Nguyên lý yasashi nguyên lý cơ bản trong quan niệm thẩm mỹ nhật bản qua tiểu thuyết xứ tuyết của yasunari kawabata

Nguyên lý Yasashi - nguyên lý cơ bản trong quan niệm
thẩm mỹ Nhật Bản qua tiểu thuyết "Xứ tuyết" của
Yasunari Kawabata
Trong bộ ba tác phẩm giúp Kawabata dành giải Nobel văn học (Ngàn
cánh hạc, Cố đô, Xứ tuyết), tiểu thuyết Xứ tuyết thể hiện quan niệm
thẩm mỹ trong truyền thống của người Nhật Bản. Đó là bài thơ về cảnh
sắc thiên nhiên, là bài ca về tình yêu, cũng là nơi tìm lại vẻ đẹp Nhật
Bản.
I. I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Yasunari Kawabata và tiểu thuyết xứ tuyết
Nhật Bản có một nền văn chương vô cùng độc đáo, lôi cuốn người
đọc bởi những dấu ấn truyền thống, bởi sự gần gũi đời thường. Các tác
phẩm văn học Nhật Bản chan chứa tình cảm và ngập tràn cái đẹp bởi văn
hóa Nhật Bản rất duy mĩ, duy tình.
Những tác phẩm của Yasunari Kawabata đã giữ một vị trí đặc biệt
trong văn học cận-hiện đại Nhật Bản nói riêng và cho cả nền văn học
Nhật Bản nói chung. Trong bộ ba tác phẩm giúp Kawabata dành giải
Nobel văn học (Ngàn cánh hạc, Cố đô, Xứ tuyết), tiểu thuyết Xứ
tuyết thể hiện quan niệm thẩm mỹ trong truyền thống của người Nhật
Bản. Đó là bài thơ về cảnh sắc thiên nhiên, là bài ca về tình yêu, cũng là
nơi tìm lại vẻ đẹp Nhật Bản.
2. Quan niệm thẩm mỹ trong văn học Nhật Bản
Nhật Bản từ thời xa xưa đã là một dân tộc duy mĩ. Ngay trong Cổ sự
kí, với huyền tích về nữ thần Mặt trời Amaterasu, mong muốn hướng tới và
khẳng định cái đẹp của con người Nhật Bản đã được thể hiện khá rõ nét.
Tính duy mỹ của văn học Nhật Bản chịu ảnh hưởng sâu sắc của Thần
đạo và Thiền tông. Trong từng thời đại, mỗi quan niệm thẩm mỹ lại được
hình thành và phát triển. Xét đến cùng, văn học Nhật Bản bao gồm các
nguyên lý thẩm mỹ sau: Wabi(vẻ đẹp giản dị đời thường), Sabi (vẻ đẹp
mang dấu ấn thời gian), Aware (vẻ đẹp u buồn) và Yugen (vẻ đẹp u huyền).
Đây là những quan niệm thẩm mỹ chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tôn giáo Nhật

Bản. Bên cạnh đó, hệ thống quan niệm thẩm mỹ Nhật Bản còn đề cập đến
Yasashi – vẻ đẹp tính nữ - đồng thời là quan niệm thẩm mỹ mà người viết đi
sâu tìm hiểu thông qua tiểu thuyếtXứ tuyết.
II. II. SƠ LƯỢC VỀ NGUYÊN LÝ YASASHI TRONG QUAN NIỆM
THẨM MỸ NHẬT BẢN
Trong dòng chảy văn học Nhật Bản và trong các sáng tác của Yasunari
Kawabata, Yasashi là một quan niệm mỹ học dùng để chỉ cái đẹp mềm mại,
nữ tính. Nhiều nghiên cứu cho rằng Yasashi còn thể hiện trong vẻ đẹp thiên
nhiên. Tuy nhiên, trong bài viết này, người chỉ tìm hiểu nguyên lý này với
biểu hiện là vẻ đẹp ngoại diện và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật.
