Đánh giá hiệu quả của việc thu gom vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt ở thị xã sơn tây tỉnh hà tây

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

1

LờI NóI đầU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Trong xu thế phát triển nền kinh tế thế giới là hớng tới phát triển
bền vững. Để đạt đợc điêù đó thì phải bảo đảm ba yếu tố Kinh tế X hội
Môi trờng, trong đó yếu tố môi trờng hiện nay đang là vấn đề nóng
bỏng của các quốc gia trên thế giới và Việt Nam cũng vậy. Để đảm bảo
duy trì môi trờng trong sạch thì mỗi chúng ta là một thành viên trong
cộng đồng loài ngời phải có ý thức bảo vệ duy trì không những cho hiện
tại chúng ta mà còn cho thế hệ mai sau. Trong những năm gần đây nền
kinh tế nớc ta có sự chuyển đổi mạnh mẽ, thu nhập của ngời dân đợc
nâng lên, nhu cầu tiêu dùng càng ngày càng cao, do đó khối lợng chất
thải cũng gia tăng theo, đặc biệt ở các thành phố lớn nh: Thành phố Hà
Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Tại các thành phố này, lợng rác thải
trung bình mỗi ngày phát sinh 1,1 kg chất thải/ngời/ngày. Do tính chất
của các loại chất thải cho đến nay lợng chất thải rắn trong cả nớc bình
quân mới thu gom để tập trung xử lý chỉ mới đạt khoảng 60-70% lợng rác
thải tổng lợng rác thải thải ra hàng ngày, có nghĩa là có khoảng 30-40%
lợng rác thải còn tồn đọng trong môi trờng sống của chúng ta. Đây là
nguồn gây ô nhiễm tiềm tàng trong môi trờng, khả năng gây ô nhiễm các
nguồn nớc đất và không khí là rất lớn. Nhiều nơi ở nhiều địa phơng rác
thải rắn đ làm ô nhiễm và suy thoái môi trờng. Không nằm ngoài tình
trạng đó số lợng rác thải thị x Sơn Tây càng ngày càng tăng theo mức đô
thị hoá của nó.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

2

Hiện nay, một vấn đề mà lâu nay cha đợc nhiều ngời quan tâm
giải quyết, đó là công tác quản lý, thu gom và xử lý rác thải rắn vùng ranh
giới giữa đô thị và nông thôn, giữa các x và thôn bản với nhau. Khu vực
ranh giới này đ trở thành bi đổ chất thải rắn chung của khu vực. Có nhiều
nơi môi trờng nớc, môi trờng đất bị ô nhiễm nặng nề đ ảnh hởng tới
hoạt động sản xuất và đời sống của nhân dân. Trớc tình hình đó đòi hỏi
chúng ta phải có phơng pháp tối u để nâng cao ý thức trách nhiệm của
mỗi ngời dân trong công tác bảo vệ môi trờng tại gia đình, cộng đồng
dân c, Do đó, em đ chọn đề tài: Đánh giá hiệu quả của việc thu
gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt ở thị x Sơn Tây, tỉnh Hà
Tây.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài :
Đánh giá hiệu quả của hoạt động thu gom vận chuyển xử lý rác thải
sinh hoạt ở thị x Sơn Tây-Hà Tây.
3. Phơng pháp nghiên cứu:
Phơng pháp chuyên gia
Phơng pháp CBA
Sử dụng kỹ thuật trong thống kê
4. Giới hạn nghiên cứu
Về không gian: Chỉ nghiên cứu việc thu gom, vận chuyển và xử lý
rác thải cuả thị x Sơn Tây, tỉnh Hà Tây
Về thời gian: Nghiên cứu phân tích các biến số xảy ra tại thời điểm
hiện tại và một vài năm trớc. (Từ năm 2002 đến 2005)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

3

Về khoa học: Giới hạn trong những cơ sở lý luận thuộc lĩnh vực kinh
tế học môi trờng và kinh tế chất thải, là phơng pháp đánh giá hiệu
quả đối với vấn đề thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt.

5. Kết cấu nội dung
Chơng I: Đánh giá hiệu quả đối với việc xử lý rác thải sinh hoạt.
Chơng II: Tổng quan về tình hình thu gom xử lý rác thải sinh hoạt
của thị x Sơn Tây.
Chơng III: Đánh giá hiệu quả của hoạt động thu gom, vận chuyển
và xử lý rác thải của thị x Sơn Tây.




Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

4

CHƯƠNG I
ĐáNH GIá HIệU QUả ĐốI VớI VIệC Xử Lý RáC SINH HOạT
I. Khái niệm về rác thải sinh hoạt
Trong quá trình sản xuất và sinh hoạt của con ngời, một bộ phận
vật liệu không có hoặc không còn giá trị sử dụng nữa gọi chung là chất
thải.
Ngời ta phân biệt chất thải từ nguồn gốc tạo ra nó. Đó là chất thải
công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ. Chất thải từ quá trình sinh hoạt của con
ngời gọi là rác thải nhiều trờng hợp chất thải dịch vụ cũng là rác thải.
Khái niệm trên mới nhấn mạnh đến một quá trình sản xuất với một
công nghệ xác định. Khi có thay đổi công nghệ thì lợng thay đổi, hoặc
lợng thải của dây truyền này thành nguyên liệu của dây truyền khác hứa
hẹn tạo ra một chu trình sản xuất khép kín sinh ra rất ít hoặc không có chất
thải cuối cùng; đó chính là nguyện vọng và là mục đích của công nghệ
ngày nay.
Xét về mặt môi trờng ngời ta quan tâm chủ yếu vào nguồn gốc

