Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng phát triển, năng suất của một số giống ngô lai và ảnh hưởng của phân bón lá đến giống ngô NK6326 tại huyện kim động, tỉnh hưng yên

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

----------------

----------------

ðÀO M NH QUY N

NGHIÊN C U ð C ðI M SINH TRƯ NG PHÁT TRI N,
NĂNG SU T C A M T S

GI NG NGÔ LAI VÀ NH

HƯ NG C A PHÂN BĨN LÁ ð N GI NG NGƠ NK6326
T I HUY N KIM ð NG, T NH HƯNG YÊN

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành : TR NG TR T
Mã s : 60.62.01
Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N VĂN PHÚ

HÀ N I - 2012


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan r ng:
ðây là cơng trình nghiên c u khoa h c do tơi th c hi n trong v xuân
năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên dư i s hư ng d n khoa h c
c a TS. Nguy n Văn Phú.
S li u và k t qu nghiên c u trình bày trong Lu n văn là trung th c và
chưa t ng ñư c s d ng ñ b o v b t kỳ m t Lu n văn nào

trong nư c và

ngoài nư c.
M i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã ñư c c m ơn và các
thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñã ñư c ch rõ ngu n g c.
Hà n i, tháng 01 năm 2013
Tác gi lu n văn

ðào M nh Quy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

i


L I C M ƠN

Trong su t quá trình th c hi n đ tài nghiên c u và hồn thành b n lu n
văn này, tôi luôn nh n ñư c s giúp ñ t n tình quý báu c a Ban giám hi u
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i, Vi n đào t o sau ð i h c, Khoa Nông
h c, B môn Sinh lý th c v t.
Tôi xin chân thành bày t lòng bi t ơn sâu s c t i th y hư ng d n
TS. Nguy n Văn Phú, ngư i đã t n tình hư ng d n, ch b o, t o m i ñi u ki n

giúp đ tơi trong su t th i gian th c hi n đ tài.
Tơi xin chân thành c m ơn các th y giáo, cô giáo, Vi n đào t o sau ð i
h c, Khoa Nơng h c, ñ c bi t là các th y cô giáo trong b môn Sinh lý th c
v t Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i ñã t o ñi u ki n thu n l i giúp tơi
trong su t q trình h c t p và hồn thành lu n văn này.
Tơi xin chân thành c m ơn nh ng ngư i thân, ngư i b n và ñ ng nghi p
ñã thư ng xun ng h , đ ng viên tơi trong su t q trình cơng tác, h c t p
và nghiên c u. ð c bi t là lòng thương u vơ h n và s đ ng viên k p th i
c a gia đình đã giúp tơi có ni m tin, ngh l c vư t qua th thách đ hồn
thành nhi m v h c t p và hoàn thành lu n văn này.
Hà n i, tháng 01 năm 2013
Tác gi lu n văn

ðào M nh Quy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

ii


M CL C

L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

vii

Danh m c b ng

viii

1

M ð U

1

1.1

ð tv nđ

1

1.2

M c đích, u c u

3

1.2.1

M c đích

3

1.2.2

u c u

3

1.3

Ý nghĩa khoa h c và th c ti n

3

1.3.1

Ý nghĩa khoa h c

3

1.3.2

Ý nghĩa th c ti n

4

2

T NG QUAN TÀI LI U

5

2.1

Vai trị c a cây ngơ và s n xu t ngơ trên th gi i

5

2.1.1

Vai trị c a cây ngơ trên th gi i

5

2.1.2

S n xu t ngô trên th gi i

6

2.2

S n xu t ngô

9

2.3

Nghiên c u gi ng ngô trên th gi i và Vi t Nam

12

2.3.1

Nghiên c u gi ng ngô trên th gi i

12

2.3.2

Nghiên c u gi ng ngô

15

2.4

Nghiên c u v s d ng phân bón cho ngơ trên th gi i và Vi t

Vi t Nam

Vi t Nam

Nam

17

2.4.1

Nghiên c u v s d ng phân bón cho ngơ trên th gi i

17

2.4.2

Nghiên c u v s d ng phân bón cho ngơ

19

Vi t Nam

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

iii


2.5

Cơ s khoa h c c a dinh dư ng qua lá và nghiên c u v phân
bón lá

22

2.5.1

Cơ s khoa h c c a dinh dư ng qua lá

22

2.5.2

Ưu ñi m và như c ñi m c a phương pháp dinh dư ng qua lá

22

2.5.3

Nghiên c u v phân bón lá cho cây tr ng

23

3

N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

27

3.1

N i dung nghiên c u

27

3.2

V t li u, ñ a ñi m và th i gian nghiên c u

27

3.2.1

V t li u nghiên c u

27

3.2.2

ð a ñi m và th i gian nghiên c u

29

3.3

Phương pháp nghiên c u (ð tài g m 02 thí nghi m):

29

3.4

Quy trình k thu t áp d ng trong thí nghi m

31

3.4.1

Th i v và m t ñ gieo tr ng

31

3.4.2

Phương pháp bón phân

31

3.4.3

Chăm sóc và phịng tr sâu b nh

32

3.5

Các ch tiêu theo dõi

32

3.5.1

Th i gian qua các giai ño n sinh trư ng

32

3.5.2

M t s ch tiêu v hình thái

33

3.5.3

M t s ch tiêu sinh lý: (L y m u sau m i l n phun 7 ngày, 3 giai
đo n v i thí nghi m 2).

