Sinh vật là thiên địch của các loại dịch hại nông nghiệp

Sinh vật là thiên địch của
các loại dịch hại nông nghiệp
Nhóm 1: Võ Doãn Kỳ
Nguyễn Quang Huy
Phan Thị Phương Linh
Seminar : Đấu tranh sinh học và ứng
dụng
Nội dung báo cáo
Các sinh vật
ký sinh
Côn trùng
ký sinh sâu hại
Nguyên sinh
động vật
ký sinh côn
trùng
Tuyến trùng ký
sinh côn trùng
I. Côn trùng ký sinh sâu hại
1, Đặc điểm
Ký sinh trong bảo vệ thực vật là một dạng đặc biệt của
hiên tượng ký sinh
% Thông thường vật ký sinh sử dụng hết hoàn toàn các
mô của cơ thể vật chủ, và vật ký sinh thường gây chết
vật chủ ngay sau khi chúng hoàn thành phát dục.
% Trưởng thành cái của loài ký sinh tìm vật chủ để đẻ trứn
ấu trùng ký sinh không tự tìm vật chủ;
% Trong quá trình phát dục, mỗi một cá thể ký sinh thường
chỉ liên quan đến một cá thể vật chủ;
Hầu hết các côn trùng ký sinh sâu hại có biến thái hoàn toàn,
chỉ pha ấu trùng của chúng có kiểu sống ký sinh, còn khi ở

pha trưởng thành thì chúng sống tự do.
kích thước cơ thể loài côn trùng ký sinh tương đối lớn so
với kích thước cơ thể loài côn trùng ký chủ
2. Tập tính và ý nghĩa của côn trùng ký sinh trong đấu
tranh sinh học
- Các loài côn trùng ký sinh tấn công vật chủ thường là cá
thể cái trưởng thành.
- Các cá thể cái này có tập tính phức tạp và sống tự do. Vì
vậy khả năng tìm kiếm vật chủ của các cá thể cái càng phát
triển thì khả năng kìm hãm số lượng vật chủ cao.
Quá trình tìm kiếm chia làm các giai đoạn:
a. Tìm kiếm nơi ở của vật
chủ:
- Tìm nơi có chứa thức ăn
của vật chủ.
- Điểm định hướng là chất
dẫn dụ do cây thức ăn vật
chủ tiết ra.
- Côn trùng ký sinh tiếp nhận
chất dẫn dụ dễ bay hơi nhờ
cơ quan cảm thụ hoá học.
Ví dụ: Ong xanh mắt đỏ
(Trichomalopsis) đến đẻ
trứng ký sinh vào trứng bọ
xít do bọ xít cái tiết ra mùi
nặng.
Ong xanh mắt đỏ (Trichomalopsis)
b. Tìm và phát hiện vật chủ:
- Để tìm vật chủ, con cái
trưởng thành sử nguồn kích

thích từ phía vật chủ hay các
sản phẩm hoạt động sống của
vật chủ.
- Trong đó thị giác và khứu
giác đóng vai trò quan trọng,
dựa vào hình ảnh và mùi vị
của vật chủ để côn trùng ký
sinh nhận ra vật chủ.
Ví dụ: Ong đen (Telenomus
cyrus) đẻ trứng ký sinh vào
trứng bọ xít nhờ mùi hôi tiết
ra từ bọ xít cái.
Ong đen (Telenomus cyrus)
ký sinh bọ xít
c. Lựa chọn vật chủ:
- Sau khi xác định được vật chủ, côn trùng ký sinh cái có thể
không đẻ trứng nếu vật chủ không thích hợp.
Vì: Mùi của côn trùng ký sinh trước còn vương trên vật chủ
nhờ các cơ quan cảm giác như đầu, râu, chân…
3. Những nhóm côn trùng ký sinh phổ biến:
a. Bộ cánh màng (Hymenoptera)
- Có khoảng 200.000 loài. Có nhiều loài có ý nghĩa trong đấu
tranh sinh học, tập trung ở các họ: Braconidae,
Dryinidae,Ichneunmonidae,Trichogrammatidae,
Aphidiidae…
Một số loài côn trùng ký sinh thuộc
Bộ cánh màng (Hymenoptera)
Ong đen
Ong mắt đỏ
Ong kén trắng

Braconidae arizonz

b. Bộ hai cánh
(Diptera)

