bài giảng sinh học 9 bài 36 các phương pháp chọn lọc

Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
Ưu thế lai là gì ? Cơ sở di truyền của ưu thế lai?
Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F
1

có sức sống cao hơn ,sinh trưởng
nhanh hơn ,phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn,các tính trạng năng
suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ
Sự tập trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai F
1
là một nguyên nhân của hiện
tượng ưu thế lai
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới ,cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
Trộn lẫn hạt
cây tốt
Năm thứ 1
Chọn cây tốt
Ruộng chọn
giống trồng
vật liệu khởi
đầu
Giống
khởi đầu

Giống chọn
hỗn hợp
Giống
đối chứng
Năm thứ 2
So sánh
So sánh
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
Sơ đồ phương pháp chọn lọc hàng loạt 1 lần
Hình 36.1
1-Chọn lọc hàng loạt:
Giống nhau:
- Cách tiến hành
- Đều dưạ vào kiểu hình
-Chọn lần 1 trên đối tượng ban đầu
- Chọn lần 2 trên đối tượng đã qua chọn
lọc lần 1 ( năm I )
Khác nhau:
Câu hỏi 1: Chọn lọc hàng loạt
một lần và hai lần giống và khác
nhau như thế nào ?
Các phương pháp chọn lọc:

II.
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
1-Chọn lọc hàng loạt:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
Câu hỏi 2 :Có hai giống lúa thuần chủng tạo ra đã lâu :giống lúa A bắt đầu
giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng , giống lúa B có sai khác
rõ rệt giữa các cá thể về hai tính trạng nói trên .Em sử dụng phương pháp và hình
thức chọn lọc nào để khôi phục lại 2 đặc điểm tốt ban đầu của hai giống nói trên ?
Cách tiến hành trên từng giống như thế nào?
Giống lúa A Giống lúa B
Giống lúa A phù hợp với hình thức chọn lọc hàng loạt một lần
Giống lúa B phù hợp với hình thức chọn loc hàng loạt hai lần
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
Ưu điểm : Đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, áp

dụng rộng rãi, đem lại kết quả nhanh trong thời
gian đầu
Nhược điểm:Chỉ dựa trên kiểu hình nên dễ
nhầm lẫn với thường biến phát sinh do khí hậu
và địa hình
c - Phạm vi ứng dụng:
+ Cây tự thụ phấn ,cây giao phấn
+Vật nuôi
Từ giống khởi đầu chọn ra những cá thể tốt
nhất, thu hoạch chung làm giống cho vụ sau
so sánh với giống ban đầu và giống đối
chứng
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
c - Phạm vi ứng dụng:
2- Chọn lọc cá thể.
Năm thứ 1
Chọn cây tốt
Giống khởi đầu
Năm thứ 2

1-
2 3
4
5
6
7
So sánh
Hình 36.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể một lần
Yêu cầu:
A-Nêu cách tiến hành
B-Ưu nhược điểm
C-Phạm vi ứng dụng
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a .Cách tiến hành.
b .Ưu, nhược điểm.
c .Phạm vi ứng dụng.
2- Chọn lọc cá thể:
a . Cách tiến hành.
c - Phạm vi ứng dụng.
b –Ưu, nhược điểm.
–

–
Ưu điểm
Ưu điểm
:Kết hợp việc đánh giá dựa trên
:Kết hợp việc đánh giá dựa trên
kiểu hình với kiểm tra kiểu gen,nhanh
kiểu hình với kiểm tra kiểu gen,nhanh
chóng đạt hiệu quả
chóng đạt hiệu quả
.
.
–
–
Nhược điểm
Nhược điểm
: Công phu, theo dõi chặt
: Công phu, theo dõi chặt
chẽ, khó áp dụng rộng rãi
chẽ, khó áp dụng rộng rãi
–
–
Vật nuôi:Kiểm tra đực giống
Vật nuôi:Kiểm tra đực giống
–
–
Cây nhân giông vô tính,cây tự thụ
Cây nhân giông vô tính,cây tự thụ
phấn,cây giao phấn.
phấn,cây giao phấn.
Từ giống khởi đầu chọn ra những cá thể ưu tú

