Tập bài giảng TÂM LÝ HỌC TỘI PHẠM (Tổ bộ môn Tâm lý học trường ĐH Luật Hà Nội)

CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ
VÀ PHƯƠNGPHÁP CỦATÂM LÝ HỌC TỘI PHẠM
1. Sơ lược lịch sử phát triển của tâm lý học tội phạm
 !"#
$#%& !"## '($#%&'
$#%&)*!"# +,*-.(/0123
'$#%& !"#%4*-5$#(42
!617%(86*!*9:$'/05;6
$#%&*!"# '$$#%& !"#9(
!"# <,*-=> ,46!?2!6@
(AB%& !"#C#))5(D(
A, /
:;56"!61$#%& !"#8(# (
 %D!6@*-$#%&;'8*!"#
 E)7)5'%D$#%&%5"  
!"#/

 !"#$!%&
'(!)#*+(,-.) +
(/0123
2. Đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu của tâm lý học tội phạm
2.1. Đối tượng nghiên cứu của tâm lý học tội phạm
F*-$#%& !"#%(679G;
$'H
IJ6@*-6K1#()L"$#%&;'
56." !"# /M@!$L$#%&
" !"# 3&N5O!%(#P6'%5
56.@ !"#*H 9#>L+*=QG
(D5;$#%&86$@# (!"# >1/
IJ$6*!"# H6K*$#%&$
6*!"# E61$6*!"# )K

*G@E)%@%"$6*!"# (6'
1
6 %(#'6$6=R6$*!"# /
J)('O!@66 !"## 66
5%(#98@6!=>6G@!6!!?2ASAB
(6=>;"*!"# O!6?D!A, 3@
5;/
IJ$#%&3# !"#H$#%& !#?
)K1#$#%& !"#" T3# !"#3
U/M@$#%&3# !"#3&N%3!!V
!6@)'@=R."W !"#
3UE.#9!"# T3#E*.(3#
 !"#<C#!>>3@5;467!?26
3# !"#7%(%" !"#3U/
IJA6X6'$$#%&YA,  !"#H: 
!"#%(# @*-#L7A, Y%XB!"!/M@!6
@7WKC#%"D !"#41
(# 63@5;4V')@
65(56'$#%&(A, %(#98!6
!61 !"#'# (!"# >1/
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của tâm lý học tội phạm
7!62*-$#%& !"#36@#>
H
IZ(#P65'%D.((!616![#7$#%&
=R6$(*!"# /:983A6X!*9
*!?2"#7!76(!"# W
2 !"#A;'A, 82%N+*8#\"
6/
I]6=># 4=$&$!6!%DV;
6( #(46!?2!6@(O

 !"#).D/
IJ98$#%&6G@!6!!?2!6@(7
 !"#/:983%(#P*-65'%D=QG$#
%&*!"# *(!"# ^O!@
)_=R!*9=@$#%&!>>46!?2
6#!6(AB%& !"#3@5;/
2
I$'=6!*9!6!$#%&6 $#%&!>>
" !?2!6@(7 !"#/:
56.A$'=6!*9!6!(6 $#%&VO
&K1#$#%&*!"# EK1#$#%&63#
!"#E#5@)6$A, ($#%&@.(
6K1#$#%&=R6$(*!# /
I]3!!V(@@%&%D$#%&$#%&
!6!%&('($#%& !"#3C#6!
)'V?`('(" G;@!6!%D/aC
)L%+'*-$#%& !"#3@#>GU%(#
P966@#*H$6("4!<+
*6!*9!6!$#%&6$$#%&3#/05;
$#%&6%" !"#^3!!V%(#!!O =
!*9!6!$#%&!6!%&*H$#%&*!6!$#%&
6=>;"!"#$<
3. Cỏc phng phỏp nghiờn cu ca tõm lý hc ti phm
F1@*-6@#>$#%& !"#B=>@
6!*9!6!$#%&*H!*9!6!56!*9
!6!?'@!*9!6!!`7!*9!6!65636
DAS %D!<a"3$#%& !"#3B=>#
!*9!6!K**H
3.1. Phng phỏp quan sỏt
Quan sát là sự tri giác có chủ định các biểu hiện bề ngoài của con ngời

