Văn 9 bài Ánh trăng( Giáo án thi tỉnh)





 !"#$
Tuần 12 Ngày soạn:7/11/2009
Tiết 59 Ngày dạy: 10/11/2009
%&'(&

)*+,&*+
#-$./0
1-23&4567- Hiểu, cảm nhận được giá trị và nội dungvà nghệ thuật của bài thơ Ánh trăng
của Nguyễn Duy
- Biết được đặc điểm và những đóng góp của thơ Việt Nam vào nền văn hoá dân tộc.
- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.
- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.
- Ngôn ngữ, hình ảnh giàu suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.
8-9&%&)
- Đọc – hiểu văn bản thơ được sáng tác sau năm 1975.
- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm
thơ để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.
:-5;2<=Bồi dưỡng cho tình cảm ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ,thái độ sống uống
nước nhớ nguồn.
>-?@>
Gv:giáo án.Tập thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy.
Hs:Soạn trước bài mới.
-A./BCD-
1. Kiểm tra bài:
CH: Đọc thuộc lòng bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt và nêu nội dung.
2. Bài mới

(GTB) Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ ,thành người bạn tri âm tri kỉ của
biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu,với chu kỳ tròn khuyết lạ lùng,trăng đã gợi
cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ. Vầng trăng toả ánh sáng dịu mát trong những đêm trung
thu,trên khắp các đường làng ngõ xóm ,với mỗi người Việt Nam,trăng thật vô cùng thân
thuộc .Vậy mà có khi nào ta lãng quên người bạn thiên nhiên tri âm tri kỉ để đến lúc vô tình
gặp lại ta bỗng giật mình tự ăn năn,tự trách lòng ta ? Bài thơ Ánh trăng (1978)của Nguyễn
Duy được khơi nguồn từ một cảm hứng như thế. Bài thơ như một lời tâm sự chân thành đã
neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
1
EF4<=&)7GH45I+ EF4<=&)7GH4JK =2L*&)
EF4<=&)1-
Hướng dẫn hs tìm hiểu chung
H:Em hãy nêu những nét chính về
nhà thơ Nguyễn Duy.
Gv trình chiếu chân dung Nguyễn
Duy.
Gv nhấn mạnh:Phong cách thơ
ông rất độc đáo uyển chuyển mượt
mà,hiện đại ở thi liệu,cấu tứ.Ông
nhập ngũ 1966và tham gia chiến
đấu ở nhiều chiến trường.Năm
1975 ông làm báo văn nghệ,hiện
sống tại TPHCM.
Gv trình chiếu tập thơ Ánh trăng và
một số tập thơ khác của Nguyễn
Duy.
- Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác
bài thơ?
-Giải thích từ khó;tri kỉ
H: Bài thơ thuộc thể loại nào ?

H:Phương thức biểu đạt chính của
bài thơ là gì?
……………………………………
EF4<=&)8-
Hướng dẫn hs tìm hiểu văn bn.
M4JN&57523*'O245P5QR&)LS&
<T7,đọc mẫu,gọi hs đọc.
Nhịp thơ phổ biến:2/3,2/1/2,3/2:3
khổ đầu giọng đều đều kể chuyện;
khổ 4 giọng ngạc nhiên,sững lại,
nhấn mạnh các từ:thình lình,vội,
bật tung,đột ngột;
khổ 5-6 chậm lại,giọng suy tư cảm
động,ăn năn;câu cuối cùng đọc thật
chậm,nhỏ dần 2 tiếng giật mình.
H:Bài thơ có thể chia làm mấy
phận?Nội dung chính từng phần?
-Nêu những thông tin
chính về tác giả .
-lắng nghe.
-Hs nêu theo Sgk.
-Tri kỉ:hiểu mình(bạn
thân)
- cá nhân nêu.
- Tự sự trữ tình.
………………………….
-Nghe hướng dẫn
-Đọc văn bản.
-Bố cục:3 phần
1:2 khổ đầu: Cảm nghĩ về

vầng trăng trong quá khứ.
-2 khổ giữa: Cảm nghĩ về
vầng trăng trong hiện tại.
-2 khổ cuối:Cảm xúc và
suy ngẫm của tác giả.
-NU52V*75*&)-
1-;7)2(Nguyễn Duy tên
khai sinh là Nguyễn Duy
Nhuệ,sinh năm 1948 tại
Thanh Hoá.
-Ông là nhà thơ trưởng thành
trong kháng chiến chống Mĩ.
8-;7W5XU:bài thơ được
viết 1978 ba năm sau ngày
đất nước thống nhất.Được in
trong tập Ánh trăng.
:-YZ5[\)Z
]-5V^EF2thể thơ 5 chữ
…………………………….
-T7_2V*M%&'(&-
2
H: Bài thơ được viết theo trình tự
nào?
……………………………………
M4JN&57523*<EF&17`&)5N&5
(&5-T25a<T7<EF&1
H:Quá khứ tuổi thơ của tác giả
được gắn bó với hình ảnh nào?
H: Những hình ảnh nào gắn bó với
tác giả thời chiến tranh ?

