Giáo trình lắp đặt điện

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 1


A. MỤC TIÊU CỦA BÀI
Học xong bài này học sinh – sinh viên có khả năng:
- Biết được các phương pháp nối dây dẫn, kỹ thuật bấm đầu cốt, làm khoen.
- Thực hiện tốt các mối nối dây dẫn đảm bảo về kỹ thuật và an toàn.
- Thực hiện cách bấm đầu cốt đúng kỹ thuật, bền tốt.

B. DỤNG CỤ VÀ THIẾT BỊ THỰC HÀNH

STT

TÊN DỤNG CỤ - VẬT TƯ ĐƠN VỊ SỐ LƯỢNG GHI CHÚ
1 Kìm cắt Cây 1
2 Kìm răng Cây 1
3 Kìm mỏ nhọn Cây 1
4 Kìm tuốt dây Cây 1
5 Dao Cái 1
6 Búa nhựa Cái 1
7 Dây 12/10 Mét 0,6
8 Dây 20/10 Mét 0,6
9 Dây 30/10 Mét 0,4
10 Dây CV 2,5mm
2
Mét 0,6
11 Đầu cốt 2,5mm
2
Cái 5
12 Băng keo cách điện Cuộn 1

C. NỘI DUNG THỰC HÀNH
I. NỐI DÂY ĐƠN
1 - Các yêu cầu cơ bản
Các yêu cầu đánh giá chất lượng mối nối bao gồm: yêu cầu kỹ thuật và yêu cầu mỹ
thuật.
a) Yêu cầu kỹ thuật: 3 yêu cầu
- Điện trở tiếp xúc: điện trở tại mối nối

1,2 điện trở của đoạn dây nguyên cùng chất liệu
và kích thước.
- Độ bền cơ : độ bền chịu kéo đứt tại mối nối

0,8 độ bền chịu kéo của đoạn dây nguyên
cùng chất liệu và kích thước.
- Độ bền cách điện: đối với dây có bọc cách điện, sau khi nối xong ta cần trang bị lại lớp
cách điện mới có độ bền cách điện tương đương.
b) Yêu cầu mỹ thuật: mối nối được thực hiện gọn gàng, không thô vụng.


KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 2
2 - Các mối nối dây đơn cơ bản
a) Nối thẳng: có 04 kiểu


 Đối với dây nhỏ d

12/10
- Bước 1: tuốt cách điện 2 đầu dây dẫn

- Bước 2: bẻ 2 dây 1 góc
0
90 lồng chéo
vào nhau.
- Bước 3: dùng 2 kìm răng, 1 kẹp 1 xoắn
vào nhau (xoắn từ 8 – 10 vòng)
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và quấn lại
cách điện.













Hình 1.1 Nối thẳng dây đơn nhỏ


 Đối với dây trung d

25/10
- Bước 1: tuốt cách điện 2 đầu dây dẫn
- Bước 2: bẻ 2 dây 1 góc
0

90 lồng chéo
vào nhau.
- Bước 3: dùng 2 kìm răng, 1 kẹp 1 xoắn
vào nhau (xoắn từ 5 - 6 vòng)
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối, quấn lại
cách điện.




Hình 1.2 Nối thẳng dây đơn trung


 Đối với dây to d

25/10
- Bước 1: tuốt cách điện 2 đầu dây dẫn
- Bước 2: bẻ 2 dây 1 góc
0
90 lồng chéo
vào nhau.
- Bước 3: dùng dây cột phụ, quấn từ 10
vòng trở lên.
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối. Dùng dây
cột phụ, quấn từ 10 vòng trở lên

Hình 1.3 Nối thẳng dây đơn lớn


KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 3
 Đối dây có đường kính khác nhau
- Bước 1: tuốt cách điện 2 đầu dây dẫn
- Bước 2: bẻ dây tiết diện lớn 1 góc
0
90 .
- Bước 3: quấn chặt dây nhỏ lên dây lớn
(quấn từ dùng 8 -10 vòng) bẻ gập dây
lớn để kềm chặt lại, đồng thời tránh
cạnh sắc bén làm thủng cách điện.
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và quấn
cách điện.




Hình 1.5 Nối thẳng 2 dây đơn khác cỡ

b) Nối rẽ: có 2 kiểu
 Nối rẽ thường:
- Bước 1: tuốt dây dẫn chính và dây
nối rẽ
- Bước 2: uốn gập lỗi dây rẽ, quấn
lên dây chính từ 8 vòng trở lên.

- Bước 3: kiểm tra lại mối nối và
quấn cách điện.