chất thải gây ra ô nhiễm môi trờng và cách thức gây ra ô nhiễm môi
trờng của chất thải đó. Đặc biệt ngời ta quan tâm đến những chất thải
gây ra hậu quả lâu dài hoặc mất một thời gian dài sau khi thì mới gây ô
nhiễm. Ta gọi tắt là chất gây ô nhiễm.
II. Đặc điểm rác thải sinh hoạt
Rác thải sinh hoạt là một bộ phận của chất thải nói chung nên nó có
đầy đủ các thuộc tính của chất thải.
a. Thuộc tính lý học, hoá học, sinh học
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

5

Chất thải sinh hoạt tồn tại ở mọi dạng vật chất nh rắn lỏng khí ta có
thể xác định nhờ nhiệt phóng xạ, bức xạ. Dù tồn tại dới dạng nào đó thì
tác động gây ô nhiễm của chất thải là do các thuộc tính về lý học, hoá học,
sinh học trong đó thuộc tính hoá học là quan trọng nhất.
b. Thuộc tính tích luỹ dần
Nguyên nhân là do các hoá chất bền vững và sự bảo tồn vật chất nên
một lợng nhỏ vô hại qua thời gian chúng tích luỹ thành lợng đủ làm gây
tác hại nguy hiểm.Ví dụ nh các kim loại nặng Hg, Zn, chúng có thuộc
tính tích luỹ nên ban đầu với một lợng nhỏ ảnh hởng không đáng kể qua
thời gian chúng tích luỹ dần trong cơ thể sống. Dần dần do đặc tính khó
phân huỷ nên nó tích luỹ nhiều lần và đ ảnh hởng rất nhiều đến cơ thể
sống.
c. Thuộc tính sinh lý
Một số chất thải rắn lỏng và khí còn có đặc thù sinh học nên thông
qua các quá trình biến đổi sinh học trong các cơ thể sống hoặc các chất
thải khác mà biến đổi tạo ra các ổ dịch bệnh nhất là ở các vùng có điều
kiện khí hậu nhiệt ẩm thích hợp.
III. Thu gom vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt

1. Thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt:
Lựa chọn các phơng pháp lu giữ thu gom cần phải đợc xem xét
nh điều kiện cơ bản về kinh tế x hội cũng nh vai trò và các mối liên
quan mật thiết của khu vực không chính thức tham gia vào quá trình thu
nhặt nh các điều kiện định lợng và đặc tính của chất thải trong các nớc
đang phát triển. Hơn nữa công nghệ lu giữ thu gom và vận chuyển phải
tơng hợp với nhau; các bớc khác nhau trong việc chôn lấp các chất thải
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

6

rắn phải đợc liên kết với nhau và tính hiệu quả của một công nghệ phải
liên quan mật thiết với các công nghệ khác.
Việc quản lý rác thải phải bắt đầu từ việc lu giữ tại nguồn. Yếu tố
chủ yếu trong việc phân loại các thiết bị lu giữ là tính tơng hợp của thiết
bị với nguồn phát sinh tính nguy hại đối với sức khoẻ tính sửa đổi đối với
thu gom hiệu quả và chi phí. Khối lợng lu giữ chất thải dựa vào dung
lợng và tần xuất thu gom rác. Việc cung cấp các thiết bị lu giữ rác trong
các gia đình ở các vùng đô thị trong các nớc đang phát triển thờng đắt và
không thuận lợi. Tuy nhiên các nhà lập chính sách phải xem xét phạm vụ
sử dụng các thùng chứa công cộng ơ bất kỳ chỗ nào thuận tiện. Ngành
công nghiệp đa phơng sản xuất các thùng chứa lẫn cần phải đợc khuyến
khích.

ng ta ó a ra mt s vn bn phỏp lut, ví d nh ch thi s
36/TW ngy 25/ 5/1998 c
a b chớnh tr v tng cng cụng tỏc qun lý
nh n
c v bo v mụi trng v ch th 43/CT - UB ngy 25/10 nm
1996 c

a UBND tnh H Tõy v tng cng cụng tỏc bo v mụi
tr
ng.Trờn tinh thn ú dó cú nhiu mụ hỡnh qun lý thu gom rỏc thi ra
i v dó t c nhng hiu qu nht nh v trong s cỏc mụ hỡnh ú
ph
i k n mụ hỡnh thu gom v vn chuyn rỏc thi ti th xó Sn Tõy-
T
nh H Tõy,

õy cng l mt mụ hỡnh tiờu biu vỡ nú ó gii quyt c
mõu thu
n m rt nhiu khu vc ven ụ cỏc thnh ph ln ang mc phi
v th
xó Sn Tõy cng nm trong tỡnh trng ú. Em xin đợc đa ra một
số mô hình sau:
1.1. Mô hình quản lý t nhân. (mô hình này đ đợc áp dụng tại x Sơn
Lộc thuộc thị x Sơn Tây).
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

7

Do xu thế của cơ chế thị trờng khi chúng ta có thể nhận thấy hoạt
động thu gom, vận chuyển rác thải là rất cần thiết khi càng ngày lợng rác
thải càng nhiều và khi quy mô của các nhà cung cấp dịch vụ này còn ít tất
yếu nó đòi hỏi thêm các nhà cung ứng khác để đáp ứng nhu cầu ngày càng
cao của nhân dân về chất lợng dịch vụ. Chính vì lẽ đó đ xuất hiện một số
mô hình t nhân, vậy những đơn vị nào đợc gọi là t nhân? Đó là tổ thu
gom dân lập, hợp tác x thu gom, vận chuyển,
Ưu điểm của mô hình.

