giáo trình địa chất thủy văn đại cương phần mở đầu

HỌC PHẦN
HỌC PHẦN
ĐỊA CHẤT THỦY VĂN
ĐỊA CHẤT THỦY VĂN
ĐẠI CƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG
MỞ ĐẦU
MỞ ĐẦU



Nước là một khoáng vật rất phổ
Nước là một khoáng vật rất phổ
biến và rất đặc biệt trong thiên
biến và rất đặc biệt trong thiên
nhiên.
nhiên.
Trong các điều kiện nhiệt độ và
Trong các điều kiện nhiệt độ và
áp suất trên mặt đất, nước có thể
áp suất trên mặt đất, nước có thể
tồn tại ở ba trạng thái rắn, lỏng
tồn tại ở ba trạng thái rắn, lỏng
hoặc hơi.
hoặc hơi.

•

Nước ở thể rắn (các dạng bông tuyết)

Elbrus là đỉnh núi cao nhất châu Âu.
Elbrus là đỉnh núi cao nhất châu Âu.

Hồ Baikal là hồ nước ngọt sâu nhất và nhiều
Hồ Baikal là hồ nước ngọt sâu nhất và nhiều
tuổi nhất thế giới.
tuổi nhất thế giới.

Sông
Sông
Mêkông
Mêkông
Lưu vực sông Đồng Nai- Sông Sài gòn



Thung lũng các suối nước nóng tại bán đảo Kamchatka (Nga) có hơn
Thung lũng các suối nước nóng tại bán đảo Kamchatka (Nga) có hơn
200 suối nước nóng, trong đó có 90 suối phun nước nóng và
200 suối nước nóng, trong đó có 90 suối phun nước nóng và
hơi nước
hơi nước


cao tới vài chục mét.
cao tới vài chục mét.

Nước có tác dụng to lớn đối
Nước có tác dụng to lớn đối
với sự sống của sinh vật và các
với sự sống của sinh vật và các
quá trình địa chất, đặc biệt là các
quá trình địa chất, đặc biệt là các
qúa trình ngọai sinh. Nếu trên trái
qúa trình ngọai sinh. Nếu trên trái
đất không có thủy quyển thì
đất không có thủy quyển thì
không thể có sinh quyển và lớp
không thể có sinh quyển và lớp
trầm tích bao phủ các lục địa như
trầm tích bao phủ các lục địa như
hiện tại
hiện tại



Ngày nay, người ta chú ý hơn cả đến các khía cạnh:
nước cần thiết trong sinh hoạt hằng ngày của con
người, sự cần thiết ấy ngày một tăng lên, cùng với
sự phát triển kinh tế. Nước khoáng có tác dụng
chữa bệnh, được sử dụng rộng rãi ở các nhà an
dưỡng và nghỉ mát, nước còn là nguồn khai thác
Br, J, B, đặc biệt nước rất cần cho những vùng
đất khô cằn.

Tuy nhiên, không phải ở đâu và lúc nào, nước cũng

mang đến cái lợi cho con người. Nước gây ra úng,
lụt làm thiệt hại đến mùa màng rất nhiều, nước
gây nên xói mòn, phá hoại đường xá, cầu cống, sụt
lở các hầm lò. Như vậy, trong hoạt động của
mình, nước mang lại hai tác dụng trái ngược nhau:
lợi và hại.

Trong nghiên cứu, nước hầu như ở khắp nơi: trong
khí quyển, trong cơ thể động thực vật, trong các đại
dương, biển, hồ, sông suối và ngay cả trong các đất
đá nhưng chủ yếu là trong các đại dương. Nước
trong khí quyển là một trong những đối tượng
nghiên cứu của ngành KHÍ TƯỢNG. Nước ở các
đại dương và sông hồ là đối tượng nghiên cứu của
ngành hải dương học và ngành THỦY VĂN. Còn
nước trong các lớp đất đá là đối tượng nghiên cứu
của ngàng khoa học gọi là ĐỊA CHẤT THỦY VĂN
(địa thủy).

Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu


•
ĐỊA CHẤT THỦY VĂN là khoa học nghiên cứu
nước dưới đất, cụ thể là nghiên cứu:
•
- Nguồn gốc, sự phân bố và sự vận động của
nươc trong các lớp đất đá.
•

- Các tính chất vật lý, thành phần hóa học, vi
khuẩn và thành phần khí của nước dưới đất. Nước
dưới đất nằm trong các lớp đất đá và liên hệ chặt
chẽ với chúng, nên địa chất thủy văn là một ngành
của khoa học về trái đất, địa chất học.

Nhiệm vụ môn học
Nhiệm vụ môn học


•
- Giải quyết vấn đề địa chất thủy văn trong việc
thi công các công trình, khai thác hầm mỏ.
•
- Giải quyết vấn đề cung cấp nước tiêu dùng.
•
- Tìm nguồn nước khoáng, nước công nghiệp.
•
- Các nghiên cứu địa chất thủy văn còn là một
trong những phương pháp tìm kiếm các mỏ
khoáng sản có ích.

Phương pháp
Phương pháp


nghiên cứu
nghiên cứu
- Lập bản đồ địa chất thủy văn.
- Mô tả nguồn nước và quan sát địa chất thủy

văn trong lỗ khoan, giếng và hầm lò.
- Các phương pháp phân tích và mô hình hóa
trong phòng thí nghiệm.
- Các phương pháp địa vật lý, đặc biệt là phương
pháp thăm dò điện nhằm phát hiện các tầng chứa
nước.

KHẢO SÁT ĐỊA CHẤT THỦY VĂN
KHẢO SÁT ĐỊA CHẤT THỦY VĂN

KHOAN KHẢO SÁT ĐỊA CHẤT THỦY VĂN
KHOAN KHẢO SÁT ĐỊA CHẤT THỦY VĂN

BẢN ĐỒ TÀI NGUN NƯỚC DƯỚI ĐẤT VÙNG NAM TRUNG BỘ
Liên đoàn quy hoạch và điếu tra tài nguyên nước miền Trung

BẢN ĐỒ PHÂN BỐ NƯỚC KHỐNG NƯỚC NĨNG KHU VỰC NAM TRUNG BỘ
Liên đoàn quy hoạch và điếu tra tài nguyên nước miền Trung

Bản đồ phân vùng chất lượng nước
sông, kênh rạch TP. Hồ chí Minh
theo HCM-WQI 8.2007 (theo
Pgs.Ts Lê Trình, 2007)

Các môn khoa học cơ bản mà ngành địa chất thủy
Các môn khoa học cơ bản mà ngành địa chất thủy
văn dựa vào
văn dựa vào

+Địa chất động lực (địa kiến và động kiến tạo)
+Địa chất động lực (địa kiến và động kiến tạo)
+Địa hóa
+Địa hóa
+Thủy lực học
+Thủy lực học
Ngành địa chất thủy văn lại có liên quan đến các môn
khoa học khác như:
-Khí tượng thủy văn
-Thổ nhưỡng
-Địa mạo
-Thạch học,



Nước dưới đất trong khí vận động trong các lỗ hổng
Nước dưới đất trong khí vận động trong các lỗ hổng
và khe nứt của đất đá không những có tác dụng trực
và khe nứt của đất đá không những có tác dụng trực
tiếp với đất đá mà còn có liên quan mật thiết với nước
tiếp với đất đá mà còn có liên quan mật thiết với nước
bề mặt và nước khí quyển
bề mặt và nước khí quyển
•
Vì vậy muốn nghiên cứu đầy đủ về nước dưới đất, đòi hỏi
phải nắm rõ được đặc điểm cấu tạo địa chất của vùng với
tư cách là môi trường mà trong đó nước vận động, và phải
nắm được các quy luật vận động của nước bề mặt và nước
khí quyển với tư cách là nguồn bổ sung của nước dưới đất.

Các môn học thuộc ngành địa chất thủy văn
Các môn học thuộc ngành địa chất thủy văn


•
Địa chất thủy văn đại cương
•
Động lực học nước dưới đất
•
Thủy địa hoá
•
Địa chất thủy văn khu vực
•
Địa chất thủy văn mỏ
•
Cổ địa chất thủy văn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1-www.eeescience.utoledo.edu