Hình 1.6 Nối rẽ thường

 Nối rẽ có khóa:
- Bước 1: tuốt dây dẫn chính và dây
nối rẽ
- Bước 2: uốn gập lỗi dây rẽ tạo thành
một khóa, quấn lên dây chính từ 8
vòng trở lên.
- Bước 3: kiểm tra lại mối nối và quấn
cách điện.





Hình 1.7 Nối rẽ có khóa


KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 4
3 - Cách làm khoen dây
Đối với dây đơn cứng khi cần nối các dây dẫn
vào các tiếp điểm thiết bị điện, nối vào công
tắc, cầu chì . . . ta phải làm khoan dây dẫn.
Chú ý khoen nối phải đặt đúng chiều nối, vì

khi siết chặt các đai ốc hoặt vít thì dây dẫn sẽ
ôm chặt vào thân bulon.


Hình 1.8 Làm khoen dây

II. NỐI DÂY CÁP
1 - Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng mối nối dây dẫn bao gồm: Tiêu chuẩn kỹ thuật
và tiêu chuẩn mỹ thuật được xét tương đương như ở phần thực hành nối dây đơn.
2 – Các mối nối dây cáp cơ bản
a) Nối thẳng: có 2 kiểu

 Quấn đồng thời
- Bước 1: tuốt cách điện và làm
sạch lõi dây cần nối.
- Bước 2: xả và vuốt thẳng các
đầu dây.
- Bước 3: lồng hai đầu dây lại và
vặn xoắn chặt bằng kìm răng.
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và
quấn cách điện.


Hình 2.1 Nối thẳng quấn đồng thời

 Quấn từng sợi
- Bước 1: tuốt cách điện và làm
sạch lõi dây cần nối.
- Bước 2: xả và vuốt thẳng các
đầu dây, rồi chắp hai đầu dây

cáp đan chéo vào nhau.
- Bước 3: quấn từng sợi của dây
cáp này cuốn chặt vào chung
quanh thân dây cáp kia và ngược
lại, cho đến khi các sợi dây được
quấn hết (cần quấn mỗi sợi lớn
hơn 3 vòng)
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và
quấn cách điện.









Hình 2.2 Nối thẳng quấn từng sợi

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 5
b) Nối rẽ: có 2 kiểu

 Quấn ôm ngoài
- Bước 1: tuốt cách điện và làm sạch
lõi dây cần nối.
- Bước 2: xả và vuốt thẳng các đầu dây,
tách đầu dây ra hai phần và đặt ôm
vào dây chính.

- Bước 3: quấn đồng thời hai phần của
dây cáp rẽ cuốn chặt vào chung quanh
thân dây chính cho đến khi hết (cần
quấn mỗi bên lớn hơn 5 vòng)
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và quấn
cách điện.


Hình 2.3 Nối rẽ quấn ôm ngoài

 Quấn luồn trong
- Bước 1: tuốt cách điện và làm sạch
lõi dây cần nối.
- Bước 2: tách dây chính ra hai phần
rồi vuốt thẳng dây rẻ cho vào giữa.
- Bước 3: quấn các sợi dây rẻ nhánh
vào hai bên dây chính theo chiều
ngược nhau cho đến hết (cần quấn
mỗi bên lớn hơn 5 vòng)
- Bước 4: kiểm tra lại mối nối và quấn
cách điện.


Hình 2.4 Nối rẽ quấn luồn trong

3 – Nối dây với phụ kiện nối
Ngày nay do yêu cầu cải tiến kỹ thuật trong trang bị đường dây, tiết kiệm các thao tác
nối dây trong những trường hợp không yêu cầu về lực căng tác dụng lên mối nối như
hộp dây trong lắp điện điện dân dụng hoặc điểm nhánh rẽ trên đường dây hạ người ta nối
với các phụ kiện như đôminô, ốc siết cáp, được dùng để nối dây đơn cứng, dây đơn mềm

và dây cáp.
a) Nối dây với phụ kiện nối đôminô
Đômino được sử dụng để nối dây ở những nơi không yêu cầu lực căng, khi sử dụng
đômino để nối dây mối nối được đặt trong hộp nối. Cách nối phụ thuộc vào tiết diện dây
mà chọn loại đômino cho thích hợp, trước khi thực mối nối cần phải dùng kìm tuốt cách
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 6
điện dây dẫn rồi dùng tuốt nơ vít xả hai ốc trong đômino, đưa hai đầu dây đã tuốt cách
điện vào hai đầu đômino vít chặt lại. Chú ý phần tuốt cách điện không để thừa ra hai bên
để đảm bảo an toàn.


