đạo đức trong tuyển dụng lao động

Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
1
MỞ BÀI
Trong bối cảnh đổi mới nền kinh tế và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế các tổ chức
cũng có những biến động lớn. Một số doanh nghiệp nhờ có sự thích ứng hợp với cơ chế
để có thể cạnh tranh, nâng cao hiệu quả trong sản xuất kinh doanh cũng như củng cố vị
thế nâng cao thương hiệu của mình trong nền kinh tế có nhiều loại hình sở hữu thuộc các
thành phần kinh tế khác nhau. Nhưng bên cạnh đó cũng còn có những doanh nghiệp còn
thụ động phản ứng chậm chạp với những biến động của nền kinh tế không phát huy được
những thế mạnh khắc phục những điểm yếu của mình để đến tới những kết cục trong đào
thải trong quy luật vốn có như nền kinh tế thị trường. Có nhiều yếu tố tạo nên sự thành
công của doanh nghiệp, nguồn lực là một trong những yếu tố đó: Nguồn lực tài chính,
nguồn lực nhân sự… Nguồn lực nào cũng quan trọng và cùng hỗ trợ cho nhau tạo nên sự
thành công của doanh nghiệp ấy. Một doanh nghiệp cho dù có nguồn tài chính phong phú
lớn mạnh cũng chỉ là vô nghĩa khi thiếu yếu tố con người. Con người sẽ biến những máy
móc thiết bị hiện đại phát huy có hiệu quả hoạt động của nó trong việc tạo ra sản phẩm.
Nói đến con người trong một tổ chức không phải là một con người chung chung mà là
nói tới số lượng và chất lượng hay chính là năng lực phẩm chất, công suất, hiệu quả làm
việc của người lao động. Tất cả các hoạt động trong một doanh nghiệp đều có sự tham
gia trực tiếp hay gián tiếp của con người, nếu doanh nghiệp tạo lập sử dụng tốt nguồn này
thì đó là một lợi thế rất lớn so với các doanh nghiệp khác trên thị trường.Nhưng dưới góc
độ nhân văn con người thì doanh nghiệp phải có cơ chế tuyển dụng lao động một cách
hợp lý vì vậy cần có một chuẩn mực đạo đức trong kinh doanh
Vì vậy chúng em xin đề cập đến vấn đề “đạo đức trong việc tuyển dụng lao
động” làm đề tài cho cho bài tiểu luận này.Chúng em rất mong được sự đóng góp ý kiến
từ quý thầy cô cùng toàn thể các bạn

Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
2
NỘI DUNG
Chương I: Cơ sở lý luận
1.1 Khái niệm đạo đức
Nghiên cứu về đạo đức là một truyền thống lâu đời trong xã hội loài người, bắt
nguồn từ những niềm tin về tôn giáo, văn hóa và tư tưởng triết học. Đạo đức liên quan tới
những cam kết về luân lý, trách nhiệm và công bằng xã hội. Đạo đức trong tiếng Anh là
ethics, từ này bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp ethiko và ethos, nghĩa là phong tục hoặc tập
quán. Như Aristoteles đã nói, khái niệm trên bao gồm ý tưởng cả về tính chất và cách áp
dụng.
Vậy đạo đức là toàn bộ những quan niệm về thiện và ác, lương tâm danh dự , trách
nhiệm,về lòng tự trọng, về công bằng hạnh phúc và về những quy tắc đánh giá, điều
chỉnh hành vi ứng xữ giữa người với người, giữa cá nhân và xã hội.Vì vậy, đạo đức phản
ánh tính cách của cá nhân và trong thời đại ngày nay thì có thể nói lên cả tính chất của
một doanh nghiệp, vì doanh nghiệp chính là tập hợp của các cá nhân.
Ý thức được sự phức tạp của vấn đề, giáo sư Phillip V. Lewis từ trường Đại học
Abilene Christian, Hoa Kỳ đã tiến hành điều tra và thu thập được 185 định nghĩa được
đưa ra trong các sách giáo khoa và các bài nghiên cứu từ năm 1961 đến 1981 để tìm ra
“đạo đức kinh doanh” được định nghĩa ra sao trong các tài liệu nghiên cứuvà trong ý thức
của các nhà kinh doanh. Sau khi tìm ra những điểm chung của các khái niệm trên, ông
tổng hợp lại và đưa ra khái niệm về đạo dức kinh doanh như sau:
“ Đạo đức kinh doanh là tất cả những quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức
hoặc luật lệ để cung cấp chỉ dẫn về hành vi ứng xử chuẩn mực và sự trung thực (của một
tổ chức) trong những trường hợp nhất định”
Như vậy, theo khái niệm này, đạo đức kinh doanh bao gồm những vấn đề sau:

Quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức hoặc các luật lệ được đưa ra để thực hiện nhằm
ngăn chặn các hành vi sai nguyên tắc đạo đức.Ví dụ như: Nếu Luật Lao động của một
quốc gia quy định phụ nữ có quyền ngang với đàn ông trong công việc, sẽ có thể ngăn
chặn sự phân biệt giới tính của những người thuê lao động khi tuyển dụng. Hành vi đúng
với đạo đức - hành vi cá nhân phù hợp với lẽ công bằng, luật pháp và các tiêu chuẩn
khác; hành vi cá nhân phải đúng với thực tiễn, hợp lý và trung thực. người làm kinh
doanh luôn phải lưu ý là mọi người đều phải có trách nhiệm với những hậu quả xuất phát
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
3
từ hành vi của mình. Nghĩa là, người đó không được phép làm bất kỳ điều gì có thể khiến
hình ảnh của họ bị lung lay. Sự trung thực - mỗi câu nói, mỗi hành động của họ đều phải
mang tính thực tế hoặc thể hiện sự thật. Có thể đưa ra ví dụ, như “Lời mở đầu của những
quy tắc trong xã hội của các nhà báo chuyên nghiệp” có ghi: “Chúng ta tin vào sự khai
sáng xã hội như một người tiên phong của công lý, cũng như tin vào vai trò của Hiến
pháp trong tìm ra sự thật vì một phần quyền lợi của xã hội là được biết sự thật.” Điều khó
khăn nhất trong nghiên cứu đạo đức nói chung và đạo đức kinh doanh nói riêng, chính là
xác định cái gì đúng và cái gì sai. Điều được coi là đúng đắn về mặt đạo lý với người này
có thể không đúng với người khác; những điều hôm nay còn đúng thì mai đã thành sai.
Lewis đã đặt tên nó là “Trường hợp đặc trưng - những tình huống mà sự lúng túng trong
suy xét đạo lý cá nhân cần đến phán quyết mang tính đạo đức”. Ví dụ: Hiệp hội Y tế Hoa
Kỳ thông qua nguyên tắc hoạt động khách quan của họ là “phục vụ nhân loại với toàn thể
sự tôn trọng phẩm cách con người”. Những bác sĩ điều trị phải quan tâm đến “không chỉ
cá nhân người bệnh mà còn đến toàn xã hội”. Như vậy, bất kỳ hành vi nào không vì
“mục đích nâng cao sức khỏe và hạnh phúc của cá nhân và cộng đồng” sẽ được coi là phi
đạo đức. Ferrels và John Fraedrich có một cách định nghĩa khác về đạo đức kinh doanh:
theo đó “Đạo đức kinh doanh bao gồm những nguyên tắc cơ bản và tiêu chuẩn điều chỉnh
hành vi trong thế giới kinh doanh. Tuy nhiên, việc đánh giá một hành vi cụ thể là đúng
hay sai, phù hợp với đạo đức hay không sẽ được quyết định bởi nhà đầu tư, nhân viên,
khách hàng, các nhóm có quyền lợi liên quan, hệ thống pháp lý cũng như cộng đồng”Vì

định nghĩa này có nhiều phần trùng với định nghĩa của Lewis nhưng lại thể hiện rõ ràng
hơn những người có liên quan đến đạo đức kinh doanh, nên sẽ được sử dụng trong bài
viết này. Theo định nghĩa này, đạo đức kinh doanh có rất nhiều điểm chung với sự tuân
thủ luật pháp, trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội, những vấn đề có liên quan đến
quyền lợi và nghĩa vụ về mặt đạo lý giữa công ty với cổ đông: như trách nhiệm ủy thác,
so sánh khái niệm cổ đông (shareholders) với khái niệm người có chung quyền lợi
stakeholders)…Điều này có nghĩa là đạo đức kinh doanh không chỉ bao gồm việc tuân
thủ pháp luật mà còn quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi cho những người có liên quan
đến hoạt động của doanh nghiệp và quyền lợi của cộng đồng.
Các nguyên tắc cơ bản của đạo đức
- Tính trung thực:
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
4
Không dùng các thủ đoạn gian dối, xảo trá để kiếm lời. Giữ lời hứa, giữ chữ tín
trong kinh doanh, nhất quán trong nói và làm. Trung thực trong chấp hành luật pháp của
nhà nước, không làm ăn phi pháp như trốn thuế, lậu thuế, không sản xuất và buôn bán
những mặt hàng quốc cấm. Thực hiện những dịch vụ có hại cho thuần phong mỹ tục,
trung thực trong giao tiếp với bạn hàng (giao dịch, đàm phán, kí kết) và người tiêu dùng:
không làm hàng giả, khuyến mại giả, quảng cáo sai sự thật, sử dụng trái phép những nhãn
hiệu nổi tiếng, vi phạm bản quyền, phá giá theo lối ăn cướp, trung thực ngay với bản
than, không hối lộ, tham ô, thụt két, khiếm công vi tự
- Tôn trọng con người:
Đối với những người cộng sự và dưới quyền: tôn trọng phẩm giá, quyền lợi
chính đáng, tôn trọng hạnh phúc, tôn trọng tiềm năng phát triển của nhân viên, quan tâm
đúng mức, tôn trọng quyền tự do và các quyền hạn hợp pháp khác.
Đối với khách hàng: tôn trọng nhu cầu, sở thích và tâm lý khách hàng.
Đối với đối thủ cạnh tranh: tôn trọng lợi ích của đối thủ.
- Trách nhiệm với cộng đồng, xã hội:
Luôn gắn lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của xã hội.

