49 Tổ chức Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương ở Xí nghiệp Thoát nước số 3 thuộc Công ty Thoát nước Hà Nội (70tr)

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Lời nói đầu
Một doanh nghiệp, một xã hội đợc coi là phát triển khi lao động có năng
suất, có chất lợng, và đạt hiệu quả cao. Nh vậy, nhìn từ góc độ "Những vấn đề
cơ bản trong sản xuất" thì lao động là một trong những yếu tố quan trọng trong
quá trình sản xuất kinh doanh. Nhất là trong tình hình hiện nay nền kinh tế bắt
đầu chuyển sang nền kinh tế tri thức thì lao động có trí tuệ, có kiến thức, có kỹ
thuật cao sẽ trở thành nhân tố hàng đầu trong việc tạo ra năng suất cũng nh chất
lợng lao động. Trong quá trình lao động ngời lao động đã hao tốn một lợng sức
lao động nhất định, do đó muốn quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục
thì ngời lao động phải đợc tái sản xuất sức lao động. Trên cơ sở tính toán giữa
sức lao động mà ngời lao động bỏ ra với lợng sản phẩm tạo ra cũng nh doanh
thu thu về từ lợng những sản phẩm đó, doanh nghiệp trích ra một phần để trả
cho ngời lao động đó chính là tiền công của ngời lao động (tiền lơng).
Tiền lơng mà doanh nghiệp trả cho ngời lao động đợc dùng để bù đắp sức
lao động mà ngời lao động đã bỏ ra. Xét về mối quan hệ thì lao động và tiền l-
ơng có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với nhau.
Nh vậy, trong các chiến lợc kinh doanh của doanh nghiệp, yếu tố con ng-
ời luôn đặt ở vị trí hàng đầu. Ngời lao động chỉ phát huy hết khả năng của mình
khi sức lao động mà họ bỏ ra đợc đền bù xứng đáng dới dạng tiền lơng. Gắn với
tiền lơng là các khoản trích theo lơng gồm Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh
phí Công đoàn. Đây là các quỹ xã hội thể hiện sự quan tâm của toàn xã hội đến
từng ngời lao động.
Có thể nói rằng, tiền lơng và các khoản trích theo lơng là một trong
những vấn đề đợc cả doanh nghiệp và ngời lao động quan tâm. Vì vậy việc hạch
toán, phân bổ chính xác tiền lơng cùng các khoản trích theo lơng vào giá thành
sản phẩm sẽ một phần giúp cho doanh nghiệp có sức cạnh tranh trên thị trờng
nhờ giá cả hợp lý. Qua đó cũng góp cho ngời lao động thấy đợc quyền và nghĩa
vụ của mình trong việc tăng năng suất lao động, từ đó thúc đẩy việc nâng cao
chất lợng lao động của doanh nghiệp. Mặt khác việc tính đúng, tính đủ và thanh
Kim Phợng Kế toán - K33

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
toán kịp thời tiền lơng cho ngời lao động cũng là động lực thúc đẩy họ hăng say
sản xuất và yên tâm tin tởng vào sự phát triển của doanh nghiệp.
Là một doanh nghiệp Nhà nớc, nên đối với Công ty Thoát nớc Hà Nội
việc xây dựng một cơ chế trả lơng phù hợp, hạch toán đủ và thanh toán kịp thời
nhằm nâng cao đời sống, tạo niềm tin, khuyến khích ngời lao động hăng say
làm việc là một việc rất cần thiết luôn đợc đặt ra hàng đầu. Nhận thức đợc vấn
đề trên, trong thời gian thực tập tại Xí nghiệp thoát nớc số 3 thuộc Công ty
Thoát nớc Hà Nội tôi đã chọn đề tài: "Tổ chức kế toán tiền lơng và các khoản
trích theo lơng ở Xí nghiệp Thoát nớc số 3 thuộc Công ty Thoát nớc Hà Nội".
Chuyên đề gồm 3 phần:
Phần I: Những lý luận cơ bản về kế toán tiền lơng và các khoản trích
theo lơng ở doanh nghiệp.
Phần II: Tình hình tổ chức kế toán tiền lơng và các khoản trích theo lơng
ở Xí nghiệp thoát nớc số 3 trực thuộc Công ty Thoát nớc Hà Nội.
Phần III: Đánh giávề tổ chức kế toán của Xí nghiệp Thoát nớc số 3
thuộc Công ty Thoát nớc Hà Nội.
Trong quá trình thực tập nghiên cứu, su tầm tài liệu tôi đợc sự quan tâm
hớng dẫn tận tình của thầy giáo Chu Thành, đợc sự giúp đỡ của toàn thể cán bộ
nhân viên phòng Thống kê kế toán Xí nghiệp thoát nớc số 3 thuộc Công ty thoát
nớc Hà Nội đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành chuyên đề này. Tôi xin chân
thành cảm ơn và mong nhận đợc sự góp ý để nâng cao thêm chất lợng của đề
tài.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Phần thứ nhất
Những lý luận cơ bản về kế toán tiền lơng và các
khoản trích theo lơng ở doanh nghiệp
I. Khái niệm, đặc điểm tiền lơng, nhiệm vụ kế toán tiền lơng và
các khoản trích theo lơng

1. Khái niệm tiền lơng và bản chất kinh tế của tiền lơng
a. Khái niệm về tiền lơng
Quá trình sản xuất là quá trình kết hợp đồng thời là quá trình tiêu hao các
yếu tố cơ bản (Lao động, đối tợng lao động và t liệu lao động). Trong đó, lao
động với t cách là hoạt động chân tay và trí óc của con ngời sử dụng các t liệu
lao động nhằm tác động, biến đổi các đối tợng lao động thành các vật phẩm có
ích cho nhu cầu sinh hoạt của mình. Để đảm bảo tiến hành liên tục quá trình tái
sản xuất, trớc hết cần phải bảo đảm tái sản xuất sức lao động, nghĩa là sức lao
động mà con ngời bỏ ra phải đợc bồi hoàn dới dạng thù lao lao động. Tiền lơng
(tiền công) chính là phần thù lao lao động đợc biểu hiện bằng tiền mà doanh
nghiệp trả cho ngời lao động căn cứ vào thời gian, khối lợng và chất lợng công
việc của họ.
ở Việt Nam trớc đây trong nền kinh tế bao cấp, tiền lơng đợc hiểu là một
phần thu nhập quốc dân, đợc Nhà nớc phân phối một cách có kế hoạch cho ngời
lao động theo số lợng và chất lợng lao động. Khi chuyển sang nền kinh tế thị tr-
ờng, với nhiều thành phần kinh tế tham gia hoạt động kinh doanh, có sự quản lý
vĩ mô của Nhà nớc, tiền lơng đợc hiểu theo đúng nghĩa của nó trong nền kinh tế
đó. Nhà nớc định hớng cơ bản cho chính sách lơng mới bằng một hệ thống áp
dụng cho mỗi ngời lao động làm việc trong các thành phần kinh tế quốc dân và
Nhà nớc công nhân sự hoạt động của thị trờng sức lao động.
Quan niệm hiện nay của Nhà nớc về tiền lơng nh sau:
"Tiền lơng là giá cả sức lao động đợc hình thành trên cơ sở giá trị sức lao
động thông qua sự thoả thuận giữa ngời có sức lao động và ngời sản xuất lao
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
động, đồng thời chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế, trong đó có quy luật
cung - cầu".
Trong cơ chế mới, cũng nh toàn bộ các loại giá cả khác trên thị trờng, tiền
lơng và tiền công của ngời lao động ở khu vực sản xuất kinh doanh do thị trờng
quyết định. Tuy nhiên sự quản lý vĩ mô của Nhà nớc về tiền lơng đối với khu