Hình 2.5 a Đômino nối dây Hình 2.5 b Nối dây bằng đômino
b) Nối dây với phụ kiện chụp nối
Tương tự như đômino chụp nối được sử dụng để nối dây ở những nơi không cần lực
căng, khi thực hiện nối dây bằng chụp nối cần tuốt cách điện các đầu dây sau đó chập
các đầu dây lại dùng kìm vặn xoắn vài vòng rồi đưa vào chụp dùng kìm ép chặt lại.


Hình 2.6 Nối dây bằng chụp nối
c) Nối dây với phụ kiện nối ốc siết cáp
Khi dây dẫn là dây cáp yêu về tiếp xúc và lực căng lớn nên sử dụng ốc siết cáp để nối
dây dẫn, ốc siết cáp thực hiện nối thẳng và nối rẽ.



Hình 2.7a Ốc siết cáp Hình 2.7 b Nối thẳng Hình 2.7c nối rẽ
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 7
- Mối nối thẳng: khi nối thẳng nên sử dụng tối thiểu hai ốc siết cáp, dùng dao cắt tách

lớp cách điện của hai đoạn dây, dùng chìa khóa vặn xả hai ốc siết cáp sau đó đưa hai
đầu dây đã được tuốt điện vào và siết chặt lại, không để phần dây nối thừa ra hai bên
sau đó quấn lại cách điện của mối nối.
- Mối nối rẻ: khi thực hiên mối nối rẻ chỉ sử dụng một ốc siết là đủ, tuốt cách điện
điểm cần nối sau đó xả ốc siết cáp và đưa đầu dây nối rẻ vào thân dây chính rồi siết
chặt lại, bẻ cong đoạn dây rẻ và quấn cách điện mối nối.

4 - Kỹ thuật bấm đầu cốt
Đầu cốt được dùng để đấu nối từ dây dẫn điện vào các thiết bị như Áptômát, contacto ở
tủ động lực và các tiếp điểm rơle, nút nhấn … ở tủ điều khiển.
- Đối với cáp động lực có tiết diện lớn khi bấm đầu cốt để đấu vào tiếp chính của
áptômát hay contacto nên lựa chọn đầu cốt phù hợp với tiết diện dây dẫn.
Tuốt cách điện đầu dây dẫn cần bấm đầu cốt


Hình 2.8 Đầu cốt động lực Hình 2.9 Cáp động lực
Dùng máy bấm đầu cốt thủy lực để bấm ép.



Hình 2.10 Máy bấm đầu cốt thủy lực

- Đối với dây điều khiển thì dùng đầu cốt loại nhỏ, có hai loại là đầu cốt khoen và đầu
cốt chữ Y, khi thực hiện bấm đầu cốt cho đầu dây điều khiển tùy theo yêu cầu mà chọn
loại đầu cốt thích hợp, dùng kìm tuốt đầu dây và đưa đầu dây đã tuốt vào đầu cốt dùng
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 8
kìm bấm đầu cốt tay bấm chặt lại. Chú ý không để không để phần dây tuốt cách điện
thừa ra ngoài.

Hình 2.11 Đầu cốt khoen, chữ Y Hình 2.12 Cách bấm cốt
5- Kỹ thuật quấn cách điện
Sau khi thực hiện xong mối nối phải bọc cách điện mối nối để dây dẫn có hình dạng
cũ và đảm bảo an toàn điện. Phương pháp cách điện thông thường là quấn băng keo cách
điện.



Hình 2.13 Băng keo cách điện Hình 2.14 Cách quấn băng keo
Cách quấn băng keo cách điện phụ thuộc vào mối nối và thường phải quấn từ 2 lớp
trở lên. Bắt đầu quấn từ trái sang phải, lớp tong cần quấn phần lõi nối, lớp ngoài quấn chồng
lên một phần ba chiều rộng bước quấn trước, đồng thời luôn lấy tay nắn chỗ vừa quấn để
băng cách điện được dính chặt lại.






Hình 2.14 Quấn băng keo mối nối thẳng





Hình 2.15 Quấn băng keo mối nối rẽ
D. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
I. Tìm hiểu các phương pháp nối dây dẫn, nối dây bằng phụ kiện, kỹ thuật bấm đầu cốt.
II. Thực hiện các mối nối dây đơn theo mẫu, làm khoen

III. Thực hiện các mối nối dây cáp theo mẫu, bấm đầu cốt
IV. Báo cáo thực hành
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 9

TRƯỜNG CĐN VIỆT NAM –
SINGAPORE
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA
HỌ TÊN: …………………………………
LỚP:………………………………………
NHÓM TH:……………………………….

