Báo cáo khoa học: các loại nấm độc và sự ngộ độc do nấm độc PGS. Dương Thanh Liêm

CÁC LOẠI NẤM ĐỘC
CÁC LOẠI NẤM ĐỘC
VÀ SỰ NGỘ ĐỘC DO NẤM ĐỘC
VÀ SỰ NGỘ ĐỘC DO NẤM ĐỘC
PGS. DƯƠNG THANH LIÊM
PGS. DƯƠNG THANH LIÊM
Mộ môn: Dinh dưỡng
Mộ môn: Dinh dưỡng
Khoa Chăn nuôi Thú Y
Khoa Chăn nuôi Thú Y
Trường Đại học Nông Lâm
Trường Đại học Nông Lâm

Các chuyên gia phân loại nấm độc và không độc
Các chuyên gia phân loại nấm độc và không độc

Cấu tạo hình thái của loài nấm độc
Cấu tạo hình thái của loài nấm độc
Vòng nhẫn thường có trên các loài nấm độc
Nấm Amanitina Gilb,
Nấm Biều hàm
Phạm hoàng Hộ (1970)

Các loại độc tố trong nấm độc
Các loại độc tố trong nấm độc
1. Các Loại nấm trồng để ăn thường không độc hại, nhưng những
loại nấm hoang dại thì có rất nhiều loài có chứa độc tố gây ngộ
độc thậm chí tử vong cho người.
2. Độc tố chứa trong nấm độc gồm có: Amanitin, Gyromitrin,
Orellanine, Muscarine, Ibotenic Acid, Muscimol, Psilocybin,

Coprine
3. Các kiểu gây ngộ độc gồm có 5 loại:
Độc tố nguyên sinh chất tế bào (Protoplasmic)
Độc tố thần kinh (Neurotoxin)
Độc tố kích thích đường tiêu hóa (Gastrointinstinal Irritant)
Độc tố vô hiệu hóa cầu disulfure (Disulfiram-like)
Độc tố hỗn hợp (Miscellaneous)

Những bệnh tật do nấm độc gây ra
Những bệnh tật do nấm độc gây ra


1.
1.
Chất độc tác động lên nguyên sinh chất tế bào (protoplasmic
Chất độc tác động lên nguyên sinh chất tế bào (protoplasmic
poisons):
poisons): Nhóm chất độc thuộc loại này phá hủy các tế bào,
từ đó nó làm hư hại một số cơ quan, tổ chức trong cơ thể.
2.
2.
Nhóm độc tố tác động lên hệ thống thần kinh (neurotoxins):
Nhóm độc tố tác động lên hệ thống thần kinh (neurotoxins):
Nhóm chất độc này gây ra các triệu chứng thần kinh như:
Sự ra mồ hôi quá độ, hôn mê, chứng co giật, ảo giác, chứng
kích động, suy nhược, liệt cơ kết tràng
3.
3.
Nhóm chất độc kích thích đường tiêu hóa dạ dày - ruột
Nhóm chất độc kích thích đường tiêu hóa dạ dày - ruột

(Gastrointestinal irritants):
(Gastrointestinal irritants): Nhóm chất độc này tác động
nhanh chóng gây buồn nôn, ói mữa, đau bụng, “dọp bẽ
chuột rút” và kích thích gây tiêu chảy.
4.
4.
Nhóm chất độc tác động lên trao đổi chất, vô hiệu hóa cầu
Nhóm chất độc tác động lên trao đổi chất, vô hiệu hóa cầu
disulfur trong enzyme (disulfiram-like toxins):
disulfur trong enzyme (disulfiram-like toxins): Do cấu trúc
gần giống với cầu disulfure nên nó ức chế các hoạt chất sinh
học có cấu trúc cầu sulfure, gây rối loạn trao đổi chất.