Tích cực góp phần giải quyết những vấn đề chung của xã hội, thúc đẩy xã hội phát
triển.
- Bí mật và trung thành với các trách nhiệm đặc biệt









Chương II. Khái quát chung về tuyển dụng lao động
2.1.Đạo đức trong tuyển dụng lao động
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
5
Vấn đề đạo đức tuyển dụng lao động là các quy cách ứng xử mà ở đó cái thiện và
cái ác chỉ ngăn cách nhau qua một lớp mỏng manh đó là lợi nhuận và lương tâm con
người có thể nói đó là một vấn đề nhạy cảm và rất được quan tâm hiện nay
Một đứa trẻ đang ở tuổi vị thành niên vẫn xin được vào làm tại một xưởng sản
xuất mà cần có sức khỏe cao mới làm được hay vì mục đích lợi nhuận mà cho công nhân
sản xuất trong môi trường làm việc độc hại và nguy hiểm đến tính mạng, bất bình đẳng
trong quá trình tuyển dụng lao động
Đó là những vấn đề mà chỉ lương tâm trong kinh doanh của các ông chủ lớn hay các công
ty giải quyết được khi chưa có sự can thiệp của cơ quan chức năng
Tuy nhiên, với tư cách là một khái niệm mang tính hàn lâm, đạo đức kinh doanh
cũng mới chỉ tồn tại được khoảng bốn chục năm trở lại đây. Nhà nghiên cứu đạo đức
kinh doanh nổi tiếng Norman Bowie là người đầu tiên đã đưa ra khái niệm này trong một
Hội nghị Khoa học vào năm 19741. Kể từ đó, đạo đức kinh doanh đã trở thành một chủ

đề phổ biến trong các cuộc tranh luận của các lãnh đạo trong giới kinh doanh, người lao
động, các cổ đông, người tiêu dùng cũng như các giáo sư đại học ở Mỹ, và từ đó lan ra
toàn thế giới.
Tuy nhiên, không phải tất cả những nhà nghiên cứu, các tác giả và diễn giả đều có chung
quan điểm về đạo đức kinh doanh. Trước hết, giữa kinh doanh và đạo đức luôn có sự mâu
thuẫn. Một mặt, xã hội luôn mong muốn các công ty tạo ra nhiều việc làm lương cao, mặt
khác, những công ty này lại mong muốn giảm bớt chi phí và nâng cao năng suất lao
động. Người tiêu dùng luôn mong muốn mua hàng với giá thấp nhất còn các cơ sở
thương mại lại muốn có lãi suất cao nhất. Xã hội mong muốn giảm ô nhiễm môi trường,
còn các công ty lại muốn giảm tối đa chi phí phát sinh khi tuân thủ các quy định về bảo
vệ môi trường trong hoạt động sản xuất của họ. Chính từ đó đã nảy sinh xung đột không
thể tránh khỏi trong quan niệm về đạo đức kinh doanh, do khác biệt về lợi ích của công ty
với lợi ích của người lao động, người tiêu dùng và toàn thể xã hội. Vì tất cả những điều
đối lập nói trên là tất yếu nên các nhà quản lý buộc phải làm sao để cân bằng lợi ích của
công ty với lợi ích của các cổ đông (shareholders) và những người có quyền lợi liên quan
(stakeholders), bao gồm nhân viên, khách hàng và toàn thể cộng đồng
2.2.Tầm quan trọng của đạo đức trong tuyển dụng lao động
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
6
Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, tạo ra của cải vật chất và
các giá trị tinh thần của xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là
nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước.
Pháp luật lao động quy định quyền và nghĩa vụ của người lao động và của người
sử dụng lao động, các tiêu chuẩn lao động, các nguyên tắc sử dụng và quản lý lao động,
góp phần thúc đẩy sản xuất, vì vậy có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội và trong hệ
thống pháp luật của quốc gia.
Thông qua công tác tuyển dụng lao động, Nhà nước quản lý được nguồn nhân
lực, đảm bảo cho người lao động khả năng lựa chọn công việc phù hợp với trình độ
chuyên môn và điều kiện hoàn cảnh, tạo điều kiện cho họ làm việc với năng suất cao.