PHIẾU BÁO CÁO THỰC HÀNH
BÀI 1 NỐI DÂY DẨN VÀ CÁP DẪN
I. NỐI DÂY ĐƠN
1- Nối thẳng
a) Dây nhỏ d

12/10




b) Dây trung d

25/10

c) Dây to d

25/10




2- Nối rẽ
a) Nối rẽ thường




b) Nối rẽ có khóa




3- Làm khoen dây

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 10



II. NỐI DÂY CÁP
1- Nối thẳng
a) Quấn đồng thời

b) Quấn từng sợi




2- Nối rẽ
a) Quấn ôm ngoài




b) Quấn luồn trong




3- Bấm đầu cốt dây









KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 11

A. MỤC TIÊU CỦA BÀI
Học xong bài này học sinh có khả năng:
- Phân tích các các sơ đồ lắp đặt công tơ điện 1 pha, 3 pha. Hiểu các thông số trên công
tơ, các bước thực hiện khi lắp đặt công tơ điện 1 pha, 3 pha
- Lắp đặt được công tơ 1pha, 3 pha an toàn, đúng kỹ thuật.

B. DỤNG CỤ VÀ THIẾT BỊ THỰC HÀNH

STT

TÊN DỤNG CỤ - VẬT TƯ ĐƠN VỊ SỐ LƯỢNG GHI CHÚ
1 Kìm cắt Cây 1
2 Kìm răng Cây 1
3 Kìm mỏ nhọn Cây 1
4 Kìm tuốt dây Cây 1
5 Dao Cái 1
6 Máy khoan điện Cái 1
7 Búa sắt Cái 1
8 Công tơ điện 1 pha Cái 1
9 Công tơ điện 3 pha Cái 1
10 Dây CV 2,5mm
2
Mét 4
11 Tấp lô điện 25x30 cm Cái 2
12 Băng keo cách điện Cuộn 1
13 CB 1 pha Cái 1
14 CB 3 pha Cái 1
15 Vít bắt gỗ 4x3 Con 15

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 12
C. NỘI DUNG THỰC HÀNH
I . KỸ THUẬT LẮP CÔNG TƠ ĐIỆN 1 PHA
1 – Quy trình lắp đặt
a) Lựa chọn thiết bị
Quy trình Hướng dẫn thực hiện
Bước 1: Xác định thông số.






Hình 2.11 Công tơ điện 1 pha

- Điện áp định mức của công tơ điện. Đây
là giá trị bắt buộc tuân thủ ( thường là
220V)

- Dòng điện định mức và dòng điện cho
phép quá tải của công tơ. Dòng điện tối đa
bắt buộc phải tuân thủ, nếu không sẽ làm
hư hỏng công tơ điện. Dòng điện định mức
ảnh hưởng đến độ chính xác khi đo điện
năng (kWh). Có các loại 5(20)A, 10(40)A,
20(80)A
- Tần số định mức của công tơ điện, bắt
buộc tuân thủ ( thường là 50Hz)
- Số vòng quay của đĩa nhôm để đạt
1kWh. Có các loại: 225 rev/kWh, 450
rev/kWh,900rev/kWh
- Cấp chính xác của công tơ điện, có thể là
CL1 (cấp 1, tức sai số 1%) hoặc CL2 (cấp
2, tức sai số 2%)

Bước 2: Chọn công tơ điện có thông số
định mức phù hợp (với lưới điện và tải)


Khi lựa chọn công tơ điện cần chú ý các
thông số sau:
- Loại công tơ.
- Hình dáng công tơ (tròn hay vuông)
- Cấp chính xác.
- Điện áp định mức.
- Tần số định mức.
- Dòng điện định mức và dòng điện quá
tải.
- Loại gối đở dưới( chân kính hoặc từ)

- Loại bộ số ( thường hoặc 1 hướng)
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 13

c) Kỹ thuật lắp đặt công tơ 1 pha

Bước 1: Yêu cầu khi lắp đặt
- Khi vận chuyển tránh rung xốc, va đập
mạnh.
- Bảo quản, lắp đặt ở nơi khô ráo, tránh bụi,
hơi hoá chất ăn mòn kim loại, nơi có chất
dể cháy nổ, nơi sinh nhiệt hay chấn động
mạnh.
- Khi lắp công tơ điện phải ở vị trí thẳng
đứng, góc lệch ở các phía phải không quá
3
0
.
- Yêu cầu chọn đúng tiết diện dây dẫn, các
đầu dây cáp nhiều sợi cần xoắn chặt và mạ
thiếc. Các đầu dây phải bắt chặt với đầu cốt
công tơ điện để giảm điên trở tiếp xúc.


Hình 2.12 Cấu tạo công tơ 1 pha
1. Ổ đấu dây.Đế
2. Nam châm hảm.
3. Khung.
4. Phần tử diện áp.
5. Gối đở trên.

