bài 28 dị vật DƯỜNG ĂN

Bài 30: DỊ VẬT HỌNG

Dò vật ở họng thường vào bằng đường miệng như xương, đinh, huy hiệu, kim, cá rô đặc biệt đối
với trẻ em nhỏ và những người loạn trí thì không kể hết được những thứ mà họ có thể cho vào miệng.
Dò vật cũng có thể vào họng bằng đường mũi do hít vào hoặc đi từ dạ dày lên do nôn.
Với vết thương chiến tranh dò vật có thể vào họng bằng bất kỳ lối nào: xuyên qua miệng, xuyên qua
mũi, xuyên qua cổ, xuyên qua thanh quản, xuyên qua cột sống đó là những viên đạn hay những mảnh
bom, mảnh róc két, mảnh lựu đạn.
Trong vết thương chiến tranh có đặc điểm cần chú ý là lỗ vào ở ngoài da rất nhỏ nhưng bệnh tích ở
trong khá nặng.
Dò vật ở trong họng sẽ gây ra khó nuốt. Niêm mạc có thể bò rách ngay tức khắc nếu là dò vật nhọn
hay sắc bén. Trái lại niêm mạc sẽ bò thương tổn muộn sau vài ba ngày nếu là dò vật to và có khía cạnh
tù.
Những dò vật sắc bén và mảnh bom đạn thường làm rách thành họng (niêm mạc cân và cơ) và gây
ra biến chứng viêm nhiễm chung quanh họng.
1. Dò vật (vòm mũi họng) họng mũi.
Dò vật vào bằng đường mũi (khuy áo, kim băng, bút chì…).
Mũi bò viêm và chảy mủ một bên. Bệnh nhân kêu đau tai và có khi viêm tai. Soi mũi trước ít khi
thấy được dò vật vì nó ở trong sâu. Soi mũi sau thấy dò vật dính vào cửa mũi sau hoặc ở loa vòi (ơstasi)
Eustache.
Nếu là dò vật nhỏ chúng ta có thể gắp ra bằng đường mũi, sau khi bơm cocain vào mũi và vòm mũi
họng. Nếu dò vật to hoặc có khía cạnh chúng ta sẽ gắp ra bằng kìm (Kôxe) Kocher cong theo đường
miệng.
2. Dò vật ở họng miệng.
Đây là những dò vật nhỏ, nhọn và sắc bén như xương cá, kim khâu Chúng thường cắm vào amidan
khẩu cái hoặc amidan lưỡi hoặc ở rãnh lưỡi amidan.
Bệnh nhân kêu nuốt đau và vướng họng. Khám họng trực tiếp và gián tiếp bằng gương thanh quản
sẽ dễ dàng thấy dò vật nếu chúng cắm nông. Trong trường hợp dò vật cắm sâu, toàn bộ chui vào khe
amidan, thì không nhìn thấy nó và rất khó tìm. Chúng ta phải bơm (cocain) lidocain vào họng để gây tê
rồi dùng que bông hoặc cái móc đầu tù thăm dò các khe, vén các rãnh của amydan để tìm dò vật.
Chúng ta cũng có thể dùng ngón tay sờ vào mặt amidan để tìm gai nhọn của dò vật và điểm đau gây ra

bởi dò vật.

Có khi dùng đủ các phương pháp nói trên nhưng không phát hiện ra được dò vật vì nó đã trôi đi và
chỉ để lại vết sước nhỏ.
Chúng ta phải nghó đến loạn cảm họng nếu không tìm thấy dò vật hoặc bệnh tích niêm mạc do dò vật
gây ra.
Dò vật sẽ được gắp ra bằng cặp khuỷu hoặc kìm (Frankael) Fraenkel loại cổ dài và cong. Dò vật cắm
vào amidan có thể tự rụng được sau khi tổ chức amidan chung quanh bò (nhuyễn hóa) hoại tử.
Trong trường hợp dò vật là cá rô sống chúng ta phải giết nó bằng cách tiêm ête hoặc cồn 90
o
hoặc
thiopental. Trong khi tiêm phải dùng kìm Kocher cặp chặt dò vật không cho nó giãy. Xong dùng móc
hoặc kìm cong kéo đầu nó ra và dùng ngón tay đẩy đuôi nó ra phía sau. Không được kéo đằng đuôi ra.
3. Dò vật ở họng thanh quản.

( Nguồn Thanh Sơn)
Dò vật mắc ở vùng này thường lớn, có gai góc và có khía cạnh sắc như xương gà, hàm răng giả, huy
hiệu
Triệu chứng chức năng là nuốt đau, nuốt vướng, chảy nhiều nước bọt, tiếng nói ồ ồ như cóc kêu.
Soi thanh quản gián tiếp và trực tiếp sẽ thấy dò vật cắm vào sụn phễu hoặc nẹp phễu thanh thiệt
hoặc đáy xoang lê.
Nếu là dò vật cản quang, chúng ta có thể thấy hình dò vật trên phim X quang.
Dò vật hạ họng thường gây ra biến chứng nguy hiểm như viêm thanh quản (khó thở), viêm tấy chung
quanh họng… (sốt, mạch nhanh, tiểu ít, người bơ phờ, máng cảnh đóng bánh, cổ sưng, khó nuốt, khó
thở) có thể đưa đến tử vong.
Giải quyết dò vật họng thanh quản bằng hai cách: nếu là dò vật nhỏ không cắm sâu vào thành họng,
chúng ta gắp ra bằng kìm (Frankael) Fraenkel trong khi soi thanh quản gián tiếp hay bằng kềm thực
quản dài 30 cm khi soi thanh quản trực tiếp. Trước khi gắp dò vật nên bôi (cocain 10% và adrenalin
1‰) lidocain vào niêm mạc.
Nếu là dò vật to, cắm chặt cứng vào thành họng thì nên làm phẫu thuật mở họng sau sụn giáp để lấy

dò vật ra.
Kháng sinh rất cần thiết để chống nhiễm trùng.