- Huy động đợc lợng vốn nhàn rỗi trong dân, tạo thêm công ăn việc làm
cho những ngời lao động, từ đó sẽ giảm bớt gánh nặng trợ cấp của nhà
nớc và tất yếu nó tạo ra một cơ chế cạnh tranh lành mạnh với phơng
châm cung cấp chất lợng tốt nhất.
- Tăng tỷ lệ thu gom trong các ngõ xóm, hạn chế rác thải xuống các ao hồ,
sông suối,
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trờng của ngời dân và từ đó khuyến khích
ngời dân có những hành động thân thiện với môi trờng hơn.
- Thực hiện nguyên tắc ngời đợc hởng dịch vụ phải trả tiền cho chi phí
hoạt động thu gom.
- Giảm bớt chi phí cho quản lý bộ máy cồng kềnh thiếu linh hoạt, rút ngắn
quy trình thực hiện và giảm bớt chi phí trung gian.
Nhợc điểm của mô hình.

- Trong cơ chế thị trờng, do chạy theo lợi nhuận nên các doanh nghiệp t
nhân này lại không tuân thủ đầy đủ các yêu cầu mà nhà nớc quy định.
- Không cập nhật đợc những quy định của nhà nớc đối với các chính
sách quy hoạch phát triển của đất nớc, nhất là những quy chế trong lĩnh
vực môi trờng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

8

- Đôi khi thiếu trách nhiệm chung, đề cao lợi ích cá nhân.
1.2. Mô hình quản lý nhà nớc.( Đang đợc áp dụng tại CTMT&CTĐT
Sơn Tây )
Trong nền kinh tế nớc ta, mô hình quản lý nhà nớc đợc áp dụng
khá phổ biến. Việc quản lý nó chịu sự quản lý theo ngành, UBND địa
phơng. Trong lĩnh vực môi trờng cũng vậy, phơng thức hoạt động của
mô hình nhà nớc này chủ yếu là tối u hoá lợi ích x hội.

Hình: Mô hình quản lý rác thải tỉnh Hà Tây.
Ưu điểm của mô hình.

- Phổ biến kịp thời các quy định của nhà nớc do có hệ thống quản lý từ
trên xuống.
- Có sự phân bổ chặt chẽ giữa các khâu thu gom.
- Hạn chế đợc các yếu tố rủi ro bất thờng.
- Việc sửa chữa bảo dỡng các phơng tiện đợc đảm bảo.

Nhợc điểm của mô hình.
- Mô hình quản lý cồng kềnh chồng chéo lên nhau.
UBND tỉnh

Đơn vị thu gom

Cty MTĐT

Sở TNMT

Ban quản lý vốn

Sở GTCC

Sở KHĐT
-
TCVG

Dân c tổ dân phố

UBND phờng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

9

- Hạn chế tính tích cực của công nhân thông qua chế độ đi ngộ nhận
lơng và thởng.
- Tồn đọng tình trạng ỷ lại, uỷ thác trách nhiệm cho các đơn vị liên đới
khác.
2. Xử lý rác thải sinh hoạt
Chọn phơng pháp chôn lấp rác thải trớc hết dựa vào đặc tính của
chất thải.Thành phần; cấu tạo chất thải phát sinh trong các nớc phát triển
cho thấy cần phải có cách tiếp cận thích hợp.
Dành sẵn các khu đát là điều kiện kiên quyết đối với tất cả các hình
thức chôn lấp chát thải rắn. Do vẫn còn chất cặn thừa trong mọi loại hình
xử lý; cho nên đối với đất đai cần phải giảm đáng kể các chất cặn thừa
bằng các phơng pháp xử lý dùng năng lợng và các phơng pháp xử lý có
chi phí lớn.
Hầu hết các phơng pháp xử lý và chôn lấp chất thải ở các nớc
đang phát triển là chôn lấp hợp vệ sinh làm phân ủ thiêu đốt (nhiệt phân).
a. Chôn lấp hợp vệ sinh:
- Chôn lấp hợp vệ sinh là một phơng pháp kiểm soát phân huỷ chất
thải trong đắt bằng cách nén chặt và phủ lấp bề mặt. Chất thải rắn trong

chôn lắp bị tan rữa ra về mặt hoá học và sinh học rồi tạo ra các chất thải
rắn lỏng khí. Các chất tiêu biểu đựơc tạo ra trong quá trình phân huỷ bởi vi
khuẩn bao gồm nớc, axit, hữu cơ, metan, nitơ, NH
3
chất thải thực phẩm
đ bị phân huỷ trong các loại khác nhau nh chất dẻo cao su và một số chất
thải có độ kháng phân huỷ cao. Sự lắng đọng và phân huỷ chất thải trong
chôn lấp có thể gây ra một số nguy hại cho môi trờng nh sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