nh hành động, cử chỉ, ánh mắt, nét mặt, cách nói năng, cách ăn mặc nhằm
nhận xét, phán đoán các đặc điểm tâm lý của họ.
Phơng pháp quan sát đợc sử dụng một cách phổ biến trong hoạt động
tố tụng. Phơng pháp này giúp bạn có thể phán đoán đợc các diễn bến nội tâm
của đối tợng. Chẳng hạn, thông qua quan sát cách biểu cảm trên nét mặt của
bị cáo và các biểu hiện hành vi của họ, bạn có thể phán đoán thái độ của họ
đối với hành vi mà họ đã thực hiện. Phơng pháp này cũng có thể sử dụng để
phán đoán về đặc điểm tâm lý của đối tợng. Khi ta quan sát hành vi, cách nói
năng, ăn mặc của một ngời, ta có thể đoán, họ là ngời nh thế nào, tính cách,
trình độ nhận thức của họ ra sao
3
Trong hoạt động pháp lý, phơng pháp quan sát có một số đặc điểm
đặc thù sau:
- Chủ thể tiến hành quan sát cũng có thể trở thành đối tợng bị quan sát.
Có nghĩa là, khi ta tiếp xúc với một đối tợng để thu thập thông tin, thì họ
(đặc biệt là bị can, bị cáo) cũng rất muốn biết ta đang nghĩ gì, muốn gì ở họ .
Vì vậy, họ cũng tiến hành quan sát ta để có đợc những thông tin cần thiết về
chủ thể đang quan sát mình
- Việc sử dụng phơng pháp quan sát có thể gặp những trở ngại nhất
định, vì đối tợng của quan sát có thể có những động tác giả để che đậy nội
tâm của mình. Đây là đặc điểm đặc thù của hoạt động t pháp. Đối với ngời
phạm tội hoặc những ngời có thái độ không thành khẩn thì khi tiếp xúc với
ngời cán bộ t pháp, họ luôn có ý thức che dấu những diễn biến nội tâm của
mình. Họ có thể dùng những động tác giả bên ngoài để đánh lạc hớng chủ
thể quan sát. Chẳng hạn, một bị cáo tại phiên toà có thể khóc nức nở và thể
hiện sự hối hận một cách rất nghệ thuật mặc dù thật tâm anh ta không hề
hối cải.
- Điều kiện của hoạt động t pháp có thể gây những tác động lớn đối
với tâm lý của các chủ thể tham gia. Vì vậy, tâm lý của họ thờng bộc lộ dới
rất nhiều sắc thái khác nhau. Chẳng hạn, cũng là thái độ khai báo của ngời

làm chứng, khi khai báo tại cơ quan điều tra, họ có thể tích cực và chủ động.
Nhng tại phiên toà, sự chú ý của nhiều ngời có thể gây cho ngời làm chứng
tâm lý e ngại, làm cho họ trở nên thụ động hơn khi khai báo.
Từ những đặc thù trên, khi sử dụng phơng pháp này, ta cần chú ý
những vấn đề sau:
- Xác định rõ mục đích, nội dung và kế hoạch quan sát. Phơng pháp
quan sát thờng đạt hiệu quả cao khi ta đã có những giả thiết nhất định về đối
tợng, và quan sát là để kiểm tra giả thiết đó.
- Không nên để lộ cho đối tợng bị quan sát biết đợc mục đích của ngời
quan sát. Nếu họ biết đợc mục đích của ngời quan sát, họ có thể mất tự
nhiên, không thoải mái, thậm chí giả tạo, đóng kịch.
- Sự biểu hiện của tâm lý là rất đa dạng và phụ thuộc vào tình huống.
Do đó, ta cần tiến hành quan sát đối tợng nhiều lần trong những tình huống
khác nhau.
4
- Ghi chép kết quả quan sát một cách chi tiết, khách quan và không đ-
ợc có định kiến khi đánh giá đối tợng.
3.2. Phng phỏp phng vn cỏ nhõn
b`7%(!*9!6!D!4*!"# GC6
*V&#@/
c.!UG7!`7%(=d4'G
(.(#"e([#3d.V%"
GCG;`e/
0(!`7VO'&# 'V*H
IJ*(!`7*)$`(#"P(/
I:*-!VV"# 4Lfg(
*81-!6)**-`/
3.3. Phng phỏp nghiờn cu vn bn, ti liu, h s
:$#%& !"#+*6*B=>
WG;(%@h9/M7$'%(!*9!6!.#

