Bài giảng Sản xuất sạch hơn đại học quốc gia hồ chí minh

27/12/2006
1
SẢN XUẤT SẠCH HƠN
Cleaner Production
(CP)
VŨ BÁMINH
27/12/2006
2
Nộidung
Chương1: Hiệntrạngmôitrường
Chương2: GiớithiệuSảnxuấtsạchhơn(SXSH)
Chương3: Phươngphápluận(Methodology)
Chương4: Kiểmtoánnănglượng-Sử dụnghiệuquả & Tiết
kiệmnănglượng(Energy Auditing)
Chương5: Vídụthựctế
Chương6: Quantrắcsốliệu
Chương7: SXSH vàCơchế pháttriểnsạch-(Clean
Development Mechanism -CDM)
27/12/2006
3
CHƯƠNG 1:
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG
v Khíhậutoøan cầu ấmlên
v Sử dụngnănglượnghoáthạchgâyô nhiễm
v Suythoáitầngozone
v Mưa acid, samạchoá, gảimdiệntíchrừng.
v Giảmtính đadạngsinhhọc
27/12/2006
4
Þ PHÁT TRIỄN KINH TẾ
Þ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

PHÁT TRIỄN CÔNG NGHIỆP
27/12/2006
5
Nhữngyếutốchínhquyết địnhloại, số
lượngcácchấtô nhiễmcôngnghiệp
v Nguyên liệusửdụng
v Hàmlượngnănglượngsửdụng/ Suấttiêuhao
v Trình độ côngnghệ
v Loạisảnphẩm đượcsảnxuất
v Mức độ phứctạpcủaqui trìnhsảnxuấtvàsử
dụngnănglượng
27/12/2006
6
Ô nhiễmmôitrườnglàbiểuhiệncủa:
Ø Nềnkinhtếkhônghiệuquả
Ø Trình độ côngnghệ thấp, thiếtbịlạchậu
Ø Quảnlýnộivi kém
Ø Quảnlýmôitrườngkhônghiệuquả trongsản
xuấtvàdịchvụ
27/12/2006
7
TộinghiệpchomôitrườngViệtNam
l Thờigiancôngnghiệphóa, đôthị hóa ở ViệtNam
cònrấtngắnso vớinhiềunước, nhưng độ bền
vữngcủamôitrườnglạithuộcloạithấpso với
nhữngnướcnày.
l Chỉ số bềnvữngmôitrường(ESI) năm2005 của
ViệtNam đạt42,3 điểm, đứngthứ 8 trongcácnước
ASEAN, đứngsaucảMyanmar, LàovàCampuchia.
l Sở dĩ chỉ số bềnvữngmôitrườngcủaViệtNam

thấpdo tìnhtrạngô nhiễmcònnặngvàtàinguyên
thiênnhiênbịtànphánghiêmtrọng, chưacógiải
pháphữuhiệu để khắcphục.
27/12/2006
8
TộinghiệpchomôitrườngViệtNam
l QuátrìnhCNH cũng đãgâyraô nhiễmmôitrườngnặng, nhấtlà
đốivớicácngànhcôngnghiệp, giaothông, chế biếnthủysản
l 400 cơ sở chế biếnthủysảnmỗinămđãthảiramôitrường
khoảng160-180 nghìntấnchấtthảirắn, 8-12 triệum
3
nướcthải.
l Quátrình đôthị hóa đãtạonênsứcép đốivớimôitrườnglàm
giảmdiệntíchcâyxanhvàmặtnước.
l Vấn đềđadạnghóasinhhọcđang đốimặtvớicácnguycơsuy
thoáido việcchuyển đổisửdụng đấtkhông đúngquyhoạch,
khaithácvàsửdụngbừabãicácnguồntàinguyênthiênnhiên,
do thiêntai, hạnhán, cháyrừng
l Ô nhiễmmộtsốkhuvựcsônglớn, ô nhiễmmôitrườnglàng
nghề cũng đanglàvấnđề bứcxúchiệnnay.
l Hệ thốngxửlýchấtthảirắnvừathiếu, vừakémchấtlượng.
Theo báocáo đánhgiámôitrườngViệtNam, lượngphátsinh
chấtthảirắnởViệtNam trên15 triệutấn/ năm, trongkhi đóthu
gommớiđạtkhoảng70%, chủ yếutậptrung ở cáckhu đôthị.
27/12/2006
9
TộinghiệpchomôitrườngViệtNam
l Tỷ lệ chephủ rừngmớiđạt37,4%; (cònthấpxaso vớinăm1945).
l Tỷ lệ dânsốnôngthôn đượccungcấpnướcsạch đạt62%.
l Tỷ lệ KCN, KCX cóhệthốngxửlýnướcthảitậptrung đạttiêu

