slide bài giảng phân tích chi phí – lợi ích (cost benefit analysis – cba)

L/O/G/O
CHƯƠNG 3
PHÂN TÍCH CHI PHÍ – LỢI ÍCH
(COST BENEFIT ANALYSIS – CBA)
www.themegallery.com
NỘI DUNG
I. Khái niệm phân tích chi phí - lợi ích
II. Các bước tiến hành trong phân tích chi
phí lợi ích
III.Các vấn đề trong phân tích chi phí lợi ích
IV. Ý nghĩa phân tích CBA
www.themegallery.com
Khái niệm CBA
1. Lịch sử sử dụng CBA
•
Năm 1667, William Petty thiết lập các chương trình chống dịch
bệnh ở London, sử dụng CBA.
•
Ở Mỹ, chính phủ Mỹ chính thức chấp nhận sử dụng CBA cho
công tác của chính quyền từ 1902 và bắt buộc sử dụng cùng với
Đạo luật kiểm soát lũ (Flood control act) năm 1936.
•
Ở Canada, CBA chưa được thừa nhận về mặt pháp ly để có thể sử
dụng cho các cơ quan Nhà nước ở cấp liên bang và tỉnh.
•
Từ những năm 1990s đến nay, CBA đã được ứng dụng rộng rãi
trên toàn thế giới và vẫn còn tiếp tục phát triển
www.themegallery.com
Khái niệm CBA
2. Khái niệm CBA
•

Frances Perkins: “Phân tích kinh tế, còn gọi là CBA, là phân tích
mở rộng của phân tích tài chính, … được sử dụng chủ yếu bởi các
Chính phủ và các cơ quan Quốc tế để xem xét một dự án hay
chính sách có làm tăng phúc lợi cộng đồng hay không (Frances
Perkins, 1994).
•
Boardman: “CBA là một phương pháp đánh giá chính sách mà
phương pháp này lượng hóa bằng tiền giá trị của tất cả các kết quả
của chính sách đối với tất cả mọi thành viên trong xã hội nói
chung. Lợi ích xã hội ròng (NSB = B-C) là thước đo giá trị của
chính sách” (Boardman, Greenbreg, D., Vining, A. , Weimer
(1996). Phân tích chi phí – lợi ích: Lý thuyết và thực hành, xuất
bản lần 2. Prentice Hall. New York.Chương 1)
www.themegallery.com
Phân tích chi phí – lợi ích là công cụ xác định và so sánh chi
phí và lợi ích của một chương trình, chính sách, dự án để đánh
giá chương trình, chính sách, dự án làm tăng hay giảm phúc lợi
kinh tế của xã hội.
www.themegallery.com
Khái niệm CBA
Tóm lại:
•
CBA là một công cụ đánh giá các chương trình, dự án;
•
CBA xem xét đến tất cả các lợi ích và chi phí (có giá thị
trường và cũng có thể không có giá thị trường);
•
CBA quan tâm chủ yếu đến hiệu quả kinh tế (chương trình hay
dự án có đem lại phúc lợi cho xã hội không?)
•

CBA xem xét đến vấn đề trên quan điểm xã hội nói chung.
www.themegallery.com
Phân biệt
www.themegallery.com
Vai trò của CBA
Giúp người phân tích:
•
Có một khung phân tích hệ thống, đơn giản
•
Dễ dàng kiểm tra tính nhất quán khi phân tích
Giúp người ra quyết định:
•
Dễ dàng thẩm định/đánh giá kết quả phân tích
•
Dễ dàng kiểm tra tính nhất quán của kết quả phân tích
•
Dễ dàng nhận biết các dữ liệu và giả định của dự án
www.themegallery.com
Chú ý:
•
Người phân tích ‘cung cấp’ thông tin cho
người ra quyết định – người ‘thẩm định’ hoặc
‘đánh giá’ dự án.
•
Hỗ trợ quá trình ra quyết định chứ không ‘thay
thế’ quá trình ra quyết định.
•
Người ra quyết định sử dụng kết quả phân
tích, cùng với các thông tin khác để ra quyết
định.

www.themegallery.com
Các loại CBA
•
1. Ex ante CBA
•
2. Ex post CBA
•
3. Middle CBA
•
4. Comparative CBA
www.themegallery.com
Cơ sở lý thuyết của phân tích CBA
Dựa trên cơ sở khái niệm cải thiện Pareto tiềm
năng (Potential Pareto Improvement)
www.themegallery.com
1. Nhận dạng vấn đề và xác định các dự
án giải quyết
2. Nhận dạng lợi ích và chi phí xã hội của
mỗi dự án
3. Đánh giá lợi ích và chi phí xã hội của mỗi
dự án
4. Thể hiện các dòng lợi ích và chi phí theo
thời gian trên bảng lợi ích
Các bước tiến hành trong phân tích CBA
www.themegallery.com
Các bước phân tích CBA
5. Tính toán các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả
của từng dự án đối với cả vòng đời dự án
5.1. Chiết khấu và tỷ lệ chiết khấu
- Chiết khấu là một quá trình tìm ra giá trị