rồi nhân lên từng dòng riêng rẽ so sánh với
giống khởi đầu và giống đối chứng, chọn ra
dòng tốt nhất để làm giống.
Các phương pháp chọn lọc:
II:
Bài 36
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I:
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
c - Phạm vi ứng dụng.
2- Chọn lọc cá thể:
a – Cách tiến hành.
c - Phạm vi ứng dụng.
b –Ưu, nhược điểm.
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Bài 36
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con

người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
c - Phạm vi ứng dụng.
2- Chọn lọc cá thể:
a – Cách tiến hành.
c - Phạm vi ứng dụng.
b –Ưu, nhược điểm.
Câu hỏi:
? Nêu điểm giống và khác nhau giữa
phương pháp chọn lọc hàng loạt và chọn lọc
cá thể.
( Dựa vào bảng tổng kết sau).
Bảng tổng kết các phương pháp chọn lọc.
–
–
Động vật chọn hàng loạt có những đặc điểm
Động vật chọn hàng loạt có những đặc điểm
tốt để nhân giống.
tốt để nhân giống.
–
–
Cây giao phấn, động vật chọn lọc nhiều lần.
Cây giao phấn, động vật chọn lọc nhiều lần.
–
–
Cây vô tính, tự thụ phấn chọn lọc một lần.
Cây vô tính, tự thụ phấn chọn lọc một lần.

Phạm
Phạm
vi ứng
vi ứng
dụng
dụng
–
–
Có thể chọn lọc một lần hoặc nhiều lần.
Có thể chọn lọc một lần hoặc nhiều lần.
–
–
Cây giao phấn chọn lọc nhiều lần, động vật
Cây giao phấn chọn lọc nhiều lần, động vật
kiểm tra kiểu gen qua đời sau.
kiểm tra kiểu gen qua đời sau.
–
–
Cây vô tính, tự thụ phấn chọn lọc một
Cây vô tính, tự thụ phấn chọn lọc một
lần.
lần.
–
–
Động vật con cháu những cá thể tốt
Động vật con cháu những cá thể tốt
nhân giống riêng thành dòng.
nhân giống riêng thành dòng.
–

–
Có thể chọn lọc một lần hoặc nhiều lần.
Có thể chọn lọc một lần hoặc nhiều lần.
–
–
Chọn 1 số ít cá thể tốt nhất thu hoạch hạt, củ,
Chọn 1 số ít cá thể tốt nhất thu hoạch hạt, củ,
quả riêng của từng cây. Vụ sau gieo riêng
quả riêng của từng cây. Vụ sau gieo riêng
thành từng dòng. So sánh với giống khởi đầu,
thành từng dòng. So sánh với giống khởi đầu,
giống đối chứng. Loại bỏ dòng xấu, giữ lại dòng
giống đối chứng. Loại bỏ dòng xấu, giữ lại dòng
tốt.
tốt.
–
–
Dựa vào kiểu hình sau gieo chung. So sánh với
Dựa vào kiểu hình sau gieo chung. So sánh với
giống khởi đầu, giống đối chứng.
giống khởi đầu, giống đối chứng.
Cách
Cách
tiến
tiến
hành
hành
Chọn lọc cá thể
Chọn lọc cá thể
Chọn lọc hàng loạt

Chọn lọc hàng loạt
Ưu
điểm,
Nhược
điểm
–
–
Ưu điểm
Ưu điểm
: Dễ làm, nhanh có kết quả, ít tốn
: Dễ làm, nhanh có kết quả, ít tốn
kém, có thể áp dụng đại trà.
kém, có thể áp dụng đại trà.
–
–
Ưu điểm
Ưu điểm
: Kiểm tra đầy đủ tính di truyền của
: Kiểm tra đầy đủ tính di truyền của
từng cá thể, kết hợp kiểm tra kiểu hình, kiểu
từng cá thể, kết hợp kiểm tra kiểu hình, kiểu
gen; tích luỹ và củng cố các biến dị tốt nên có
gen; tích luỹ và củng cố các biến dị tốt nên có
hiệu quả cao.
hiệu quả cao.