Thông qua việc tuyển dụng lao động, đơn vị sử dụng lao động có thể chủ động
tuyển chọn, sa thải, duy trì và phát triển lực lượng lao động cần thiết cho đơn vị mình,
nhằm hoàn thành tốt mục tyêu, kế hoạch sản xuất, công tác đã đề ra.
Nhưng trong bối cảnh lợi nhuận là trên hết một số doanh nghiệp công ty vẫn lợi
dụng những khe hở của pháp luật hay cố tình thực hện những hành vi vô đạo đức trong
việc tuyển dụng lao động vì vậy:
Đạo đức trong việc tuyển dụng lao động có ý nghĩa rất quan trọng liên quan trực
tiếp tới quyền lợi của người lao động góp phần thúc đẩy sự phát triển của một xã hội
công bằng và văn minh
2.2.1 Các yếu tố ảnh hưởng tới đạo đức trong tuyển dụng lao động
Khi nền kinh tế thị trường xuất hiện ở nước ta. Kinh tế cá nhân và tập thể không
thuộc nhà nước lần lượt xuất hiện họ phải cần sức lao động để tạo ra vật chất và của cải
nhưng chính vì sức hút của lợi nhuận đạo đức trong mối quan hê giữa chủ- tớ nhiều khi
đã bị đè bẹp .Không những thế khi nước ta hội nhập nhà nước mở cửa cho các doanh
nghiệp nước ngoài đến Việt Nam với những chính sách ưu đãi và với mong muốn họ sẽ
mang lại lợi ích lớn lao cho đát nước.Nhưng một số doanh nghiệp nước ngoài đã lợi dụng
những chính sách đó mà thực hiện những hành vi vô đạo đức trong việc tuyển dụng và
đối xử với công nhân viên
Các yếu tố chủ yếu can thiệp đến đạo đức trong việc tuyển dụng lao động
Không công bằng trong công tác tuyển dụng lao động
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
7
Lương tâm của các nhà tuyển dụng chỉ quan tâm tới lợi ích doanh nghiệp mà
không quan tâm đến người lao động
Người lao động chưa thực sự hiểu biết về các bộ luật lao động mà nhà nước ban
hành
Hệ thống kiểm soát trong quá trình tuyển dụng lao động kém hiệu quả

Chương III: Thực trạng về đạo đức trong việc tuyển dụng lao động
3.1. Thực trạng chung về đạo đức trong việc tuyển lao động
Thời gian qua, đình công đang là một vấn đề nóng ở Việt Nam. Theo thống kê, từ
năm 1995 đến nay tại Việt Nam đã xảy ra hơn 1.000 cuộc đình công lớn nhỏ. Chỉ tính
riêng trong quý 1/2007 đã xảy ra 103 cuộc đình công tại 14/64 tỉnh, thành phố với hơn
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
8
62.700 lượt công nhân lao động tham gia. Nhiều nhất là tại Đồng Nai với 35 cuộc, tiếp
đến là Bình Dương 22 cuộc, Tp.HCM 26 cuộc trong đó 98/103 cuộc đình công là do lý
do kinh tế

Các nguyên nhân chính dẫn đến đình công bao gồm:
- Người lao động không hài lòng với điều kiện làm việc, môi trường ô nhiễm, công
cụ lao động không được thẩm tra, an toàn lao động kém, không có kiểm tra sức khỏe định
kỳ cho nhân công và tình trạng tai nạn nghề nghiệp khá phổ biến.
- Để thu hút đầu tư nước ngoài, Luật Đầu tư Việt Nam đưa ra mức lương tối thiểu rất
thấp (chỉ có 35USD/tháng trong Luật ĐTNN 1997) nên mặc dù không làm trái luật pháp
nhưng mức lương các doanh nghiệp trả cho lao động vẫn rất thấp so với mặt bằng giá cả.
Vì thế, người lao động không hài lòng và không trung thành với doanh nghiệp.
- Xuất thân từ nông dân, hầu hết người lao động thiếu kiến thức về Luật Lao động và
thiếu kỹ năng làm việc trong môi trường công nghiệp nên nanwg suất lao động thấp và có
những phản ứng trái pháp luật khi có xung đột.
Điều đáng ngạc nhiên là tình trạng này xảy ra không chỉ ở các doanh nghiệp tư nhân
trong nước, được coi là ít vốn và không am hiểu luật pháp, mà còn rất phổ biến ở nhiều
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Đài Loan và Hàn Quốc. Theo Viện
Công nhân và Công đoàn thuộc Liên đoàn Lao động Việt Nam, trong 10 năm qua đã có
878 cuộc đình công xảy ra tại các doanh nghiệp FDI, chiếm 70,7% tổng số cuộc đình
công ở Việt Nam.
Một ví dụ điển hình cho vấn đề này là sáng ngày 25 tháng 7 năm 2007, ở khu chế
xuất Linh Trung I (quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh), một cuộc biểu tình của 1300
công nhân đã diễn ra tại công ty Danu Vina (công ty 100% vốn Hàn Quốc) vì chính sách
lương bổng bất hợp lý của công ty này. Từ tháng 7 năm 2007, công ty tăng lương thêm
50.000 đồng (khoảng 3 USD) cho công nhân làm từ 1 đến 5 năm và 70000 đồng (gần 4
USD) cho công nhân làm từ 5 đến 7 năm. Tuy nhiên, việc tăng lương chỉ áp dụng cho
những công nhân ký hợp đồng từ tháng 7 trở về trước của các năm, còn những người ký
hợp đồng từ tháng 8 trở đi thì không giải quyết. Ngoài ra, công ty trả tiền chuyên cần ở
mức 25.000 đồng/tháng là quá thấp, bữa ăn giữa ca trị giá 4.000 đồng không bảo đảm
chất lượng; công ty không có nhà để xe, không có chỗ để giày dép dẫn đến xe hư, mất
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
9