10

- Tạo ra một số vật chủ trung gian gây bệnh nh muỗi các loại côn
trùng có cánh và loại gặm nhấm.
- Mang rác thải bẩn thỉu theo gió làm ô nhiễm không khí.
- Cháy.
- Gây ra mùi khó chịu và khí độc.
- Rò rỉ chất thải bằng cách nớc kết quả; do vậy làm ô nhiễm nớc
mặt và nớc ngầm.
Chôn nén và lấp đất hợp vệ sinh hàng ngày kiểm tra độ nguy hại từ 1
đến 4 lần. Việc kiểm tra rò rỉ khí đòi hỏi các biên pháp chuyên môn.
Có thể kiểm soát rò rỉ bằng hai cách là chọn nơi có đặc điểm bảo vệ
tự nhiên hoặc xây dựng hệ thống chống rò rỉ hoàn hảo khi địa điểm không
có đặc điểm thích hợp. Việc kiểm soát rò rỉ ở bi chôn lấp hợp vệ sinh đòi
hỏi bi chôn có đáy kín và hệ thống thoát nớc: nồng độ chất hữu cơ ở thiết
bị lọc chỉ ở mức BOD
5
từ 3000-5000 mg/l và vì vậy cần cung cấp thiết bị
xử lý đầy đủ cho việc này.
Việc khử khí ở bi chôn lấp có thể sử dụng những tháp vòm có

những lỗ khoan thủng và lọc bằng sỏi. Khí có thể dẫn tới phơng tiện hữu
dụng.
ở hầu hết các nớc đang phát triển hàng đống rác thải lộ thiên lan
tràn. Việc chuyển những đống chất thải đầu tiên thành bi chôn lấp hợp vệ
sinh không đòi hỏi chi phí lớn nhng là điều ảnh hởng với sức khoẻ và
môi trờng. Chôn lấp hợp vệ sinh nói chung là biện pháp chôn lấp chất thải
tơng đối rẻ có thể chấp nhận về khía cạnh môi trờng. Bởi vậy, tổ chức và
hoạt động của bi chôn lấp có kiểm soát và thiết kế chuẩn mực sẽ tạo ra cơ
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

11

sở cho chiến lợc quản lý chất thải rắn ở các nớc đang phát triển và tạo ra
tiền lệ đối với các giải pháp xử lý hoặc thu hồi rác thải.
b. ủ làm phân hữu cơ
ủ là một quá trình mà trong đó các chất thải cha chuyển hoá về
mặt sinh học trong chất thải rắn; biến chúng thành phân hữu cơ gọi là
Compost. Quá trình này đòi hỏi phải đảm bảo vệ sinh tốt; triệt để ngăn
ngừa các vi sinh vật gây bệnh bằng cách sử dụng nhiệt phân hủy sinh học
và chất kháng sinh do nấm tạo ra. Tuy hiên cần phải huỷ bỏ chất cặn b ở
thể rắn và thể khí còn lại
Điều kiện thích hợp để ủ phân nh là một phơng pháp chôn lấp chất
thải phụ thuộc vào ba yếu tố: đặc tính của chất thải điều kiện có thể áp
dụng và tiềm năng thị trờng địa phơng đối với phân Compost.
Các thành phần chất thải thích hợp để ủ bao gồm các chất hữu cơ từ
bếp, vờn tợc giấy loại rác thải trên đờng phố, chất thải ở chợ búa, rác
thải bùn cống, các loại chất hữu cơ từ công nghiệp thực phẩm, các chất thải
từ công nghiệp gỗ và giấy, phân chuồng động vât nuôi. Việc ủ phân không
đợc thuận lợi nếu các thành phần này dới 30% tổng số chất thải hoặc
nếu độ ẩm cao hơn 40-50%.

Chất thải ở các nớc đang phát triển chứa tới 70-80% chất thực vật
rễ thối rữa, lại có tiểm năng đáng kể đối với Compost nhờ các phơng pháp
canh tác nông nghiệp phong phú và giá cả phân bón hữu cơ cao; có sức lao
động tơng đối rẻ thuận tiện và tiết kiệm trong việc ủ phân. Bởi vậy biện
pháp chôn lấp và sử dụng chất thải giữ vai trò quan trọng đối với việc quản
lý chất thải rắn ở các nớc đang phát triển.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