vực sản xuất kinh doanh buộc các doanh nghiệp phải bảo đảm cho ngời lao
động có thu nhập tối thiểu bằng mức lơng tối thiểu do Nhà nớc ban hành để ng-
ời lao động có thể ăn ở, sinh hoạt và học tập ở mức cần thiết.
Còn những ngời lao động ở khu vực hành chính sự nghiệp hởng lơng theo
chế độ tiền lơng do Nhà nớc quy định theo chức danh và tiêu chuẩn, trình độ
nghiệp vụ cho từng đơn vị công tác. Nguồn chi trả lấy từ ngân sách Nhà nớc.
b. Bản chất kinh tế và đặc điểm của tiền lơng
Tiền lơng chính là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao động, do đó tiền
lơng là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động, tiền tệ và nền sản xuất hàng
hoá. Mặt khác trong điều kiện tồn tại nền sản xuất hàng hoá và tiền tệ, tiền lơng
là một yếu tố chi phí sản xuất, kinh doanh cấu thành nên giá thành của sản
phẩm, lao vụ, dịch vụ. Ngoài ra tiền lơng còn là đòn bảy kinh tế quan trọng để
nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng năng suất lao động, có tác dụng
động viên khuyến khích tinh thần hăng hái lao động, kích thích và tạo mối quan
tâm của ngời lao động đến kết quả công việc của họ. Nói cách khác, tiền lơng
chính là một nhân tố thúc đẩy năng suất lao động.
2. Đặc điểm của tiền lơng
- Tiền lơng là yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh, là vốn
ứng trớc và đây là một khoản chi phí trong giá thành sản phẩm.
- Trong quá trình lao động sức lao động của con ngời bị hao mòn dần
cùng với quá trình tạo ra sản phẩm. Muốn duy trì và nâng cao khả năng làm
việc của con ngời thì cần phải tái sản xuất sức lao động. Do đó tiền lơng là một
trong những tiền đề vật chất có khả năng tái tạo sức lao động trên cơ sở bù lại
sức lao động đã hao phí, bù lại thông qua sự thoả mãn các nhu cầu tiêu dùng
của ngời lao động.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Đối với các nhà quản lý thì tiền lơng là một trong những công cụ để
quản lý doanh nghiệp. Thông qua việc trả lơng cho ngời lao động, ngời sử dụng
lao động có thể tiến hành kiểm tra, theo dõi, giám sát ngời lao động làm việc

theo kế hoạch tổ chức của mình để đảm bảo tiền lơng bỏ ra phải đem lại kết quả
và hiệu quả cao. Nh vậy ngời sử dụng sức lao động quản lý một cách chặt chẽ
về số lợng và chất lợng lao động của mình để trả công xứng đáng.
3. Nhiệm vụ của kế toán tiền lơng và các khoản trích theo lơng
Trong một doanh nghiệp, để công tác kế toán hoàn thành tốt nhiệm vụ
của mình và trở thành một công cụ đắc lực phục vụ công tác quản lý toàn doanh
nghiệp thì nhiệm vụ của bất kỳ công tác kế toán nào đều phải dựa trên đặc
điểm, vai trò của đối tợng đợc kế toán. Kế toán tiền lơng và các khoản trích theo
lơng cũng không nằm ngoài qui luật này. Tính đúng thù lao lao động và thanh
toán đầy đủ tiền lơng và các khoản trích theo lơng cho ngời lao động một mặt
kích thích ngời lao động quan tâm đến thời gian lao động, đến chất lợng và kết
quả lao động mặt khác góp phần tính đúng tính đủ chi phí và giá thành sản
phẩm, hay chi phí của hoạt động. Vì vậy kế toán tiền lơng và các khoản trích
theo lơng phải thực hiện những nhiệm vụ cơ bản sau đây:
- Theo dõi, ghi chép, phản ánh, tổng hợp chính xác, đầy đủ, kịp thời về số
lợng, chất lợng, thời gian và kết quả lao động. Tính toán các khoản tiền lơng,
tiền thởng, các khoản trợ cấp phải trả cho ngời lao động và tình hình thanh toán
các khoản đó cho ngời lao động. Kiểm tra việc sử dụng lao động, việc chấp
hành chính sách chế độ về lao động, tiền lơng trợ cấp bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, kinh phí công đoàn và việc sử dụng các quỹ này.
- Tính toán và phân bổ các khoản chi phí tiền lơng và các khoản trích theo
lơng vào chi phí sản xuất, kinh doanh theo từng đối tợng. Hớng dẫn và kiểm tra
các bộ phận trong doanh nghiệp thực hiện đúng chế độ ghi chép ban đầu về lao
động, tiền lơng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, mở sổ, thẻ
kế toán và hạch toán lao động, tiền lơng, và các khoản trích theo lơng đúng chế
độ.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Lập báo cáo về lao động, tiền lơng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh
phí công đoàn, phân tích tình hình sử dụng lao động, quỹ tiền lơng và các khoản