H:Biện pháp nghệ thuật nào được
tác giả sử dụng trong khổ thơ thứ
nhất?
Vầng trăng trong quá khứ ấy còn
mang một vẻ đẹp như thế nào ?
H:Từ ngỡ cho chúng ta thấy điều
gì?
H: Biện pháp nghệ thuật nào được
sử dụng trong khổ thơ thứ hai ?
H:Qua hai khổ thơ đầu vầng trăng
biểu tượng cho điều gì?
-JN&54bThời gian,dòng
cảm nghĩ trữ tình của nhà
thơ men theo dòng tự sự.
-Tự sự trữ tình.
………………………….
-Hs thảo luận theo từng
vấn đề.
- 5c: Sống: với đồng
với sông
với bể
=>chan hòa gắn bó với
thiên nhiên.
-523&4JH&5: ở r=ng
=>gian khổ,ác liệt,trăng là
minh chứng người bạn tri
âm tri kỉ,là đồng chí đồng
đội,cùng chia sẻ những vui
buồn trong chiến trận.
=> Điệp từ với,phép nhân

hóa,liệt kê thể hiện sự gắn
bó với vầng trăng tri kỉ.
-Trần trụi với thiên nhiên.
-Hồn nhiên như cây cỏ.
->Mộc mạc,hoang sơ,con
người cũng vô tư ,hồn
nhiên , trong sáng.
-&)d chẳng,không,chắc
chắn…không bao giờ quên
được vầng trăng tình nghĩa
-> Nghệ thuật so sánh thể
hiện sự chan hòa=>Trăng
và người lính có sự đồng
cảm sẻ chia : 4N&5&)5eH
bền vững mãi mãi.
- Cá nhân phát biểu.
- Trăng biểu tượng cho quá
khứ gian khổ hào hùng,là
nghĩa tình của nhân dân đã
nhường cơm sẻ áo,là tình
……………………………
1- I&)4J%&)4JE&)f*;
Z56-
- Vầng trăng gắn bó thân
thiết với người từ lúc nhỏ
đến lúc trưởng thành,cả hạnh
phúc và gian lao.
-Phép nhân hóa,so sánh
khiến trăng trở thành người
bạn tri âm tri kỉ.

=>Vầng trăng trở thành biểu
tượng của quá khứ nghĩa
tình.
3
M75*+V&+Nếu trong quá khứ
trăng là người bạn tri âm tri kỉ
tưởng sẽ không bao giờ quên được
thì hiện tại con người đối xử như
thế nào với trăng chúng ta cùng tìm
hiểu qua phần 2 để biết được điều
đó.
……………………………………
M4JN&57523*5H2Z5g45P423W
45hE7`&)5N&5(&5-
-Gv yêu cầu hs đọc 2 khổ tiếp theo
và cho biết:
H:Từ khi về thành phố ,con người
đã đối xử như thế nào với vầng
trăng? Từ ngữ nào thể hiện rõ nhất
điều đó?
H:Nguyên nhân nào dẫn đến sự
thay đổi đó?
-MaEa;&5MI&)4J%&)4JE&)f*;
Z56MR252i&4F2j5H25N&5(&5<k2
^lWm
H: Biện pháp nghệ thuật nào được
sử dụng khi con người coi trăng
như người dưng qua đường?
_M'N&5
Trăng vẫn thủy chung tình nghĩa

,vẫn đi qua ngõ thăm hỏi nhưng
con người đã quên trăng ,coi
thường dửng dưng với trăng. Có
thể nói khi hoàn cnh sống thay
đổi: Người ta dễ dàng lãng quên
quá khứ,quên đi những ngày tháng
đồng đội keo sơn,là vẻ đẹp
của đất nước bình dị,thiên
nhiên vĩnh hằng.
…………………………
-Đọc 2 khổ tt.
- Hoàn cảnh: hiện tại hòa
bình
- Con người quên trăng
- 5;2<=:vô tình đến mức
tàn nhẫn.(trăng như người
dưng qua đường).
_Môi trường sống có nhiều
tiện nghi hiện đại(đènđiện,
cửa gương).
-Vì không gian khác
biệt(làng quê-rừng núi-
thành phố)
-Thời gian cách biệt(tuổi
thơ-chiến tranh-hoà bình)
-Điều kiện sống cách biệt
ở đô thị (khép kín,chật
hẹp,phương tiện hiện đại)
- Biện pháp so sánh.
…………………………