1$#%&*!"# 45@@364
5@#4*" *!"# Y'3&
N5'X =![#7$#%&*!"# /M.D'@
('O!3981!6@6![#7$#%&*
!"# *H. 7@#@!A,
51#<
3.4. Phng phỏp thc nghim
Thực nghiệm là phơng pháp mà chủ thể chủ động tạo ra tình huống
nhằm làm xuất hiện ở đối tợng những hiện tợng tâm lý cần quan tâm, tiến
hành đo đạc, định lợng chúng một cách khách quan.
Ví dụ: Để nghiên cứu sự ảnh hởng của áp lực nhóm đối với cá nhân,
ngời ta yêu cầu 5 đối tợng đứng cách đêù hai đoạn thẳng có độ dài khác
nhau (sự khác nhau về độ dài của hai đoạn thẳng có thể nhận thấy đợc từ vị
trí của mỗi ngời). Sau đó yêu cầu họ đa ra ý kiến của mình về độ dài của hai
đoạn thẳng đó. Bốn ngời trả lời trớc, do đợc nhà nghiên cứu bí mật thống
nhất trớc, đều nhận xét là hai đoạn thẳng đó bằng nhau. Ngơì thứ 5 trả lời sau
cùng, dới áp lực của nhóm, cũng theo bạn mình nhận xét về sự bằng nhau
5
của hai đoạn thẳng. Trong trờng hợp này, chúng ta đã sử dụng phơng pháp
thực nghiệm.
Tình huống đợc tạo ra trong phơng pháp thực nghiệm có vai trò quan
trọng. Chúng là điều kiện để hình thành những hiện tợng tâm lý mà chúng ta
cần quan tâm. Thực chất các tình huống này là những vấn đề, những bài
toán mà nhà nghiên cứu đặt ra cho các đối tợng và căn cứ vào cách giải
quyết của họ để xác định đặc điểm của đối tợng nghiên cứu.
Ngời ta phân biệt nhiều loại thực nghiệm khác nhau:
- Thực nghiệm tự nhiên là thực nghiệm dựa vào những điều kiện hoàn
cảnh trong cuộc sống và hoạt động của đối tợng. Trong hoạt động tố tụng các
thực nghiệm điều tra chủ yếu thuộc loại này. Ví dụ: thực nghiệm diễn lại
hành động, việc làm nhằm kiểm tra lời khai của bị can, ngời bị tạm giữ, ngời

làm chứng
- Thực nghiệm giáo dục là loại thực nghiệm nhằm phát triển, rèn luyện
hoặc uốn nắn những phẩm chất tâm lý nào đó ở đối tợng. Loại thực nghiệm
này đợc dùng trong quá trình giam giữ cải tạo phạm nhân.
- Thực nghiệm trong phòng thí nghiệm là những thực nghiệm nhằm
nghiên cứu những đặc điểm tâm lý nhất định, đợc tiến hành trong những
phòng đợc bố trí đặc biệt với những máy móc, thiết bị tinh vi.
Để kết quả rút ra từ phơng pháp thực nghiệm có đủ độ tin cậy, cần tiến
hành thực nghiệm nhiều lần và phối hợp với các phơng pháp khác.
3.5. Phng phỏp iu tra bng hi cỏ nhõn
b*9!6!G;`6$%(=# $`7%"K
# %*-C#D!&5
# 7(3/
iB=>!*9!6!('31# gD!*-
# &**%(&5/Fj3(%@
*9LA6V"kG;*=Rd*^!UG
G;$`6*-e.)*('!UG
# 6'@.5;^76(^436X
/
l(6!^O!)'$$#%&
A, (!"# >1K1#$#%&$6*
!"# /
6
3.6. Phng phỏp nghiờn cu sn phm ca hot ng
Tâm lý con ngời đợc biểu hiện trong hoạt động, đợc chất chứa vào
các sản phẩm hoạt động, trở thành những hiện tợng tâm lý tiềm tàng, tích
đọng trong đó.
Vì vậy, dựa vào việc phân tích kết quả, sản phẩm hoạt động có thể rút
ra những kết luận về tâm lý nhân cách của ngời đã làm ra sản phẩm đó.
Chẳng hạn, chúng tôi có thể thông qua bài thi của một học viên mà phán