trích theo lơng, đề xuất biện pháp để khai thác có hiệu quả tiềm năng lao động,
tăng năng suất lao động, ngăn ngừa những vi phạm kỷ luật lao động, vi phạm
chính sách chế độ về lao động, tiền lơng và các khoản trích theo lơng.
II. Các hình thức tiền lơng, quỹ tiền lơng, quỹ BHXH
1. Các hình thức tiền lơng
Hiện nay ở nớc ta, việc tính trả lơng cho ngời lao động trong các doanh
nghiệp đợc tiến hành theo hai hình thức chủ yếu: hình thức tiền lơng theo thời
gian và hình thức tiền lơng theo sản phẩm.
a. Hình thức tiền lơng theo thời gian
Theo hình thức này, tiền lơng trả cho ngời lao động đợc tính theo thời
gian làm việc, cấp bậc và thang lơng theo tiêu chuẩn Nhà nớc qui định. Hình
thức này thờng đợc áp dụng trong các đơn vị hành chính sự nghiệp, các cơ quan
quản lý hành chính hoặc những ngời làm công tác quản lý lao động gián tiếp tại
các doanh nghiệp. Hình thức trả lơng theo thời gian cũng đợc áp dụng cho các
đối tợng lao động mà kết quả không thể xác định bằng sản phẩm cụ thể. Đây là
hình thức tiền lơng đợc tính theo thời gian lao động, cấp bậc kỹ thuật, chức vụ
và tháng lơng của ngời lao động.
= x
Tuỳ theo yêu cầu và khả năng quản lý thời gian lao động của doanh
nghiệp, việc tính trả lơng theo thời gian có thể tiến hành trả lơng theo thời gian
giản đơn và trả lơng theo thời gian có thởng.
* Trả lơng theo thời gian giản đơn
Lơng theo thời gian giản đơn bao gồm:
+ Lơng tháng: Đã đợc quy định cho từng bậc lơng trong bảng lơng, thờng
áp dụng cho nhân viên làm công việc quản lý hành chính, quản lý kinh tế.
= x +
+ Lơng ngày: Căn cứ vào số ngày làm việc thực tế trong tháng và mức l-
ơng của một ngày để tính trả lơng, áp dụng trả lơng cho nhân viên trong thời
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

gian học tập, hội họp hoặc làm nhiệm vụ khác, ngời lao động theo hợp đồng
ngắn hạn. Mức lơng này bằng mức lơng tháng chia cho 26 ngày hoặc 23 ngày.
= x Số ngày làm việc
+ Lơng giờ: Căn cứ vào mức lơng này chia cho 8 giờ và số giờ làm việc
thực tế, áp dụng để tính đơn giá tiền lơng trả theo sản phẩm.
= x
* Trả lơng theo thời gian có thởng
Thực chất của hình thức này là sự kết hợp giữa tiền lơng thời gian giản
đơn với tiền thởng khi đảm bảo và vợt các chỉ tiêu đã quy định nh: Tiết kiệm
thời gian lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu, tăng năng suất lao động hay đảm
bảo giờ công, ngày công
* Ưu nhợc điểm của hình thức tiền lơng theo thời gian: Dễ làm, dễ tính
toán nhng cha đảm bảo nguyên tắc phân phối theo lao động vì hình thức này ch-
a tính đến một cách đầy đủ chất lợng lao động, cha phát huy hết khả năng sẵn
có của ngời lao động, cha khuyến khích ngời lao động quan tâm đến kết quả lao
động. Vì vậy để khắc phục bớt những hạn chế này, ngoài việc tổ chức theo dõi
ghi chép đầy đủ thời gian làm việc của công nhân viên, doanh nghiệp cần phải
thờng xuyên kiểm tra tiến độ làm việc và chất lợng công việc của công nhân
viên kết hợp với chế độ khen thởng hợp lý.
b. Hình thức tiền lơng theo sản phẩm
Theo hình thức này tiền lơng tính trả cho ngời lao động căn cứ vào kết
quả lao động, số lợng và chất lợng sản phẩm công việc, lao vụ đã hoàn thành và
đơn giá tiền lơng cho một đơn vị sản phẩm, công việc và lao vụ đó.
= x
So với hình thức tiền lơng thời gian, hình thức tiền lơng sản phẩm có
nhiều u điểm hơn. Đó là quán triệt đầy đủ hơn nguyên tắc trả lơng theo số lợng,
chất lợng lao động, gắn chặt thu thập về tiền lơng và kết quả.
Tuỳ theo mối quan hệ giữa ngời lao động với kết quả lao động, tuỳ theo
yêu cầu quản lý về nâng cao chất lợng sản phẩm, tăng nhanh sản phẩm và chất
Kim Phợng Kế toán - K33

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
lợng sản phẩm mà doanh nghiệp có thể thực hiện theo các hình thức tiền lơng
sản phẩm nh sau:
* Tiền lơng theo sản phẩm trực tiếp không hạn chế
Hình thức này đợc áp dụng chủ yếu đối với công nhân trực tiếp sản xuất
căn cứ vào số lợng sản phẩm mà họ đã sản xuất ra và đơn giá của mỗi đơn vị
sản phẩm.
Tiền lơng phải trả = Sản lợng thực tế x Đơn giá tiền lơng
* Tiền lơng sản phẩm gián tiếp
Đây là tiền lơng trả cho công nhân viên phụ cùng tham gia sản xuất với
công nhân viên chính đã hởng lơng theo sản phẩm, đợc xác định căn cứ vào hệ
số giữa mức lơng sản phẩm đã sản xuất ra. Tuy nhiên cách trả lơng này có hạn
chế: Do phụ thuộc vào kết quả sản xuất của công nhân chính nên việc trả lơng
cha đợc chính xác, cha thật sự đảm bảo đúng hao phí lao động mà công nhân
phụ đã bỏ ra.
* Tiền lơng tính theo sản phẩm có thởng
Đây là sự kết hợp tiền lơng sản phẩm trực tiếp với tiền thởng khi ngời lao
động hoàn thành vợt mức các chỉ tiêu qui định nh tiết kiệm nguyên vật liệu,
nâng cao chất lợng sản phẩm
* Tiền lơng theo sản phẩm luỹ tiến
Tiền lơng trả cho công nhân viên căn cứ vào số lợng sản phẩm đã sản
xuất ra theo hai loại đơn giá khác nhau: Đơn giá cố định đối với số sản phẩm
trong mức qui định và đơn giá luỹ tiến đối với số sản phẩm vợt định mức.
Hình thức trả lơng này có tác dụng khuyến khích nâng cao năng suất lao
động nên nó thờng đợc áp dụng ở những khâu trọng yếu mà việc tăng năng suất
lao động có tác dụng thúc đẩy tăng năng suất ở các khâu khác nhau trong thời
điểm chiến dịch kinh doanh để giải quyết kịp thời hạn qui định Tuy nhiên
cách trả lơng này dễ dẫn đến khả năng tốc độ tăng của tiền lơng bình quân
nhanh hơn tốc độ tăng của năng suất lao động. Vì vậy khi sản xuất đã ổn định,
các điều kiện nêu trên không còn cần thiết thì chuyển sang hình thức tiền lơng