1. Tính nữ - một biểu tượng của cái đẹp
Nhìn từ góc độ cảm quan mỹ học, nữ tính là một trong những biểu
tượng của cái đẹp. Trong quan niệm mỹ học của Căng-tơ, cái đẹp được chia
thành 2 loại: cái đẹp tự do và cái đẹp phụ thuộc. Nếu theo quan niệm này, nữ
tính được xếp vào loại thứ nhất. Bởi lẽ, nó gắn với con người mà cụ thể là
nữ giới, nó mang tính tự do và không hề phụ thuộc vào bất kì lợi ích thực
tiễn nào. Nữ tính thường gắn với phái đẹp và bản thân cái đẹp cũng hiện lên
sâu sắc từ vẻ đẹp của nữ giới. Nữ tính được biểu hiện qua hai phương diện:
vẻ đẹp ngoại hình và vẻ đẹp tâm hồn của con người.
Trước hết, đó là vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp có thể cảm thấu một cách
trực tiếp bằng thị giác. Tính nữ cũng đồng thời thể hiện ở vẻ đẹp bên trong
tâm hồn con người. Đó là cái đẹp của sự dịu dàng, đa cảm, đức tính hiền
hậu, cao thượng… . Đó là vẻ đẹp mềm mại ôn nhu đã hình thành từ mẫu gốc
cổ xưa – “đất”. Nữ tính nhìn từ góc độ xã hội là một điểm yếu của phái nữ
nhưng từ góc độ mỹ học thì đó lại là vẻ đẹp thuần túy, tự nhiên.
2. Tính nữ nhìn từ góc độ quan niệm thẩm mỹ Nhật Bản
Tính nữ cũng cần được xem xét từ góc độ quan niệm thẩm mĩ của
người Nhật. Quan niệm về tính nữ Nhật Bản có một quá trình hình thành và
phát triển lâu bền, chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Ở đây, chúng
tôi đi vào tìm hiểu quan niệm về tính nữ của người Nhật dưới ảnh hưởng của

tôn giáo và văn hóa truyền thống Nhật Bản.
Trước hết, tôn giáo bản địa của Nhật bản là Thần đạo, hay còn gọi là
Shinto. Thần đạo được gọi là tôn giáo gốc của người Nhật, lấy tự nhiên làm
gốc, đề cao quan niệm “vạn vật hữu linh”. Do ảnh hưởng của hệ tư tưởng
phương Đông nên Nhật Bản cũng chịu những tác động không nhỏ từ Phật
giáo, Nho giáo. Hê quy chiếu Nho giáo với những quan niệm khắc nghiệt
khiến nữ giới cùng với sự bộc lộ tính nữ bị hạn chế. Nhưng khi đến với Nhật
Bản, Nho giáo chỉ bộc lộ những tiêu chuẩn đạo đức mà người Nhật vốn đề
cao như: trung, hiếu, tiết, nghĩa. Vì vậy, phụ nữ Nhật Bản có thể tự do bộc lộ
bản thể, có một sự độc lập về tư tưởng và có vị thế xã hội. Dưới cảm quan
Phật giáo, tính nữ Nhật Bản lại mang vẻ đẹp của sự thanh sạch, thuần khiết,
hư ảo, hướng tới thiện mĩ. Sự hòa quyện tôn giáo đã ảnh hưởng tới những
quan niệm về tính nữ một cách tích cực, làm hài hòa thêm vẻ đẹp nữ tính
trong quan niệm thẩm mỹ Nhật Bản.
Huyền sử kể về nguồn gốc sản sinh ra con người của người Nhật cũng
phần nào thể hiện màu sắc của nữ tính trong quan niệm thẩm mỹ của họ.
Trong huyền sử có kể về việc nữ thần Mặt trời Amaterasu đánh bại thần
Susanoo. Theo sự so sánh của PGS. TS Trần Lê Bảo trong “Thần thoại mặt
trời của Việt Nam, Trung Quốc và Nhật Bản”, nữ thần mặt trời của Việt
Nam và Trung Quốc đều bị khuất phục bởi nam thần thì huyền sử này đã
cho thấy quan niệm độc đáo của người Nhật. Đó chính là sự đề cao, tôn vinh
tính nữ trong tâm thức của người Nhật Bản.