33

3.5.4

Kh năng ch ng ch u

34

3.5.5

Năng su t và các y u t c u thành năng su t

35

3.5.6

Ho ch toán kinh t

36

3.6

Phương pháp x lý s li u

36

4

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

37

4.1

ð c ñi m sinh trư ng phát tri n, năng su t c a m t s gi ng ngô
tr ng v xuân năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

37

iv


4.1.1

Các giai ño n sinh trư ng phát tri n c a m t s gi ng ngô tr ng
v xuân năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.2

ð ng thái tăng trư ng c a c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân
năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.3

52

Hi u qu kinh t c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân năm 2012
t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.2

49

M t s ñ c ñi m h t c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân năm
2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.8

45

Các y u t c u thành năng su t và năng su t c a m t s gi ng ngô
tr ng v xuân năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.7

43

Kh năng ch ng ch u c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân năm
2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng n

4.1.6

42

Các đ c trưng hình thái b p c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân
năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.5

39

ð c trưng hình thái cây c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân năm
2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.1.4

37

53

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n sinh trư ng, năng
su t c a gi ng ngơ NK6326 trong đi u ki n v xuân năm 2012
t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.2.1

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n đ ng thái tăng
trư ng chi u cao cây c a gi ng ngô NK6326

4.2.2

54
54

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n di n tích lá (LAm2lá/m2cây) và ch s di n tích lá (LAI- m2lá/m2đ t) c a gi ng
ngơ NK6326

4.2.3

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá ñ n kh năng quang h p
c a gi ng ngô NK6326

4.2.4

55
58

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n năng su t và các y u
t c u thành năng su t c a các gi ng ngô NK6326

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

59
v


4.2.5

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n kh năng ch ng ch u
sâu b nh c a gi ng ngô NK6326

4.2.6

63

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá ñ n hi u qu kinh t c a
gi ng ngô NK6326

64

5

K T LU N VÀ ð NGH

66

5.1

K t lu n

66

5.2

ð ngh

67

6

TÀI LI U THAM KH O

68

PH L C

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

71

vi


DANH M C CÁC CH

T vi t t t

VI T T T

T vi t ñ y ñ

CIMMYT

Trung tâm c i t o Ngô và Lúa mỳ Qu c t

CT

Công th c

CV%

H s bi n ñ ng - Coefficients of Variations

FAO

Food and Agricaltare Organization
(T ch c Nông lương Liên H p Qu c)

LAI

Ch s di n tích lá

NSCT

Năng su t cá th

NSLT

Năng su t lý thuy t

NSTT

Năng su t th c thu

NXB

Nhà xu t b n

SPAD

Ch s di p l c t c a lá

TCNN

Tiêu chu n Nông nghi p

TGST

Th i gian sinh trư ng

TLBHH

T l b p h u hi u

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

vii


DANH M C B NG

STT

Tên b ng

Trang

2.1

Di n tích, năng su t, s n lư ng ngô trên th gi i (2000 - 2010)

6

2.2

D báo nhu c u ngô th gi i đ n 2020

7

2.3

Di n tích, năng su t, s n lư ng ngô

2.4

Lư ng ch t dinh dư ng cây ngơ l y t đ t đ đư c 10 t n h t/ha

4.1

Các giai ño n sinh trư ng phát tri n c a m t s gi ng ngô tr ng

Vi t Nam (2000 - 2010)

v xuân năm 2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên.
4.2

45
48

Các y u t c u thành năng su t và năng su t c a các gi ng ngơ
thí nghi m trong v xn 2012

4.9

44

T l ñ r , g y thân c a các gi ng ngơ thí nghi m trong v
xn 2012

4.8

42

M c đ sâu b nh c a các gi ng ngơ thí nghi m trong v xn
2012

4.7

41

Các đ c trưng hình thái b p c a các gi ng ngơ thí nghi m trong
v xuân 2012

4.6

40

Chi u cao cây cu i cùng và chi u cao đóng b p c a các gi ng
ngơ thí nghi m trong v xn 2012

4.5

37

ð ng thái tăng trư ng s lá c a các gi ng ngơ thí nghi m trong
v xn 2012

4.4

17

ð ng thái tăng trư ng chi u cao cây c a các gi ng ngơ thí
nghi m trong v xn 2012.

4.3

11

49

D ng h t, m u s c h t c a các gi ng ngơ thí nghi m trong v
Xn 2012

52

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………viii


4.10

Hi u qu kinh t c a c a m t s gi ng ngô tr ng v xuân năm

2012 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng Yên

4.11

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n đ ng thái tăng
trư ng chi u cao c a gi ng ngô NK6326.

4.12

lá c a gi ng ngô NK6326.

60

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n năng su t c a gi ng
ngô NK6326.

4.17

59

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n các y u t c u thành
năng su t c a gi ng ngô NK6326.

4.16

57

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n ch s màu s c lá
(SPAD)

4.15

56

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n ch s di n tích lá
c a gi ng ngơ NK6326.

4.14

54

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n di n tích lá c a
gi ng ngô NK6326.

4.13

53

62

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n kh năng ch ng ch u
sâu b nh c a gi ng ngô NK6326.

4.18

63

Hi u qu kinh t c a gi ng ngơ NK6326 khi s d ng phân bón lá.