đoán một số nét về tâm lý của họ nh: thái độ đối với môn học, hiểu biết xã
hội, khả năng t duy
F$'%(!*9!6!$#%&*!"# GC6
!$L6#K" 64@(3#(*!"# ,
@/c(!"# (D5;3+V*-!$L
V'/b$LD5;(!"# # (
(=QG56.@(!"# <31G
. ;W@#6kW35TL6 9
+*6![#7&L*!"# /
3.7. Phng phỏp trc nghim
b*9!6!g@#%(!*9!6![6$#%&3B=>
)$`(G(D!*-[3d6TeT)7
X/
:g@#!S! LA67XA6X*-#
@"61G(K1#$6*!"# /
m6.g@#31%(#G"H
IZg@#dA6X#>Lg@#(# D'
( A6Te
I:(g@#/
IB%&5;*-
3.8. Phng phỏp phõn tớch trng hp in hỡnh
b*9!6!*-!1.%(!*9!6!.#1$
# 6$K# 3#L*/:T!*9!6!('*
!;@# g@#$#%&3*
B=># %"$`*-";[D1.#1$g
6K1#$#%&V*!"#
4. V trớ, vai trũ ca tõm lý hc ti phm
7
4.1. V trớ ca tõm lý hc ti phm
:$#%& !"#3XL5@6

!6!%&/J3%(# G !D7($#%&!6!%&
$#%&*!"# +*676L"$#%&;'
" !"# !"#C#O!"
ASAB(;"6=>*!"# 35;/
:$#%& !"#+3#5@K^ !"#(
./
:$#%& !"#+3#5@K^$#%&$
6$#%& <J3*-A$'==%&
%D6($#%&3/
4.2. Vai trũ ca tõm lý hc ti phm
:$#%& !"#3?%467
!?2 !"#/J)5;6765'%D
$#%&;'" !"# !"#,3!!V$
@5;6#K" ('/ Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ
nguyên nhân, điều kiện phạm tội, tâm lý học tội phạm giúp các cơ quan có
thẩm quyền đa ra đợc những chủ trơng, những biện pháp đúng đắn và có hiệu
quả trong việc phòng ngừa tội phạm, loại bỏ những yếu tố là nguyên nhân
phát sinh tội phạm trong lối sống của cá nhân và cộng đồng/
M@%(#PK1#$#%&*!"# )5'
%D$#%&G1@" !"# %4%(985
@X6!*9!6!D" ASAB(
;"6=>*!"# /Nghiên cứu làm rõ đặc điểm tâm lý, nhân
cách của bị can, bị cáo, của phạm nhân trong thời gian chấp hành án phạt tù
tại trại giam, ảnh hởng của điều kiện, hoàn cảnh sống ở trại giam đối với
phạm nhân cho phép ngời tiến hành tố tụng, giám thị và quản giáo trại giam
xây dựng chơng trình, những biện pháp tác động phù hợp, đảm bảo cho việc
hiện thực hoá mục đích của hoạt động giáo dục trong giai đoạn điều tra, xét
xử và đặc biệt là trong giai đoạn thi hành án/
:$#%& !"#O!66G 3W16!
=>6!*9!6!6 $#%&56.>63@

5;/Hiện nay, ở nhiều nớc trên thế giới đã có những trung tâm phân tích và
xây dựng chân dung tâm lý ngời phạm tội, nghĩa là xác định những nét đặc
8
trng về lứa tuổi, giới tính, dân tộc, tính cách, thói quen, xu hớng của ngời
phạm tội trên cơ sở của các thông tin đã có. Hoạt động của các trung tâm này
đã thu đợc những kết quả khả quan. Nhiều tội phạm nguy hiểm bị phát hiện
và bị bắt giữ, nhiều vụ án phức tạp đợc khám phá.
M@(@%&%D$#%& !"#3!!V5
A$'=GU%&%D#4.(
$#%&!6!%&
9
CHƯƠNG 2.
NHÂN CÁCH NGƯỜI PHẠM TỘI
1. Khái niệm nhân cách người phạm tội
6(*3$6%(# 7"$#%L/M@A6XO
(V'6(!V7O3%(# 'V%L%D(!*9!6!/3
51#666;((*6@#7O
$6/:''R*3&7';# 
*!6$#%&/lAT#AS83 (O+!;=(51#
#6ALG;7A, $6/J$6%(*#KA, !6
161*/J3G1@>145# #*
(W3A, /
J$6%(U-!) L$#%&# *G1@8G;
g(6XA, *3/0AT#AS$631AT#AS65
@A, %XB>1XL6$@6#5@A, XX
97A, /:2331$6%(#n%"H
IJ$6-![HJ$66!*-6[#A, /F$'%(
)$636 L![#76!*-6'V?`A,
 L6[#"!6!%D!-!56.!61A,
 /F3%()*)4=$G.*1*-6@#(N