chuẩnmôitrườngmớiđạtkhoảng45%.
l Diệntích đấttựnhiên đượcbảotồnđể duytrì đadạngsinhhọc
mớiđạt7,5%.
l LượngkhíCO
2
do cáchoạt độngsảnxuấtvàsinhhoạtcủatoànxã
hộiphátralên đến102 triệutấn.
l Tỷ lệ số cơ sở sảnxuấtmớixâydựngsửdụngcôngnghệ sạch
hoặccóthiếtbịxửlýô nhiễmmôitrườngmớiđạt50%.
l Thu gomchấtthảirắnmớiđạt65%.
l Xử lýtriệt để cơ sở gâyô nhiễmmôitrườngnghiêmtrọng đạt33%/
l Tổngtiêuthụ nănglượng ở mức15,25 triệuTOE.
l Tỷ lệ doanhnghiệp đượcchứngnhậntiêuchuẩnISO mới đạt
17%
27/12/2006
10
TộinghiệpchomôitrườngTP.HCM
Gần1.000 tấnchấtthảitừcácKCN-KCX/ngày
(4/08/2006) Theo Ban QuảnlýcácKCN-KCX
TPHCM, hiệnTPHCM có12 KCN và3 KCX:
l lượngrácsinhhoạtbìnhquânphátsinhlêntới
400 -500 tấn,
l lượngchấtthảicôngnghiệptừ200 -300 tấn,
l chấtthảirắnnguyhạitừ80 -120 tấn.
Tuynhiên, trong6 tháng đầunăm2006 chỉ có
272/800 doanhnghiệptựgiácnộpphíbảovệmôi
trườngvớitổngcộngsốtiềntrên3 tỷđồng.
27/12/2006
11
TộinghiệpchomôitrườngTP.HCM

l Theo BQL cácKCN-KCX TPHCM, tổnglượngnước
thảihàngngàytừcácKCN-KCX vàokhoảng
40.000m
3
nhưngchỉ có20.000m
3
đượcxửlý đạt
tiêuchuẩnthảiramôitrường.
l Trongsố12 KCN thì9 KCN chưacóhệthốngxửlý
nướcthảitậptrung. Ban QuảnlýKCN-KCX đãlên
kế hoạchbuộctấtcảcácKCN-KCX đếncuốinăm
2006 phảicóhệthốngxửlýnướcthảitậptrung,
nhưng đếnnay tìnhhìnhtriểnkhaikếhoạchnàyrất
chậm.
27/12/2006
12
TộinghiệpchomôitrườngViệtNam
l Mụctiêu đếnnăm2010 cònrấtnặngnề:
v 100% cơ sở sảnxuấtmớiápdụngcôngnghệ sạchhoặctrang
bị cácthiếtbịgiảmthiểuô nhiễm;
v 50% cơ sở sảnxuấtkinhdoanh đượccấpchứngnhận đạttiêu
chuẩnmôitrường;
v 40% các đôthị, 70% cácKCN,KCX cóhệthốngxửlýnướcthải
tậptrung; thugom90% chấtthảirắnsinhhoạt; xử lý80% chất
thảinguyhạivà100% chấtthảiy tế;
v 95% dânsốđôthị và75% dânsốnôngthôn đượcsửdụng
nướcsinhhoạthợpvệsinh; 90% đườngphố cócâyxanh; 42 -
43% tổngdiệntích đấttựnhiêncórừng; khôiphục50% rừng
đầunguồn đãbịsuythoái; đạt11 -12% diệntíchcáckhubảo
tồntựnhiênso vớidiệntích đấttựnhiên.