64

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

ix


1. M

ð U

1.1. ð t v n đ
Cây ngơ (Zea mays L.) là cây lương th c quan tr ng trong n n kinh t
toàn c u. Trên th gi i, cây ngơ đ ng th ba v di n tích, đ ng th hai v s n
lư ng và ñ ng th nh t v năng su t. Theo các phân tích hóa sinh cho th y,
v h t ngơ có hàm lư ng ch t xơ cao kho ng 87%, phôi nhũ ch a hàm lư ng
tinh b t cao (87,6%), hàm lư ng protein (87%), hàm lư ng ch t béo (0,85%).
Trong phôi và n i nhũ c a ngơ cịn ch a nhi u lo i axit amin không thay th
như: Tryptophan, threonine, isoleucine, lơsin, lysine (ðinh Th L c và c ng
s , 1997). H t ngô ch a protein (7 - 12%), lysin (0,18 - 0,45%) và tryptophan
(0,4 - 1,0%). Ngơ cịn đư c ch bi n làm thu c trong y h c như: Ph i h p v i
m t s th o dư c ñ làm thu c gi m ñư ng trong máu, ch a ch ng viêm gan
B và C. Ngư i ta cũng l y d u ngô ch a ñ ng ch t di t khu n ñ dùng trong
m ph m xà phòng c o râu. Trong ðông y, râu ngô và ru t cây ngô v ng t,
tính bình, có tác d ng l i ti u, thông m t, c m máu…
Nh ng năm g n đây, nh có nh ng chính sách khuy n khích và ti n b k
thu t, cây ngơ ñã có nh ng bư c ti n v di n tích, năng su t và s n lư ng (Ngơ
H u Tình và c ng s , 1997). Theo s li u th ng kê c a B Nông nghi p và Phát
tri n Nơng thơn, trong vịng 10 năm qua (2000 - 2010) năng su t ngô tăng t 2,75
t n lên 4,50 t n/ha, di n tích tăng 730,2 nghìn ha lên 1170,9 nghìn ha. Tuy nhiên,
trong th i gian hi n nay do nhu c u tiêu th ngơ ngày càng tăng, d n đ n cung

và c u có s chênh l ch, di n tích ngơ khơng tăng nhi u so v i t l tiêu th
s n ph m ngô trên th trư ng hi n nay, do v y, nư c ta ph i nh p m t lư ng
ngô l n m i ñáp ng ph n nào nhu c u tiêu th trên th trư ng. Theo s li u
c a Hi p h i th c ăn chăn nuôi Vi t Nam, ư c tính năm 2010, nư c ta ph i
nh p kho ng 1,6 tri u t n ngơ, tăng 350 nghìn t n so v i năm 2009. Hàng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

1


năm, chúng ta ph i chi kho ng 30 - 40 tri u USD mua g n 10000 t n h t
gi ng ngơ lai.
ð đ y m nh s n xu t ngơ t i các đ a phương, chúng ta c n đưa các
gi ng ngơ có năng su t cao, s d ng các lo i phân bón và các ti n b k
thu t đ t o ra năng su t cao.

Vi t Nam, ñã r t thành công trong ch n t o

và lai t o ra nhi u gi ng ngô lai cho năng su t cao, t o ra m t s thay ñ i r t
l n trong nh ng năm g n đây v s n xu t ngơ. Tuy nhiên, nh ng gi ng ngô
m i ch n t o ñ ñưa vào s n xu t ñ i trà t i các ñ a phương c n ph i ñư c
ñánh giá kh năng thích ng c a chúng.
Kim ð ng là m t huy n thu n nông c a t nh Hưng Yên, thu c vùng
ñ ng b ng châu th Sơng H ng, đ t đai tương ñ i b ng ph ng, ch y u b
chia c t b i h th ng sơng ngịi, kênh mương và đư ng giao thơng. Tài
ngun đ t nông nghi p màu m , phù h p cho các cây lương th c, cây ăn qu
ñ c s n, cây công nghi p… ð c bi t, huy n Kim ð ng có 9 xã thu c vùng
đ t ngồi đê và ven đê sơng H ng, hàng năm lư ng phù sa ñư c b i ñ p r t
l n, ñây là vùng ñ t lý tư ng và thu n l i cho phát tri n s n xu t ngô v i quy

mô l n. Tuy nhiên, ngư i dân đ a phương cịn r t h n ch đưa các gi ng ngơ
m i và nh ng ti n b k thu t cho s n xu t ngơ. ð đ m b o đ lư ng th c ăn
cho chăn ni, ngư i dân t i ñ a phương thư ng xuyên ph i thu mua thêm m t
lư ng l n ngơ đ ph c v cho chăn ni. ð ng th i, t i ñ a bàn huy n Kim
ð ng trong nh ng năm g n ñây nhi u nhà máy s n xu t th c ăn chăn ni
đư c xây d ng, do v y nhu c u nguyên li u cho s n xu t th c ăn chăn ni r t
l n, là đi u ki n thu n l i cho vi c ñưa các gi ng ngơ m i có năng su t cao và
áp d ng nh ng ti n b khoa h c k thu t vào s n xu t.
Phân bón lá là m t ti n b k thu t trong s n xu t nông nghi p. T năm
1990 c a th k 20, s d ng phân bón lá làm tăng năng su t cây tr ng ñã ñư c
kh ng ñ nh b i r t nhi u nghiên c u trong và ngoài nư c. Theo Nguy n Văn

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

2


Phú (2002), s d ng dinh dư ng 1%N k t h p v i 0,2%Mg làm tăng năng su t
c a h u h t các lo i cây C3 như: Lúa mì, cà chua, rau Spinat... trên đ t nghèo
dinh dư ng t i C ng hoà Séc. Tuy nhiên, vi c s d ng phân bón lá b sung cho
cây ngơ là cây C4 có nhu c u dinh dư ng cao v n chưa có nhi u nghiên c u, đ
góp ph n đưa nhanh vi c s d ng phân bón lá và gi ng m i vào s n xu t ngơ t i
đ a phương. Chúng tôi ti n hành nghiên c u ñ tài: “Nghiên c u ñ c ñi m sinh
trư ng phát tri n, năng su t c a m t s gi ng ngô lai và nh hư ng c a phân
bón lá đ n gi ng ngơ NK6326 t i huy n Kim ð ng, t nh Hưng n”.
1.2. M c đích, u c u
1.2.1. M c đích
- Xác đ nh gi ng ngơ năng su t cao phù h p v i ñi u ki n ñ a
phương.
- Xác đ nh lo i phân bón lá phù h p tăng năng su t ngô thâm canh t i