>4=$( O!6!%D/
IJ$64-![%()$636K1# L
4!-!6[#"65'!"#!6!%D46!?
`A, )$6('=QGXA, (;/
MD'$6*!"# %(.o

 !" #$ "
%&! '()$*+,"-$&. /"$
"0
F$'%(# 1.$64-![$63%@%"
X*6XA, D51#6.;#(3
(A$#!"#65@A, *-!6!%D.G;@/J)#
10
'$6*!"# 31%(D5;56.X;*8
$A, 56.#(63#65@A,
 4%(#"*h+%(@5;7'G4%`4
Xp%'@G;$6$/
2. Cấu trúc nhân cách người phạm tội
JAT#$6%(# U-!!-!)'*A*L
6W%(L7.7''6!61%@*6'
('$6*!"# /
Xu hướng3%*!61$6$6!612
$T*(%(=A*5X/*Gh#V
O%&*85#/
JV(`#,V6$%( %O['" 
_(6$/JV*7!!O(="/J3g%
@%XB!61;A7(!$!66XD7V/
JV(`#,V%(4D'36*4G`
#,#V#./0V*-D(63)
@4>*`#,V.3%(%-L/*_

( 3%-L/J*!"# *)%-L#()%-L3
%D!%-LA, A$#!"#%-LL6(-!!6!*6/
!$450.%!-)
6#78.3JV(OD79#*
9VV(VA, /J366$6
V7!7!!619V7!(#XL"%76V
V(A, /F$'%(K1#K*G1@8'6$68*
!"# /
:V(O8*!"# +*A7@L7
4G.*/q VO*!"# GX'6G7
#TLDG;W*HLW9*8%"#LD7V#
*/cV*843V% VD!$. 1
G1!>>A, 43V33!!V#.!61A, .
%-L/
11
b*9`#,VO*!"# 66[
#"!"#65'gAB!6!%DA$#"%-LA, /J)*
!"# 43;W;5'#$R "*%(# %
!61$6/F3%(#$R)?`V6$(6!
A, /J*!"# %4%D!6%-L6$%-LA, A$#
!"#5'(%-LL6-!!6!*6/M.'.6
V7!p6*!"# 31.G7"(1#"r(
$#S#*!'=>=\%2;1`#,V#./
m4.7' h(!"# 4
!;8G;$V#(%(8&V(*`#,V/
JV*!"# *D7>%-!*9`
#,%@[A, /:5*!"# +%@%"(
KG@%(A'"$%&/ML*.S!L)sD
7tV#*>%-/J*!"# r(.h=%-G77!D
5;'1#A, D#L;G;$=(!"# O$'

/M.#>LLX!; Or(KG#94*5%"G7
7!D5;6*95VO1$'<
59 (:;4!<68*
G.*A, /:5*!"# *-.(98
65@#51#D%@%"6/J*!"# *3%
4%(#"4ND7L#KN6$/m
@#9;#V'#Vg*8>,!_#>
*!"# /
f"H6*-%*# #g!) !"#'@!
6!"#'1#///*4N@('4#'4G
('#1*8%"1O/
J#,#7&NOg(%)*
dV*6G;D*!"# 3%#7#6.*9
G;$4?1;* Xe/J#,!61%@%"
(#"G"%#"h/J3# 668,#7#
()6X$G;A, (#5@6u!(
%*/J)*!"# *D'43%&*8TON
12
3/J*D'V6G1@A*$6!61%@
[/
Tính cáchHF3%(@6 G1@5@(5T /
:L6*!"# 7%()*-!"# '@!6!"#
'1#*Gh#6SA7A/:6 *!"# 
A, *%(%@%"/c("!%"(=*%DA, GX!(
_G86#>L!;A, /iG4;=*"
*!6!%Dr(("!%=*%DG77!%^!;*9/
f"H
=!#+():6(9$(5
4///*%*G4_%D*LW9*8>#%#6#%-
6#=(L''U%D%**6R$#(G"3