6. Bộ số.
7. Rotor.
8. Cơ cấu chống quay ngược.
9. Gối đở dưới.
10. Phần tử dòng điện.
11. Mặt số.
12. Nắp.
13. Nắp che ổ đấu dây.
A1. Hiệu chỉnh tới đầy tải(100%)
A2. Hiệu chỉnh khi tải thấp(5% đến 10%)
A2. Hiệu chỉnh tải cảm ứng cos


- Loại nắp ( thuỷ tinh hoặc nhựa PC trong
suốt; hoặc nhựa Bakelit có cửa sổ bằng
kính)
- Loại nắp che ổ đấu dây (dài hoặc ngắn).
- Cách đấu dây( bình thường hoặc đối
xứng, gián tiếp).
- Cầu nối điện áp(trong hoặc ngoài nắp)

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 14
Bước 2: Lắp đặt công tơ 1 pha

Hình 2.13 Đế công tơ 1 pha

Hình 2.14 Lắp công tơ 1 pha vào đế

Hình 2.15 Lắp nắp che công tơ điện 1 pha

- Chọn vị trí lắp công tơ phù hợp với yêu
cầu kỹ thuật.
- Thực hiện lấy dấu, bắt chặt đế công tơ lên
bảng gỗ




- Thực hiện đo góc nghiên (dùng level), lấy
dấu, lắp công tơ vào đế.





- Thực hiện lắp nắp che công tơ

Bước 3: Đấu nối dây cho công tơ 1 pha

Hình 2.16 Sơ đồ đấu dây thường
- Xem sơ đồ đấu nối phía dưới nắp che ổ
dây.
Tuỳ thuộc vào sơ đồ đấu nối ta đấu dây pha
và dây trung tính của nguồn vào cọc 1,3
(đối với sơ đồ đấu dây bình thường) hoặc
1,2 (đối với sơ đồ đấu dây đối xứng).

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 15

Hình 2.17 Sơ đồ đấu dây đố xứng

- Lấy điện ra 2 dây ở đầu cọc 2,4 (đối với
sơ đồ đấu dây bình thường) hoặc 3,4 (đối
với sơ đồ đấu dây đối xứng) và mắc vào
bóng đèn 100W/220V.


Bước 4: Kiểm tra vận hành
- Với số liệu cho trên tải(bóng đèn
100W/220V) thì công suất tiêu thụ trong 1
phút sẽ là: W=P.t=100W*1 phút =
0,1KW*1/60 giờ = 1/600 Kwh.
- Đóng điện cho đèn vận hành trong 1 phút,
đọc thông số có được trên công tơ và so
sánh với giá trị tính toán. Tuỳ theo nhanh
hay chậm mà ta hiệu chỉnh công tơ cho phù
hợp.

2 – Mô tả kỹ thuật
 Cho một công tơ điện một pha có điện áp định mức 220V/ 20A, tần số 50Hz.
 Một CB 1 pha 2 cực 20A được đặt ở ngõ ra của công tơ điện 1 pha.
 Một hộp chứa công tơ 1 pha có nắp đậy che chắn mặt số công tơ.
3 – Yêu câu kỹ thuật
 Dưạ đế lắp đặt hãy bố trí công tơ và CB cho hợp lý.
 Thực hiện đấu nối dây theo sơ đồ đấu dât loại thường.
 Lắp đặt công tơ 1 pha lên bảng gỗ.
4 – Quy trình thực hiện bài thực hành
a. Khảo sát thiết bị

b. Bố trí công tơ và CB vào đế
c. Thực hiện đo, cắt dây vào thiết bị/
d. Cố định công tơ lên bảng gỗ.
e. Kiểm tr mạch điện, đòng điện vận hành.
f. Viết báo cáo thực hành theo tổ hoặc nhóm.



KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 16
II . KỸ THUẬT LẮP CÔNG TƠ ĐIỆN 3 PHA
1 – Quy trình lắp đặt
a) Lựa chọn thiết bị
Quy trình Hướng dẫn thực hiện
Bước 1: Xác định thông số.