huy n Kim ð ng, Hưng Yên.
1.2.2. Yêu c u
- ðáng giá m t s ñ c ñi m (Sinh trư ng phát tri n, sinh lý, s c ch ng
ch u, y u t c u thành năng su t c a m t s gi ng ngô trong ñi u ki n v
xuân t i t nh Hưng Yên.
- Nghiên c u nh hư ng c a phân bón lá đ n sinh trư ng, các y u t
c u thành năng su t và năng su t ñ i v i gi ng ngô NK6326.
1.3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n
1.3.1. Ý nghĩa khoa h c
K t qu nghiên c u c a ñ tài là tư li u khoa h c v tương quan gi a
các ch tiêu nông sinh h c và năng su t cũng như là vai trò c a dinh dư ng
qua lá ñ n sinh trư ng, năng su t ngô ph c v cho gi ng d y, nghiên c u
trong vi c ch n t o gi ng ngơ và nghiên c u phân bón lá cho ngơ và cây
tr ng nói chung.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

3


1.3.2. Ý nghĩa th c ti n
Gi i thi u các gi ng ngơ có năng su t cao, kh năng ch ng ch u t t cho
s n xu t ngô và khuy n cáo vi c s d ng phân bón lá làm tăng năng su t ngơ
và cây tr ng nói chung t i đ a phương.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

4

2. T NG QUAN TÀI LI U

2.1. Vai trò c a cây ngô và s n xu t ngô trên th gi i
2.1.1. Vai trị c a cây ngơ trên th gi i
Cây ngô là m t trong năm lo i cây lương th c chính c a th gi i: Ngô
(Zea Mays L.), lúa nư c (Oryza sativa L.), lúa mì (Triticum sp, tên khác: ti u
m ch), s n (Manihot esculenta Crantz, tên khác khoai mì) và khoai tây
(Solanum tuberosum L.). Trong đó, ba lo i cây g m ngơ (thư ng đư c s d ng
làm th c ăn chăn ni), lúa g o, lúa mì (thư ng ñư c tiêu dùng tr c ti p làm
lương th c) chi m kho ng 87% s n lư ng lương th c toàn c u và kho ng 43%
năng lư ng trong t t c ngu n lương th c, th c ph m. Trong ba lo i cây này,
ngơ là cây tr ng có s tăng trư ng m nh c v di n tích, năng su t, s n lư ng.
Ngô là cây lương th c ni s ng g n 1/3 s dân trên tồn th gi i. T t c các
nư c tr ng ngơ nói chung đ u ăn ngơ

m c đ khác nhau. Toàn th gi i s

d ng 21% s n lư ng ngô làm lương th c cho ngư i. Các nư c

Trung M ,

Nam Á và Châu Phi s d ng 85% s n lư ng ngô làm lương th c chính; các
nư c ðơng Nam Phi s d ng 85% s n lư ng ngô làm lương th c cho ngư i;
Tây, Trung Phi 80%; B c Phi 42%; Tây Á 27%; Nam Á 75%; ðông Nam Á &
Thái Bình Dương 39%, ðơng Á 30%; Trung M & Caribe 61%; Nam M 12%.
D báo ñ n năm 2020, nhu c u ngô th gi i tăng 55% so v i nhu c u
ngô năm 1997, ch y u tăng

các nư c đang phát tri n (72%), riêng ðơng

Nam Á tăng 70% so v i năm 1997. Nhu c u ngô trên th gi i tăng là do dân
s th gi i tăng, thu nh p bình qn đ u ngư i tăng nên nhu c u th t, cá,
tr ng, s a tăng m nh d n ñ n địi h i lư ng ngơ dùng cho chăn nuôi tăng
m nh (B nông nghi p và phát tri n nông thôn - Danida, 2006).

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

5


2.1.2. S n xu t ngô trên th gi i
Ngành s n xu t ngô trên th gi i tăng liên t c t ñ u th k XX t i
nay, nh t là trong hơn 40 năm g n đây, ngơ là cây tr ng có t c đ tăng
trư ng v năng su t cao nh t trong các cây lương th c ch

y u. Năm

1961, năng su t ngơ trung bình c a th gi i kho ng 2t n/ha, đ n năm
2004 ngơ th gi i ñ t k l c v năng su t là 4,99 t n/ha, di n tích 145,0
tri u ha và s n lư ng 714,80 tri u t n (Ph m Xuân Hào, 2008). Năm
2010, năng su t ngô th gi i là 5,22 t n/ha, di n tích 161,8 tri u ha và s n
lư ng 844,36 tri u t n. So v i năm 1961, năng su t ngơ trung bình c a th
gi i hi n nay tăng thêm hơn 3 t n/ha. (FAO, 2011).
B ng 2.1.Di n tích, năng su t, s n lư ng ngơ trên th gi i (2000 - 2010)
Năm

Di n tích (tri u ha)

Năng su t (t n/ha)

S n lư ng (tri u t n)

2000

137,8

4,34

596,50

2001

139,1

4,42

614,98

2002

138,7

4,36

604,60

2003

142,3

4,47

644,22

2004

145,0

4,99

714,80

2005

145,6

4,80

696,30

2006

148,6

4,70

704,20

2007

158,0

5,01

791,79

2008

161,0

5,11

822,71

2009

158,8

5,16

819,70

2010

161,8

5,22

844,36
Ngu n: FAOSTAT, 2011

S n lư ng ngô năm 2011 ñ t 864 tri u t n tăng 2,2% so v i năm 2010.
Trong đó, M chi m 40% lư ng ngơ tồn c u, đ t 316 tri u t n. Trung Qu c
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

