bài giảng sinh học 11 bài 45 sinh sản hữu tính ở động vật

Bài 45
Sinh Sản hữu tính ở động vật
RÙA
BƯỚM
Một số ví dụ về vài loài động vật sinh sản hữu tính:
I. SINH SẢN HỮU TÍNH LÀ GÌ?
I. SINH SẢN HỮU TÍNH LÀ GÌ?
I. Sinh sản hữu tính là gì?
I. Sinh sản hữu tính là gì?
Mỗi HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi
1. Khái niệm
- Là hình thức sinh sản có sự tham gia của giao tử
đực (♂) và giao tử cái (♀).
- Luôn kèm theo sự tổ hợp vật chất di truyền.
+Hình thành tinh trùng.
TB sinh dục ♂→4 TB →4 tinh trùng
(2n) (n) (n)
GP
2. Các giai đoạn của quá trình
sinh sản hữu tính.
 gđ 1: Hình thành tinh trùng và trứng
+ Hình thành trứng.
GP

-
TB sinh dục (2n) ♀ → 4 TB (n)
- Trong đó: 3 TB (n) là các thể
cực, 1 TB là tế bào trứng (n).
Kết quả: TB sinh dục ♀ (2n)
giảm phân cho 1 trứng

-gđ 2: Thụ tinh.
Tinh trùng + Trứng → Hợp tử
(n) (n) (2n)
-gđ 3: Hình thành cơ thể mới.
Hợp tử → phôi → cơ thể mới
3. Cơ sở tế bào học
- Nguyên phân
-
Giảm phân
-
Thụ tinh.
Cơ sở tế bào học
của quá trình
sinh sản hữu
tính là gì?
* Số lượng nhiễm sắc thể:
- Gà bố mẹ: - Tế bào trứng
- Tinh trùng - Hợp tử
- Phôi - Gà con
* Cơ chế để cá thể con cũng có bộ NST (2n)
giống bộNST (2n) của bố mẹ là nhờ sự kết hợp
3 quá trình nguyên phân, giảm phân, thụ tinh.
*SSHT tạo ra được các cá thể mới đa dạng về các
đặc điểm di truyền nhờ quá trình phân li tự do
của của NST trong GP hình thành giao tử, trao
đổi chéo và thụ tinh
( 2n )
( 2n )
( 2n ) ( 2n )
( n )

( n )
1. Tự phối- tự thụ tinh.
II. CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH TRONG SINH
SẢN HỮU TÍNH.
VD:
VD:




Cơ thể bọt biển chỉ gồm 2 lớp tế bào (ngoài và
Cơ thể bọt biển chỉ gồm 2 lớp tế bào (ngoài và
trong) chưa có cơ quan sinh sản phân hoá. Một loại
trong) chưa có cơ quan sinh sản phân hoá. Một loại
tế bào của thành cơ thể giảm phân để hình thành tinh
tế bào của thành cơ thể giảm phân để hình thành tinh
trùng có roi di động được hoặc trứng bất động, sau
trùng có roi di động được hoặc trứng bất động, sau
đó trứng và tinh trùng của bọt biển này kết hợp với
đó trứng và tinh trùng của bọt biển này kết hợp với
nhau để hình thành một cơ thể mới.
nhau để hình thành một cơ thể mới.
II. CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH TRONG SINH SẢN
HỮU TÍNH.
1. Tự phối- tự thụ tinh.
- Ví dụ: bọt biển
Tinh trùng
Một cá thể hợp tử
Trứng
Tự phối – tự thụ tinh là hình thức sinh sản hữu

tính mà 1 cá thể hình thành cả giao tử đực và
giao tử cái, rồi giao tử đực và giao tử cái của
cá thể này thụ tinh với nhau.
2. Giao phối- thụ tinh chéo
Cá thể ♂ → Tinh trùng
hợp tử
Cá thể ♀ → Trứng
- Ví dụ: giun đất, gà
•
Giao phối là hình thức sinh sản hữu tính mà có
2 cá thể, một cá thể sản sinh ra tinh trùng, một
cá thể sản sinh ra trứng, rồi hai loại giao tử đực
và cái này thụ tinh với nhau để hình thành cơ
thể mới
Quan sát hình, cho biết có mấy hình thức
thụ tinh ở sinh sản hữu tính?
Phân loại: gồm có thụ tinh ngoài và thụ tinh trong
III. CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH.
HS nghiên cứu nội dung III sgk và hoàn thành bảng sau:
THỤ TINH NGOÀI THỤ TINH TRONG
Khái
niệm
Ví dụ
Hiệu
quả thụ
tinh
Hiệu
quả sinh
sản
Con cái đẻ trứng vào môi

