bài giảng sinh học 10 bài 32 bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

Tiết 32 : BỆNH TRUYỀN NHIỄM
VÀ MIỄN DỊCH.
Sinh học 10
I. BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Quan sát các hình sau và cho biết đặc điểm
chung cuả các bệnh này?
Bệnh đậu mùa
Bệnh sởi ở trẻ emBệnh lao phổi
Người bị bệnh than
Bệnh bạch hầu
1.Bệnh truyền nhiễm:

Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây lan từ cá thể này sang
cá thể khác.

VD : Bệnh thuỷ đậu, Cúm, HIV/AIDS,….
Thế nào là bệnh truyền nhiễm?
Virut đậu mùa
Virut H5N1
Virut Sởi Virut cúm
Một số tác nhân gây bệnh truyền nhiễm
Virut viêm gan C Virut viêm não NB
Vi nấm dermatophytes gây
bệnh viêm da.
Trùng
Sốt
rét
Trùng
Kiết
lị
Trùng roi gây bệnh gia liễu

Một số tác nhân gây bệnh truyền nhiễm

Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm?

Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm rất đa dạng: Vi
khuẩn, vi nấm, động vật nguyên sinh, vi rút…
Muốn gây bệnh phải đủ những 3 điều kiện :
Vi sinh vật muốn gây bệnh phải đủ những điều kiện nào?
- Độc lực (mầm bệnh và độc tố)
- Số lượng nhiễm đủ lớn
- Con đường xâm nhập thích hợp
Tiến trình gây bệnh truyền nhiễm gồm những giai đoạn
nào?
Giai đoạn 1: Cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, còn
gọi là phơi nhiễm.
Giai đoạn 2: Tác nhân gây bệnh xâm nhập và phát triển
trong cơ thể, đó là thời gian ủ bệnh
Giai đoạn 3: Biểu hiện các triệu chứng, khi chức năng bình
thường cuả cơ thể bị mất hoặc suy giảm, đó là giai đoạn
ốm.
Giai đoạn 4: Triệu chứng giảm dần và cơ thể bình phục.
- Truyền ngang:
2.Phương thức lây truyền.
+ Qua hô hấp.VD:Lao, cúm, thương hàn,…
+ Qua đường tiêu hoá.VD :Tả, lị, viêm gan
A,
+ Qua tiếp xúc trực tiếp, vết thương.
VD: Uốn ván, đậu mùa, sởi,
+ Qua quan hệ tình dục.
VD: HIV/AIDS, viêm gan B, C,….

+ Qua ĐV cắn, côn trùng đốt.
VD: Dại, sốt rét, sốt xuất huyết,…
- Truyền dọc: Từ mẹ truyền sang con.
+ Qua hô hấp.VD:Lao, cúm, thương hàn,…

Hãy kể tên các bệnh thường gặp do virut.
- Bệnh đường hô hấp : Viêm phổi, viêm phế quản,
bệnh SARS,…
- Bệnh đường tiêu hoá: viêm gan, quai bị, tiêu chảy,…
- Bệnh hệ thần kinh: Viêm não,viêm màng não, dại,…
- Bệnh đường sinh dục: viêm gan ,HIV/AIDS, hecpet,…
- Bệnh da: đậu mùa, sởi, mụn cơm…
- Miễn dịch được chia làm hai loại:
+ Miễn dịch không đặc hiệu
+ Miễn dịch đặc hiệu
Xung quanh ta có rất nhiều các vi sinh vật gây
bệnh nhưng vì sao đa số chúng ta vẫn sống khoẻ
mạnh?
Có mấy loại
miễn dịch?
- Miễn dịch là khả năng của cơ thể
chống lại các tác nhân gây bệnh.
1.Miễn dịch không đặc hiệu.
II. MIỄN DỊCH
Miễn dịch không đặc hiệu là loại miễn dịch như thế
nào ?
- Miễn dịch không đặc hiệu : là miễn dịch tự
nhiên mang tính bẩm sinh.
+ Không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc trước với
kháng nguyên.