sản phẩm bình thờng.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
* Tiền lơng khoán
Theo hình thức này, ngời lao động sẽ nhận đợc một khoản tiền nhất định
sau khi hoàn thành xong khối lợng công việc đợc giao theo đúng thời gian chất
lợng qui định đối với loại công việc này.
Có 2 phơng pháp khoán: Khoán công việc và khoán quỹ lơng.
+ Khoán công việc: Theo hình thức này, doanh nghiệp qui định mức tiền
lơng cho mỗi công việc hoặc khối lợng sản phẩm hoàn thành. Ngời lao động
căn cứ vào mức lơng này có thể tính đợc tiền lơng của mình thông qua khối l-
ợng công việc mình đã hoàn thành.
= x
Cách trả lơng này áp dụng cho những công việc lao động giản đơn, có
tính chất đột xuất nh bốc dỡ hàng, sửa chữa nhà cửa
+ Khoán quỹ lơng: Theo hình thức này, ngời lao động biết trớc số tiền l-
ơng mà họ sẽ nhận đợc sau khi hoàn thành công việc và thời gian hoàn thành
công việc đợc giao. Căn cứ vào khối lợng từng công việc hoặc khối lợng sản
phẩm và thời gian cần thiết để hoàn thành mà doanh nghiệp tiến hành khoán
quý lơng.
Trả lơng theo cách khoán quỹ lơng áp dụng cho những công việc không
thể định mức cho từng bộ phận công việc hoặc những công việc mà xét ra giao
khoán từng công việc chi tiết thì không có lợi về mặt kinh tế, thờng là những
công việc cần hoàn thành đúng thời hạn.
Trả lơng theo cách này tạo cho ngời lao động có sự chủ động trong việc
sắp xếp tiến hành công việc của mình từ đó tranh thủ thời gian hoàn thành công
việc đợc giao. Còn đối với ngời giao khoán thì yên tâm về thời gian hoàn thành.
Nhợc điểm cho phơng pháp trả lơng này là dễ gây ra hiện tợng làm bừa,
làm ẩu, không đảm bảo chất lợng do muốn đảm bảo thời gian kiểm nghiệm chất
lợng sản phẩm trớc khi giao nhận phải đợc coi trọng, thực hiện chặt chẽ.

+ Khoán thu nhập
Doanh nghiệp thực hiện khoán thu nhập cho ngời lao động, điều này có
nghĩa là thu nhập mà doanh nghiệp phải trả cho ngời lao động là một bộ phận
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
nằm trong tổng thu nhập chung của doanh nghiệp. Đối với những doanh nghiệp
áp dụng hình thức trả lơng này, tiền lơng phải trả cho ngời lao động không tính
vào chi phí sản xuất kinh doanh mà là một nội dung phân phối thu nhập của
doanh nghiệp. Thông qua Đại hội công nhân viên, doanh nghiệp thoả thuận trớc
tỉ lệ thu nhập dùng để trả lơng cho ngời lao động. Vì vậy, tiền lơng của ngời lao
động phụ thuộc vào thu nhập thực tế của doanh nghiệp. Trong trờng hợp này,
thời gian và kết quả của từng ngời lao động chỉ là căn cứ phân chia tổng quỹ l-
ơng cho từng ngời lao động.
Hình thức trả lơng này buộc ngời lao động không chỉ quan tâm đến kết
quả lao động của bản thân mình mà phải quan tâm đến kết quả mọi hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy nó phát huy đợc sức mạnh tập
thể trong tất cả các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên ngời lao
động chỉ yên tâm với hình thức trả lơng này khi họ có thẩm quyền trong việc
kiểm tra kết quả tài chính của doanh nghiệp, cho nên hình thức trả lơng này th-
ờng thích ứng nhất với các doanh nghiệp cổ phần mà cổ đông chủ yếu là công
nhân viên của doanh nghiệp.
Nhìn chung ở các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trờng, đặt
lợi nhuận lên mục tiêu hàng đầu nên việc tiết kiệm đợc chi phí lơng là một
nhiệm vụ quan trọng, trong đó cách thức trả lơng đợc lựa chọn sau khi nghiên
cứu thực tế các loại công việc trong doanh nghiệp là biện pháp cơ bản, có hiệu
quả cao để tiết kiệm khoản chi phí này. Thông thờng ở một doanh nghiệp thì
các phần việc phát sinh đa dạng với qui mô lớn nhỏ khác nhau. Vì vậy, các hình
thức trả lơng đợc các doanh nghiệp áp dụng linh hoạt, phù hợp trong mỗi trờng
hợp, hoàn cảnh cụ thể để có tính kinh tế cao nhất.
2. Quỹ tiền lơng

Quỹ tiền lơng là toàn bộ số tiền phải trả cho tất cả các loại lao động mà
doanh nghiệp quản lý, sử dụng kể cả trong và ngoài doanh nghiệp. Theo Nghị
định 235/HĐBT ngày 19/09/1985 của Hội đồng Bộ trởng (nay là Chính phủ),
quỹ tiền lơng gồm các khoản sau:
- Tiền lơng hàng tháng, ngày theo hệ số thang bảng lơng Nhà nớc.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Tiền lơng trả theo sản phẩm
- Tiền công nhật cho lao động ngoài biên chế
- Tiền lơng trả cho ngời lao động khi làm ra sản phẩm hỏng trong qui
định.
- Tiền lơng trả cho ngời lao động trong thời gian ngừng việc do thiết bị
máy móc ngừng hoạt động vì nguyên nhân khách quan.
- Tiền lơng trả cho ngời lao động trong thời gian điều động công tác hoặc
đi làm nghĩa vụ của Nhà nớc và xã hội.
- Tiền lơng trả cho ngời lao động nghỉ phép định kỳ, nghỉ phép theo chế
độ của Nhà nớc.
- Tiền lơng trả cho ngời đi học nhng vẫn thuộc biên chế.
- Các loại tiền thởng thờng xuyên
- Các phụ cấp theo chế độ qui định và các khoản phụ cấp khác đợc ghi
trong quỹ lơng.
Cần lu ý là qũy lơng không bao gồm các khoản tiền thởng không thờng
xuyên nh thởng phát minh sáng kiến các khoản trợ cấp không th ờng xuyên
nh trợ cấp khó khăn đột xuất công tác phí, học bổng hoặc sinh hoạt phí của
học sinh, sinh viên, bảo hộ lao động.
Về phơng diện hạch toán, tiền lơng cho công nhân viên trong doanh
nghiệp sản xuất đợc chia làm hai loại: tiền lơng chính và tiền lơng phụ.
Tiền lơng chính là tiền lơng trả cho công nhân viên trong thời gian công
nhân viên thực hiện nhiệm vụ chính của họ, nghĩa là thời gian có tiêu hao thực
sự sức lao động bao gồm tiền lơng trả theo cấp bậc và các khoản phụ cấp kèm