Hình 2.21 Công tơ điện 3pha
- Xác định thông số định mức của lưới điện
và thông số định mức của tải cần đo thông
số điện năng. (điện áp định mức, dòng điện
định mức…)

Bước 2: Chọn công tơ điện có thông số
định mức phù hợp (với lưới điện và tải)



Hình 2.22 Cấu tạo công tơ 1 pha

14. Ổ đấu dây.Đế
15. Nam châm hảm.
16. Khung.
17. Phần tử diện áp.
18. Gối đở trên.
19. Bộ số.
20. Rotor.
21. Cơ cấu chống quay ngược.
22. Gối đở dưới.
23. Phần tử dòng điện.
24. Mặt số.
25. Nắp.
26. Nắp che ổ đấu dây.
- Chọn công tơ điện có thông số định mức
phù hợp (với lưới điện và tải)
- Khi lựa chọn công tơ điện cần chú ý các
thông số sau:
Loại công tơ.
Hình dáng công tơ (tròn hay vuông)
Cấp chính xác.
Điện áp định mức.
Tần số định mức.
Dòng điện định mức và dòng điện quá
tải.
Loại gối đở dưới( chân kính hoặc từ)
Loại bộ số ( thường hoặc 1 hướng)
Loại nắp ( thuỷ tinh hoặc nhựa PC trong
suốt; hoặc nhựa Bakelit có cửa sổ
bằng kính)
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN

Trang 17

d) Kỹ thuật lắp đặt công tơ 3 pha

Bước 1: Yêu cầu khi lắp đặt
- Khi vận chuyển tránh rung xốc, va đập
mạnh.
- Bảo quản, lắp đặt ở nơi khô ráo, tránh bụi,
hơi hoá chất ăn mòn kim loại, nơi có chất
dể cháy nổ, nơi sinh nhiệt hay chấn động
mạnh.
- Khi lắp công tơ điện phải ở vị trí thẳng
đứng, góc lệch ở các phía phải không quá
3
0
.
- Yêu cầu chọn đúng tiết diện dây dẫn, các
đầu dây cáp nhiều sợi cần xoắn chặt và mạ
thiếc. Các đầu dây phải bắt chặt với đầu cốt
công tơ điện để giảm điên trở tiếp xúc.

Bước 2: Lắp đặt công tơ 3 pha

- Chọn vị trí lắp công tơ phù hợp với yêu
cầu kỹ thuật.
- Thực hiện đo góc nghiên (dùng level), lấy
dấu, bắt chặt công tơ.
Bước 3: Đấu nối dây cho công tơ 3 pha

Hình 2.23 Sơ đồ 3 pha 4 dây hữu công

đấu dây trực tiếp
- Xem sơ đồ đấu nối phía dưới nắp che ổ
dây.
- Tuỳ thuộc vào sơ đồ đấu nối ta đấu các
dây pha và dây trung tính của nguồn (chú ý
đấu đúng cực tính và thứ tự pha)


A1. Hiệu chỉnh tới đầy tải(100%)
A2. Hiệu chỉnh khi tải thấp(5% đến 10%)
A2. Hiệu chỉnh tải cảm ứng cos


Loại nắp che ổ đấu dây (dài hoặc ngắn).
Cách đấu dây( trực tiếp hoặc gián tiếp).
Cầu nối điện áp(trong hoặc ngoài nắp)
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 18


Hình 2.24 Sơ đồ 3 pha 4 dây vô công
đấu dây trực tiếp

Lấy điện ra 4 dây (hoặc 3 dây) cấp cho tải 3
pha.

Bước 4: Kiểm tra vận hành

Cấp nguồn vân hành, quan sát thông số ghi
trên công tơ.

2 – Mô tả kỹ thuật
 Cho một công tơ điện ba pha loại 10/20A 220/380 hữu công, tần số 50Hz.
 Một CB 3 pha 3 cực 20A được đặt ở ngõ ra của công tơ điện 3 pha.
 Một hộp tấp lô 25x30 cm để cố định công tơ 3 pha.
3 – Yêu câu kỹ thuật
 Dưạ tấp lô hãy bố trí công tơ và CB cho hợp lý.
 Thực hiện đấu nối dây theo sơ đồ đấu dây hữu trực tiếp.
 Lắp đặt công tơ 3 pha lên bảng gỗ.
4 – Quy trình thực hiện bài thực hành
a. Khảo sát thiết bị
b. Bố trí công tơ và CB vào tấp lô
c. Thực hiện đo, cắt dây vào thiết bị.
d. Cố định công tơ lên bảng gỗ.
e. Kiểm tr mạch điện, đòng điện vận hành.
f. Viết báo cáo thực hành theo tổ hoặc nhóm.
D. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
I. Quan sát cấu tạo, sơ đồ nguyên lý của công tơ điện 1 pha, 3 pha.
II. Thực hành lắp đặt công tơ 1pha, 3 pha lên bảng gỗ.
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 19
III. Thực hành đấu nối mạch điện dùng công tơ 1 pha đo điện năng của bóng đèn có
công suất 100W.
VI. Thực hành đấu nối mạch điện dùng công tơ 3 pha đo điện năng của động cơ 3 pha có
công suất 1HP.
V. Báo cáo thực hành

TRƯỜNG CĐN VIỆT NAM – SINGAPORE
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA
HỌ TÊN: …………………………………
LỚP:………………………………………
NHÓM TH:……………………………….