8- I&)4J%&)4JE&)52i&
4F2-
- Hiện tại hoàn cảnh sống
thay đổi, trăng bị con người
lãng quên.
- Phép so sánh thể hiện thái
độ vô tình đến mức tàn nhẫn.
4
gian khổ,ác liệt,quên đi tình cm
chân thành cao đẹp.Điều đó đã phá
vỡ tình bạn (hàm chứa tình cm
chua xót bất ngờ).
H:Trong diễn biến thời gian-sự việc
bất thường tình huống nào là bước
ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc thể
hiện chủ đề tác phẩm.
H: Những từ ngữ nào chỉ hành động
,trạng thái của con người?
H:Em hãy nhận xét về cách sử dụng
từ ngữ:thình lình,vội,đột ngột Đó
là những từ loại gì? Tác dụng của
cách dùng những từ ngữ đó?
Gv chuyển y :Tình huống hội ngộ
đó đã khiến cho con người bộc lộ
cảm xúc và suy ngẫm.
……………………………………
M4JN&57523*8Z5g45P7*k2MO
5N&5(&5-T2&5a<T75H245n
7*k2-
: tại sao tác giả không viết ngửa

mặt lên nhìn trăng mà là ngửa
mặt lên nhìn mặt ?
Gv ging:Tư thế: ngửa mặt-nhìn
mặt là nhìn nhận lại chính mình
với tâm trạng:xúc động , thổn thức
đến xót xa.
H: Như thế nào gọi là rưng rưng?
H: Như là đồng là bể.Như là sông
là rừng là hướng tới kỉ niệm nào
của con người?
H: Em có nhận xét gì về nhịp điệu
của khổ thơ này?
H:Đối diện với trăng ,con người
cảm nhận ra được điều gì?
o ( 2 phút)
- Thình lình đèn điện tắt :
Phòng tối –vội mở cửa đột
ngột vầng trăng tròn.
- Thình lình,vội, bật, tung
bật”, “tung”: Sự khó chịu
và hành động khẩn trương,
hối hả để tìm nguồn sáng.
- Đột ngột”: Tự nhiên, bất
ngờ, ngỡ ngàng.
………………………….
+ mặt nhìn mặt: con người
đối diện với vầng trăng
(đối diện với quá khứ
nghĩa tình từ thời thơ ấu
đến lúc trưởng thành-chiến

tranh)-> tư thế tập trung
cao độ.
+ rưng rưng: xúc động,
xao xuyến, gợi nhớ, gợi
thương .
+ đồng, bể,sông,rừng:
quá khứ, kỉ niệm đã từng
gắn bó với mình=>kỉ niệm
quá khứ.
-nhịp thơ nhanh
-Con người đã nhận ra sự
vô tình của mình.
HSTL nhóm trong 2 phút.
-Con người khó chịu,bức
bối khi mất điện nên hành
động hối hả khẩn trương tìm
nguồn sáng.
-Sự xuất hiện đột ngột của
trăng gợi bao kỉ niệm nghĩa
tình.
……………………………
:-(Upq7 MOa*+&)SU
7GH4;7)2(-
-Tâm trạng của nhân vật trữ
tình xúc động , thổn thức đến
xót xa.
-Nghệ thuật so sánh,hình ảnh
lặp lại nhấn mạnh ,khắc sâu
quá khứ.
=> Nhịp thơ nhanh hối hả

đánh thức kỉ niệm ,đánh thức
tình người.
5
H: Phân tích nghĩa và chiều sâu
tư tưởng của vầng trăng trong khổ
thơ cuối.
H:Hai hình ảnh trăng cứ tròn vành
vạnh và im phăng phắc có nghĩa
gì?