theo (phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp khu vực, phụ cấp làm đêm thêm giờ ).
Tiền lơng phụ là tiền lơng trả cho CNV trong thời gian thực hiện nhiệm
vụ khác ngoài nhiệm vụ chính của họ và thời gian CNV đợc nghỉ theo đúng chế
độ (nghỉ phép, nghỉ lễ, đi học, đi họp, nghỉ vì ngừng sản xuất ). Ngoài ra tiền
lơng trả cho công nhân sản xuất sản phẩm hỏng trong phạm vi chế độ qui định
cũng đợc xếp vào lơng phụ.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Việc phân chia tiền lơng thành lơng chính và lơng phụ có ý nghĩa quan
trọng đối với công tác kế toán và phân tích tiền lơng trong giá thành sản xuất.
Tiền lơng chính của công nhân sản xuất gắn liền với quá trình làm ra sản phẩm
và đợc hạch toán trực tiếp vào chi phí sản xuất từng loại sản phẩm. Tiền lơng
phụ của công nhân sản xuất không gắn liền với từng loại sản phẩm, nên đợc
hạch toán gián tiếp vào chi phí sản xuất từng loại sản phẩm theo một tiêu chuẩn
phân bổ nhất định.
Quản lý chi tiêu quỹ tiền lơng phải trong mối quan hệ với việc thực hiện
kế hoạch sản xuất kinh doanh của đơn vị nhằm vừa chi tiêu tiết kiệm và hợp lý
quỹ tiền lơng vừa đảm bảo hoàn thành và hoàn thành vợt mức kế hoạch sản xuất
của doanh nghiệp.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
3. Quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn
a. Quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH)
Theo khái niệm của tổ chức lao động quốc tế (ILO), BHXH đợc hiểu là sự
bảo vệ của xã hội các thành viên của mình, thông qua một loạt các biện pháp
công cộng để chống lại tình trạng khó khăn về kinh tế - xã hội do bị mất hoặc
giảm thu nhập, gây ra bởi ốm đau, mất khả năng lao động, tuổi già, bệnh tật,
chết
BHXH là một hệ thống gồm 3 tầng:
Tầng 1: Là tầng cơ sở để áp dụng cho mọi ngời, mọi cá nhân trong xã hội.

Trong đó yêu cầu là ngời nghèo. Mặc dù khả năng đóng góp BHXH của những
ngời này là rất thấp nhng khi có yêu cầu Nhà nớc vẫn trợ cấp.
Tầng 2: Là tầng bắt buộc cho những ngời có công ăn việc làm ổn định.
Tầng 3: Là sự tự nguyện cho những ngời muốn có đóng góp BHXH cao.
Về đối tợng, trớc kia BHXH chỉ áp dụng đối với những doanh nghiệp Nhà
nớc. Hiện nay theo Nghị định số 45/CP chính sách BHXH đợc áp dụng đối
thuộc mọi thành phần kinh tế (tầng 2) đối với tất cả các thành viên trong xã hội
(tầng 1) và cho mọi ngời có thu nhập cao hoặc có điều kiện tham gia BHXH để
đợc hởng trợ cấp BHXH cao hơn. Đồng thời chế độ BHXH còn qui định nghĩa
vụ đóng góp cho những ngời đợc hởng chế độ u đãi. Số tiền mà các thành viên
trong xã hội đóng hình thành quỹ BHXH.
Theo Nghị định số 43/CP ngày 22/6/1993 qui định tạm thời chế độ
BHXH của Chính phủ, quỹ BHXH đợc hình thành chủ yếu từ sự đóng góp của
ngời sử dụng lao động, ngời lao động và một phần hỗ trợ của Nhà nớc. Việc
quản lý và sử dụng quỹ BHXH phải thống nhất theo chế độ của Nhà nớc và theo
nguyên tắc hạch toán độc lập.
Theo qui định hiện hành: Hàng tháng doanh nghiệp tiến hành trích lập
quỹ BHXH theo tỷ lệ qui định là 20%. Trong đó:
+15% thuộc trách nhiệm đóng góp của doanh nghiệp bằng cách trừ vào
chi phí.
+ 5% thuộc trách nhiệm đóng góp của ngời lao động bằng cách trừ lơng.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Quỹ BHXH dùng để tạo ra nguồn vốn tài trợ cho công nhân viên trong tr-
ờng hợp ốm đau, thai sản và tổng hợp chi tiêu để quyết toán với cơ quan
chuyên trách.
b. Quỹ bảo hiểm y tế (BHYT)
Bảo hiểm y tế thực chất là sự trợ cấp về y tế cho ngời tham gia bảo hiểm
nhằm giúp họ một phần nào đó tiền khám, chữa bệnh, tiền viện phí, tiền thuốc
tháng.

Về đối tợng, BHYT áp dụng cho những ngời tham gia đóng bảo hiểm y tế
thông qua việc mua thẻ bảo hiểm trong đó chủ yếu là ngời lao động. Theo quy
định của chế độ tài chính hiện hành thì quỹ BHXH đợc hình thành từ 2 nguồn:
+ 1% tiền lơng cơ bản do ngời lao động đóng.
+ 2% quỹ tiền lơng cơ bản tính vào chi phí sản xuất do ngời sử dụng lao
động chịu.
Doanh nghiệp phải nộp 100% quỹ bảo hiểm y tế cho cơ quan quản lý
quỹ.
c. Kinh phí công đoàn (KPCĐ)
Công đoàn là một tổ chức của đoàn thể đại diện cho ngời lao động, nói
lên tiếng nói chung của ngời lao động, đứng ra đấu tranh bảo vệ quyền lợi cho
ngời lao động, đồng thời Công đoàn cũng là ngời trực tiếp hớng dẫn thái độ của
ngời lao động với công việc, với ngời sử dụng lao động.
KPCĐ đợc hình thành do việc trích lập và tính vào chi phí sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp hàng tháng, theo tỷ lệ 2% trên tổng số lơng thực tế
phải trả cho công nhân viên trong kỳ. Trong đó, doanh nghiệp phải nộp 50%
kinh phí Công đoàn thu đợc lên Công đoàn cấp trên, còn lại 50% để lại chi tiêu
tại Công đoàn cơ sở.
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
III. Hạch toán số lợng, thời gian và kết quả lao động
Mục đích hạch toán lao động trong doanh nghiệp, ngoài việc giúp cho
công tác quản lý lao động còn là đảm bảo tính lơng chính xác cho từng ngời lao
động. Nội dung của hạch toán lao động bao gồm hạch toán số lợng lao động,
thời gian lao động và chất lợng lao động.
1. Hạch toán số lợng lao động
Để quản lý lao động về mặt số lợng, doanh nghiệp sử dụng "Sổ sách theo
dõi lao động của doanh nghiệp" thờng do phòng lao động theo dõi. Sổ này hạch
toán về mặt số lợng từng loại lao động theo nghề nghiệp, công việc và trình độ
tay nghề (cấp bậc kỹ thuật) của công nhân viên. Phòng Lao động có thể lập sổ