dép; phòng vệ sinh thiếu nước ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của người lao
động.
Kết quả của một cuộc điều tra của Viện Công nhân và Công đoàn năm 2007, được
tiến hành ở các địa phương tập trung nhiều công ty vốn đầu tư nước ngoài như Hà Nội,
thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh
Phúc, Bắc Ninh và Hải Dương, cho thấy công nhân tại 45% các công ty FDI than phiền
về lương thấp, tại 16% công ty, công nhân phải làm thêm giờ quá nhiều (có doanh nghiệp
làm thêm đến 500 - 600 giờ/năm). Hầu hết các công nhân ở các công ty có vốn đầu tư
nước ngoài nhận mức lương chỉ khoảng từ 800.000 VND (50USD) đến 1.000.000 VND
(62 USD) một tháng. Như vậy, chỉ có 30% công nhân ở công ty FDI có thể trang trải
được chi phí cuộc
sống. Để nâng cao thu nhập hàng tháng cho chi tiêu hàng ngày, 42,5% công nhân phải
làm thêm giờ, đặc biệt là những người làm trong ngành may mặc và thuộc da
. Ở trong nhiều xí nghiệp may mặc, tỷ lệ nữ công nhân làm việc thêm giờ lên tới 55%,
nhiều người làm 16h một ngày đến khi ngất xỉu, nhưng cũng chỉ được nghỉ hôm đó, hôm
sau phải đi làm tiếp nếu không muốn bị đuổi việc. Đây là một hành vi không thể tha thứ
được…
Trong vòng ba năm kể từ 2007 trờ về trước, hơn 20% công nhân ở các công ty
FDI không được tăng lương, mặc dù theo luật pháp, cứ ba năm công nhân phải được tăng
lương một lần. Kể cả khi được tăng, mức tăng cũng ít hơn quy định. Rất nhiều xí nghiệp
cũng không thực hiện những điều ghi trong hợp đồng với công nhân và các hợp đồng lao
động tập thể, như mức tăng lương, giờ làm việc và các trợ cấp xã hội, bao gồm nghỉ phép
định kỳ, đau ốm, tình trạng mang thai và đền bù cho tai nạn lao động. Cho đến nay, chỉ
50% công tyFDI ký hợp đồng lao động tập thể để đảm bảo lợi ích cho người lao động,
điều dẫn đến bất đồng giữa người lao động và chủ.
Để giải quyết tình trạng này, Viện đã tổ chức một cuộc thanh tra gắt gao và đưa ra những
hình phạt cứng rắn cho những công ty vi phạm luật lao động, bao gồm cả thiếu cung cấp
bảo hiểm y tế và bảo hiểm thân thể. Viện cũng đề nghị Nhà nước sửa đổi Luật Lao động
và các luật có liên quan để xây dựng khung pháp lý cho đình công, bảo vệ được quyền lợi
của cả người lao động lẫn chủ xí nghiệp10. Đây là một vấn đề cần được sớm giải quyết

để bảo vệ quyền lợi cho người lao động và nâng cao tính hấp dẫn cho môi trường đầu tư
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
10
ở Việt Nam, nhằm thu thút các nhà đầu tư nước ngoài. Có lẽ do vấn đề quan hệ chủ - thợ
đã được đề cập nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng, nên trong cuộc điều tra
của chúng tôi, kết quả trả lời khá khả quan. Luật pháp Việt Nam quy định chủ doanh
nghiệp không có quyền từ chối nhận lao động nữ với lý do đang nuôi con nhỏ, lao động
nữ có con nhỏ dưới 3 tuổi được quyền đi làm muộn 1h và không bị buộc phải làm thêm
giờ. Nhưng trên thực tế, quy định này chỉ được tuân thủ tại các cơ quan nhà nước và ít
được để ý tại các doanh nghiệp tư nhân hay FDI. Khi được yêu cầu phát biểu quan điểm
về việc “Một doanh nghiệp từ chối tiếp nhận lao động nữ đang nuôi con nhỏ hoặc buộc
làm thêm giờ khi lao động nữ đang nuôi con dưới 3 tuổi”, 25% số người được hỏi cho là
vi phạm luật pháp, 66,67% cho là vi phạm đạo đức kinh doanh và chỉ có 5 người (chiếm
8.33%) cho là không vi phạm, vì mọi người lao động có nghĩa vụ làm việc như nhau.
Như vậy, chúng ta có thể cho là mặc dù còn những hạn chế về nhận thức nhưng đại đa số
người tham gia điều tra đã có ý thức tương đối rõ ràng về vấn đề này
3.2.Thực trạng đạo đức trong tuyển dụng lao động một số năm gần đây