6


là nư c có s n lư ng ngơ đ ng th hai th gi i, năm 2011 ñã ñ t s n lư ng k
l c 184,5 tri u t n, tăng 7 tri u t n so v i 2010. Argentina và Brazil ñ t s n
lư ng l n lư t là 23 và 56 tri u t n, các nư c này s m r ng di n tích canh
tác vào năm 2012 do giá c h p d n và nhu c u cao.
Theo d báo c a Vi n Nghiên c u chương trình Lương th c Th gi i
(IFPRI) vào năm 2020 t ng nhu c u ngô th gi i là 852 tri u t n, trong đó
15% dùng làm lương th c, 69% dùng làm th c ăn chăn nuôi, 16% dùng làm
nguyên li u cho công nghi p.

các nư c phát tri n ch dùng 5% s n lư ng

ngô làm lương th c, v i các nư c ñang phát tri n s d ng 22% s n lư ng ngơ
làm lương th c (trích d n t Nguy n ðình Trung, 2010).
B ng 2.2.D báo nhu c u ngơ th gi i đ n 2020
Vùng

1997

2020

% thay

(tri u t n)

(tri u t n)

ñ i

Th gi i

567

997

55

Các nư c ñang phát tri n

295

508

72

ðông Á

136

252

85

Nam Á

14

19

36

C n Sahara - Châu Phi

29

52

79

M La tinh

75

118

57

Tây B c phi

18

28

56

Ngu n: (IFPRI, 2003)
Theo H i ñ ng Ngũ c c Qu c t (IGC), s n lư ng ngơ th gi i s đ t
m c cao k l c trong niên v 2012/2013. Theo IGC, s n lư ng ngô th gi i s
tăng 4,2% lên 900 tri u t n do nông dân tăng cư ng s n xu t, t n d ng th i kỳ
giá ngô

m c cao, tăng di n tích tr ng ngơ thay vì các lo i nơng s n khác.

Nh ng năm g n ñây, do nh hư ng c a bi n đ i khí h u toàn c u mà

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

7


di n tích ngơ th gi i khơng tăng nhi u như các giai đo n trư c. ðây chính là
m t trong nh ng y u t chính làm gi m năng su t và s n lư ng ngô th gi i.
Năm 2006, th i ti t khô h n và n ng nóng di n ra trên toàn th gi i làm gi m
s n lư ng ngô, năm 2006 - 2007 gi m so v i năm 2004 - 2005 là 23,2%,
trong đó m t s quôc gia b thi t h i n ng n v s n lư ng như: M 14,7 tri u
t n, Rumani 1,8 tri u t n, Pháp 1,36 tri u t n và các nư c khác 4,89 tri u t n.
Thi u h t s n lư ng ngơ

M làm nh hư ng t i giá ngơ tồn th gi i. T i

Agentina và Nam Phi, s n lư ng ngô 2005/2006 gi m m nh làm ngu n cung
ngơ b h n ch . Trong khi đó, nhu c u c n nh p kh u ngô làm th c ăn chăn
nuôi tăng nhanh

nhi u nư c châu Á và luôn vư t 30 tri u t n m i năm, ch

y u là Nh t B n, Hàn Qu c và ðai Loan. Theo báo cáo c a B Nông nghi p
M và so v i năm 2010 m c dù di n tích tr ng ngô tăng 4% nhưng do h n
hán làm gi m năng su t, trong đó M s d ng h t 127 tri u t n ñ chưng c t
ethanol. Riêng năm 2002 - 2003, M ñã dùng 25,5 tri u t n ngơ đ ch bi n
ethanol, năm 2005-2006 dùng 40,6 tri u t n và d ki n năm 2012 dùng 190,5
tri u t n ngơ (trích d n t Hà H i Long, 2011).
Lư ng ngô giao d ch trong th trư ng th năm 2011 gi i ñ t 94 tri u t n
ñ ng hàng th hai so v i năm k l c 102 tri u t n năm 2008. Dù trúng mùa
nhưng Trung Qu c v n ph i nh p 9 tri u t n, tăng 3,2 tri u so v i năm 2010,
trong khi đó Nh t B n nh p ñ n 16,2 tri u t n do trong nư c s n xu t ngơ
khơng đáng k . M xu t kh u d n ñ u ñ t 42,2 tri u t n, ti p theo đó là
Argentina (16,5 tri u), Brazil (10 tri u) và Canada (700000 t n). Vi t Nam dù
xu t kh u g o ñ ng hàng th hai th gi i nhưng v n ph i nh p 1,6 tri u t n
ngô năm 2011 cho chăn nuôi. Như v y, s n lương ngô th gi i năm 2011 là
864 tri u t n ñã tăng cao hơn so v i d báo vào năm 2020 t ng nhu c u ngô
th gi i là 852 tri u t n trong khi m t s qu c gia như Trung Qu c năng su t
ngô trong nư c tăng v t nhưng v n ph i nh p kh u ngô. S n lư ng ngô k l c
nhưng v n khơng cung c p đ cho tồn c u, do v y ngành chăn nuôi, ngành
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

8


công nghi p ethanol và công nghi p th c ph m s bư c vào cu c chi n tranh
giành thu mua nguyên li u. Trong 16 năm nay, nhu c u v ngơ đã tăng 66%.
S n lư ng tồn c u d báo tăng 5,6%, lên đ n 866,2 tri u t n trong niên v
2011/2012, v n cịn q th p đ đáp ng nhu c u 871,7 tri u t n. Nguyên

nhân do ñi u ki n th i ti t kh c nghi t t i M , vì đây là nư c xu t kh u l n
nh t th gi i, nên ñã nh hư ng nghiêm tr ng ñ n s n lư ng.
2.2. S n xu t ngô