6 X6;#L5' G1@86#
6'T2%" !"#/F1"#>L*!"# r(("!
%7;1;L#"($![#*+*%-LA, %-L5
/
=!#+):/012():5*36 ((
*-%"%-LA, 6N>4=$/
=!#+1 +%"3((36 X
''51#6 KT3#(%D!6U
!; " C#%DUL5'$*(%(#6@!'
%":U5%"$=$/
:L6*!"# %(5;56.@6" 
!"# d1@P78%" !"#s'@!te/8*!"# 
sG.Nt#L7"C#6 G6/sa;%Nt#
KL7%.%-#C#"#)9856.s(
t/c9G7.%N(6)sL6;tA7@86$#
D!3#^'1(L6D3!61(6 3#
4L6$# =(/lD'4!;R
6"#!;74!=('4@U16G@!6!
C#!>h6SL6!"#$/
13
Về năng lựcHc@NWNA;1@D!G1@P7W
%6$I(7O$6/:%NNWNA;*
?36'8*88;6$/JW%6$!61
T*1"@5;" !"# W%*
!"# !618;)%N%5" !"# /F"
 !"# .NWNA;!"# 7!61.)(!"# 
*-@[A6#%uL6(V>/
lGX!G8A*( !"# 8*!"# 
*!61W%6kWkA;( !"# /O*
3;W3566.!"# ("';#6"

 95/3W%>'31@( 
!"# (T7 !"#6!6!%D/JW%!AB!61
1@86kW!AO%(#5T$'@;#6 $#%&D!4
!>>" !"# /JW%('G1@P86*-!"# 
'@!!"# %2; #g!%-=>L@#% ///:'T2
%" !"#>18*!"# !616 L6kW!-!7
(W%'G@O!@6( !"# >1/
Về tình cảm và ý chíH06)*G.*.;#
*!"# *p(6.;#7!*.;#".;#
[##N(.;#L@S#!61/:3.;#"GX'6
##7W 9O['6(A, (" L
*/6*-!"# %436;#6%%*-'L
S ///6@GX'=V=VG866/6![#7&LL8
*!"# S#!61GX%76G86![#7&L/
:'6( !"# 86*-!"# %41@
L#>LL5'6.(\%&L%/:7;6K1#3
,O!*-g!>3W5'$#@( !"# 1"
*-#>L#./0GXGgGX#)GO*%.
%-#3*-r(7!D 1G;@UG;@h
G///
:(%(#(@G #KU17O$6L
%(khí chất/0L7*-AT#%('%5K^1V
14
*/:LUX*9L7,%(#3LX6 *(
;G(/:'56.@!"# ).
sWft;8@@#>L6$!;st%>@
VL73#.!-!@/a83)*
-!*!"# %"3)(s.*6A(G;Lt
*('#(#*K6GD#u1(565T T#
#./

,H:$'%()(!V'$6*!"# /
043# (!V(';'*-%(UX77O$
6*!"# %"4GX'6K6`."@*/
:'#\%" !"#>1%"3)S$#%L6G@
K)XL67O$6/Jg#)(1$g
$6*!"# 3&N5O!3W1!$%" !"#
Og%!*9!6!D!-!C#$@5;46
AB%& !"#/M@K1#$6*!"# ?3&
N%@6 6=>!?2 !"#3@5;/
3. Các kiểu nhân cách người phạm tội
36!$%"6H
>!*?@3A3BCC)",DH
IE"!!,+HJ*3$6%"('
4_%-=>(;#(?G;$"(;*-5#8"
1@$##* %\(!"# ,8(35TAB8/
I E"!!FG0##(!/HI
C/Z,.(*$'6 .[
#"!6!%D%`%j4#,=R(!"# 
IE"!.+HJ*3$6%"('*3(
!"# A;'(;A /v$'(!"# A;'*L
L!;d4!;LLI!;.'(;3A
 *6$3!"# '4?!> (K1#$6
*3%O((e
15
>!HW(# )K1#![#7$#%&
1!$%" =(6+*9*H
JK!L<MHJ*3$6 %"('*3
6 A7A, (!"# *-X. 4( 
!"#*A'g%L6" !"# 4= ;
" !"# d*7'8 !"#%*#'@!6