Làm việc 35 năm được nghỉ bao nhiêu
ngày phép?
24/02/2012
Cô tôi đang
làm trong
doanh nghiệp
Nhànước, có
thời gian công
tác 35 năm,
doanh nghiệp chỉ cho cô tôi nghỉ hàng
năm là 18 ngày. Cách tính ngày nghỉ hàng

năm của doanh nghiệp có đúng không?
Muốn được hưởng trợ cấp thất nghiệp
phải làm sao?
23/02/2012
Khi nghỉ việc
tôi muốn
hưởng trợ cấp
thất nghiệp thì
đòi hỏi phải có
điều kiện gì?
Thủ tục để hưởng bảo hiểm thất nghiệp
như thế nào? Nguyễn Hồng Thanh (TP
Hà Nội)


Hợp đồng hết hạn có được hưởng trợ
cấp thất nghiệp?
23/02/2012
Tuy nhiên, ngày 28-2-2012 tới đây, hợp
đồng lao động (HĐLĐ) của tôi hết hạn, vì
lý do cá nhân, tôi không thể ký HĐLĐ
mới. Vậy, khi kết thúc HĐLĐ tôi có được
hưởng trợ cấp thất nghiệp hay không? Tôi
cần làm thủ

Bắt làm thêm nhưng không trả tiền?
22/02/2012
Tôi là viên
chức làm việc ở
1 cơ quan thuế

tại TPHCM.
Cơ quan tôi
yêu cầu nhân
viên mỗi ngày thay nhau trực 1 đêm từ 18
giờ đến 6 giờ sáng hôm sau nhưng không
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
11
được tính lương. Những ngày nghỉ lễ, Tết
cũng phải thay

Sau khi nghỉ việc có được tham gia
BHXH tự nguyện
21/02/2012
Tôi làm việc tại một công ty và tham gia
BHXH được 10 năm, nay vì điều kiện gia
đình, tôi xin nghỉ việc. Tôi có thể tiếp tục
tham gia BHXH tự nguyện không? Nếu
được thì liên hệ ở đâu? Mức đóng hàng
tháng là bao
HĐLĐ hết hạn có được hưởng trợ cấp
thôi việc?
17/02/2012
Tôi đang làm
việc cho một
doanh nghiệp ở
quận 3-
TPHCM, hợp
đồng lao động
(HĐLĐ) của tôi sẽ hết hạn vào ngày 29-2-

2012. Trước đó, vào ngày 10-2-2012,
giám đốc công ty thông báo sẽ chấm dứt
HĐLĐ khi hết hạn. Tôi được

Coi chừng hết thời hiệu khởi kiện!
17/02/2012
Tôi làm việc được 2 năm tại Trung Tâm
ĐTDĐ CDMA (quận 1-TPHCM) với hợp
đồng lao động (HĐLĐ) không xác định
thời hạn. Từ tháng 2-2011 thì tôi xin nghỉ
việc và được trung tâm đồng ý. Tuy nhiên
từ đó đến nay trung tâm
Không được nhận tiền BHXH 1 lần?
08/02/2012
Tôi đã làm việc cho một doanh nghiệp
Nhà nước từ tháng 9-1983 đến năm 2011
thì xin nghỉ việc. Tôichưa đủ tuổi nghỉ
hưu nhưng muốn lãnh tiền BHXH một lần
có được không? Nhon Thanh (<a <
div=""></a <>

Khi ốm đau, được hưởng chế độ thế
nào?
07/02/2012
Người lao động
bị ốm đau được
hưởng trợ cấp
BHXH như thế
nào theo quy
định của Luật

BHXH? Nếu bị bệnh phải điều trị dài
ngày thì có được hưởng quyền lợi không?
Tuyet Phan (<a < div=""></a <>
Có được xem là hợp đồng không xác
định thời hạn?
01/02/2012
Tôi làm việc cho một công ty được 2 năm,
nhưng chỉ được ký hợp đồng lao động
(HĐLĐ) lần đầu với thời hạn 1 năm. Khi
hết hạn HĐLĐ cũ,công ty không ký
HĐLĐ mới nhưng tôi vẫn tiếp tục làm
việc đến nay. Trong

Hỗ trợ học nghề cho người thất nghiệp
10/01/2012
Quy định cụ
thể về trợ cấp
thất nghiệp
03/01/2012
Mức trợ cấp
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
12
Ngoài việc
được tư vấn
giới thiệu việc
làm miễn phí,
người lao động
đang hưởng trợ
cấp thất nghiệp còn được hỗ trợ học nghề

thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức
bình quân tiền lương, tiền công tháng
đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng
liền kề trước khi nghỉ việc

Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp
27/12/2011
Thời gian qua,
Báo Người Lao
Động đã tuyên
truyền sâu rộng
về chính sách
bảo hiểm thất
nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều
người lao động thắc mắc về điều kiện
cũng như thủ tục được hưởng trợ cấp.
Ông Trần
Tạm dừng và tiếp tục hưởng thất
nghiệp
20/12/2011
Người sử dụng
lao động có
trách nhiệm
xác nhận về
việc người lao
động bị mất
việc làm chậm nhất hai ngày kể từ ngày
mất việc hoặc chấm dứt hợp đồng lao
động…

Cho nghỉ việc nhưng không ra quyết
định bằng văn bản?
19/12/2011
Vừa qua, tôi bị công ty cho nghỉ việc do
có va chạm với người nhà của giám đốc
công ty. Giám đốc chỉ thông báo miệng
mà không ra quyết định bằng văn bản. Từ
trước đến nay tất cả các trường hợp cho
nghỉ việc
Các nguồn thu bảo hiểm thất nghiệp
13/12/2011
Ngân sách bảo
đảm nguồn
kinh phí hỗ trợ
quỹ bảo hiểm
thất nghiệp
theo mức bằng
1% quỹ tiền lương, tiền công đóng bảo
hiểm thất nghiệp

Thủ tục thực hiện bảo hiểm thất nghiệp
06/12/2011
Người lao động
có mức tiền
lương, tiền
công tháng cao
hơn 20 tháng
lương tối thiểu
chung thì mức tiền lương, tiền công tháng
đóng bảo hiểm thất nghiệp bằng 20 tháng

lương tối thiểu chung
Không đóng BHTN, quyền lợi được
hưởng ra sao?
03/12/2011
Sau khi chấm dứt công việc tại công ty cũ
tôi đã nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất
nghiệp (BHTN) và đã được nhận 3 tháng
lương cho tổng thời gian đã đóng BHTN
là 30 tháng trước đây.

Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
13

Chương IV:Một số giải pháp nâng cao đạo đức trong tuyển dụng lao động
Qua những ví dụ thực tế và số liệu thu thập được về trạng đạo đức trong tuyển
dụng lao động ở Việt Nam, chúng ta có thể thấy mặc dù có một số tín hiệu khả quan,
nhưng hiểu biết về đạo đức trong tuyển dụng lao động của cả giới trí thức và giới doanh
nghiệp ở Việt Nam đều có những thiếu sót nghiêm trọng. Những thiếu sót này không
những đã gây tác hại cho người lao động, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn xã
hội
Để giải quyết vấn đề này chúng ta cấn có một số biện pháp:
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
14
Trước hết, cần nghiên cứu để bổ sung , hoàn thiện khung luật pháp Việt Nam
nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho đạo đức trong tuyển dụng lao động.
Đây là biện pháp tiên quyết, vì luật pháp chính là khung dễ thấy nhất cho đạo đức
kinh doanh. Cần hoàn thiện các Bộ Luật có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Lao động,
Luật Doanh nghiệp, Luật Môi trường… Một nguyên nhân quan trọng cho tình trạng yếu
kém của đạo đức trong tuyển dụng lao động ở Việt Nam hiện nay xuất phát từ sự thiếu
hoàn thiện trong pháp luật Việt nam. Nếu luật pháp quy định chặt chẽ hơn, hợp lý hơn sẽ
tránh được tình trạng doanh nghiệp nệ vào sự sơ hở của luật pháp mà trốn tránh nghĩa vụ
đạo đức của mình.
Cần nâng cao nhận thức về đạo đức kinh doanh ở Việt Nam
Cần lưu ý là không chỉ các nhà kinh doanh, các nhà nghiên cứu mới cần nắm được
kiến thức về đạo đức kinh doanh mà cả xã hội cần ý thức điều này. Vi vậy, trước hết các
phương tiện thông tin đại chúng nên tiến hành phổ cập các kiến thức về đạo đức kinh