+ Có vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch
đặc hiệu chưa kịp phát huy tác dụng.
- Bao gồm hàng rào vật lí, hoá học, vi sinh vật.
II. MIỄN DỊCH
Nghiên cứu TT SGK trang 127  Cho
biết thế nào là miễn dịch đặc hiệu ?
Miễn dịch đặc hiệu là miễn dịch xảy ra
khi có kháng nguyên xâm nhập.
Có mấy loại
miễn dịch đặc
hiệu ?

- Miễn dịch đặc hiệu được chia làm
hai loại:

+ Miễn dịch dịch thể

+ Miễn dịch tế bào.
Miễn dịch dịch thể Miễn dịch tế bào
Miễn dịch đặc hiệu
Điểm
phân biệt
Đặc điểm
Tác dụng
Có sự tham gia của
tế bào T độc.
Làm nhiệm vụ ngưng
kết, bao bọc các loại
virut, VSV gây bệnh,
lắng kết các độc tố do

chúng tiết ra.
Tiết ra Prôtêin làm
tan các tế bào bị
nhiễm độc và ngăn
cản sự nhân lên của
virut.
Sản xuất ra kháng
thể nằm trong dịch
thể (máu, sữa, …)
Phiếu học tập - TG : 5 phút . Hãy nghiên cứu TT SGK
trang 127  Hoàn thành bảng sau :
Trong các bệnh do vi rút, miễn dịch tế bào
đóng vai trò chủ lực vì vi rút nằm trong tế bào
nên thoát khỏi sự tấn công của kháng thể.
Inteferon là gì ?
-
Inteferon là những prôtêin đặc biệt
do nhiều loại tế bào của cơ thể tiết ra,
xuất hiện trong tế bào bị nhiễm virut.
Inteferon có tác dụng gì ?
- Inteferon có khả năng chống virut,
chống tế bào ung thư và tăng khả năng
miễn dịch.
II. MIỄN DỊCH

- Tiêm phòng vacxin

- Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống.


- Tiêu diệt động vật trung gian truyền bệnh.

- An toàn trong truyền máu và quan hệ tình dục.
3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm:
Để phòng chống bệnh truyền nhiễm chúng
ta cần phải có biện pháp gì ?
Vacxin là gì?
Vacxin là chế phẩm sinh học dùng để phòng bệnh được chế
từ mầm bệnh.Gồm:
+ Kháng nguyên : 1 hoặc 1 số mầm bệnh bị giết hoặc làm
yếu đi.
+ Chất bổ trợ : gồm hoá chất để giết mầm bệnh và hoá chất
để giữ kháng nguyên ổn định, tồn tại lâu trong cơ thể, tăng
hiệu lực và thời gian miễn dịch.
Một số biện pháp phòng chống bệnh TN
•
Phun thuốc phòng dịch
Tiêu huỷ gia cầm
Tiêu diệt ĐV trung
gian truyền bệnh
Sơ đồ tóm tắt các cơ chế bảo vệ
chống lại bệnh tật.
Tuyến bảo vệ thứ 3 (Các phản ứng MD đặc hiệu)
Truyền bệnh qua
Đường sinh dục
Nhiễm qua
Sol khí chứa
mầm bệnh
Da

Hệ thống
Sinh Dục
Hệ thống
Hô hấp
Hệ thống
tiêu hoá
Nước và thức
ăn ô nhiễm
Tiếp xúc
trực tiếp
Các tuyến bảo vệ thứ 1 (Da và màng nhầy)
Tuyến bảo vệ thứ 2 (Các yếu tố MD không đặc hiệu)
Rất ít VSV gây bệnh vượt qua
Vượt
Qua tuyến
Bảo vệ 1
Các phản ứng MD không đặc hiệu :
viêm, thực bào, gây sốt,
Tạo kháng thể : Tạo MD dịch thể và MD tế bào
Em có biết!
- Mỗi lần hắt hơi, các sol khí bắn ra với tốc độ 100m/s,
mang theo khoảng 10 000 đến 100 000 vi khuẩn.
- Mỗi ngày ta hít khoảng 10 000 – 20 000 lít không khí
trong đó chứa khoảng 10 000 – 1 triệu tế bào vi sinh vật.