Văn hóa truyền thống Nhật Bản cũng mang những đặc điểm thể hiện
quan niệm thẩm mỹ về tính nữ. Vẻ đẹp nữ tính đã thẫm đẫm vào dòng văn
chương Nhật Bản, tạo thành dòng chảy của văn học nữ lưu bắt nguồn từ thời
Heian. Dòng văn học mang đậm màu sắc nữ tính từ thời đại Heian dường
như đã được Kawabata hồi sinh lại và thậm chí còn được nâng cao hơn trên
phương diện mỹ học.
Truyền thống văn hóa Nhật Bản còn thể hiện sự tôn thờ của người Nhật
về cái đẹp.Trong đó, Geisha là một biểu tượng của cái đẹp nữ tính trong văn

hóa Nhật Bản. Ban đầu, Geisha được biết đến với hình ảnh của nam geisha
và mãi tới thế kỉ XVIII, nữ geisha mới xuất hiện. Nhưng vẻ đẹp đặc biệt của
tính nữ dường như đã khiễn cho hình tượng nữ geisha trở nên lấn át và trở
thành biểu tượng cho vẻ đẹp văn hóa, ẩn chứa cái đẹp Nhật Bản.
Ngoài những yếu tố về tôn giáo và văn hóa truyền thống, quan niệm về
tính nữ của Nhật Bản còn mang sắc thái chung trong mỹ quan về nữ tính: vẻ
đẹp nữ tính là một vẻ đẹp buồn. Điều này có sự giao thoa với nguyên lý
Aware. Ở đây, chúng tôi chỉ đề cập tới vẻ đẹp u buồn đó dưới góc độ một
biểu hiện của tính nữ. Nhật Bản không chịu ảnh hưởng quan niệm “trọng
nam khinh nữ” của Nho giáo nhưng sự ngắt quãng của văn chương nữ lưu
trong lịch sử văn học Nhật Bản đã cho thấy sự thất thế của nữ giới trong một
giai đoạn lịch sử. Đó là giai đoạn mà xã hội đề cao hình tượng võ sĩ đạo –
biểu tượng của sức mạnh nam quyền Nhật Bản. Một nguyên nhân nữa có lẽ
là do bản năng nhạy cảm của nữ giới, sự nhạy cảm bẩm sinh này thường
khiến cho họ thường mang vẻ buồn bã. Chính vì thế, nữ tính thường đi liền
với vẻ đẹp buồn.
3. Yasashi – một trong những nguyên lý thẩm mỹ được Kawabata đề
cao
Kawabata đặc biệt tôn thờ văn học nữ lưu thời Heian, cũng là những tác
phẩm ảnh hưởng sâu sắc đến các sáng tác của ông. Kawabata từng bày tỏ
một cách trực tiếp sự ngưỡng mộ với Murasaki – tác giả Chuyện Genji: “Ở
Nhật, sau gần một thế kỉ du nhập văn chương Tây phương, không có gì đạt
tới đỉnh cao của kiểu văn chương Nhật Bản mà Murasaki thời Heian bay
Basho thời Edo đã biểu hiện và văn chương dường như đã đi xuống” (Nhật
Bản trong chiếc gương soi – Nhật Chiêu). Ông dường như đã đáp lại lời
tiếc nuối ấy của chính mình bằng sự tiếp nối dòng văn học đỉnh cao ấy. Trải
qua 10 thế kỉ kể từ thời đại Heian, một Nhật bản với vẻ đẹp mềm mại, trữ
tình, duyên dáng – một Nhật Bản với vẻ đẹp nữ tính mới hiện lên nguyên
vẹn trong sáng tác của Y.Kawabata.
Điều này được minh chứng rõ rệt trong các sáng tác của ông. Kawabata

thực sự là một nhà văn “tôn vinh nữ tính muôn đời”. Trong Xứ tuyết, tác
phẩm mà chúng tôi lựa chọn để khảo sát và nghiên cứu, cái đẹp nữ tính thể
hiện rõ nhất ở hai nhân vật nữ, cũng là những nhân vật trung tâm của tác
phẩm – Yoko và Komako.
