THUỐC BỔ ÂM Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

1-ĐẠI CƯƠNG:
1.1-ĐỊNH NGHĨA:
- Cam lương
- Dưỡng âm thanh nhiệt
- Dưỡng âm sinh tân
- Phần âm cơ thể: Phế âm, Thận âm, Vị âm,
Huyết và tân dịch
1.2-BIỂU HIỆN ÂM HƯ:
-Nội nhiệt
-Hư hỏa bốc lên
-Tùy theo bộ vị: -Phế âm hư
-Thận âm hư
-Vị âm hư
-Tân dịch giảm
- Can âm hư
THUỐC BỔ ÂM
9/09 1
1.3-Công dụng chung:
-Chứng âm hư: -Mất ngủ,cao huyết áp,suy
nhược thần kinh (ức chế TK giảm)
-Ho khan,ho ra máu,mồ hôI trộm,triều nhiệt
-Nhức trong xương,hâm hấp sốt,khát nước.
-Sốt kéo dài không rõ nguyên nhân
- Tình trạng dị ứng ngứa lở loét
-Từng bộ vị: -Thận âm hư
-Can âm hư
-Vị âm hư,Phế âm hư…v
1.4-Phối hợp thuốc:
Thanh nhiệt, bổ huyết,bổ dương (Lượng ít),
hành khí

2-CÁC VỊ THUỐC:
9/09 2
2.1-MẠCH MÔN
Radix ophiopogonis japonici
Ophiopogon japonicus.(L.f) Ker-graw.Họ
Asparagaceae
TVKQ: Cam,khổ,hàn,tâm,phế,vị
CN: Dưỡng âm,Nhuận phế chỉ kháI ,Thanh tâm trừ
phiền, Sinh tân ích vị,Nhuận tràng,lợi niệu
CT: -Ho khan phế âm hư.
- Chảy máu chân răng, Lở loét miệng do vị nhiệt
- Háo khát, Táo bón
- Tâm phiền: -Mạch vành,Thấp tim, Loạn tim. PH
- Chữa tiểu buốt,tiểu rắt.Phối hợp
-Thiếu sửa,ít sửa.Phối hợp
KK: Người tỳ vị hư hàn, tiện lỏng
9/09 3
2.2- BÁCH HỢP
Bulbus Lilii brownii
Lilium browmii F.E.Brow.ex Mill
Họ hành tỏi: liliaceae
TVKQ: Khổ,hàn.Tâm,Phế
CN: Dưỡng âm nhuận phế, Dưỡng tâm an thần,
Nhuận tràng
CT:-Phế âm hư.Phối hợp
-Tâm phiền: -Lo lắng bứt dứt
-Hồi hộp mất ngủ
-Suy nhược thần kinh.Phối
hợp
-Chữa táo bón phối hợp

Kiêng kị: Trúng hàn,ỉa chảy
9/09 4
2.3-NGỌC TRÚC
Rhizoma Polygonati odorati.Pokygonatum
odoratum(mill) Druce. Họ tóc tiên: Liliaceae
TVKQ:-Cam,hàn.Phế,Vị
CN: -Dưỡng âm thanh nhiệt, Nhuận phế chỉ khái,
Sinh tân dưỡng vị,Nhuận tràng
CT: -Chứng âm hư: - Nóng trong
- Háo khát bứt dứt
-Vị nhiệt: -Lở mồm
-Ruột,dạ dày cảm giác nóng,
cồn cào,ăn mau đói
-Phế âm hư: Ho,sốt kéo dài.Phối hợp
-Tâm âm hư:(mạch vành,thấp tim)
-Tiêu khát(Tiểu đường).Phối hợp
-Lipid máu cao.Phối hợp

Kiêng kị: Chứng đàm thấp hàn,ho hàn
9/09 5
2.4-THIÊN MÔN
Radix asparagi
Asparagus cochinchinensis (Luor.) merr.
Họ thiên môn: Asparagaceae
TVKQ: Cam,khổ,hàn.Phế,Thận
CN: -Dưỡng âm nhuận phế
-Sinh tân chỉ khát
-Nhuận tràng
CT: -Phế vị âm hư.Phối hợp
-Táo bón.Phối hợp

-Ung thư Lâm ba(Hạch bạch huyết)
Lymphosarcome
Kiêng kị: Tiết tả Hàn,ho phong hàn
Chú ý: -Lạnh hơn mạch môn
9/09 6
2.5-SA SÂM
Radix Glehniae
Glehnia littoralis Fr,Schmidt ex Miq
Họ hoa tán: Apiaceae
TVKQ: Cam,khổ,lương.Phế,Vị
CN: Dưỡng âm nhuận phế, Sinh tân ích vị
CT: - Ho lâu ngày,khan,viêm phế quản mạn.PH
- Sốt cao,khát.Phối hợp
- Lở loét miệng,chảy máu chân răng.PH
-Trị ngứa ngoài da do huyết táo.Phối hợp
Kiêng kị: Ho hàn,Phản lê lô
9/09 7
BẢNG TÓM TẮT CN THUỐC BỔ ÂM
Tên Vị Tính Quy
kinh
Công năng
1-Bạch
thược
Khổ,
toan
Hơi
hàn
Can 1- Liễm âm chỉ huyết
2- Dưỡng huyết điều
kinh

3- Thư cân chỉ thống
4- Bình can hạ áp
2-Mạch
môn
Cam
hơi
khổ
Hàn Tâm,
phế,
vị
1- Nhuận phế chỉ khái
2- Sinh tân, ích vị
3- Nhuận tràng, lợi niệu
4- Thanh tâm trừ phiền
9/09 8
Tên Vị Tính Quy
kinh
Công năng
3-
Thiê
n
môn
Cam
khổ
Rất
hàn
Phế,
thận
1- Nhuận phế chỉ khái
2- Sinh tân chỉ khát

3- Nhuận tràng thông
tiện
4-
Ngọc
trúc
Cam Hơi
hàn
Phế, vị 1- Dưỡng âm thanh
nhiệt
2- Sinh tân, ích vị
3- Nhuận phế chỉ khái
4- Nhuận tràng
9/09 9
Tên Vị Tính Quy
kinh
Công năng
5-
Hoàng
tinh
Cam Bình Tỳ,
phế
1- Nhuận phế chỉ khái
2- Bổ ngũ tạng
3- Bổ âm dưỡng vị
6-Bách
hợp
Cam Bình Tâm,
phế
1- Nhuận phế chỉ khái
2- Dưỡng tâm an thần

3- Nhuận tràng
7-Sa
sâm
Cam
khổ
Hơi
hàn
Phế,
vị
1- Nhuận phế chỉ khái
2- Sinh tân, ích vị
9/09 10