trường nước còn con
đực xuất tinh dịch lên
trứng để thụ tinh
Cá, ếch, …
Trứng gặp tinh trùng và thụ
tinh trong cơ quan sinh dục
của con cái. Vì vây cần phải
có quá trình giao phối
Heo, gà, rùa,…
Trứng đẻ nhiều, hiệu
quả thụ tinh thấp
Trứng ít hơn, hiệu
quả thụ tinh cao
Thấp cao
III. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN HỮU TÍNH.
1.Đẻ trứng
- Ví dụ: gà, cá, bò sát,
đa số côn trùng.
-
Trứng đẻ ra ngoài cơ
thể mẹ, sau đó phát
triển thành cơ thể mới.
-
Trứng có thể được thụ
tinh trước khi đẻ hoặc
sau khi đẻ.

Ví dụ về hình
thức đẻ trứng ở
động vật?


Nêu quá trình
phát triển của
phôi trong trứng?

Trứng được thụ
tinh trước khi đẻ
hay sau khi đẻ?
•
Trứng được thụ tinh trước khi đẻ là thụ tinh
trong hay ngoài? Trứng được thụ tinh sau
khi đẻ là thụ tinh trong hay ngoài?
•
Trứng được thụ tinh trước khi đẻ có đặc
điểm gì?
•
Gà đẻ trứng xong thì ấp trứng. Rùa đẻ
trứng ở đâu? Chúng có ấp trứng không? Tỉ
lệ trứng nở bên nào sẽ cao hơn?
2. Đẻ trứng thai
- Ví dụ: cá kiếm, cá mún
- Trứng được thụ tinh, nhờ noãn hoàng
trong trứng mà phát triển nở thành con
non bên trong cơ thể mẹ. Sau đó mẹ đẻ
con ra ngoài.

Ví dụ về hình thức đẻ
trứng thai ở động vật?

Nêu quá trình phát

triển của phôi trong
trứng ?
3. Đẻ con.
-
Ví dụ: thú.
-
Trứng được thụ tinh phát triển
thành phôi thai, nhờ chất dinh
dưỡng từ máu của mẹ. Sau
khi đã phát triển thành cơ thể
độc lập, mẹ mới đẻ con ra.
- Con non sinh ra có thể là: con
non yếu hoặc con non khỏe.
•
Giun đất là động vật lưỡng tính, chúng
có hình thức thụ tinh tự phối không?
Tại sao?
•
Ưu điểm và hạn chế của động vật
lưỡng tính?
•
Tại sao đa số động vật là đơn tính?


Giun đất
Giun đất là động vật lưỡng tính, nhưng giun đất
không tự thụ tinh được mà thụ tinh chỉ xảy ra giữa
tinh trùng và trứng của 2 cá thể khác nhau.
* Ưu điểm và hạn chế của sinh sản hữu tính ở động

vật
- Ưu điểm:
- Tạo ra các cá thể mới đa dạng về các đặc
điểm di truyền, nhờ đó ĐV có thể thích nghi & phát
triển trong điều kiện môi trường sống thay đổi.
- Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian
tương đối ngắn.
-Hạn chế:
Không có lợi trong trường hợp mật độ cá thể
của quần thể thấp.
Các giai đoạn chính của quá trinh sinh sản hữu
tính ở động vật là:
A.Hình thành giao tử (n), thụ tinh tạo thành hợp tử (2n),
phôi phát triển thành cá thể mới (2n)
B.Hình thành giao tử (2n), thụ tinh tạo thành hợp tử (2n)
, phôi phát triển thành cá thể mới
(2n)Slide 22
C.Hình thành giao tử (n), thụ tinh tạo thành hợp tử (n),
phôi phát triển thành cá thể mới (
n)Slide 22
D.Hình thành giao tử (2n), thụ tinh tạo thành hợp tử (n),
phôi phát triển thành cá thể mới
(2n)Slide 22
Củng cố
CỦNG CỐ
Ưu điểm của thụ tinh trong so với thụ tinh
ngoài?
A.Tỷ lệ hình thành hợp tử caoSlide 22
B.Phôi thai được bảo vệ nên tỷ lệ sống sót ca
o

C.Giảm lãng phí trứng và tinh trùng
D.Tất cả A, B, C đúng
CỦNG CỐ
Ở các loài động vật lưỡng tính, quá trình thụ tinh thường
là:
A.Tự thụ tinh vì cơ thể có cả giao tử đực và giao tử cái
B.Thụ tinh chéo vì giao tử đực và cái không chín cùng
lúc
C.Tự thụ tinh hay thụ tinh chéo tùy thuộc từng loài
sinh vật
D.Không cần có sự thụ tinh mà vẫn sinh được con