Thời gian xuất
Thời gian xuất
hiện triệu chứng
hiện triệu chứng
sau khi nhiểm độc
sau khi nhiểm độc
Kiểu gây ngộ độc
Kiểu gây ngộ độc
Mối nguy
Mối nguy
Xảy ra muộn
(6 - 72 giờ)
Hại tế bào Protoplasmic
Rất nguy hiểm đến tính
mạng
Xảy ra nhanh
(15 ph - 2 giờ)

Hại đường tiêu hóa
G.I.irritant
Không nguy hiểm đến
tính mạng*
Hại thần kinh
Neurological
Không nguy hiểm đến
tính mạng*

Disulfiram-like
Không nguy hiểm đến
tính mạng*
* Xảy ra thường xuyên nhất, sẽ qua khỏi, nhưng cần phải có sự giúp đở chữa
trị của Bác sĩ.
Xảy ra nhanh
15 – 30 phút
Xảy ra nhanh
5 – 30 phút
Chẩn đoán phân biệt ban đầu
Chẩn đoán phân biệt ban đầu
sự ngộ độc do ăn nấm độc.
sự ngộ độc do ăn nấm độc.



Độc tố hủy hoại chất nguyên sinh tế bào
Độc tố hủy hoại chất nguyên sinh tế bào
và các loài nấm gây ngộ độc
và các loài nấm gây ngộ độc
(Protoplasmic poisoning)

(Protoplasmic poisoning)
1. Các loài nấm sản sinh độc tố có cấu trúc peptid mạch
vòng Cyclopeptide (Amatoxin và phallotoxin):
Các loại nấm sinh độc tố chính thức ghi nhận:
+
+ Amanita: Amanita bisporigera, Amanita ocreata, Amanita
phalloides, (the Death Cap), Amanita verna, Amanita virosa,
+
+ Galerina: Galerina autumnalis, Galerina marginata, Galerina
venenata
Các loài nấm có khả năng gây độc chưa ghi nhận chính thức:
+
+ Amanita: Amanita suballiacea, Amanita tenuifolia.
+
+ Conocybe: Conocybe filaris.

Hình thái nấm độc Amanita bisporigera
Hình thái nấm độc Amanita bisporigera
Ring
Vòng nhẫn

Hình thái nấm độc Amanita bisporigera
Hình thái nấm độc Amanita bisporigera

Hình thái nấm độc Amanita ocreata

Hình thái nấm độc
hủy hoại tế bào
Amanita ocreata

Nấm độc Amanita phalloides đỏ
Nấm độc Amanita phalloides đỏ
là loài nấm độc nhất trong họ Amanita
là loài nấm độc nhất trong họ Amanita

Amanita Muscaria
Amanita Muscaria

Nấm độc
Amanita Phalloides
Amanita Phalloides
mọc trên thảm cỏ trong rừng,
trong mùa lấy nấm.
Nếu không phân biệt với
nấm ăn sẽ rất nguy hiểm.

Amanita phalloides
Amanita phalloides
Botany 2006/Toxic-fungi.ppt

The Death Cap
Amanita phalloides
The World’s Most Dangerous Muhroom
Nấm cực độc Amanita Phalloides xám

Ngộ độc do nấm độc ở Hà Giang
Ngộ độc do nấm độc ở Hà Giang
Video Clip
Video Clip

Hình thái nấm độc
Hình thái nấm độc
Amanita
Amanita


verna
verna



“
“
Thiên thần tàn phá” Destroying Angels
Thiên thần tàn phá” Destroying Angels
A. verna và A. virosa
A. verna và A. virosa

Hình thái
Hình thái
nấm độc hủy hoại tế bào
nấm độc hủy hoại tế bào
Amanita virosa
Amanita virosa



Galerina autumnalis
Galerina autumnalis

Hình thái nấm độc
Hình thái nấm độc


Galerina autumnalis
Galerina autumnalis



Hình thái nấm độc Galerina autumnalis

Hình thái nấm độc
Hình thái nấm độc
Galerina marginata
Galerina marginata



Hình thái nấm độc
Hình thái nấm độc
Galerina venenata
Galerina venenata