bài giảng sinh học 9 bài 42 ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật

KIỂM TRA 15’
•
Câu 1: Môi trường là gì?
•
Câu 2: Vì sao nhân tố con người được tách
ra thành nhóm nhân tố sinh thái riêng ?
•
Câu 3: Kể tên 1 vài nhân tố hữu sinh ảnh
hưởng đến con người ?
BÀI 42 : ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
? Nhận xét về hình dáng thân của
những cây ven rừng, cây cao dọc
đường phố có nhà cao, cây bên của
sổ…?
Thân cây mọc ven rừng, dọc đường
phố có nhà cao, bên cửa sổ…cong về
phía có nhiều ánh sáng.
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
? Nhận xét hình thái cây mọc trong rừng và hình thái cây mọc nơi
quang đãng?
Cây mọc trong rừng có thân cao, thẳng, cành chỉ tập trung ở phần
ngọn, các cành phía dưới héo và rụng sớm.
Cây mọc nơi trống trải, ánh sáng mạnh có thân thấp, nhiều cành và
tán rộng.
Cây mọc trong rừng
Cây mọc nơi quang đãng
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Cây mọc trong rừng

Cây mọc nơi quang đãng
? Em hãy giả thích nguyên nhân của hiện tượng các cành phía dưới héo
và rụng sớm
Do các cành phía dưới tiếp nhận ít ánh sáng nên quang hợp kém, tổng
hợp được ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích luỹ không đủ bù
lượng nhiệt tiêu hao do hô hấp kém và kèm theo khả năng lấy nước
kém nên cành phía dưới bị khô héo dần và rụng sớm.
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Mọc nơi có nhiều ánh sáng
Mọc nơi có ít ánh sáng
CÂY LÁ LỐT
Em hãy nêu sự khác nhau về hình thái giữa 2 cây lá lốt trên?
Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng râm,
dưới tán cây khác, trong nhà…
Đặc
điểm
hình
thái
- Lá
- Thân
Đặc
điểm
sinh lí
- Quang

hợp

- Thoát
hơi nước
Ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái và sinh lí của cây.
- Hô hấp
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
- Phiến lá nhỏ, hẹp, màu
xanh nhạt.
- Phiến lá lớn, màu
xanh thẫm.
- Thân cây thấp, số
cành nhiều.
- Chiều cao bị hạn chế bởi
chiều cao bởi tán cây phía
trên, của trần nhà.
- Cường độ quang hợp cao
trong điều kiện ánh sáng mạnh.
- Cây có khả năng quang
hợp trong điều kiện ánh sáng
yếu, quang hợp yếu trong
điều kiện ánh sáng mạnh.
- Cây điều tiết thoát hơi nước
linh hoạt hơn: Thoát hơi
nước tăng cao trong điều
kiện ánh sáng mạnh, thoát
hơi nước giảm khi cây thiếu
nước.
- Cây điều tiết thoát hơi nước

kém: Thoát hơi nước tăng
cao trong điều kiện ánh sáng
mạnh, khi thiếu nước cây dễ
bị héo.
- Cường độ hô hấp cao.
- Cường độ hô hấp yếu.
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
Vậy ánh sáng ảnh hưởng đến đời
sống thực vật như thế nào ?
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.

HS nghiên cứu thông tin
(123-SGK)
? Người ta phân biệt cây ưa bóng
và cây ưa sáng dựa vào tiêu chuẩn
nào ?
- Dựa vào khả năng thích nghi của
chúng với các điều kiện chiếu sáng
của môi trường.
?Thực vật được chia thành mấy nhóm
chính? Đó là những nhóm nào?


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng

? Cây ưa sáng và cây ưa bóng
thường sống ở những nơi có điều
kiện như thế nào?
- Cây ưa sáng gồm những cây sống
nơi quang đãng
- Cây ưa bóng gồm những cây sống
ở nơi có ánh sáng yếu, ánh sáng tán
xạ như cây sống dưới tán của cây
khác, cây trồng làm cảnh trong nhà
? Em hãy kể tên cây ưa sáng và
cây ưa bóng mà em biết ?
VD: Cây lúa, cây phi lao, cây ngô
cây nhãn
VD: Cây gừng, cây phong lan,
cây đỗ …
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.



- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
VD: Cây lúa, cây phi lao, cây ngô
cây nhãn
VD: Cây gừng, cây phong lan,

cây đỗ …
Trong nông nghiệp người nông dân
đã ứng dụng điều này vào sản xuất
như thế nào? Và có ý nghĩa gì?
VD: Trồng cây đỗ dưới cây ngô.
Trồng xen canh để tăng năng suất
và tiết kiệm đất trồng.
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI
SỐNG SINH VẬT
?
?
Giải thích cách xếp lá
trên thân của cây lá lốt?.
Lá xếp ngang để nhận
được nhiều ánh sáng.
Giải thích cách xếp lá
trên thân của cây lúa?.
Lá xếp nghiêng tránh tia
nắng chiếu thẳng góc.
?
?
Cây lúa: Lá xếp nghiêng tránh tia
nắng chiếu thẳng góc.
Cây lá lốt: Lá xếp ngang để nhận
được nhiều ánh sáng.
?.Sự khác nhau giữa 2 cách xếp lá này có ý nghĩa gì?
Giúp thực vật thích nghi với môi trường sống.
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật

- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Thí nghiệm: Vào đêm có trăng sáng,
tìm một tổ kiến và quan sát kiến bò
trên đường mòn nhờ ánh sáng mặt
trăng. Đặt trên đường đi của kiến một
chiếc gương nhỏ để phản chiếu ánh
sáng, sau đó theo dõi hướng bò của
kiến. Có 3 khả năng sau:
+ Kiến sẽ tiếp tục bò theo hướng cũ.
+ Kiến bò theo nhiều hướng khác
nhau.
+ Kiến sẽ bò theo hướng ánh sáng
do gương phản chiếu.
 Em hãy chọn khả năng nào trong 3
khả năng trên?
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,

hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Điều đó chứng tỏ ánh sáng có vai trò
gì đối với đời sống động vật?
Giúp động vật có thể nhận biết
hướng đi
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Giúp động vật có thể nhận biết
hướng đi
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến

đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Giúp động vật có thể nhận biết
hướng đi
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Hãy kể tên những động
vật kiếm ăn vào ban đêm
buổi sáng sớm hay ban
ngày?
Chim bìm bịp
Gà cỏ

Thường đi kiếm ăn trước
lúc mặt trời mọc
Chim Chích chòe
Chim chào mào
Chim khướu
Là những chim ăn sâu
bọ, thường đi ăn vào lúc
mặt trời mọc
Chim vạc
Sếu đầu đỏ
Chim diệc
Là những loài chim kiếm ăn vào ban đêm
Dơi
Dơi
Chim cú mèo
Tìm kiếm thức ăn vào ban
đêm
Trâu
Bò
Dê Cừu
Là những loài thú hoạt động và ban ngày
Sư tử
Hổ
Chó sói
Là những loài thú hoạt
động vào ban đêm
Nhím Sóc
Là những loài thú hoạt động vào ban đêm
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên

đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới các
hoạt động của động vật: Nhận biết
định hướng di chuyển trong không
gian, sinh trưởng và sinh sản
?.Tập tính kiếm ăn và nơi ở của
động vật liên quan với nhau ntn?.
- Nơi ở phù hợp với tập tính kiếm ăn.
VD.Loài ăn đêm thường ở trong hang
tối, trong lòng đất
?. Hãy lấy thêm VD khác về ảnh
hưởng của ánh sáng lên đời sống
động vật?
? Hãy rút ra kết luận chung về ảnh
hưởng của ánh sáng lên đời sống
động vật?

BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật

- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái (hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới các
hoạt động của động vật: Nhận biết
định hướng di chuyển trong không
gian, sinh trưởng và sinh sản

?.Dựa vào khả năng thích nghi với
điều kiện chiếu sáng có thể chia
động vật thành mấy nhóm?
- Nhóm động vật ưa sáng
- Nhóm động vật ưa tối