12

c. ủ tạo khí gas
Làm tiêu hủy bằng lợng khí cho quá trình chuyển hoá sinh học của
chất hữu cơ thành hỗn hợp metan và cacbon dioxit gọi là sinh khí; cùng với
chất cặn b thể lỏng và rắn khác. Chất khí cung cấp nhiên liệu có lợng
calo thấp khi đó các chất rắn ổn định sẽ giữ lại giá trị phân bón của chất
nền nguyên thủy.
Chỉ có các thành phần hữu cơ của đồ thải và có tính chất suy thoái
về mặt sinh học. Việc chế biến thức ăn động vật từ rác thải rắn phải tiến
hành trớc quá trình tiêu huỷ lợng khí.
d. Thiêu đốt
Thiêu đốt là quá trình chất thải dễ cháy bị chuyển hoá thành cặn b
chứa các chất hầu nh không cháy đựơc và các chất khí phát tán vào khí
quyển. Chất b còn lại và khí thải ra thờng phải đợc tiếp tục xử lý. Nhiệt
phát sinh trong quá trình này đợc thu hồi và sử dụng với nhiều mục đích
khác nhau. Thiêu đốt không phải là một giải pháp quan trọng về kinh tế và
phù hợp về kỹ thuật đối với các thành phố ở các nớc đang phát triển; xét
về khía cạnh giá trị calo thấp và nồng độ nớc cao trong chất thải. Trong
nhiều trờng hợp công đoạn cuối cùng của quá trình thiêu đốt cần phải
thêm nhiên liệu bổ xung. Hơn nữa thiêu đốt là quá trình cần phải có vốn
cũng nh chi phí vận hành dễ vợt qua khả năng của hầu hết các thành phố

ở các nớc đang phát triển.
Giá cả cao trong thiêu đốt đợc chấp nhận ở các nớc công nghiệp
hoá vì sẽ giảm bớt nhu cầu về mặt bằng đất đai và vì vậy sẽ bảo tồn đất đai
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

13

ven đờng tuỳ theo thời gian vận chuyển chất thải hoặc chất cặn b sau xử
lý đến nơi chôn lấp xa hơn.
e. Thu hồi tài nguyên
Tất cả các dạng xử lý và chôn lấp chất thải tạo ra các cơ hội để chiết
và tái chế chất thải. Tái chế có thể thực hiện tại nguồn phát sinh chất thải
tại điểm thu gom và trên các xe thu gom chuyên chở lại các trạm chuyển
hoặc tại nơi chôn lấp cuối cùng.
Các thành phần chất thải thờng đợc thu nhặt có thể đợc dùng cho
công nghiệp bao gồm giấy kim loại thuỷ tinh cao su chất dẻo; ở các nớc
quá nghèo dẫn đến khai thác cả các nhiên liệu nh than sỉ than vụn, vỏ hộp
kim loại chất thải thực vật và hầu hết tất cả câc thứ giấy lộn linh tinh có giá
trị khác nhau.
IV. Đánh giá hiệu quả đối với việc thu gom vận chuyển và xử lý rác
sinh hoạt
E = B - C
= B - (C
tgom
+ C
vc
+ C
xlý
+ C
hchính

+ C
xlync
+ chi phí khác).
Trong đó:
E : Hiệu quả về mặt x hội.
B: Lợi ích thu đợc từ hoạt động.
C: Chi phí phát sinh gồm.
C
tgom
: Chi phí thu gom.
C
vd
: Chi phí vận chuyển.
C
xlý
Chí phí xử lý.
C
hchinh
Chí phí hành chính.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

14

C
xlync
Chí phí xử lý nớc rác .
EC Chi phí thiệt hại môi trờng.
1. Khái niệm về đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trờng của dự
án.
a)khái niêm:

Để có thể triển khai một dự án trong thực tế thì đối với mỗi dự án thì
chúng ta cần phải đánh giá, phân tích hiệu quả của một dự án trên các mặt
kinh tế, x hội, môi trờng. Tuỳ vào mỗi dự án cụ thể thì chúng ta có thể
nhấn mạnh và quan tâm chủ yếu đến một mặt nào đó của dự án. Đối với
một dự án môi trờng thì hiệu quả về mặt kinh tế (lợi nhuận) không phải là
quan trọng nhất, mà ở đây chúng ta cần quan tâm đến môi trờng và những
lợi ích về môi trờng đem lại cho x hội.
Đánh giá hiệu quả kinh tế, x hội, môi trờng của dự ánlà chúng ta
xem xét những tác động và kêt quả thu đợc trên cả ba phơng diện kinh
tế, x hội môi trờng của dự án.Trên cơ sở đó chúng ta đa ra những quết
định cụ thể cho dự an trong thực tế.
Đối với mỗi dự án nói chung và đăc biệt đối với những dự án môi
trờng thì viêc đánh giá hiệu quả kinh tế, x hội, môi trờng là hết sức
quan trọng, nó đem đến cho chúng ta cái nhìn tổng thể về dự án khi triển
khai trên thc tế.
b)sự cần thiết của đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trờng
của dự án.
Việc đánh giá hiệu quả kinh tế, x hội, môi trờng của dự án giúp
cho nhà quản lý cũng nh các nhà đầu t nhìn nhận vấn đề một cách toàn
diện, để từ đó đa ra những quết định chính xác, hiệu quả.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

