trạng thái nghỉ
ngơi, yên tĩnh.
- Cảnh biển hiện lên huy hoàng, rực
rỡ, tráng lệ.
Con người
- Lao động nhiệt tình, sôi nổi, hào
hứng, phấn khởi.
- Làm nổi bật tư thế lao động của
con người trước biển cả.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Liên tưởng, so sánh,
nhân hoá.
Ẩn dụ

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung

1.Tác giả:
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Từ “lại”- phó từ- thể hiện hành động
lặp lại nhịp điệu lao động thường
xuyên của con người.
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
-
So sánh, nhân hoá, liên tưởng
-
Thiên nhiên vũ trụ như ngôi nhà lớn,
đang đi vào trạng thái nghỉ ngơi
– Hoàng hôn trên biển vừa hùng vĩ, vừa
huy hoàng, vừa tráng lệ
- Câu hát chứa chan niềm vui của người lao
động làm chủ thiên nhiên đất nước.
Từ “lại” gợi cho em suy
nghĩ gìvề công việc của
người đánh cá?
“Câu hát căng
buồm” gợi cho em
liên tưởng gì?
Nội dung “câu hát” gợi ướcmơ
gì của người đánh cá?
- Vũ trụ nghỉ ngơi cũng là lúc đoàn thuyền
bắt đầu chuyến ra khơi đánh cá

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
“Mặt trời xuống biển như hòn
lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
-
So sánh, nhân hoá, liên tưởng
-
Thiên nhiên vũ trụ như ngôi nhà
lớn, đang đi vào trạng thái nghĩ
ngơi
– Hoàng hôn trên biển vừa hùng
vĩ, vừa huy hoàng, vừa tráng lệ

Tit 56-57: ON THUYN NH C
HUY CN (1919-2005)
I/Tỡm hiu chung
1.Tỏc gi:
3. c- Tỡm hiu chỳ thớch-
B cc:
2. Tỏc phm:
II /Tỡm hiu vn bn:

1.Cnh on thuyn ỏnh cỏ ra khi:
Luyn tp:
1. Huy Cn l nh th ni ting trong thi
kỡ no?
A. Kháng chiến chống Pháp
B. Kháng chiến chống Mĩ
C. Tr ớc cách mạng tháng 8
D. Sau cách mạng tháng 8
2. Dòng nào nói đầy đủ nhất về cảm hứng
thơ của Huy Cận?
A. Cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ.
B. Cảm hứng về lao động và ng ời lao động
mới.
C. Cả A và B
3. Nội dung của hai khổ thơ đầu là gỡ?
A. Miêu tả sự phong phú của các loài cá biển.
B. Miêu tả cảnh lên đ ờng và tâm trạng náo nức
của con ng ời.
C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.
D. Miêu tả cảnh lao động kéo l ới trên biến
III/ Luyn tp:

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:

1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
III/ Luyện tập:
Hướng dẫn về
nhà:
IV/ H íng dÉn vÒ nhµ:
1. Nắm những nét chính
về tác giả bài thơ.
2. Học thuộc khổ thơ 1, 2.
3. Tìm hiểu cảnh đánh cá
trên biển và cảnh trở về.