hiện tại của các lợi ích và chi phí tương lai.
- Tỷ lệ chiết khấu là tỷ lệ các lợi ích và chi phí
(kể cả chi phí môi trường) tương lai được chiết
khấu.
www.themegallery.com
Các bước phân tích CBA
5.2. Giá trị hiện tại ròng (NPV – Net
Present Value)
Giá trị hiện tại cuả lợi ích ròng (B-C) được xác định
bằng cách tính chiết khấu theo xuất chiết khấu (r) toàn
bộ lợi ích (Bt) và chi phí (Ct) tại năm (t) trở về trở về
giá trị hiện tại (năm đầu).
Bt: Lợi ích của dự án tại năm t;
Ct: Chi phí phát sinh ở năm t ;
n = thời gian thực hiện dự án (năm)
r = suất chiết khấu
∑
−−
n
=t
t
tt
r)+(
EtCB
=NPV
0
1
www.themegallery.com
Thảo luận
Đối với những quyết định liên quan đến môi

trường thì NPV được tính như thế nào?
www.themegallery.com
Các nguyên tắc đánh giá NPV
•
Trong điều kiện các dự án không loại trừ nhau:
dự án nào có NPV >0 thì nên thực hiện
•
Trong trường hợp các dự án loại trừ nhau,
nguyên tắc lựa chọn: dự án nào có NPV max.
•
Nếu lựa chọn dự án trong điều kiện ràng buộc
về vốn đầu tư: Lựa chọn các dự án thỏa mãn
điều kiện vốn đầu tư + điều kiện NPV max.
www.themegallery.com
Ưu điểm của chỉ tiêu NPV
•
Dễ tính toán
•
Cho biết chính xác quy mô lãi ròng của dự án
•
Có thể sử dụng để chọn lựa các dự án đầu tư
khác nhau với cùng thời gian hoạt động.
www.themegallery.com
Nhược điểm
•
Phụ thuộc và tỷ lệ chiết khấu, tỷ lệ này phụ
thuộc nhiều vào chủ quan của người phân tích
(nếu cho r thấp thì NPV sẽ cao và ngược lại)
•
Trong trường hợp các dự án đầu tư loại trừ

nhau không có cùng thời gian, thì việc căn cứ
vào tiêu chí NPV để lựa chọn là rất khó
www.themegallery.com
5.3. Tỷ suất lợi ích – chi phí ( BCR –
Benefit Cost Rate)
BCR là tỷ lệ giữa tổng giá trị hiện tại của các
khoản lợi ích so với tổng giá trị hiện tại của các
khoản chi phí
∑∑
−
n
=t
t
tt
n
=t
t
t
r)+(
EC
r)+(
B
=BCR
00
1
/
1
www.themegallery.com
Các nguyên tắc đánh giá
•

Đối với các dự án độc lập: chọn dự án có BCR
> 1
•
Đối với các dự án loại trừ nhau thì BCR
thường phải sử dụng kết hợp với NPV
•
Phương án nào có BCR cao nhất là đáng để
lựa chọn nhất
www.themegallery.com
Ưu điểm của chỉ tiêu BCR
•
Luôn đưa ra 1 kết luận chính xác về hiệu quả
của dự án (khả năng sinh lời củd dự án)
•
Có thể so sánh các phương án không cùng thời
gian hoạt động: Khi lựa chọn dự án đầu tư loại
trừ nhau, việc dùng chỉ tiêu BCR sẽ không phụ
thuộc vào số năm hoạt động của dự án
www.themegallery.com
Nhược điểm của BCR
•
BCR không cho biết quy mô lãi ròng nên nếu
chỉ căn cứ vào BCR có thể chọn NPV thấp. Do
đó, phải kết hợp với NPV để lựa chọn các dự
án loại trừ nhau.
•
Trong trường hợp không phân biệt rõ ràng
giữa lợi ích – chi phí thì việc lựa chọn căn cứ
vào BCR phụ thuộc nhiều vào ý muốn chủ
quan của người phân tích.

www.themegallery.com
5.4. Tỷ suất hoàn vốn nội bộ:( IRR –
Internal Return Rate)
Là tỷ suất từ một đầu tư làm cho tổng giá trị
lợi ích thu được (quy về giá trị hiện tại) bằng với
tổng chi phí (quy về giá trị hiện tại) hay là NPV
= 0
0
RR1RR1
0 0
=
)I+(
C
)I+(
B
=NPV
n
=t
n
=t
t
t
t
t
∑ ∑
−
www.themegallery.com
Nguyên tắc đánh giá
•
Dự án độc lập: r<IRR -> NPV>0 thì chọn dự

án
•
Dự án loại trừ nhau: thường phải sử dụng IRR
kết hợp với NPV.
www.themegallery.com
Ưu điểm của IRR
•
Cho biết khả năng sinh lời của dự án
•
Cho biết mức lãi suất cao nhất dự án có thể
chấp nhận nếu phải vay vốn thực hiện
•
Có thể so sánh các phương án không cùng thời
gian hoạt động