doanh nhằm định hướng hành vi của người dân, để người dân có thể nắm được nhằm tự
bảo vệ quyền lợi cho mình và giám sát hoạt động của doanh nghiệp. Tiếp theo, các cơ
quan Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý, hướng dẫn doanh nghiệp như Bộ Công thương,
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt nam, Sở Kế hoạch - Đầu tư ở các tỉnh, Thành
phố cần quan tâm phổ biến những kiến thức chung nhất về đạo đức kinh doanh trong
tuyển dụng lao động. Việc này có thể tiến hành bằng nhiều cách như tổ chức các lớp học
cho doanh nghiệp về đạo đức trong tuyển dụng lao động, chọn lựa dịch và xuất bản một
số sách có uy tín của nước ngoài về đề tài này… Nên lưu ý là sách cho doanh nghiệp cần
ngắn gọn, nhiều tình huống thực tế, kiểu Cẩm nang về đạo đức trong tuyển dụng lao động
chẳng hạn… Các Trường Cao đẳng, Đại học khối Kinh tế cũng cần đưa nội dung về đạo
đức trong tuyển dụng lao động vào chương trình đào tạo của mình, có thể dưới dạng một
môn riêng hay gài vào các môn học khác như quản trị nhân sự, nghiệp vụ kinh doanh…
Vì bản quyền của các sách kinh doanh thường đắt và dịch thuật không dễ dàng, nên có
thể tranh thủ sự trợ giúp của các tổ chức nước ngoài để đảm bảo hiệu quả cho việc làm
này
Cần có những biện pháp khuyến khích doanh nghiệp nâng cao đạo đức kinh
doanh của mình
Chúng ta cần ý thức rằng, không có ranh giới cố định nào đạo đức mà đạo đức là một
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
15
phạm trù mà con người luôn cần vươn lên để đạt đến nó. Rất khó kiểm soát đạo đức vì nó
vượt xa hơn việc tuân thủ pháp luật rất nhiều. Với đạo đức trong tuyển dụng lao động,
vấn đề còn phức tạp hơn vì việc tuân thủ đạo đức trong ngắn hạn thường không đem lại
lợi nhuận cho doanh nghiệp, trong khi lợi nhuận mới là mục đích chính của doanh
nghiệp. Vì vậy, các cơ quan hữu quan cần có những biện pháp để khuyến khích doanh
nghiệp có thành tích trong đạo đức trong tuyển dụng lao động như trong các giải Sao
Vàng Đất Việt, Bông Hồng Vàng… có thể đưa việc có thành tích trong đạo đức trong
tuyển dụng lao động là một tiêu chuẩn để xét. Các cơ quan thông tin đại chúng có thể
đăng bài tôn vinh những doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn này… Ngược lại, các cơ quan quản

lý cũng cần có biện pháp phạt những doanh nghiệp vi phạm đạo đức trong tuyển dụng lao
động với mức phạt tương xứng. Không thể tiếp tục tình trạng doanh nghiệp buộc người
lao động làm thêm giờ 16 - 20h/ngày hàng tuần liền đến mức lao động ngất xỉu mà chỉ bị
phạt vài triệu VND
Cũng như văn hóa, đạo đức nói chung và đạo đức trong tuyển dụng lao động nói riêng
là những phạm trù phức tạp, cần nhiều thời gian và công sức để hoàn thiện và phát triển.
Là một quốc gia đang phát triển, mới tham gia vào tiến trình toàn cầu hóa, những phạm
trù như văn hóa kinh doanh, đạo đức kinh doanh còn khá mới mẻ ở Việt nam. Được biết
trong thời gian tới, chính phủ Việt Nam đang có chủ trương nâng cao trình độ nhận thức
cho người dân và doanh nghiệp về các vấn đề có liên quan đến hội nhập kinh tế quốc tế
và toàn cầu hóa. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đang khuyến cáo các trường Đại học và
Cao đẳng cần đổi mới chương trình đào tạo cho phù hợp với trình độ chung trên thế giới.
Có được những yếu tố thuận lợi này và truyền thống đạo đức lâu đời của người Việt
Nam, hy vọng là trong thời gian tới, nhận thức của người Việt Nam về đạo đức trong
tuyển dụng lao động sẽ nhanh chóng được nâng cao, góp phần duy trì sự phát triển bền
vững và nâng cao chất lượng đời sống cho người dân Việt Nam
Xây dựng các kênh thông tin
Nhiều công ty như Motorola hay Sundstrand đã thành lập một hội đồng gồm các
nhân viên thường trực và chuyên trách về đạo đức. Khi có thắc mắc gì về vấn đề này thì
nhân viên của công ty sẽ liên lạc với hội đồng này. Tương tự, các công ty Pacific Bell và
Marathon Oil cũng đã thành lập các "đường dây nóng"giải quyết các vấn đề về đạo đức
kinh doanh. Tập đoàn Texas Instruments thì xây dựng kênh thông tin qua hệ thống thư
Trường ĐH Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lớp: CDKT13CTH Tiểu luận môn: Đạo đức kinh doanh
16
điện tử, nhân viên ở khắp thế giới để có thể liên lạc trực tiếp với những người chuyên
trách vấn đề ở tổng công ty tại Mỹ

KẾT BÀI
Sau khi tìm hiểu đề tài chúng em đã thấy được tầm quan trọng của đạo đức trong
tuyển dụng. Tuyển dụng lao động là khâu đầu tiên rất cơ bản của quá trình tổ chức lao
động. Các hoạt động phân tích, đánh giá, phân loại lao động, quy mô, cách thức phân bổ
lao động để hoàn thành các mục tyêu, chức năng của đơn vị, yêu cầu quản lý của
những người sử dụng lao động chỉ có thể được thực hiện một cách thuận lợi và có hiệu
quả khi thực hiện tốt các hoạt động tuyển dụng. Muốn có nguồn lao động dồi dào và có
hiệu quả rất cần những người tuyển dụng lao động có đạo đức. Chúng ta những nhà kinh
doanh tương lai hãy là những người không chỉ có tài mà còn phải có đức, giúp cho đất
nước phát triền vững mạnh.