chung cho toàn doanh nghiệp và lập riêng cho từng bộ phận để nắm chắc tình
hình phân bổ, sử dụng lao động hiện có trong doanh nghiệp.
2. Hạch toán thời gian lao động
Hạch toán thời gian lao động là công việc đảm bảo ghi chép kịp thời
chính xác số ngày công, giờ công làm việc thực tế nh ngày nghỉ việc, ngừng
việc của từng ngời lao động, từng bộ phận sản xuất, từng phòng ban trong
doanh nghiệp. Trên cơ sở này để tính lơng phải trả cho từng ngời.
Bảng chấm công là chứng từ ban đầu quan trọng nhất để hạch toán thời
gian lao động trong các doanh nghiệp. Bảng chấm công dùng để ghi chép thời
gian làm việc trong tháng thực tế và vắng mặt của cán bộ công nhân viên trong
tổ, đội, phòng ban Bảng chấm công phải lập riêng cho từng tổ sản xuất, từng
phòng ban và dùng trong một tháng. Danh sách ngời lao động ghi trong sổ sách
lao động của từng bộ phận đợc ghi trong bảng chấm công, số liệu của chúng
phải khớp nhau. Tổ trởng tổ sản xuất hoặc trởng các phòng ban là ngời trực tiếp
ghi bảng chấm công căn cứ vào số lao động có mặt, vắng mặt đầu ngày làm
việc ở đơn vị mình. Trong bảng chấm công những ngày nghỉ theo qui định nh
ngày lễ, tết, thứ bảy, chủ nhật đều phải đợc ghi rõ ràng.
Bảng chấm công phải để lại một địa điểm công khai để ngời lao động
giám sát thời gian lao động của mình. Cuối tháng tổ trởng, trởng phòng tập hợp
tình hình sử dụng lao động cung cấp cho kế toán phụ trách. Nhân viên kế toán
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
kiểm tra và xác nhận hàng ngày trên bảng chấm công. Sau đó tiến hành tập hợp
số liệu báo cáo tổng hợp lên phòng lao động tiền lơng. Cuối tháng, các bảng
chấm công đợc chuyển cho phòng kế toán tiền lơng để tiến hành tính lơng. Đối
với các trờng hợp nghỉ việc do ốm đau, tai nạn lao động thì phải có phiếu
nghỉ ốm do bệnh viện, cơ sở y tế cấp và xác nhận. Còn đối với các trờng hợp
ngừng việc xảy ra trong ngày do bất cứ nguyên nhân gì đều phải đợc phản ánh
vào biên bản ngừng việc, trong đó nêu rõ nguyên nhân ngừng việc và ngời chịu
trách nhiệm, để làm căn cứ tính lơng và xử lý thiệt hại xảy ra. Những chứng từ

này đợc chuyển lên phòng kế toán làm căn cứ tính trợ cấp, BHXH sau khi đã đ-
ợc tổ trởng căn cứ vào chứng từ đó ghi vào bảng chấm công theo những ký hiệu
qui định.
3. Hạch toán kết quả lao động
Hạch toán kết quả lao động là một nội dung quan trọng trong toàn bộ
công tác quản lý và hạch toán lao động ở các doanh nghiệp sản xuất. Công việc
tiến hành là ghi chép chính xác kịp thời số lợng hoặc chất lợng sản phẩm hoặc
khối lợng công việc hoàn thành của từng cá nhân, tập thể làm căn cứ tính lơng
và trả lơng chính xác.
Tuỳ thuộc vào loại hình và đặc điểm sản xuất của từng doanh nghiệp, ng-
ời ta sử dụng các chứng từ ban đầu khác nhau để hạch toán kết quả lao động.
Các chứng từ ban đầu đợc sử dụng phổ biến để hạch toán kết quả lao động và
phiếu xác nhận sản phẩm công việc hoàn thành, hợp đồng giao khoán
Phiếu xác nhận sản phẩm công việc hoàn thành là chứng từ xác nhận số
sản phẩm (công việc) hoàn thành của đơn vị hoặc cá nhân ngời lao động.
Phiếu này do ngời giao việc lập và phải có đầy đủ chữ ký của ngời giao
việc, ngời nhận việc, ngời kiểm tra chất lợng sản phẩm và ngời duyệt. Phiếu đợc
chuyển cho kế toán tiền lơng để tính lơng áp dụng trong hình thức trả lơng theo
sản phẩm.
Hợp đồng giao khoán công việc là chứng từ giao khoán ban đầu đối với
trờng hợp giao khoán công việc. Đó là bản ký kết giữa ngời giao khoán và ngời
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
nhận khoán với khối lợng công việc, thời gian làm việc, trách nhiệm và quyền
lợi mỗi bên khi thực hiện công việc đó. Chứng từ này là cơ sở để thanh toán tiền
công lao động cho ngời nhận khoán. Trờng hợp khi nghiệm thu phát hiện sản
phẩm hỏng thì cán bộ kiểm tra chất lợng cùng với ngời phụ trách bộ phận lập
phiếu báo hỏng để làm căn cứ lập biên bản xử lý. Số lợng, chất lợng công việc
đã hoàn thành và đợc nghiệm thu đợc ghi vào chứng từ hạch toán kết quả lao
động mà doanh nghiệp sử dụng, và sau khi đã ký duyệt nó đợc chuyển về phòng