III. NGUYÊN LÝ YASASHI QUA VẺ ĐẸP NGOẠI HÌNH
NHÂN VẬT TRONG TIỂU THUYẾT “XỨ TUYẾT”
Nguyên lý Yasashi đã được Kawabata thể hiện thành công qua tiểu
thuyết Xứ tuyết qua những khía cạnh đa chiều – xoay quanh hai nhân vật nữ
chính của tác phẩm – Yoko và Komako. Yasashi đã nằm sâu trong lớp ngôn
từ mượt mà êm dịu của văn phong Kawabata và hiện lên trong tác phẩm
thông qua vẻ đẹp toát lên từ hình tượng người phụ nữ. Trong phạm vi bài
viết, người viết chỉ làm rõ nguyên lý Yasashi thông qua vẻ đẹp ngoại hình
nhân vật.Vẻ đẹp ngoại hình đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong
việc biểu trưng cho tính nữ trong sáng tác của Y.Kawabata. Bởi lẽ, khi dùng
ngòi bút miêu tả ngoại hình nhân vật, ông dường như chỉ miêu tả các nhân
vật nữ. Vẻ đẹp của họ được khắc họa kĩ lưỡng ngay khi khi vẻ bề ngoài của
họ hiện ra trong tác phẩm.
1. Nguyên lý Yasashi qua những tiểu tiết đặc tả ngoại hình
Vẻ đẹp ngoại hình của các nhân vật không được Kawabata miêu tả một
cách đầy đủ mà vẻ đẹp ấy chỉ hiện lên qua những đường nét tiêu biểu.
Những đặc điểm ngoại hình ấy đôi khi chỉ là những tiểu tiết. Tuy nhiên,
Shimamura hay chính Kawabata đã phát hiện và miêu tả những tiểu tiết ấy
bằng nghệ thuật miêu tả bậc thầy, nâng những đặc điểm ngoại hình ấy lên
thành biểu trưng cho vẻ đẹp của từng nhân vật.
Với Yoko, vẻ đẹp ngoại hình của cô tuy không được miêu tả một cách
đầy đủ và cũng không quá nhiều nhặn trong tác phẩm nhưng mỗi khi Yoko
xuất hiện trước mắt Shimamura, vẻ đẹp đó lại hằn hiện rõ hơn. Vẻ đẹp ngoại
hình của Yoko được Shimamura miêu tả đầu tiên là ở đôi mắt, vào giây phút
anh bắt gặp hình ảnh phản chiếu của cô qua tấm kính trong toa tàu:“[…]
Trong những lấp lóa, hình ảnh khuôn mặt không đủ đậm để che khuất được

ánh sáng kia, nhưng cũng không nhạt đến nỗi phải biến mất hẳn.
Shimamura nhìn dõi theo ánh sáng từ từ dịch chuyển trên khuôn mặt thấp
thoáng rất xa. Và khi nó rơi vào đúng đồng tử của người đàn bà trẻ, khi ánh
mắt và ánh lửa trùng khít nhau, thì đó là một vẻ đẹp huyền diệu lạ kì, con
mắt rực sáng như lên đênh trên đại dương đêm tối và trên những cơn sóng
xô nhanh của các núi non”. Vẻ bừng sáng trong đôi mắt của Yoko được
miêu tả với ánh sáng lóe lên trong tấm kính trên toa tàu đã cho thấy một vẻ
đẹp phi thực hiện lên trong ngoại hình của người phụ nữ này. Và vẻ đẹp phi
thực ấy nhiều lần ám ảnh tâm trí Shimamura, khiến cho anh cảm thấy việc
ngắm nhìn vẻ đẹp ấy đối với anh như một giấc mộng. “Ngay cả khi ra khỏi
ngôi nhà đó, Shimamura vẫn còn bị ám ảnh bởi ánh mắt liếc xéo kia, nó như
để lại một vết bỏng giữa trán anh”.