15

Trớc kia đối với mỗi dự án thì ngời ta chủ yếu chú trọng đến lợi
ích về mặt kinh tế nh đem lại lợi nhuận bao nhiêu mà không chú ý đến
các vấn đề môi trờng, x hội, chính sự đánh giá này là o mang tính bền
vững , nó có thể đem lại hiệu quả trớc mắt nhng xét về lâu dài thì có thể
nó xẽ gây thiêt hại cho môi trờng và gây tổn thất cho những lợi ích của x
hội.Vì vậy hiện nay theo quan điểm phát triển bền vững thì khi xem xét

một dự án thì phải đánh giá trên cả ba mặt kinh tế, x hội, môi trờng. Đây
là một xu hớng tất yếu bởi vì bất cứ một dự án nào dù ít hay nhiều đều tác
động đến môi trờng, mà chúng ta chỉ có thể quản lý tốt khi nhận biết đơc
những tác động đó.
Mặt khác hiện nay với xu thế toàn cầu hoá thì những vấn đề môi
trờng ngày càng đợc quan tâm hơn, để có thể hội nhập với nền kinh tế
toàn cầu thì yêu cầu các dự án không thể không tính tới yếu tố môi trờng
vì vậy việc đánh giá hiệu quả kinh tế, x hội, môi trờng của dự án là hết
sc cần thiết.
2. Phơng pháp đánh giá hiệu quả.
2.1. Đánh giá lợi ích (B).
B = B
1
+ B
2
+ B
3
+ B
4
+ B
5

2.1.1. Doanh thu từ phí vệ sinh môi trờng: B
1

B
1
=12.K.N.R
K: mức phí 1 ngời / tháng
N: Số dân trên địa bàn

R:Tỷ lệ thu phí vệ sinh môi trờng
2.1.2. Lợi ích trong việc thu gom phế liệu: B
2

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

16

B
2
= B
21
+ B
22
B
21
: lợi ích do giảm khối lợng vỏ đến bi rác.
B
22
: Tạo thu nhập cho ngời thu gom rác.
Ta có:
B
21
=M.K
M: khối lợng không phải vận chuyển do hoạt động thu góm phế
liệu.
K: Cớc vận chuyển 1 tấn rác dến bi rác
B
22
=12.N.W

4
12.N.W
5
=12.N.(W
4
W
5
)
N: số ngời tham gia thu mua phế liệu
W
4
: Thu nhập trung bình / ngời /tháng do thu mua phế liệu
W
5
: Thu nhập trung bình của nông dân
2.1.3. Lợi ích tiềm năng của việc thu phí gas :B
3

B
3
=M.P.V
V:Thể tích gas/1 tấn rác chôn cho 3 năm đầu.
H:Khối lợng rác đợc chôn
P: giá/1m
3
gas.
2.1.4. Lợi ích từ việc tiết kiệm tài nguyên: B
4

B

4
=

P
i
M
i

P
i
: Đơn giá nguyên vật liệu tái chế loại i
M
i
: khối lợng vật liệu tái chế loại i (i=1 4)
2.1.5. Lợi ích sau khi đóng bi:
Sau khi đóng bi có thể có những tác động tích cực tới các hoạt động
kinh tế, điều kiện sống, đất đai
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

17

Các căn cứ trong tính toán:
1)
Không tính tới giá trị biến đổi của tiền
D=Số Lợng tài sản(GTBĐ-GTCL)/số ngày sinh hoạt
2)
Có tính tới giá trị của tiền
A=M(1+e)
n-1
* n/(1+e)

n-1

M:Giá trị ban đầu
N: số năm dự kiến khấu hao hết.
e: tỉ lệ chiết khấu
2.2. Đánh giá chi phí.
2.2.1. Chi phí thu gom
C
tgom
=

Pi*Mi + W
Trong đó:
W: lợng công nhân trong lĩnh vực thu gom.
Pi: chi phí cho dụng cụ i.

Mi : khối lợng dụng cụ i dùng trong một năm.
W =12.W
1
.N
1

Trong đó:
W
1
: mức lơng trung bình cửa công nhân thu gom/1 tháng
N
1
: số lơng công nhân thu gom
2.2.2. Chi phí vận chuyển.

C
v c
= FC + VC
2.2.2.1. Tính FC chi phí khấu hao TSCĐ/năm.

r
FC = M (1+r )
r-1
x
(r+1)
r
-1
M: giá trị ban đầu
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

18

r: số năm khấu hao
2.2.2.2. Tính VC chi phí biến đổi cửa hoạt động vận chuyển

VC = VC
1
+ VC
2
+ VC
3
+ VC
4

VC

1
: chi phí lơng và bảo hiêm x hội .
VC
2
: chi phí bảo hộ lao động .
VC
3
: chi phí nhiên liệu vận chuyển .
VC
4
: chi phí khác
Ta có: VC
1
= 12 . W
2
. N
2
( 1 +20% )
W
2
: mức lơng trung bình ca công nhân vân chuyển / 1 tháng .
N
2
: số lợng công nhân vận chuyển .
20%:mức bảo hiểm x hội công nhân đựơc hởng .
VC
2
= W
2
x 425500 (đồng).

