bài giảng sinh học 12 bài 13 ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Tiết 14 - Bài 13
Tiết 14 - Bài 13
Nêu khái niệm, ý nghĩa của hiện tượng
di truyền liên kết với giới tính?
- Khái niệm: Là hiện tượng di truyền các
tính trạng mà các gen xác định chúng nằm
trên nhiễm sắc thể giới tính.
- Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên kết
với giới tính:
+ Phân biệt sớm giới tính vật nuôi để tiện
cho việc chăn nuôi đem lại lợi ích kinh tế
cao
+ Phát hiện sớm các bệnh di truyền, bệnh
do dối loạn cơ chế phân li, tổ hợp của cặp
nhiễm sắc thể giới tính.
Hoa phù dung
Hoa phù dung
Buổi sáng
Buổi sáng
Buổi chiều
Buổi chiều
Vì sao trên cùng một cây mà màu sắc hoa phù dung lại khác
nhau trong một ngày ?
I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG

 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.
Hãy giải thích mối quan hệ giữa gen và tính trạng thể
hiện theo sơ đồ trên?

Gen (ADN )→ mARN→ Pôlipeptit → Prôtêin → tính trạng
TT nu
qđ
TT a amin
đđ tế bào
Prôtêin
đđ hình thái,
sinh lí cơ thể
TT nu
qđ qđ
qđ
qđ
qđ
đđ mô
qđ
đđ cơ quan
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Tính trạng trên cơ thể
sinh vật là do gen quy
định có hoàn toàn đúng
hay không?
I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG

 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.
Trên thực tế con đường từ Gen tới sự biểu hiện tính
trạng có đơn giản không?



Hoa phù dung

Hoa phù dung
Buổi sáng
Buổi sáng
Buổi chiều
Buổi chiều
Vì sao trên cùng một cây mà màu sắc hoa phù dung lại khác
nhau trong một ngày ?
I. MỐI QUAN HỆ GiỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG

 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.
- Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều bước
nhưng có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên
trong cũng như bên ngoài chi phối.
Môi Trường
Kiểu Hình
Kiểu Gen
*Tóm tắt:

II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
1. Ví dụ 1 : Giống Thỏ
Himalaya
Tại sao các tế bào
của cùng một cơ thể,
có cùng một kiểu
gen lại biểu hiện ra
những kiểu hình
khác nhau, ở các bộ
phận cơ thể khác
nhau?

- Các tế bào ở đầu mút
cơ thể, nhiệt độ thấp,
tổng hợp được sắc tố
melanin, lông đen.
- Các tế bào ở vùng
thân nhiệt cao, gen
không biểu hiện, không
tổng hợp được
melanin, lông trắng.
TNCM
TNCM
:
: Cạo
lông trắng trên
lưng + buộc đá
lạnh
K
Q
K
Q
:
:
Ở
l
ư
n
g
,

p

h
ầ
n

b
u
ộ
c
đ
á

lạ
n
h
,
l
ô
n
g

m
ọ
c

lê
n

c
ó
m

à
u

đ
e
n
Toàn thân lông
trắng
Tai, bàn chân, đuôi,
mõm lông đen


KG KH
KG KH


MT Trường
* Nhiệt độ cao làm biến tính prôtêin
( Enzim) tham gia điều hòa biểu hiện
của gen  sắc tố mêlanin không
được tổng hợp  lông thỏ có màu
trắng.
Theo các em nhiệt độ cao có thể ảnh
hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp
mêlanin như thế nào?
VD 2: Hoa cẩm tú cầu
pH < 7
pH < 7
pH = 7
pH = 7

pH > 7
pH > 7
Điều kiện nào ảnh hưởng đến màu sắc của hoa cẩm tú cầu ?


KG KH
KG KH
MT Ngoài
Cùng Kiểu Gen nhưng màu sắc tùy
thuộc vào pH của đất.
VD
3
: Bệnh phêninkêtô niệu ở người
* Do một gen lặn nằm trên NST thường quy
định
* Gây rối loạn chuyển hóa axit amin
phêninalanin
* Hậu quả: thiểu năng trí tuệ.
* Phát hiện sớm + ăn kiêng giảm thức ăn có
phêninalanin phát triển bình thường.


KG + KH
KG + KH
Thay Đổi MT
Thay Đổi
Hãy tìm thêm ví dụ về mức độ biểu hiện của kiểu
gen phụ thuộc vào điều kiện môi trường?
VD:
Cây Rau Mác

Bê sinh đôi
20
0
C
35
0
C
20
0
C
35
0
C
AA
aa
Hình: Vai trò của kiểu gen và ảnh hưởng của nhiệt độ môi
trường đối với màu sắc hoa Liên hình.
Từ các ví dụ trên, ta có
thể kết luận về mối quan
hệ giữa KG-môi trường-
KH như thế nào?
-
Kiểu hình của cơ thể không chỉ phụ
thuộc vào kiểu gen mà còn phụ thuộc
vào điều kiện môi trường
- Bố mẹ không truyền cho con những
tính trạng đã có sẵn mà chỉ truyền một
kiểu gen
- Kiểu gen quy định khả năng phản ứng
của cơ thể trước môi trường

-
Môi trường quy định kiểu hình cụ thể
trong giới hạn mức phản ứng do kiểu
gen quy định
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa
kiểu gen với môi trường cụ thể.
III. MỨC PHẢN ỨNG
III. MỨC PHẢN ỨNG
1. Khái niệm :
MT 1
MT 1
MT 2
MT 3
Ở cây rau mác,cùng 1 kiểu gen, khi ở
các môi trường khác nhau sẽ biểu hiện
kiểu hình như thế nào ?
Vd: ở gà
+ Nuôi rất tốt : 3kg lông vàng
+ Nuôi tốt: 2.5kg lông vàng
+ Nuôi bình thường: 2kg lông vàng
+ Nuôi không tốt: 1kg lông vàng
Mức phản ứng là gì? Mức phản ứng nào giúp SV dễ
thích nghi hơn với MT?
→ chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng
nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông.
Tính trạng số lượng
Tính trạng chất lượng
-
Khái niệm: Mức phản ứng của kiểu gen là tập
hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương

ứng với các môi trường khác nhau.
-
Tính trạng số lượng thường có mức phản ứng
rộng (trọng lượng cơ thể), tính trạng chất
lượng thường có mức phản ứng hẹp
( màu sắc lông, chiều cao).
Hỏi: Ý nghĩa thực tiễn của mức phản ứng.
Những tính trạng có mức phản ứng rộng

đầu tư vào BPKT.
Tính trạng có mức phản ứng hẹp

đầu tư vào chọn giống.