27/12/2006
13
Đề nghịđóngcửalònung
NhàmáyXi măngCosevco19
NhàmáyXi măngCosevco19 gâyô nhiễmmôitrườngnghiêm
trọng, đặcbiệtlàô nhiễmkhóibụilàm ảnhhưởng đếnsức
khỏevà đờisốngcủangườidân.
Sở TN-MT đề nghị UBND thànhphốĐàNẵng đóngcửalònung
clinke đốivớinhàmáynàycho đếnkhinàokhắcphục được
tìnhtrạngô nhiễmmôitrường.
Sở TN-MT TP ĐàNẵngchobiết, qua kếtquả cácmẫulấyđược
từđợtthanhtrangày20-7, nồng độ khóibụido Nhàmáy
Cosevcothảiravượtgấpnhiềulầnchophép, cụ thể: nồng độ
khíCO gấp47 lần, bụigấp34 lầnchophép.
27/12/2006
14
ChấtthảitừNM Vedanbọttrắngcả
sôngThị Vải.
Kếtquả khảosátthựctếchothấynướcsôngThị Vảiô
nhiễmnặngvàmấtđikhả năngtựlàmsạch, nhấtlànồng
độ DO (oxy hòatan) thấp, cónơibằng0. Nguyênnhânô
nhiễmlàdo nướcthảitừcáckhucôngnghiệp(KCN)
thuộc2 tỉnh ĐồngNaivàBàRịa–VũngTàu.
27/12/2006
15
Xửlýcuốiđườngống(end of pipe)
Nhượcđiểm:
v Đắttiềnvàkhônghiệuquả
v Tăng lượngchấtthảirắn
v Tổnthấtnguyênliệu, sảnphẩmvàhoáchất

đểxửlý
Biếnchấtthảitừdạngnàysang dạngkhác
27/12/2006
16
CôngtyDầuTân Bình đã đầutưhơn80 triệu đồng để trang bị hệ thống
thuhồinước làmnguội máy, nướctrongthiết bị tạochânkhông ở phân
xưởngtinhluyệndầuăn (ảnh) giảmsố lượngnước thảitừ 1.500
m
3
/ngày xuống còn750 m
3
/ngày.
27/12/2006
17
Xeô-tô“tiếtkiệmnhiênliệu,
thânthiệnmôitrường”
l XeClever (Compact Low Emission Vehicle for Urban Transport
–xem ảnh) làthànhquả củanhómcácnhàkhoahọcthuộc9
nướcchâuÂu, đượckhởixướngbởiý tưởngcủahaiGS Matt
Barker vàBen Drew củaTrường ĐH Bath (Anh).
Clever rấtgọnnhẹ (rộng1m, ngang0,5m), íthaonhiênliệu
(chạy100km chỉ tốn1,5 lítxăng), ítgâytiếng ồnvàhoàntoàn
“thânthiện”vớimôitrường.
l Clever có3 bánh, 2 chỗ ngồi, đượcsửdụngkếtcấukhunggầm
nghiêngnhằmhạnchế nguycơđỗ ngã, đặcbiệt ở những đoạn
đườngcónhiềukhúccua. Vớivậntốctốiđa100 km/giờ, Clever
làsựkếthợpgiữakiểudángnhỏ gọnvàkhả năngtiếtkiệm
nhiênliệucủaxehaibánhvớisựtiệnnghicùngan toàncủaxe
bốnbánhvàgiábánmỗichiếclà6.500 bảng. (BBC News 8/2006)
27/12/2006