kế toán tiền lơng làm căn cứ tính lơng và trả lơng cho công nhân thực hiện.
4. Hạch toán thanh toán lơng với ngời lao động
Hạch toán thanh toán lơng với ngời lao động dựa trên cơ sở các chứng từ
hạch toán thời gian lao động (bảng chấm công), kết quả lao động (bảng kê khối
lợng công việc hoàn thành, biên bản nghiệm thu ) và kế toán tiền l ơng tiến
hành tính lơng sau khi đã kiểm tra các chứng từ trên. Công việc tính lơng, tính
thởng và các khoản khác phải trả cho ngời lao động theo hình thức trả lơng
đang áp dụng tại doanh nghiệp, kế toán lao động tiền lơng lập bảng thanh toán
tiền lơng (gồm lơng chính sách, lơng sản phẩm, các khoản phụ cấp, trợ cấp, bảo
hiểm cho từng lao động), bảng thanh toán tiền thởng.
Bảng thanh toán tiền lơng là chứng từ làm căn cứ thanh toán tiền lơng,
phụ cấp cho ngời lao động theo hình thức trả lơng đang áp dụng tại doanh
nghiệp, kế toán lao động tiền lơng lập bảng thanh toán tiền lơng (gồm lơng
chính sách, lơng sản phẩm, các khoản phụ cấp, trợ cấp, bảo hiểm cho từng lao
động), bảng thanh toán tiền thởng.
Bảng thanh toán tiền lơng là chứng từ làm căn cứ thanh toán tiền lơng,
phụ cấp cho ngời lao động làm việc trong các đơn vị sản xuất kinh doanh. Bảng
thanh toán tiền lơng đợc thanh toán cho từng bộ phận (phòng, ban ) t ơng ứng
với bảng chấm công. Trong bảng thanh toán tiền lơng, mỗi công nhân viên đợc
ghi một dòng căn cứ vào bậc, mức lơng, thời gian làm việc để tính lơng cho
từng ngời. Sau đó kế toán tiền lơng lập bảng thanh toán tiền lơng tổng hợp cho
toàn doanh nghiệp, tổ đội, phòng ban mỗi tháng một tờ. Bảng thanh toán tiền l-
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
ơng cho toàn doanh nghiệp sẽ chuyển sang cho kế toán trởng, thủ trởng đơn vị
ký duyệt. Trên cơ sở đó, kế toán thu chi viết phiếu chi và thanh toán lơng cho
từng bộ phận.
Việc thanh toán lơng cho ngời lao động thờng đợc chia làm 2 kỳ trong
tháng:
+ Kỳ 1: Tạm ứng

+ Kỳ 2: Thanh toán nốt phần còn lại sau khi đã trừ đi các khoản phải
khấu trừ vào lơng của ngời lao động theo chế độ quy định.
Tiền lơng đợc trả tận tay ngời lao động hoặc tập thể lĩnh lơng đại diện
cho thủ quỹ phát, Khi nhận các khoản thu nhập, ngời lao động phải ký vào bảng
thanh toán tiền lơng.
Đối với lao động nghỉ phép vẫn đợc hởng lơng thì phần lơng này cũng đ-
ợc tính vào chi phí sản xuất kinh doanh. Việc nghỉ phép thờng đột xuất, không
đều đặn giữa các tháng trong năm do đó cần tiến hành trích trớc tiền lơng nghỉ
phép của công nhân vào chi phí của từng kỳ hạch toán. Nh vậy, sẽ không làm
cho giá thành sản phẩm bị biến đổi đột ngột.
= x
Trong đó:
=
Tóm lại, hạch toán lao động vừa là để quản lý việc huy động sử dụng lao
động làm cơ sở tính toán tiền lơng phải trả cho ngời lao động. Vì vậy hạch toán
lao động có rõ ràng, chính xác, kịp thời mới có thể tính đúng, tính đủ tiền lơng
cho CNV trong doanh nghiệp.
IV. Hạch toán tổng hợp tiền lơng và các khoản trích theo l-
ơng
1. Hạch toán tổng hợp tiền lơng và tình hình thanh toán với ngời lao
động
a. Tài khoản sử dụng
TK 334 - Phải trả công nhân viên
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Tài khoản này đợc dùng để phản ánh các khoản thanh toán với công nhân
viên của doanh nghiệp về tiền lơng, tiền công, phụ cấp, BHXH tiền thởng và các
khoản khác thuộc về thu nhập của họ.
Kết cấu và nội dung phản ánh của TK334.
Bên Nợ:

+ Phản ánh các khoản khấu trừ vào tiền công, tiền lơng của CNV.
+ Tiền lơng, tiền công và các khoản khác đã trả cho CNV.
+ Kết chuyển tiền lơng công nhân viên chức cha lĩnh.
Bên Có:
+ Phản ánh tiền lơng, tiền công và các khoản khác phải trả cho CNV
D Có:
+ Tiền lơng, tiền công và các khoản khác còn phải trả CNVC.
TK 334 có thể có số d bên Nợ trong trờng hợp cá biệt (nếu có) phản ánh
số tiền lơng trả thừa cho CNV.
b. Phơng pháp hạch toán
* Hàng tháng tính ra tổng số tiền lơng và các khoản phụ cấp mang tính
chất tiền lơng phải trả cho công nhân viên (bao gồm tiền lơng, tiền công, phụ
cấp khu vực, chức vụ, đắt đỏ, tiền ăn giữa ca, tiền thởng trong sản xuất ) và
phân bổ cho các đối tợng sử dụng, kế toán ghi:
Nợ TK 622 (chi tiết đối tợng) Phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất,
chế tạo ra sản phẩm hay thực hiện các lao vụ, dịch vụ.
Nợ TK 627 (6271): Phải trả nhân viên phân xởng
Nợ TK 641 (6411): Phải trả nhân viên bán hàng, tiêu thụ sản phẩm
Nợ 642 (6421): Phải trả cho bộ phận công nhân quản lý doanh nghiệp.
Có TK 334: Tổng số tiền lơng phải trả.
* Số tiền thởng phải trả cho công nhân viên.
Nợ TK 431 (4311)Thởng thi đua từ quỹ khen thởng
Có TK 334 Tổng số tiền thởng phải trả.
* Số BHXH phải trả trực tiếp cho CNV (ốm đau, thai sản, TNLĐ )
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Nợ TK 338 (3383)
Có TK 334
* Các khoản khấu trừ vào thu nhập của CNV theo quy định, sau khi đóng
BHXH, BHYT, và thuế thu nhập cá nhân, tổng số các khoản khấu trừ không vợt

quá 30% số còn lại.
Nợ TK 334: Tổng số các khoản khấu trừ
Có TK 333 (3338) Thuế thu nhập phải nộp
Có TK 141: Số tạm ứng trừ vào lơng.
Có TK 138: Các khoản bồi thờng vật chất, thiệt hại
* Thanh toán thù lao (tiền công, tiền lơng ) Bảo hiểm xã hội, tiền th ởng
cho công nhân viên chức.
+ Nếu thanh toán bằng tiền:
Nợ TK 334: Các khoản đã thanh toán
Có TK 111: Thanh toán bằng Tiền mặt
Có TK 112: Thanh toán bằng chuyển khoản
+ Nếu thanh toán bằng vật t, hàng hoá
Nợ TK 632
Có TK liên quan (152, 153, 154, 155 )
Bút toán 2: Ghi nhận giá thanh toán
Nợ TK 334: Tổng giá thanh toán (cả thuế VAT)
Có TK 3331: Thuế VAT phải nộp.
* Cuối kỳ kế toán kết chuyển số tiền lơng công nhân viên đi vắng cha lĩnh.
Nợ TK 334
Có TK 338 (3388)
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Sơ đồ hạch toán các khoản thanh toán với CNVC
2. Hạch toán tổng hợp các khoản trích theo lơng và tính toán tiền l-
ơng nghỉ phép
a. Tài khoản sử dụng
TK 338: Phải trả và phải nộp khác
Dùng để phản ánh các khoản phải trả phải nộp cho cơ quan pháp luật, cho
các tổ chức, đoàn thể xã hội, cho cấp trên về kinh phí Công đoàn, BHXH,
BHYT, các khoản khấu trừ vào lơng theo Quyết định của Toà án (tiền nuôi con