425500 : mức chi phí cho một công nhân (theo sô liêu của phòng kế
toán)
VC
3
= N . P. V
N: số chuyến vận chuyển trong một năm .
P: giá 1 ( lít ) nhiên liệu
V: lợng tiêu hao nhiên liệu trung bình cho một chuyến .
VC
4
= 10% khấu hao cơ bản = 10% FC (khấu hao tài sản cố định
theo quy định của Công ty Môi trờng và Công trình đô thị thị x Sơn Tây)
2.2.3. Chi phí xử lý : C
xL
= M . K
M: khối lợng rác cần xử lý .
K: chi phí trung bình cho xử lý một tấn rác .
2.2.4. Chi phí hành chính
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

19

C
hc
= 12. N
3
.W
3
( 1+ 20
0

/
0
)
W
3
: mức lơng trung bình của cán bộ quản lý /1tháng .
N
3
: số cán bộ quản lý .
2.2.5. Chi phí xử lý nớc rác: C
xL nớc
.
C
xLnớc
= P . 365 .V
V: thể tích nớc rác tính ra trong ngày.
P: chi phí xử lý 1 m
3
nớc rác .
2.2.6. Chi phí môi trờng :
EC = EC
1
+ EC
2
+ EC
3
+
2.2.6.1. Chi phí thiệt hại mùa màng do bĩ chôn lấp gây ra: EC
1

EC
1
= 2 .S . P ( Q
1
- Q
2
) + AS .
Q
1
: sản lợng lơng thực trung bình trớc khi hình thành bi.
Q
2
: sản lợng lơng thực khi bi vận hành .
P: giá lơng thực .
S: diện tích bị ảnh hởng .
A: mức chi phí khác do bi chôn lấp gây ra (thuốc chuột, ni lông ).
2.2.6.2. Chi phí MT tính thông qua bệnh tật của ngời dân, ngời lao động:
EC
2
.
EC
2
= EC
21
+ EC
22

EC
21
: cho ngời lao động .

EC
21
= 55
0
/
0
lơng = 55
0
/
0
( N
1
W
1
+ N
2
W
2
) .
55% mức lợng độc hại.
- EC
22
: chi phí cho dân c.
EC
22
=(

K
1i
P

i
+

K
2i
P
i
)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

20

K
1i
: số ngời mắc bệnh ở vùng bị ảnh hởng = số dân bị ảnh hởng x mức
chênh lệch.
K
2i
: số ngời mức bệnh I ở vùng không bị ảnh hởng.
P
i
: chi phí khám i/1lần.
Chi khác: khi phí do phảI ngỉ việc của ngời nhà ngời bệnh và ngời
bệnh (chi phí có hại)
2.2.6.3. Chi phí đền bù do ô nhiễm: EC
3

Mức đền bụ đợc xác định theo hệ số K (theo phạm vi và mức độ ảnh
hởng)
2.2.7. Chi phí khác:

2.2.7.1. Chi phí của việc sử dụng đất: D
C
D
C
=Q.S .P
Q: năng suất trung bình
P: Giá lg thực
S: Diện tích bị mất
2.2.7.2. Chi phí khác cha lợng hoá:

- Mất cảnh quan tự nhiên
- Gây xói mòn, bồi lắng đất
- ảnh hởng tiềm năng tới môi trờng nớc ngầm
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

21

Chơng II
Thực trạng thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải
sinh hoạt ở thị x sơn tây, tỉnh hà tây.
I. Điều kiện tự nhiên và Kinh tế Xã hội của thị xã Sơn Tây, tỉnh Hà
Tây.
1. Điều kiện tự nhiên.
Th
xó Sn Tõy l mt trong hai th xó ln ca tnh H Tõy, vi tng
di
n tớch tự nhiờn l 1359 ha v 20650 nhõn khu. Phớa tõy bc giỏp vi
Huy
n Ba Vỡ, phớa ụng nam giỏp vi huyn Phỳc Th.Nằm cách thủ đô
Hà Nội 40 km về phía đông nam.

Khớ hu Sn Tõy mang c tớnh chung ca khớ hu ụng bc b núi
riờng hay khớ h
u nhit i giú mựa núi chung,trong nm cú hai mựa rừ rt
- Mựa núng t
thỏng t n thỏng mi, nhit bỡnh quõn o đợc 25
C.
- Mựa l
nh kộo di t thỏng 11 n thỏng t nm sau, chu nh hng ch
y
u l khớ hu giú mựa ụng bc mang theo khụng khớ lnh gõy ra giú rột,
nhi
t trung bỡnh l 18 C.
- S
gi nng trung bỡnh l 1567h.
- L
ợng ma bỡnh quõn hng nm l: 1600ml - 2200ml
Nhỡn chung y
u t khớ hu l rt thun li phỏt trin cỏc ging
cõy tr
ng vt nuụi cng nh phỏt trin cỏc nghnh cụng nghip, dch v.
2. Điều kiện Kinh tế Xã hội.
2.1. Dân số.
Theo số liệu thống kê dân số năm 2004, toàn thị x Sơn Tây có
20650 nhân khẩu, trong đó số ngời trong mật độ tuổi lao động là 7057. Tỷ
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

22

lệ tăng dân số hàng năm là 1,4%. Toàn thị x Sơn Tây có 5189 hộ, tuổi thọ
trung bình của thị x Sơn Tây là 60, tỷ lệ sinh con thứ 3 năm 2004 là 7%.