18
Biếnchấtdẻothànhdầu
độngcơ
vCácnhàvi sinhvậtMỹđãpháthiệnramộtloạivi khuẩnchuyên
ăncácchấtthải độchại, đồngthờiphátsinhra điệnnăng.
vCácchuyêngiatừDH TổnghợpKentucky đã đề xuấtphương
phápmớixửlýrácbằngchấtdẻo, theo đócácloạibaobìnhựacó
thể táichế thànhdầuđộngcơnhờ sử dụngnhiệt độ cao, PE sẽ
biếnthànhmộtdạngsáp, làmcơsởchế tạoradầunhờnkỹthuật
chấtlượngcao.
v Nếuphươngphápmớinày đượcsửdụngrộngrãi: tậndụng
đượcrácthải, trongkhitiếtkiệm đượcnhiềunguyênliệutừdầu
mỏthường để sử dụngchế tạodầunhờn độngcơ.
27/12/2006
19
Tiếtkiệmnănglượng
chonhàbạn
Khôngnhấtthiếtthay đổitoànbộhệthống đènchiếusáng
bằng đèntiếtkiệm điệnlàcóthể tiếtkiệm điệnmà đôikhicòn
cókếtquả ngượclại. Điềuquantrọnglàcầnbốtrí đèntheo
mục đíchrõràng, số lượnghợplý.
vĐốivớinhữngkhuvựcmàchúngtathườngxuyênlưulại
lâunhư phòngkhách, phònglàmviệc, phòng ănnênlắpđặt
đènhuỳnhquangtiếtkiệm điện.
vNhữngkhuvựckhôngthườngxuyênqua lạihoặcqua lại
thườngxuyênnhưngkhônglưulạiởđólâunhư sânvườn,
ban công, cầuthang, hànhlang, garage, nhàkho…chỉ cần
thiếtcó đènchiếusángtrongmộtkhoảngthờigianngắn. Tuy
nhiên, trênthựctế, đôikhichúngtathườnghay quêntắtđèn
khi điqua khuvựctrênhoặcdo ý thứccủangườisửdụng

chưacao, ngạiphảitắtđèngâylãngphí điệnkhôngcầnthiết
27/12/2006
20
Tiếtkiệmnănglượngchonhàbạn
l Hiệnnay trênthị trường đãxuấthiệnmộtsốchủngloại
đèncảmứngsửdụngtiahồngngoạipháthiệnchuyển
độngtừxa. Đènsẽtựđộngbậtsángkhicósựxuấthiện
củacon ngườitừxa8-10m vàtựđộngtắttrongvòng30
giây đến15 phúttùytheosựcài đặtcủangườisửdụng.
l Bên cạnh đó, sử dụngchấnlưuđiệntửchobóng đèn
huỳnhquang(tiếtkiệm30% điệnnăngso vớichấnlưusắt
từthôngdụnghiệnnay). Cóthể sử dụngloại đènhuỳnh
quang để tănggiảmcường độ sáng(vớiloạichấnlưu
“dimmable”), khikhôngcầnthiếtcóthể giảmcường độ
sáng đếnmứcthấpnhất
27/12/2006
21
Máysảnxuấtvánéptừrácthải
l Ông TrầnPhúc ở thànhphốĐàLạt(Lâm Đồng) vừanghiêncứuvà
sảnxuấtthànhcôngmáysảnxuấtvánéptừvỏcàphê, láthôngkhô,
xơ bắp, vỏ trấu Dâychuyềnsảnxuấtvánépgồmmáyxaycácloại
rác, máytrộn, máyépvàmáycắtsảnphẩm.
l Theo ôngPhúc, vấn đề nangiảinhấtlàviệcnghiêncứu, chế tạochất
keotrộnbộtrác để choramộthỗnhợpđạtcácthôngsốcầnthiết
nhằm đảmbảochorasảnphẩmtốtnhất. Kếtquả sảnxuấtthử
nghiệm đãchoranhữngtấmvánéplớn(dài10m, rộng2 m vàdày30
cm) cóvân đẹp, nhẹ, đặcbiệtlàcó độ bềncao.
l Chi phí đầutưchomộtdâychuyềnmáykhoảng30 -40 triệu đồng,
nguyênliệu để sảnxuấtrẻ-chủ yếulàtậnthunênhiệuquả kinhtế
cao.

l Công nghệ chế biếnvánnàykhôngnhữnggiúpngườinôngdâncó
thêmthunhậpmàcòntác độngtốtđếnmôitrường.
l Ông TrầnPhúcchobiết, sảnphẩmmáyvánép đang đượcgiớithiệu
ở mộtsốthị trường, đồngthờiông đangcókếhoạchmởrộngsản
xuấttrênquymôlớn.
27/12/2006
22
Phaõnloaùiraựctaùinụicoõngcoọng
27/12/2006
23
PhaânloaïiraùctaïiÑaïihoïcKing Mongkutt–ThaùiLan
27/12/2006
24
Hơinướcdưthảibỏtạimộtnhàmáy
27/12/2006
25
Toaứncaỷnhtrmphaựt intraực
tibaừiraựcGoứCaựt(TP.HCM) (Vnn).