Vi t Nam

Hi n nay, c nư c đã hình thành 8 vùng s n xu t ngơ, trong đó 5 vùng có
di n tích l n nh t c nư c là Tây Nguyên chi m 21,8%, ðông B c 21,9%,
Tây B c 15,35%, B c Trung b 14,36% và ðông Nam b 12,11%. T ng di n
tích 5 vùng này chi m 84,71%. Cịn l i là đ ng b ng sông H ng 7,69% duyên
h i Nam Trung b 4,14% và đ ng b ng sơng C u Long 3,47% [20]
Trong nh ng năm g n ñây nhu c u lương th c, th c ph m ngày càng
cao, cùng v i s phát tri n cao c a n n chăn ni đ i cơng nghi p địi h i m t
kh i lư ng l n ngô dùng cho ch bi n th c ăn gia súc. Do đó, di n tích tr ng
ngơ khơng ng ng đư c m r ng và s n lư ng không ng ng tăng lên. ð ñ t
ñư c năng su t và s n lư ng ngơ đáp ng đư c nhu c u th c t thì khơng th
khơng nói t i ngơ lai. V i nh ng ưu th v năng su t, hàm lư ng dinh dư ng
cao hơn r t nhi u so v i các gi ng ngô truy n th ng và các gi ng ngô th
ph n t do. Các gi ng ngô lai ngày càng ñư c s d ng r ng rãi và ngày càng
ñư c ph bi n nhi u trong s n xu t. Năm 1991 di n tích ngơ lai m i ch có
500 ha (Tr n H ng Uy, 2000) [43], ñ n năm 2005 di n tích ngơ lai đã tăng
840000 ha (Vi n Nghiên c u Ngơ, 2005) [46].
Qua đi u tra đánh giá đi u ki n kinh t xã h i, ñi u ki n t nhiên thì r t
nhi u vùng sinh thái c a nư c ta có kh năng m r ng di n tích ngơ lai như:
Vùng Tây B c di n tích tr ng ngơ lai có th lên t i 70- 80% [3], ðông B c
60%, B c Trung b 70%. K ho ch ñ t ra trong th i gian t i t l s d ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

9

gi ng ngơ lai trên tồn qu c đ t 90% và 10% ñ tr ng gi ng th ph n t do
nh ng vùng đ c bi t khó khăn [23].
Trư c đây, s n xu t ngơ Vi t Nam còn nh l và phân tán, ch y u là t
cung t c p theo nhu c u c a h nông dân, t i m t s vùng mi n núi do khó
khăn v s n xu t lúa nư c nên nông dân ph i tr ng ngô làm lương th c thay g o.
Các gi ng ngơ đư c tr ng đ u là các gi ng truy n th ng c a ñ a phương, gi ng
cũ nên năng su t r t th p. Vào th p k 60 c a th k trư c, di n tích ngơ Vi t
Nam chưa đ n 300 nghìn ha, năng su t ch đ t trên 1 t n/ha, ñ n ñ u nh ng năm
1980 cũng không cao hơn nhi u, ch

m c 1,1 t n/ha, s n lư ng ñ t kho ng hơn

400000 t n do v n tr ng các gi ng ngơ đ a phương v i k thu t canh tác l c h u.
T gi a nh ng năm 1980, nh h p tác v i Trung tâm C i t o Ngô và Lúa mỳ
Qu c t (CIMMYT), nhi u gi ng ngô c i ti n ñã ñư c ñưa vào tr ng góp ph n
nâng năng su t ngô lên g n 1,5 t n/ha. Ngành s n xu t ngô nư c ta th c s có
nh ng bư c ti n nh y v t t ñ u nh ng năm 1990 ñ n nay, do vi c t o ñư c các
gi ng ngơ lai và m r ng di n tích tr ng ngô lai trong s n xu t, k t h p áp d ng
các bi n pháp k thu t canh tác theo nhu c u c a gi ng m i.
S n xu t ngô c nư c qua các năm không ng ng tăng v di n tích, năng
su t, s n lư ng: năm 2001 t ng di n tích ngơ là 730000 ha, đ n năm 2005 ñã
tăng trên 1 tri u ha; năm 2010, di n tích ngơ c nư c 1126,9 nghìn ha, năng
su t 40,9 t /ha, s n lư ng trên 4,6 tri u t n (b ng 2.3).
Ch tính đ n năm 2010, năng su t ngơ bình qn c a Vi t Nam ñã vư t
Indonesia (2,65 t n/ha), Philippine (2,48 t n/ha),
nhi u nư c Châu Á khác.

n ð (2,16 t n/ha) và

khu v c ðông Nam Á, năng su t ngô c a Vi t

Nam g n ñu i k p Thái Lan (4,1 t n/ha). Năm 2010, năng su t ngơ bình qn
nư c ta (4,09 t n/ha) v n còn th p hơn năng su t ngơ bình qn th gi i (5,2
t n/ha), th p hơn nhi u so v i M (10,34 t n/ha) và Trung Qu c (5,1 t n/ha).

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

10


B ng 2.3. Di n tích, năng su t, s n lư ng ngô

Vi t Nam (2000 - 2010)

Di n tích

Năng su t

S n lư ng

(nghìn ha)

(t /ha)

(nghìn t n)