Shimamura không khai thác những đặc điểm khác về ngoại hình mà
tiếp tục miêu tả những đặc điểm đã từng gây ấn tượng mạnh với anh:“[…]
Anh chỉ cần nhìn cái cách thức nàng mặc chiếc quần bakama miền núi,….:
nhưng mẫu hình trang nhã ở đai thắt lưng của nàng chỉ lộ ra một nửa ở
phía trên chiếc quần rộng xẻ ống như rọi sáng những đường kẻ nâu và kẻ
đen xấu xí ở vải quần, đồng thời làm cho hai ống tay dài ở áo kimono bằng
len của nàng có vẻ quyến rũ hơn”. Bộ trang phục và cách ăn mặc Yoko
không có gì nổi bật, thậm chí có phần giản đơn và xấu xí nhưng dưới con
mắt của Shimamura, điều đó lại tôn lên vẻ quyến rũ của nàng. Nhưng những
vẻ đẹp ngoại hình nhỏ bé ấy lại được miêu tả đầy tính thẩm mỹ và phi thực.
Điều đó đã tạo nên những đặc trưng nổi bật về ngoại hình của Yoko trong
tác phẩm Xứ tuyết khi đặt dáng vẻ cổ xưa, huyền bí của Yoko bên cạnh vẻ
đẹp tràn trề, đầy đặn của Komako.
Nhân vật nữ còn lại trong tác phẩm là Komako. Xét về dung lượng,
dường như những đặc điểm về ngoại hình của Komako được miêu tả ở nhiều
đường nét hơn so với Yoko. Ngoại hình của Komako phảng phất vẻ đẹp
ngoại hình của một geisha, nhưng những gì toát lên từ những đặc điểm ấy lại
khiến ngoại hình của Komako mang một thần thái khác hẳn. Khác với đôi

mắt ngời sáng và sâu thẳm một cách ám ảnh của Yoko, đôi mắt của
Komako lại mang vẻ huyền bí và có một chút gì đóphi nữ tính: “Hàng mi
của cô không cong, cũng không hướng lên phía trên, cắt ngang mí mắt
thành một đường thẳng đến nỗi trông có vẻ kì dị, thậm chí buồn cười, nếu
nó không được bao bọc một cách tế nhị bởi hàng long mày rậm, cong và
mượt như tơ lụa”. Có thể thấy khi miêu tả đôi mắt Komako, Shimamura chỉ
chú trọng đến những yếu tố bên ngoài như mí mắt, hàng lông mày. Trong
khi với Yoko, anh lài nhìn sâu vào vẻ đẹp ngời sáng từ đôi đồng tử. Sự khác
nhau về ngoại hình cũng là những dấu hiệu để nhận biết sự khác nhau về tâm
hồn, tính cách trong từng nhân vật. Từ đó, vẻ đẹp nữ tính trong mỗi người
lại hiện lên với một vẻ đẹp khác nhau, hoàn thiện quan niệm về tính nữ của
Yasunari Kawabata.
Ấn tượng nổi bật nhất về Komako có lẽ là làn da và đôi gò má của
cô: “Với màu da tự nhiên khỏe khoắn của cô gái miền núi xiết bao trong
trắng với gương mặt mịn màng bóng bẩy của một geisha thị thành, làn da
cô khiến ta nhớ tới cái nhẵn của một củ hành tươi bóc vỏ hoặc hơn thế nữa,
một củ huệ, nhưng với một chút ửng hồng tỏa xuống tận hõm ngực ”. Màu
sắc của làn da dường như đối lập với màu sắc ấm áp ở đôi gò má của cô:
“Má cô hơi hồng hồng, ở phía dưới đôi mắt, nơi cô vừa áp tay Shimamura
vào, màu hồng vẫn lộ rõ bất chấp lớp phấn trắng thoa khắp mặt cô”. Làn da
và gò má của Komako đều được đặc tả bằng ấn tượng về màu sắc. Màu
trắng và vẻ sạch sẽ của làn da cô khiến Shimamura nghĩ tới màu của xứ
tuyết, nghĩ đến cái lạnh ở đây. Tương phản với nó là sự ấm áp rực lên từ gò
má Komako mà Shimamura nhiều lần nhìn ngắm. Sự đối lập mạnh mẽ này
phần nào khắc họa được vẻ đẹp tràn đầy, một vẻ đẹp của vùng núi tuyết hiện
lên qua ngoại hình của người phụ nữ này. “Cái màu trắng ở tít sâu trong
gương, đó là màu tuyết, ở giữa đó rực lên màu đỏ của đôi má người đàn bà
trẻ. Vẻ đẹp của sự tương phản ấy cực kỳ trong sạch, nó vô cùng dữ dội vì nó
sắc nhọn và sống động”.