–
–
Nhược điểm

Nhược điểm
: phức tạp, thời gian dài, tốn
: phức tạp, thời gian dài, tốn
kém, khó thực hiện.
kém, khó thực hiện.
–
–
Nhược điểm
Nhược điểm
: Không xác định được tính biến dị của
: Không xác định được tính biến dị của
từng cá thể, không kiểm tra kiểu gen nên không củng cố
từng cá thể, không kiểm tra kiểu gen nên không củng cố
và tích luỹ được biến dị tốt.
và tích luỹ được biến dị tốt.
Các phương pháp chọn lọc:
II.
Bài 36
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I.
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.A
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con
người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
c - Phạm vi ứng dụng.
2- Chọn lọc cá thể:

a – Cách tiến hành.
c - Phạm vi ứng dụng.
b –Ưu, nhược điểm.
Đáp án:
+Giống nhau: Đều chọn lựa giống tốt,chọn
một lần hay nhiều lần.( 3 điểm)
+Khác nhau:(6 điểm)


Chọn lọc hàng loạt
Chọn lọc hàng loạt


Chọn lọc cá thể
Chọn lọc cá thể


-Cá thể con cháu
-Cá thể con cháu
gieo chung
gieo chung
-Chủ yếu dựa vào kiểu
-Chủ yếu dựa vào kiểu
hình
hình


-Đơn giản ,dễ làm, ít
-Đơn giản ,dễ làm, ít
tốn kém, áp dụng rộng

tốn kém, áp dụng rộng
rãi.
rãi.
-Cá thể con cháu được
-Cá thể con cháu được
gieo riêng để đánh giá
gieo riêng để đánh giá
-Dựa trên kiểu hình
-Dựa trên kiểu hình
với việc kiểm tra kiểu
với việc kiểm tra kiểu
gen
gen
-Công phu,chặt chẽ
-Công phu,chặt chẽ
(1 điểm)
(1 điểm)
(1 điểm)
(1 điểm)
(1 điểm)
(1 điểm)
Các phương pháp chọn lọc:
II:
Bài 36
Các phương pháp chọn lọc
Vai trò của chọn lọc trong chọn giống:
I:
- Phục hồi giống đã có biểu hiện thoái hoá.
- Tạo ra giống mới cải tiến giống cũ.A
- Đáp ứng được nhu cầu luôn thay đổi của con

người.
1-Chọn lọc hàng loạt:
a – Cách tiến hành.
b –Ưu, nhược điểm.
c - Phạm vi ứng dụng.
2- Chọn lọc cá thể:
a – Cách tiến hành.
c - Phạm vi ứng dụng.
b –Ưu, nhược điểm.
Bài tập trắc nghiệm:( khoanh tròn đáp án
đúng)
Câu 1: Trong chọn giống thực vật phương pháp
chọn lọc cá thể một lần thích hợp với loại
đối tượng nào?
A. Cây được gây đột biến
B. Cây giao phấn
C. Cây tự thụ phấn
D. Cả A và B
Câu 2:Trong chọn giống vật nuôi, phương
pháp nào có hiệu quả nhất?
A. Chọn lọc hàng loạt một lần
B. Chọn lọc hàng loạt nhiều lần
C. Chọn lọc cá thể,kiểm tra được giống qua
đời con
D. Cả B và C
Hướng dẫn về nhà :
Trả lời câu hỏi trong SGK/tr 107
Xem lại các phương pháp chọn lọc đã học
Đọc trước bài THÀNH TỰU CHỌN GIỐNG Ở VIỆT NAM