!"#%V<e
JK!LN.t3!$46![#723)
![#7-![23![#74-![d*7'8)*
!"# #4% G4%D<e
JK!L<N.MH:$6%"('3(![#7
$#%&#(.7X,O['6$!"# d!"# =
O[';#AO.T4D6AO!"#==
e
>!.HWT61GXA$#"(K1#(!"# 
31(w%"$'H
K!4)NOF$'%(%"$63X*1
@PL>%-" !5@AB/:*AB=>"
A;5'@" !"# ( (('/*>
%-%($?(6$/J'$%" !"#('4
.#8 9>%-#(86$.($#>%-$6/Z"
$6('*31(KG@3%(%@ .(/
K!4.0OF$'%(%"$66![#71
.*LL_436 =?%-L6$GX"#L
5'6R$#(G"**6*B=>G"%
;5'A #$R;W#UX;#AOS#.
;#p(KG@%(6.;#7!*H.;#"[##kL@/
K!4)NJ.0OF$'%(%"$63! 
-!6K1#$66%"/
>!HW(&" !"# 31(n
%"
16
K!4(!O J*!"# '
@!4*+%()*6!"# /J)* 1$
66!"# %4*!6!%D(!"# %4*-(GC
6!*9!6!V>(85T UX/lGX6%V

`T($#%LGX;#O7O 97!p('(#XLP
Sd'h"K%@%"L6(4LG="
?A, e/
bV%)*6!"# 3%"%@%"$#%L/c(3=77
G4;=Q!6>CX)*A5/F@
G7%-56 =Q%(##7;#6,GX2!"/
J)#';W_-!6X*A,
 %@ (.%(K1#$#%L9G;$6*6!"#
 /c(%D!&N4*9%-LL/
q>L4!-!!*9@5'X4-!%L( L
g4=G6*-5;V7( /q )G1@
$#%&!UG*6!"# %(9;WGX2
!"=*%DA, /
K!4)CO:6*-)!"# '@!
*6!"# )*4&!"# %"43 9#>L!"# /
J.%()4=$G.*4&!"# *%()
*6$%DS#;W#/:.
!"# 6![#7$#%&$6G % P*HL5[;%@
 (./:L5**6!"#65'g!?
24D7'D5;31A;'(#./+3
16( A;'.4&G7[K356;$#
%L"6AO;#'*-///
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách người phạm tội
i.($6*!"# )#'$6
*!"# 31%(D5;# 56..()S$#%&%@%"
K%(@5;56.'6$6/
17
:2# *G.*8(# *!"# L%(@*-
@G7#(*%(56.'6$6/3n5'%D'6
$6H

P/QHi!61$#%&(T*= =V/
q !"#[#('4*%(#)!"#[#
6=Q=(9T*('(A7/cK'# %"
[## !"#6$+T*('# W/
P/RHi!61$#%&(T'/J)$#%&
(.(T# *1@76(
;6W!*9"!"# 7%(!;sg
!>t8"3W(;1!"# /ML=>HJ*3$#%&#%#.
XL46(;(+.#6>%-"('(
H2\%-=>(;T1#*-3Gj#WW=V\"(
;7D#LG77!(;1>%-/
i'6$6#\*!"# 31T# K;5'
%D**;5'%DAT6 /
i'6$6*!"# 1@>1*H
m6.'6$63G1@5V%('6"
.!61"6$%(# )[#3%!6
1$6&"3%#%@*)6XA,
 /*_L( g# @6X7X/c@6X3
*-6$3(3^A6XL%L$#%&*/lD'
3)65 *('%"43K3L6X
*6/+*)(3&6(!"# *-
X*G8# @6X7X/c@6X*!"# '#L
4!-!@6X4;V%!$=$/M.D'%(#P
)6XA, #(6$!X^A6X*-# '6$
6/
qK6+VDCH0LD*-(!;A,
 #.*!"# **%&=G()(G.*3)
6X;856."#>L!"# /J)'$(!"#
18
 *-OU%\(;*647'3%()G1