2000

730,2

27,5

2005,9

2001

729,5

29,6

2161,7

2002

816,0

30,8

2511,5

2003

912,7

34,4

3136,3

2004

991,1

34,6

3430,9

2005

1052,6

36,0

3787,1

2006

1033,1

37,3

3854,6

2007

1096,1

39,3

4303,2

2008

1140,2

40,1

4573,1

2009

1089,2

40,1

4371,7

Sơ b 2010

1126,9

40,9

4606,8

Năm

Ngu n: T ng c c th ng kê, 2011
Cây ngơ đư c đánh giá là cây tr ng có vai trị h t s c quan tr ng trong

cơ c u cây tr ng

nư c ta; năm 2010 là 1126,9 nghìn ha (trong đó trên 90%

di n tích tr ng ngơ lai), s n lư ng đ t trên 4,6 tri u t n. Tuy v y, s n xu t ngơ
trong nư c v n chưa đáp ng ñ nhu c u, hàng năm nư c ta ph i nh p kh u
lư ng l n ngô nguyên li u cho ch bi n th c ăn chăn ni.
Nhà nư c có nhi u cơ ch , chính sách h tr gi ng đã khuy n khích các
doanh nghi p trong và ngoài nư c s n xu t, cung c p gi ng, gi i thi u các
gi ng m i có năng su t, ch t lư ng t t vào s n xu t, nhi u ti n b khoa h c k
thu t v s n xu t ngơ đã đư c chuy n giao đ n ngư i nơng dân. Tuy nhiên,
vi c áp d ng các ti n b k thu t vào s n xu t v n còn nhi u h n ch , v i đ a
hình ph c t p, trên 70% di n tích ngơ đư c tr ng trên đ t có đ cao, ph thu c
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

11


vào nư c tr i, ít đ u tư thâm canh nên năng su t ngơ v n cịn th p so v i ti m
năng c a gi ng. Năm 2010, năng su t trung bình c nư c ñ t 40,9 t /ha, s n
lư ng trên 4,6 tri u t n so v i năng su t ngơ có thâm canh là 70 - 80 t /ha.
Bên c nh đó, s n x n su t ngơ Vi t Nam còn m t s t n t i như: Kho ng
80% di n tích khơng ch đ ng tư i tiêu; ch y u s n xu t nh l , ñ u tư th p;
các gi ng ngơ có kh năng thích nghi t t v i ñi u ki n th i ti t b t thu n như:
h n hán và mưa lũ v n cịn thi u d n đ n năng su t ngô th p, giá thành cao, s n
lư ng chưa ñáp ng nhu c u.
2.3. Nghiên c u gi ng ngô trên th gi i và Vi t Nam
2.3.1. Nghiên c u gi ng ngô trên th gi i
Ngô lai (Hybrid Corn), m t trong nh ng ti n b k thu t nông nghi p
thành công r c r nh t

th k 20 là vi c ng d ng ưu th lai vào s n xu t

h t gi ng ngô lai (Tr n Vi t Chi, 1993). Ngô lai t o ra bư c nh y v t v s n
lư ng lương th c, song lúc ñ u nó ch phát huy hi u qu

M và các nư c có

n n nơng nghi p phát tri n. ð i v i các nư c ñang phát tri n v i ti m năng
kinh t , khoa h c k thu t có h n nó đã khơng phát huy tác d ng mãi cho đ n
nh ng năm c a th k 20.
Có th nói, ngơ lai là thành cơng r c r

M , đ c bi t t nh ng năm

1930, gi ng lai ba và lai kép ñư c s d ng ñ n năm 1957, sau đó gi ng lai
đơn đư c c i ti n, ngơ lai đơn đư c t o ra và s d ng, chi m 80 - 85% t ng
s gi ng ngơ lai (trích d n t Nguy n Ti n Dũng, 2011). Hi n nay, M là
nư c có di n tích tr ng ngơ l n nh t th gi i và 100% di n tích tr ng ngơ lai,
trong đó trên 90% là gi ng ngơ lai đơn.
Vi c nghiên c u ch n t o gi ng ngơ lai

Châu Âu b t đ u mu n hơn

M 20 năm và ñã ñ t ñư c thành công l n. Vi c nghiên c u ch n tao gi ng
ngô lai

m t s nư c ñang phát tri n b t ñ u t th p k 60 th k 20 như

Agentina, Braxin, Côlômbia, Chilê, Mêhicô, Pakistan, Hylap, Zimbabuê,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

12


Tanzania và m t s nư c Trung M . Theo S.K. Vasal (1999), trong th i kỳ
1960 - 1990 có x p x 852 gi ng ngơ đư c t o ra, trong đó 59% là gi ng ngơ
th ph n t do 37% là gi ng ngô.
Trung qu c là m t cư ng qu c ngô c a Châu Á, gi ng ngơ lai đư c
đưa vào Trung Qu c t nh ng năm 1960, hi n nay gi ng ngơ lai đơn chi m
94% di n tích ngơ c a c nư c (CIMMYT, 2010).
Các nư c trong khu v c ðông Nam Á, nh ng năm g n đây đã s d ng
gi ng ngơ lai t

các t p đồn, cơng ty đa qu c gia (Monsato, Sygenta,

Dupont…) nên đã góp ph n tăng năng su t và s n lư ng ngô m i nư c.
Trong th i gian t i, công tác nghiên c u và ch n t o gi ng ngô trên th
gi i s có nhi u bư c đ t phá do s phát tri n c a khoa h c công ngh , nên
th i gian t o gi ng s nhanh hơn, vi c s d ng gi ng ngơ chuy n gen s
khơng ng ng đư c m r ng, nh m thích nghi v i bi n đ i khí h u tồn c u
đáp ng nhu c u ngô ngày càng tăng trên th gi i.
Con ngư i bi t s d ng ngô lai cách ñây g n 1 th k , ñ ñ t ñư c
nh ng thành công như ngày nay q trình phát tri n ngơ l i đư c chia làm ba
th i kỳ (Nguy n Th Hùng, 2002) [23].
Th i kỳ 1: t lúc con ngư i bi t l i d ng ưu th lai trong ch n gi ng ngơ
(1900) kéo dài đ n nh ng năm 1920. Giai ño n này do hi u bi t cịn h n ch ,
trình đ kinh t k thu t cịn th p, ngơ lai t n t i như m t lo i gi ng lai c i
lương gi a các gi ng v i nhau (gi ng ngô th ph n t do OPV). ð c ñi m

c a các gi ng ngô th i kỳ này là năng su t ñ t th p 1,5-1,6 t n/ha, hi u qu
s n xu t ngô không cao, ngô lai th i kỳ này ch y u ñư c tr ng