Một đặc điểm không thể thiếu trong ngoại hình của Komako chính là

mái tóc. Shimamura dường như đã ngắm nhìn mái tóc ấy và miêu tả nó thật
ấn tượng: “[…] Thực ra thì tóc cô không dày lắm, có lẽ nó đẹp là bởi sức
sống của nó, bởi tóc cô cừng gần như tóc đàn ông nên cô có thể chải cao lên
một cách hoàn hảo, cách điệu hóa theo mốt cổ xưa, bóng như sơn, khiến
trông như cô đội một tác phẩm điêu khắc chắc nịch bằng đá đen”. Mỗi lúc
ngắm nhìn mái tóc ấy của Komako, anh dường như lại phát hiện ra một vẻ
đẹp trong cô. Mái tóc như một biểu trưng cho sức sống trong người đàn bả
trẻ. Đôi khi, vẻ đẹp ngoại hình ấy lại gợi nên chút gì đó huyền bí, mờ ảo
dưới con mắt của Shimamura: “Màu đen của mái tóc người đàn bà trẻ hình
như không sâu như trước, mà lại ẩn hiện những sắc thái của màu tím”. Các
đặc điểm ngoại hình của Komako được chú trọng miêu tả rất nhiều bằng
màu sắc và tạo sự tương phản giữa chúng. Mỗi một đặc điểm ngoại hình lại
là một vẻ đẹp của Komako nhưng có thể nói, nó đều gợi nên một vẻ đẹp tràn
trề, đầy sức sống và rực rỡ của người phụ nữ này.
Vẻ đẹp ngoại hình đầy sức sống ấy còn được miêu tả ở sống mũi và đôi
môi của Komako. Đôi môi là một biểu trưng cho vẻ đẹp nữ tính trong các
nhân vật nữ của Kawabata và giờ đây nó xuất hiện ở Komako. “Đôi môi của
cô giống như một bông hoa lúc chụm lúc nở, nồng nàn, sống động và khát
khao”. Và không chỉ miêu tả đôi môi ấy bằng sự nâng niu như vậy,
Shimamura còn quan sát và miêu tả đôi môi của người phụ nữ này một cách
chi tiết: “Ngay cả khi cô không nói gì, đôi môi cô cũng rất linh hoạt và hình
như tự nó luôn chuyển động. Nếu bị nứt nẻ hoặc nhăn nheo, hoặc chỉ nhợt
nhạt thôi, đôi môi có thể trông sẽ hơi khó chịu, nhưng đằng này, môi cô lại
mịn màng đỏ mọng đầy sức sống”. Từng cử chỉ, động tác, từng biểu hiện
của đôi môi ấy được Shimamura ghi lại trong ấn tượng về sự căng mọng,
tràn đầy giống như sức sống trong chính chủ nhân của nó. Tiếp đó, sống mũi
của cô cũng toát lên cái vẻ thanh sạch, tinh khiết cùng với những vẻ đẹp vô
hình mà Shimamura đã cảm nhận được: “Mũi cô thanh tú và cao, vẻ côi cút
trên gương mặt khiến anh cảm động và gợi một chút buồn…”. Tất cả những
đặc điểm ngoại diện này đã góp phần tạo nên vẻ đẹo nữ tính đầy trong sáng,

rực rỡ ẩn chứa sức sống trong con người Komako.
2. Nguyên lý Yasashi qua những cảm nhận chủ quan về ngoại hình
Vẻ đẹp ngoại hình của Yoko và Komako được miêu tả một cách hết sức
đặc biệt. Đó la sự khác họa bằng cảm giác, cảm nhận chủ quan của người
miêu tả, mà cụ thể là nhân vật Shimamura.