Bảng: Cơ cấu lao động theo ngành nghề
Nghề nghiệp Số lao động Tỷ lệ (%)
Nông nghiệp 2823 40
Tiểu thủ công nghiệp 13 0,19
Dịch vụ buôn bán 306 4,33
Xây dựng, vận tải 237 3,36
Nghề khác 164 2,32
Văn hoá, giáo dục, và
viên chức nhà nớc
3514 49,8
Tổng 7057 100
Nguồn: UBND thị x Sơn Tây năm 2004
2.2. Phân loại mức thu nhập.
Nhìn chung, xét về mặt bằng chung của tỉnh Hà Tây thì thị x Sơn
Tây là một thị x có mức sống khá, là một thị x có dịch vụ du lịch phát
triển và tồn tại nhiều ngành nghề thủ công cũng nh hoạt động thơng mại
khá phát triển.
2.3. Tài nguyên đất.
Tổng diện tích đất tự nhiên của thị x Sơn Tây là 1359 ha trong đó:



Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

23

Loại đất Diện tích (ha) Tỷ lệ (%)
Đất nông nghiệp 951,3 70
Đất chuyên dùng 203,85 15
Đất ở 135,9 10

Đất cha sử dụng 67,95 5
Tổng 1359 100
Nguồn: Phòng Tài nguyên và Môi trờng.
2.4. Giáo dục.
Hiện nay, tại thị x Sơn Tây đ xoá mù chữ, trình độ văn hoá của
ngời dân đợc nâng cao, hầu nh không còn tình trạng trẻ em không đợc
đến trờng vì phải lo kiếm sống. Số trờng lớp phục vụ cho việc dạy học
đợc đảm bảo. Các số liệu sau đây sẽ nói lên đợc điều đó:
Số ngời đi học là 6885 ngời, chiếm 95% tổng số ngời ở tuổi đi học.
Bảng: Trình độ văn hoá của ngời dân thị xã Sơn Tây
Trình độ văn hoá Số ngời
Cấp I 2674
Cấp II 2092
Cấp III 1384
Đại học, Cao đẳng và trung học 535
Tổng 6885
Nguồn: UBND thị x Sơn Tây năm 2004
2.5. Y tế.
Toàn thị x Sơn Tây có 2 bệnh viện:
+ Bệnh viện thị x Sơn Tây.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

24

+ Bệnh viện 105.
Các bệnh viện trong thị x đ đợc trang bị đầy đủ các thiết bị y tế
cũng nh các cán bộ y tế có trình độ chuyên môn đ đáp ứng đợc nhu cầu
khám chữa bệnh của ngời dân trong thị x.
2.6. Hệ thống giao thông.
Hệ thống đờng nhựa của toàn thị x là 25 km, đờng cấp phối và bê

tông là 35 km. Hiện nay, tại thị x đờng đất đang còn khoảng 20 km.
2.7. Cấp điện.
Hiện nay, 100% số hộ trong thị x đ đợc dùng điện, hơn 80% số
hộ đ có ti vi, nhu cầu sử dụng điện ngày càng lớn.
+ Tổng công suất điện hiện có là: 1200 KVA
+ Số trạm biến thế: 5 trạm.
+ Tổng chiều dài đờng cao thế: 4,2 km.
+ Tổng chiều dài đờng hạ thế: 19 km.
2.8. Sản xuất nông nghiệp.
Do tính chất là vùng đất phì nhiêu của vùng đồng bằng, sản xuất
nông nghiệp của thị x Sơn Tây rất thích hợp với các loại cây lơng thực:
Cây lúa, khoai, lạc, Từ đó, chúng ta có thể tiến hành chuyên canh các
loại cây này và tiến đến chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp nhằm
tạo ra nhiều sản phẩm hơn. Đó chính là lợi thế so sánh mà các vùng khác
không có đợc, từ đó chúng ta đem các sản phẩm của vùng đi trao đổi lấy
các sản phẩm thiết yếu khác mà vùng mình không có. Xuất phát từ những
nhận thức đó, năm 2001 tỉnh đ tập trung đầu t cho nông nghiệp, do đó tại
các x diện tích cây lơng thực cũng đợc nâng lên thể hiện ở bảng sau:


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

25

Nguồn: UBND thị x Sơn Tây.
Cấp thoát nớc nông nghiệp:
+ Diện tích đợc tới: 235,4 ha.
+ Diện tích thiếu nớc: 205 ha.
+ Diện tích ngập úng: 62,2 ha.
+ Số trạm bơm: 5 trạm.
Hiện trạng sử dụng thuốc BVTV của x ngày càng đợc coi trọng
trong kỹ thuật sử dụng bởi lẽ đó chính là nguyên nhân chính gây ra ô
nhiễm môi trờng nớc và có tác hại lâu dài tới sức khỏe con ngời. Nhận
thức của ngời nông dân về sử dụng thuốc BVTV ngày càng đợc nâng
cao, cho nên hạn chế đợc lợng thuốc BVTV, nhất là thuốc ngoài danh
mục và cấm sử dụng. Ngời dân ngày càng đợc tập huấn nhiều về biện
pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp.
3. Giới thiệu tổng quan về Công ty Môi trờng và Công trình đô thị
của thị xã Sơn Tây.
Công ty môi trờng và công trình đô thị của thị x Sơn Tây đợc
thành lập theo quyết định số 511QĐ/UB ngày 22/12/1996 của UBDN
Loại cây Diện tích (ha)
Cây lơng thực 416,7
Cây ăn quả 20
Rau màu 150
Cây hoa, cây cảnh 1,5