Rất nhân hậu
,chân thành
im
phăng
phắc
r4&)52sU
Z5t7&5t7&5n-
H:Phân tích cái giật mình của nhà
thơ khi nhìn trăng?
Gv bình:Cái giật mình là cm giác
phn xạ tâm lí có thật của một
người biết suy nghĩ,chợt nhận ra sự
vô tình,bạc bẽo,sự nông nổi trong
cách sống của mình.Thiên nhiên
thật nghiêm khắc,lạnh lùng nhưng
cũng thật ân tình,độ lượng bao
dung,vầng trăng và thiên nhiên
luôn trường tồn bất diệt.
Liên hệ thực tế giáo dục:
Từ y nghĩa của bài thơ ,ngày nay

được sống trong thời hòa bình mỗi
chúng ta phải biết phát huy tốt dạo
lí uống nước nhớ nguồn là hs các
em phải cố gắng học tập tốt để sau
này xây dựng đất nước. Cụ thể
ngày TBLS 27/7 , gần đến ngày 20-
11 các em cố gắng thi đua phấn đấu
đạt nhiều hoa điểm 10 dâng tặng
thầy cô để tỏ lòng biết ơn thầy cô
đã dạy dỗ chúng ta.
- Đại diện nhóm 1,2 trình
bày.
-Nhóm 3,4 nhận xét.
+ tròn vành vạnh: vẫn đẹp,
vẹn nguyên, thủy
chung,không thay đổi,kể
chi người vô tình, trăng
tượng trưng cho sự nhân
hậu,bao dung của thiên
nhiên,của cuộc đời, con
người,nhân dân,đất nước.
+Trăng: im phăng phắc:
không vui,nghiêm khắc
nhắc nhở,là sự trách móc
trong im lặng,là sự tự vấn
lương tâm dẫn đến cái giật
mình ở câu cuối.
+ người vô tình: quên,
không nhớ.
- T/g “giật mình”: Tự nhắc

nhở mình, ăn năn, hối hận
Thể hiện sự hối hận,tỉnh
ngộ.
-Lắng nghe.
-Vầng trăng trong quá khứ
biểu tượng cho sự nguyên
vẹn tròn đầy.
-Trăng im lặng, nghiêm
khắc,nhắc nhở, trắch móc.

- Con người giật mình vì ăn
năn day dứt,hối hận.
6
EF4<=&):-
-Hướng dẫn hs tìm hiểu giá trị nội
dung và nghệ thuật của bài thơ.
Qâu tìm hiểu em thấy bài thơ nhắc
nhở chúng ta điều gì?
H:Qua tìm hiểu em hãy nêu giá trị
nội dung của bài thơ?
C/x của tác giả trong bài thơ này
là gì?
H: Em có nhận xét gì về kết cấu,
giọng điệu bài thơ,các biện pháp
nghệ thuật?
Gv:Ánh trăng là biểu tượng của quá
khứ nghĩa tình.Đây không phải là
chuyện riêng của nhà thơ mà cả một
thế hệ đã gắn bó với chiến tranh,
sống với nhân dân tình nghĩa,giờ

được sống trong hòa bình, hình ảnh
vầng trăng trong thơ có nhiều tầng
y nghĩa:trăng là vẻ đẹp của thiên
nhiên,tự nhiên,là người bạn gắn bó
với con người,là biểu tượng cho
quá khứ nghĩa tình,cho vẻ đẹp của
đời sống tự nhiên,vĩnh hằng.
.Chính vì thế mà có nhạc sĩ đã
viết:Sống trong đời sống cần có
một tấm lòng.Để làm gì em biết
không? Đó là tấm lòng tri ân tri
kỉ,nhớ về cội nguồn nhớ về quá
khứ gian lao tình nghĩa.
-Vầng trăng là biểu tượng
cho quá khứ nghĩa tình
(gia đình,quê hương, đất
nước).
-Nêu những nét nghệ thuật
đặc sắc.
-g&)Z34-
1-=2L*&)bài thơ là lời
nhắc nhở nguời đọc ân nghĩa
thủy chung cùng quá khứ.
Thái độ sống “uống nước
nhớ nguồn”đã trở thành
truyền thống tốt đẹp của dân
tộc Việt Nam ta.
8-)5i45*l4bài thơ có sự
kết hợp hài hoà,tự nhiên giữa
tự sự và trữ tình.

-Giọng điệu tâm tình sâu
lắng,suy tư , thể thơ 5
chữ.Nhịp thơ trôi chảy,kết
cấu, giọng điệu có sức
truyền cảm sâu sắc cho tác
phẩm.
u52&5R\)Z-
-G&)7k_Lv&LK-
- Gv củng cố nội dung,nghệ thuật của bài thơ và đưa ra bản đồ tư duy.
-Về nhà học bài thơ,thuộc ghi nhớ.
-Chuẩn bị bài mới: Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận.
7
8
9
10
11