- Gồm các họ:
Tachinidae, Cyrtidae,
Conopidae….
Một số loài côn trùng ký
sinh thuộc Bộ hai cánh
(Diptera)
4. Khả năng sử dụng đẻ trừ dịch hại

thế của côn trùng ký sinh so với côn trùng ăn thịt:
- Có tính chuyên hoá cao, thích nghi và trùng hợp về chu
kỳ phát triển của vật chủ.
- Thức ăn cho một cá thể ít, có thể duy trì cân bằng với vật
chủ khi vật chủ có mật độ thấp.
II. Động vật nguyên sinh kí sinh côn trùng
1. Đặc điểm
nguyên sinh động vật ít có khả năng dùng đẻ tạo ra
các thuốc trừ sâu sinh học với tác động nhanh
trong thời gian ngắn, nhưng đóng vai trò quan trọng
trong hệ thống phòng trừ tông hợp sâu hại. Nhờ sự
tác động yếu của chúng mà quần thể côn trùng hại
có thể giảm bớt đi một phần, hoặc là côn trùng có
vật chủ trở nên mãnh cảm hơn đối với các tác nhân
sinh học khác, hoặc thuốc hóa học trừ sâu.
biện pháp sinh học trừ sâu hại chủ yếu quan tâm đến
những loài nguyên sinh động vật có tác động làm

giảm sức sinh sản và sức sống của côn trùng vật
chủ
2. phân loại

lớp trùng roi flagellata

lớp trùng chân giả sarcondina

lớp trùng bào tử acorozoa

lớp thảo trùng siliofora
3. khả năng sử dụng phòng trừ
dịch hại

trong tất cả nguyên sinh động vật kí sinh côn trùng
thì chỉ có trùng bào tử microsporidia là có khả năng
để phát triển bpsh trừ côn trùng hại. trùng bào tử
nhỏ lây truyền theo 3 cách chính: qua miệng, qua vết
thương ở vỏ cơ thể vào trong dịch máu, qua trứng

để có nguồn nguyên sinh động vật dùng bổ sung vào
môi trường sống của côn trùng có thể nhân nuôi
trùng amit melamoeba locustae trên loài muỗi
melanoblus differentialis sản xuất bào tử của trùng
mattesia grandis và glugeagasit trên bộ vòi voi hại
bông;

sản xuất bào tử của trùng nomesaserbika,
n.limantriae trrn sâu róm limantriadispar.
nosemalocusta được sản xuất thành chế phẩm trừ

côn trùng có hiệu quả cao
III. TUYẾN TRÙNG KÍ SINH CÔN
TRÙNG

1. đặc điểm

theo poinar, 1995 có khoảng 1000 loài của 19 bộ
côn trùng là kí chủ của tuyến trùng. tuyến trùng kí
sinh côn trùng có kích thước cơ thể rất khác nhau
nhiều loài có thân dài tới 30cm thuộc họ
mermithidae, loài có thân ngắn đạt 0.2mm thuộc
giống neoaplectana.

khi tiếp cận vật chủ, tuyến trùng thường xâm nhập
qua miệng, hậu môn, lỗ thở, tuyến tơ hoặc nơi có
lớp kitin mỏng

sâm nhập vào vật chủ tuyến trùng giải phóng ra vi
khuẩn cộng sinh, vi khuẩn này thường được nhân lên
nhanh chóng và chính những chất độc của chúng là
nguyên nhân gây chết côn trùng trong vòng 48 giờ
3. phân loại

có 3 nhóm tuyến trùng lớn đó là:

tuyến trùng sống trong ống tiêu hóa của côn trùng

tuyến trùng bán kí sinh

tuyến trùng kí sinh bắt buộc

4. khả năng sử dụng

Entomopathogenic nematodes - nhóm tuyến trùng ký
sinh và gây bệnh cho côn trùng được coi là biện pháp
sinh học có nhiều triển vọng do những ưu thế như
khả năng diệt sâu bọ, an toàn cho người, động vật và
không gây khả năng "kháng thuốc" ở sâu hại.

Ngày nay các nhà khoa học đã xác định được ít nhất 3
loài trong Chi Steinernemavà 2 loài trong
Chi Heterorhabditis có khả năng dùng trong kiểm
soát sinh học và một số loài đã được sản xuất thuốc
trừ sâu sinh học ở dạng công nghiệp đã thành công ở
Mỹ và Châu Âu.

Các loài tuyến trùng ký sinh côn trùng có hiệu quả trừ
sâu cao và an toàn được biết đến là:

-Trong Chi Stei nernema: gồm 3 loàiS. carpocapsae, 
S. feltiae,S.riobravis.

-Trong Chi Heterorhabditis:gồm2loài
H.bacteriophoravàH.megidis /

Số Chi và Loài tuyến trùng ký sinh côn trùng có giá trị
cao hứa hẹn sẽ đem lại cho ngành BVTV những sản
phẩm kiểm soát sinh học mới đầy triển vọng không
những chỉ diệt côn trùng gây hại thực vật trong đất
mà diệt cả côn trùng gây hại trên cây.