PHIẾU BÁO CÁO THỰC HÀNH

BÀI 2 KỸ THUẬT LẮP ĐẶT CÔNG TƠ

I. KỸ THUẬT LẮP ĐẶT CÔNG TƠ 1 PHA
1 - Vẽ sơ đồ nguyên lý công tơ điện 1 pha có trong xưởng thực hành lắp đặt điện.






2 - Sơ đồ nguyên lý cấp nguồn cho 1 bóng đèn 100W, điện năng cung cấp cho
đèn được đo thông qua công tơ 1pha. Đèn được điều khiển thông qua công tắc
đơn.

3 - Đóng điện vận hành mạch điện trong 1 phút đọc và ghi các thông số sau:
Chỉ số công tơ trước khi vận hành Chỉ số công tơ sau 1 phút vận hành

4 - Cho biết điện năng trong 1 phút đèn tiêu thụ:

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 20

I. KỸ THUẬT LẮP ĐẶT CÔNG TƠ 3 PHA
1 - Vẽ sơ đồ nguyên lý công tơ điện 3 pha có trong xưởng thực hành lắp đặt điện.











2 - Sơ đồ nguyên lý cấp nguồn cho 1 động cơ 3 pha 1HP, điện năng cung cấp
cho động cơ được đo thông qua công tơ 3 pha. Động cơ được điều khiển thông
qua CB 3 pha.

3 - Đóng điện vận hành mạch điện trong 1 phút đọc và ghi các thông số sau:
Chỉ số công tơ trước khi vận hành Chỉ số công tơ sau 1 phút vận hành

4 - Cho biết điện năng trong 1 phút động cơ tiêu thụ:







KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 21



A. MỤC TIÊU CỦA BÀI
Học xong bài này sinh viên có khả năng:
- Phân tích được cấu trúc đường dây tải điện trên không hạ áp và nơi cần ứng dụng.
- Lắp đặt được đường dây trên không đúng quy phạm, an toàn.
B. DỤNG CỤ VÀ THIẾT BỊ THỰC HÀNH

STT

TÊN DỤNG CỤ - VẬT TƯ ĐƠN VỊ SỐ LƯỢNG GHI CHÚ

1 Kìm cắt Cây 1
2 Kìm răng Cây 1
3 Kìm mỏ nhọn Cây 1
4 Kìm tuốt dây Cây 1
5 Dao Cái 1
6 Máy khoan điện Cái 1
7 Búa sắt Cái 1
8 U sứ + bulon 8x5 Bộ 6
9 Dây CV 2,5mm
2
Mét 8
10 Dây đơn 20/10 Mét 1,5
11 Băng keo cách điện Cuộn 1
12 CB 1 pha Cái 1
13 Tấp lô nhựa 12x18 cm Cái 1
14 Vít bắt gỗ 4x3 Con 15

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 22

C. NỘI DUNG THỰC HÀNH
I. KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐƯỜNG DÂY TRÊN KHÔNG HẠ ÁP
Đường dây trên không hạ áp là lưới điện phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt ở nông thôn và
khu dân cư ở đô thị, tùy theo máy biến áp nguồn mà đường dây trên không có số lượng dây
dẫn khác nhau ở nông thôn máy biến áp nguồn thường là một pha nên lưởi điện có hai dây
khi lắp đặt đường dây trên không sử dụng U sứ còn ở đô thị do nhu cầu sử dụng điện năng
lớn do đó máy biến máy nguồn thường là ba pha bốn dây sử dụng rắc sứ.



Hình 3.1 a – b Đường dây trên không hạ áp

1 – Quy trình lắp đặt
a) Lắp U sứ, rắc sứ

Quy trình Hướng dẫn thực hiện
Bước 1: Lựa chọn U sứ, rắc sứ







Hình 3.11 U sứ cách điện

- Đường dây 1 pha dây đơn chọn 2 U

sứ lắp song song hoặc rắc 2 sứ.
- Đường dây 1 pha dây dulex chọn 1
U sứ.
- Đường dây 3 pha bốn chọn rắc 4 sứ
Bước 2: Lắp u sứ, rắc sứ lên cột, tường - Đường dây 1 pha, 3 pha được đỡ
bằng cột.
- Chọn bulon đúng tiêu chuẩn và phù
hợp với U sứ, rắc sứ.
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 23
- Xác định vị trí lắp đặt U sứ, rắc sứ.
- Cố định U sứ, rắc sứ lên cột điện,
lên tường.
- Dùng cờ lê hay mỏ lếch siết chặt
bulon lại

b)Rải dây

Quy trình Hướng dẫn thực hiện
Bước 1: Đo dây dẫn - Dùng thước dây đo khoảng cách
dây từ cột đầu đến cột cuối.
- Đọc chỉ số trên dây dẫn.
- Rải cuộn dây theo chiều từ trong
ra ngoài, đọc chỉ số cuối, dùng kìm
cắt đoạn dây cân sử dụng.