M , các

nư c Châu Âu (Nguy n Th Hùng, 2002)[23].
Th i kỳ 2: (1920-1960). ð c ñi m chính c a th i kỳ này là nh các k t
qu thu đư c trong q trình ch n t o dòng thu n, các gi ng lai kép ñư c s
d ng r ng rãi. Năng su t ngơ tăng nhanh, vào cu i giai đo n, t i nư c M

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

13


năng su t bình quân 3 t n/ha, nh tr ng các gi ng lai kép, năng su t ngô
nư c M tăng trung bình 60 kg/ha/năm trong su t th i gian dài kho ng 30
năm. Giai ño n này ngơ lai kép đư c s d ng r ng rãi t i M , Canada, các
nư c Châu Âu và vùng ðông Á..
Th i kỳ 3 (t 1960 ñ n nay): Nh tác ñ ng c a các nghiên c u m i và
nhu c u c a s n xu t hàng hóa, hàng lo t gi ng ngơ lai đơn ra đ i, thay th
d n các gi ng ngô lai kép năng su t th p, ñ ñ ng ñ u kém. T i nư c M nh
s d ng các gi ng ngô lai m i, m c tăng năng su t ngô hàng năm tăng g p
hai l n th i kỳ trư c, ñ t m c 118kg/ha/năm. Cùng v i vi c t o ra các gi ng
ngô m i, ngô lai tr thành m t lo i hàng hóa quan tr ng nh t trong s n xu t
ngơ, đi u này kích thích các cơ s nghiên c u, các công ty tư nhân tham gia
vào vi c ch n t o, phân ph i h t gi ng ngơ lai, nh v y ngơ lai đư c s d ng
r ng rãi trên ph m vi toàn th gi i, v i di n tích ngày càng l n, đem l i cho
lồi ngư i lư ng s n ph m kh ng l [23].
Theo s li u c a ð i h c t ng h p Nebrask (2005), lý do năng su t ngô

M tăng lên trong 50 năm qua là:
- 50% do c i t o n n di truy n c a các gi ng lai
- Kho ng 50% do áp d ng các bi n pháp canh tác c i ti n:
+ Bón N h p lý (tăng hi u qu s d ng đ m, gi m bay hơi đ m, khơng
làm ô nhi m ngu n nư c, cân b ng dinh dư ng v i P và K).
+ M t ñ gieo tr ng h p lý.
+ C i thi n kh năng gi

m c a ñ t.

+ Gi m m c r a trơi đ t canh tác ngơ.
+ M r ng di n tích ngơ có tư i và c i thi n phương pháp tư i.
Vi c nghiên c u và s d ng gi ng ngô lai

châu Âu b t ñ u mu n hơn

M kho ng 20 năm nhưng cũng ñ t ñư c nh ng thành t u quan tr ng. Nư c
có năng su t cao nh t th gi i là Isarael v i 16 t n/ha sau đó là B 12,2 t n/ha,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

14


Chi Lê 11 t n/ ha, Tây Ban Nha 9,9 t n/ha… (FAOSTAT DATABASE 2009)
[62]. Tương t như

M và châu Âu, tuy có xu t phát đi m mu n hơn trong

vi c nghiên c u và s d ng gi ng ngô lai nhưng Trung Qu c là nư c có di n

tích ngơ th 2 trên th gi i và là cư ng qu c ngô lai s 1 châu Á v i di n tích
2004 là 25,6 tri u ha trong đó t i 90% di n tích đư c tr ng b ng gi ng lai
(FAOStat Datase, 2009)
2.3.2. Nghiên c u gi ng ngô

Vi t Nam

Cây ngơ đư c đưa vào Vi t Nam t th k 17 và tr thành cây lương
th c quan tr ng th hai sau lúa nư c. Song, v i n n canh tác qu ng canh và
ch y u dùng các gi ng ngơ đá và ngơ n p ñ a phương, năng su t th p nên
ñ n ñ u nh ng năm 1980 năng su t ch ñ t kho ng 1t n/ha. Vi c ch n t o
thành công các gi ng ngô th ph n t do c i ti n (ch y u t k t qu h p tác
v i Trung tâm c i t o ngơ và lúa mì qu c t - CIMMYT) ñã ñưa năng su t lên
1,5 t n/ha vào đ u nhưng năm 1990, Ngơ H u Tình, 1997.
Bư c đ t phá trong ngh tr ng ngơ c a Vi t Nam b t ñ u t nh ng
năm 1990 nh thành cơng c a chương trình phát tri n gi ng lai, giai ño n là
nh ng gi ng lai không quy ư c và hi n nay là các gi ng lai quy ư c do Vi t
Nam ch n t o và các công ty nư c ngồi đưa vào tr ng trên c nư c. Ngay t
nh ng năm 1972 - 1973, các nhà nghiên c u ngơ Viêt Nam đã b t ñ u chu n
b cho chương trình ch n t o gi ng ngơ lai và đư c t p trung cao ñ t năm
1990 ñ n nay. Trong giai ño n ñ u (1990 - 1995) do ngu n v t li u nghèo
nàn, cơng ngh và trình đ còn h n ch nên các nhà ch n gi ng ñã s d ng các
gi ng lai t t c a nư c ngồi đ lai v i m t s gi ng ngô th ph n t do trong nư c
ñ t o ra các gi ng lai không quy ư c. K t qu t o ra 5 gi ng ngô lai không quy
ư c: LS-3, LS-5, LS-5, LS-6, LS-7, LS-8. B gi ng ngô lai này g m gi ng chín
s m, chín trung bình và chín mu n, có năng su t 3 - 7 t n/ha, góp ph n m r ng
nhanh chóng di n tích tr ng ngơ trong c nư c (Tr n H ng Uy, 1997). Năm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………

15