Với Yoko, những ấn tượng ngoại hình chỉ hiện lên thông qua điểm nhìn
và cảm nhận của Shimamura. Đôi mắt “đăm đăm của nàng với hai hàng mi
sững lặng” được cảm nhận trong cái giây phút Shimamura “giơ thẳng một
ngón tay, anh vạch nhanh một đường trên cửa sổ mờ hơi nước thì bỗng thấy
ở đó xuất hiện một con mắt phụ nữ…”. Những đặc điểm ngoại hình của
Yoko được miêu tả sau đó đều được miêu tả gắn với những cảm nhận khách
quan của Shimamura: “gương mặt đó có vẻ phi thực và nếu vậy thì cũng
phải trong suốt”; “một khuôn mặt đầy nữ tính và tuổi trẻ”; “gương mặt
xinh đẹp cảm động ấy”. Và bức chân dung của Yoko được gợi lên từ vẻ đẹp
ngoại hình cũng chỉ có hai nét phác thảo chính: đôi mắt, trang phục và một
vài nét về gương mặt, còn lại tất cả đều là cảm nhận của Shimamura trước
vẻ đẹp ngoại hình của nàng. Nhưng những cảm nhận ấy là làm đầy thêm vẻ
đẹp đó, hoàn thiện bức chân dung của người phụ nữ này với những cảm
nhận tinh tế trong cách miêu tả của Shimamura.
Đối với Komako, ngoại hình của nàng tưởng như được miêu tả cặn kẽ
đầy đủ để trở thành một bức chân dung hoàn thiện nhưng khi đọc những lời
miêu tả đó, ta nhận ra cách tả mà Kawabata sử dụng vẫn là cách chấm phá
quen thuộc của ông. Rất khó để nhận ra nhiều chi tiết thực trong ngoại hình
của Komako trong tác phẩm mà chủ yếu là cảm nhận và những liên tưởng
của ông trước những vẻ đẹp thực rất mờ nhạt đó. Chính vì thế, khi đọc
những đoạn miêu tả ngoại hình Komako, ta cũng khó có thể nhận ra đâu là
vẻ đẹp thực tả, đâu là vẻ đẹp đem lại nhờ sự tưởng tượng trong miêu tả của
Kawabata. Có khi nào những vẻ đẹp ngoại hình xuất phát từ hiện thực mà có
thể mang những sắc thái như: “vẻ côi cút”; “gợi chút buồn” hay “cảm động”.
Nhưng cũng chính vì thế, bức chân dung của Komako mang vẻ đẹp lung linh

với một ngoại diện được đặc tả bằng nghệ thuật miêu tả bậc thầy. Đường nét
thực của vẻ đẹp ấy được mỹ hóa bằng những cảm nhận, bằng con mắt ngắm
nhìn tinh tế của Shimamura hay chính Kawabata. Đó cũng là tác dụng thẩm
mỹ của nghệ thuật miêu tả ngoại hình bằng cảm giác, góp phần tạo nên cái
hồn nữ tính trong vẻ đẹp ngoại hình của những nhân vật nữ trong tiểu thuyết
“Xứ tuyết”.
IV. KẾT LUẬN
Trong tiểu thuyết Xứ tuyết nói riêng và các tác phẩm của Yasunari
Kawabata nói chung, Yasashi còn được thể hiện ở nhiều phương diện đặc
sắc như vẻ đẹp tâm hồn nhân vật, hình tượng thiên nhiên, hình tượng nhân
vật nam…Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết này, người viết tập trung làm rõ
những vấn đề lý thuyết liên quan tới nguyên lý Yasashi và bước đầu phân
tích biểu hiện của nguyên lý này trong tiểu thuyết Xứ tuyết từ khía cạnh vẻ
đẹp ngoại hình nhân vật nữ. Có thể thấy, chỉ từ một khía cạnh nhỏ, sự quan
tậm và đề cao mà Kawabata dành cho vẻ đẹp tính nữ đã hiện lên rõ nét. Từ
đó, người viết muốn hoàn thiện hơn sự hiện hệ thống những quan niệm thẩm
mỹ Nhật Bản ở tiểu thuyết gia Kawabata, đồng thời, đi đến sự khẳng định hệ
thống các quan niệm thẩm mỹ đó không thể vắng bóng Yasashi – vẻ đẹp tính
nữ.