khi li dị, nuôi con ngoài giá thú, án phí ) giá trị tài sản thừa chờ xử lý, các
khoản vay tạm thời, nhận ký quỹ, ký cợc ngắn hạn, các khoản thu hộ, giữ hộ.
Bên Nợ:
+ Các khoản đã nộp cho cơ quan quản lý các quỹ
+ Các khoản đã chi về kinh phí Công đoàn
Kim Phợng Kế toán - K33
TK141
TK3383,3384
TK111,112
TK3383
TK431
TK641,642
TK6271
TK622
TK334
Các khoản khấu trừ vào
thu nhập của CNVC
(tạm ứng, bồi thờng vật chất,
thuế thu nhập)
Phần đóng góp cho quỹ
BHYT, BHXH
Thanh toán lơng, thởng BHXH và
các khoản khác cho CNV
CNTT sản xuất
Nhân viên PX
NV bán hàng
Tiền thởng
và phúc lợi
BHXH phải trả
trực tiếp

Tiền l-
ơng, tiền
thởng,
BHXH
và các
khoản
khác
phải trả
CNVC
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
+ Xử lý giá trị tài sản thừa
+ Các khoản đã trả, đã nộp và đã chi khác.
Kết chuyển doanh thu cha thực hiện và doanh thu bán hàng tơng ứng từng
kỳ kế toán.
Bên Có:
- Trích kinh phí công đoàn: BHXH, BHYT theo tỉ lệ quy định
- Tổng số doanh thu cha thực hiện thực tế phát sinh trong kỳ.
+ Các khoản phải nộp, phải trả hay thu hộ
+ Giá trị tài sản thừa chờ xử lý
+ Số đã nộp, đã trả lớn hơn số phải nộp, phải trả đợc hoàn lại.
D Nợ (nếu có) số trả thừa, nộp thừa, vợt chi cha đợc thanh toán.
D Có: Số tiền còn phải trả, phải nộp hay giá trị tài sản thừa chờ xử lý.
TK 338 chi tiết làm 6 tiểu khoản.
TK 3381: Tài sản thừa chờ giải quyết
TK 3382: Kinh phí công đoàn
TK 3383: Bảo hiểm xã hội
TK 3384: Bảo hiểm y tế
TK 3387: Doanh thu cha thực hiện
TK 3388: Phải nộp khác.
b. Phơng pháp hạch toán

* Hàng tháng căn cứ vào quỹ lơng cơ bản kế toán trích BHXH, BHYT,
kinh phí công đoàn theo qui định (25%).
Nợ các TK 622, 6271, 6411, 6421 phần tính vào chi phí kinh doanh (19%)
Nợ TK 334 phần trừ vào thu nhập của công nhân viên chức (6%).
Có TK 338 (3382, 3383, 3384) Tổng số kinh phí Công đoàn,
BHXH, BHYT phải trích.
* Theo định kỳ đơn vị nộp BHXH, BHYT, KPCĐ lên cấp trên.
Nợ TK 338 (3382, 3383, 3384)
Có TK 111, 112
* Tính ra số BHXH trả tại đơn vị
Kim Phợng Kế toán - K33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Nợ TK 338 (3383)
Có TK 334
Khi trả cho công nhân viên chức ghi
Nợ TK 334
Có TK 111
* Chỉ tiêu kinh phí Công đoàn để lại doanh nghiệp
Nợ TK 338 (3382)
Có TK 111, 112
* Trờng hợp số đã trả, đã nộp về kinh phí Công đoàn, BHXH (kể cả số vợt
chi) lớn hơn số phải trả, phải nộp đợc cấp bù ghi:
Nợ TK 111, 112 số tiền đợc cấp bù đã nhận
Có TK 338 số đợc cấp bù (3382, 3383)
Sơ đồ hạch toán thanh toán BHXH, BHYT, KPCĐ
ở đâu có lơng, ở đó có khoản trích theo lơng trừ trờng hợp tính theo lơng
phép thực tế phải trả CNSX (ở đơn vị có trích trớc lơng phép) thì tính vào TK
622.
Sơ đồ hạch toán trích trớc tiền lơng phép thực tế của CNSX
Kim Phợng Kế toán - K33

TK334 TK338 TK622,627,641,642
Số BHXH phải trả
trực tiếp cho CNVC
Trích KPCĐ, BHXH, BHYT theo
tỉ lệ quy định tính vào chi phí kinh
doanh (19%)
TK111,112
TK334
TK111,112
Nộp KPCĐ, BHXH, BHYT cho cơ
quan quản lý
Chi tiêu KPCĐ tại cơ sở
Trích BHXH, BHYT theo tỷ lệ qui định
trừ vào thu nhập của CNVC (6%)
Thu hồi BHXH, KPCĐ chi vượt
chi hộ được cấp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
3. Tổ chức hạch toán tổng hợp về tiền lơng và các khoản trích theo l-
ơng
Để phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh cũng nh yêu cầu quản lý
của doanh nghiệp mà việc áp dụng hình thức ghi sổ kế toán nào cho phù hợp.
Mỗi hình thức ghi sổ kế toán sẽ có cách tổ chức sổ kế toán riêng.
Nếu ở doanh nghiệp áp dụng hình thức sổ kế toán là Nhật ký chứng từ thì
việc tổ chức hạch toán tổng hợp về tiền lơng và các khoản trích theo lơng đợc tổ
chức theo sơ đồ sau:
Kim Phợng Kế toán - K33
TK334 TK3382, 3383, 3384 TK622
BHXH thực tế phải trả Trích 19% lương CNSX + Lương
phép thực tế trả
TK111,112

TK627,641,642
TK334
Nộp BHXH (20%)
Mua thẻ BHYT (3%)
Trích 19% vào chi phí
Trừ lương CNV 6%
Nộp KPCĐ (2%)
Chi tiêu KPCĐ
TK111,112
Được BHXH thanh toán
KPCĐ chi vượt được cấp bù
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Trình tự ghi sổ nh sau:
Kim Phợng Kế toán - K33
Chứng từ gốc và các
Bảng phân bổ
Nhật ký chứng từ
số 1,2 và 7
Bảng kê số 4
và số 5
Sổ Cái
Báo cáo kế toán
Sổ chi tiết TK 334
Sổ chi tiết TK 338
Sổ chi tiết TK 642
Sổ chi tiết TK 622
Sổ chi tiết TK 627