Bước 2: Căng dây
- Đưa một đầu của đoạn dây vừa cắt
cố định lên U sứ, rắc sứ.
- Đầu dây còn lại xỏ xuyên qua các

bulon của U sứ, rắc sứ. Đến khi
nào kéo hết đoạn dây thì dừng lại.
- Kéo căng đoạn dây bằng kích
căng và cố định đầu cuối của đoạn
dây vào U sứ, rắc sứ.

c) Cố định dây trên sứ

Quy trình Hướng dẫn thực hiện

Bước 1: Lắp sứ vào U, rắc sứ



- Tháo bulon trên U sứ, rắc sứ. Lắp
sứ cách điện đúng vị trí.
- Chú ý không làm cấn dây hư hỏng
cách điện.
Bước 2: Buộc dây vào sứ cách điện - Buộc đơn trên cổ sứ đối dây nhỏ
S

14 mm
2

- Buộc kép trên cổ sứ đối dây nhỏ
S

14 mm
2

KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 24

d) Nối dây

Quy trình Hướng dẫn thực hiện
Bước 1: đấu nối cuối đường dây



Hình 3.12 Đấu nối dây vào lưới điện

Bước 2 : Đấu nối đầu đường dây
- Sau cố định đường dây xong tiến
hành đấu nối dây dẫn vào lưới
điện. Nên tiến hành đấu cuối
đường dây trước.
- Chú ý đấu nối xong cắt thiết bị
đóng cắt trước khi đấu điểm đầu
đường dây.

- Đấu điểm đầu đường vào lưới điện
bằng cách quấn thông thường đối với
dây đơn, bằng thiết nối là ốc siết cáp
hoặc kẹp quai nóng đối dây dẫn là
cáp.

2 – Mô tả kỹ thuật
 Cho một điện dây tải điện một pha hai dây cáp đơn.
 Đường dây được cố định trên U sứ
 Chiều dài đường dây 6m, khoảng cách giữa hai dây dẫn là 15cm, khoảng cách giữa
hai U sứ là 150 cm.
3 – Yêu câu kỹ thuật
 Dưạ mô tả hãy bố trí U sứ cho hợp lý.
 Thực hiện lắp đặt đường lên lên bảng gỗ đúng theo yêu cầu.
 Cố định dây lên sứ đúng kỹ thuật.
4 – Quy trình thực hiện bài thực hành
a. Khảo sát thiết bị
b. Lắp đặt U sứ lên bảng gỗ
c. Thực hiện đo, cắt dây đúng kích thước
d. Cố định công tơ lên U sứ.
e. Đấu nối trên đường dây
f. Kiểm tra mạch điện, đòng điện vận hành.
g. Viết báo cáo thực hành theo tổ hoặc nhóm.
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐIỆN
Trang 25
D. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
I. Quan sát thiết bị
II. Thực hành lắp đặt đường dây 1 pha lên bảng gỗ.
III. Thực hành đấu nối mạch điện cuối đường dây lắp đặt một thiết bị là động cơ điên 1
pha ¼ HP được điều khiển thông qua 1 CB 20A 1 pha

IV. Báo cáo thực hành

TRƯỜNG CĐN VIỆT NAM – SINGAPORE
KHOA ĐIỆN TỰ ĐỘNG HÓA
HỌ TÊN: …………………………………
LỚP:………………………………………
NHÓM TH:……………………………….


PHIẾU BÁO CÁO THỰC HÀNH

BÀI 3 KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐƯỜNG DÂY TRÊN KHÔNG

I. KỸ THUẬT LẮP ĐẶT ĐƯỜNG TRÊN KHÔNG 1 PHA
1 - Vẽ sơ bố trí dựa trên bảng thực hành có trong xưởng thực hành lắp đặt điện.






2 - Sơ đồ nguyên lý cấp nguồn cho 1 động cơ 1pha, được điều khiển thông qua
CB 1 pha 2 cực.

3 - Đóng điện vận hành mạch điện đo các các thông số sau:
Điện áp định mức trên CB 1 pha Dòng điện của động cơ 1 pha