bài giảng sinh học 12 bài 27 quá trình hình thành quần thể thích nghi

Sinh học 12
BÀI 27: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN
THỂ THÍCH NGHI
I. Khái niệm các đặc điểm thích nghi
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
1. Cơ sở di truyền của quá trình hình
thành quần thể thích nghi
2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của
CLTN trong quá trình hình thành quần
thể thích nghi
III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm
thích nghi
I. Khái niệm đặc điểm thích nghi
Quá trình hình thành đặc điểm thích
nghi thể hiện qua các đặc điểm:
- Hoàn thiện khả năng thích nghi của các
SV trong quần thể từ thế hệ này sang thế
hệ khác
- Làm tăng số lượng các cá thể có kiểu
gen quy định kiểu hình thích nghi trong
quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Cụm hoa sồi

Sâu sồi
a. Sâu sồi mùa xuân b. Sâu sồi mùa hè
Quan sát hình và cho biết đặc điểm nào là
đặc điểm thích nghi của con sâu trên cây
sồi? Giải thích.
Hình ảnh thích nghi
Vậy thế nào là đặc điểm thích nghi?
II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi

1. Cơ sở di truyền của quá trình hình
thành QT thích nghi.
VD1: Sự hình thành hình dạng, màu
sắc của sâu bọ.
Hình dáng ngụy trang
Hình dáng ngụy trang
Màu sắc ngụy trang
Màu sắc báo hiệu
 Có phải sự hình thành đặc điểm thích
nghi ở kiểu hình sâu bọ là do ảnh hưởng
trực tiếp của môi trường hay không?
Giải thích.
 Quá trình hình thành đặc điểm thích
nghi là gì?
Nguyên nhân nào khiến hiệu lực
diệt vi khuẩn tụ cầu vàng của kháng
sinh pênixilin lại giảm sau một số
năm sử dụng?

VD2: Sự tăng cường sức đề kháng ở
sâu bọ, vi khuẩn.
QT ban đầu
B
AA A
AA
Đột biến
kháng
thuốc (B)
Sinh sản
A

A
A
B
B
BA
AA
A
CLTN
B BB
B A
A A
B
B
B
B
B
B
Xử lí
pênixilin
A
A
Tần số
các alen
kháng
thuốc
tăng dần
QT ban đầu
A
Khi dùng 1 loại thuốc trừ sâu mới với liều
lượng cao, thì có thể tiêu diệt được hết sâu hại

cùng một lúc không? Vì sao?
Cá thể
mang gen
ĐB kháng
thuốc
Gen ĐB
được
nhân lên
trong QT
Survivor
Insecticide
application
 Như vậy, quá trình hình hình thành
đặc điểm thích nghi ở SV xảy ra nhanh
hay chậm phụ thuộc vào các yếu tố
nào?
 Tại sao vi khuẩn có khả năng hình
thành đặc điểm thích nghi (khả năng
kháng thuốc) nhanh hơn các sinh vật
đa bào bậc cao?
Rừng bạch dương
Bướm trắng
2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN
trong quá trình hình thành QT thích nghi
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ VỚI CÁC ĐẶC ĐIỂM
THÍCH NGHI
Bướm đen trên cây
bạch dương thân trắng
Bướm trắng trên cây
bạch dương thân đen

PHIẾU HỌC TẬP
Câu 1: Đọc thí nghiệm SGK và hoàn thành bảng
sau:
Thí nghiệm Số lượng
cá thể theo
dõi
Loại cá thể
sống sót
Loại cá thể
bị chim tiêu
diệt
Vùng có bụi
than
Vùng không
có bụi than
Câu 2: Nêu vai trò của CLTN trong quá trình hình
thành quần thể thích nghi.
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP
Câu 1: Đọc thí nghiệm SGK và hoàn thành bảng
sau:
Thí nghiệm Số lượng
cá thể theo
dõi
Loại cá thể
sống sót
Loại cá thể
bị chim tiêu
diệt
Vùng có bụi
than

500 Bướm đen Bướm trắng
Vùng không
có bụi than
500 Bướm trắng Bướm đen
Câu 2: Vai trò của CLTN (phần ghi nhớ SGK)
III. Sự hợp lí tương đối của các đặc
điểm thích nghi
 Có phải sự thích nghi của SV với môi
trường luôn hoàn hảo hay không? Tại
sao nói đặc điểm thích nghi chỉ mang
tính chất tương đối?
(Mỗi đđ thích nghi là sản phẩm của
CLTN trong hoàn cảnh nhất định nên chỉ
có ý nghĩa trong hoàn cảnh phù hợp. Khi
hoàn cảnh sống thay đổi  thay thế
bằng đặc điểm thích nghi khác)
Đôi cánh chim cánh cụt mang chức năng mới
là bơi lội
Cánh đà điểu không còn chức năng bay mà
có tác dụng như “cánh buồm tăng tốc” khi
nó chạy.
 Thế nào là thích nghi kiểu hình theo
kiểu thỏa hiệp?
Trong tự nhiên, một sinh vật có thể có các
đặc điểm thích nghi với nhiều môi trường khác
nhau hay không?
Loài Kanguru leo trèo
Loài Kanguru đồng cỏ
Ếch độc
Ếch hề (không độc)

1. Em hiểu thế nào là thích nghi kiểu “bắt
chước”? Đặc điểm bắt chước đem lại giá trị
thích nghi như thế nào cho sinh vật?
Chọn lọc giới tính làm tăng khả năng sinh sản
2. Màu sắc sặc sỡ của con công đực có giá trị
thích nghi như thế nào, có khác với màu sắc
sặc sỡ của các loài nấm độc hay không?