@L#.44D8#.)S$#%&GXA, %6/
317('%(G@ (@#K$#%&*!"# /a8.
L*!"# %6$)( #./M@"%\
G;$_7'%7L)*!"# * #*!
?G4h(#4%"(L9/:6@#(!"# *-
OU%\(;*66@#*-A6X.*
!"# 86D6H]"G`OD)'4-!&
#5#.s-!%&3tO(U)*6/
J3'6$6*!"# *g%)
Ux@[#6XA, $#%&#(.(@6X
#L7N6$3L7/
:Zc !"#C(!"# # *%(=!6
'G(G(6/:*(!"# %(=)
'$#%&G*6%( 9!O['/J366
L)![#7$#%L,.(86$%(98@;'
 9#>L!"# ()@7X^=R6$
@( !"# /6'$#%L;'=6 )5
@A, 4!-!%(D5;56.#(6" 
+*)356.A, 3*/
J*D'6'A, %(98@.(6'$#%L/6'
$#%L%(981.(#>L 9!"# /M($(;.
%(@16$@( !"# /
S3Q3>!5+.GF:
yG[#='8$'*-1%(6K1#7"W
;!R%&*'%(G ,@V(665/
yG[#='3?%(98%(D7.(
(!61$63($6*!"# 3/L)
K1#$#%L('=*;*8#4*A, ()@7
X31;'( 9(!(!"# */
19

:'!6!%L($#%LRh")5
1#'@3?'D/q *C !"#
g%(*-Xr*9.!6191/
>TH/Z4#G( !"#*z5@#'$
(V !"#L%(8*()=X="%&;
!RG[#%('$3L75'X=R6$(*
!"# ///
:(!"# %4*-#5@!-!
{#4*I*!"# {/J*3'('^3
?(V(5'X7h!6 !"#oM7('
*-;5'6H
IM(,=Q %D5'%@)51#%D!
H51#7*-1@6V'64.Z4#G449/
Z4#G449C'$(V !"#L%(8*(
)=X="%&;!RG[#()KL$#%&*
!"# %('$3L75'X/Z4#G449HF)jT#
,3{9='{.{@6=>^%(4L{/m1#%D!
51#7=ZA*/
Ic(iTI4(|%49%,}~'$#%&
(•n'W3A, €••*!"# (€••*4!"#
 /c%DC6=7@W3A, 7;*8)*
 ="G.3 $#(".6/
I64.8‚qkO(8# **G;6,7'
C%@G=XQ#g1))*!"# *-9
3#**-;6/
J(''60cbZ(:Zc !"#fXCH04!;*
,%( !"# !"#43rT='/0$#%&(
!6!%L!!6#g&hD3(!"# (6'$
(!"# /:77%(8\416K1#D
*ƒ="VO'(3(+41K76#KA, (

D/6D(6A, "$DYA, 3@5'X
(*/
20
6(%@[4='='5'X/FK1#='
6$4!;%('$G@%D!(!"# *315'
X*966$6'A, /„*8A, (
*%435@K^'/
>TH:LG"6$%(98 !"#GX5'X
G8U-!6$DYA, /iG"31#L7R>G 
!6(L /F$'%(# S$6UX.(!61$#%L
G7%-$6/
:64. !"#V$'6(:Zc !"#
d‚/a4!A/M/Z/MA%T!///e,#C3%5K^)'
D#4*A, @.($6*!"# /
>THF# *!"# 7%()*!"# G"%
*H*(%"*).#-///%()*3
%"$6#('$$'%"3%4gK'G[#
f"G ,3)#'7X///64.
%@%"$#%LdG@6$6L6 %@D#!61L@Q$#
%@%"L=>e,7'$6%@%"$#Y%L4!6 !"#
*)@7X6$O313?%(
@( !"# /
J*D''D3;*87X)K1#$#%L
$6*!"# %(98(!"# *45'X
(!"# 6$/F$'%(73&N!*9!6!%D
66$#%L$6*!"# /
S3R3>!5+12;#50"!4
J$6*!"# 66$6L6A, 3
%(# $6%@[1./:'$63($6
*!"# 3*-.(56." 456

 5%"L)6$(#4*/:56.3ƒ*
!61%@%".()![#7$#%L4!-!66
XA, *HL_L#%###D7V#*%?3X'
51#%V#;*8.;#D///:Zc%('6$
6/l3@!$L6'A, ;*8.()K
21
1#$#%L31=R6$*!"# 3&N75
/
:*%(6 ;*8F5#U7%((=*@*
*8!; 7!G3% +@**8%"D6%"4
6////:(=* +A, %4%(# $A, ;*86 
%$=(6#KA, %('65%(#;'**8.
;#()![#7$#%L(38# *7%()*
35@gG3 +)*43G;%N)(G7#,
(///
V0!#:7$50W#X'.HslQG?
G.t$#%LG$'6 @!$'S!LX///%(
'$G(5*6" !"# /F$'+%()
6 $''UD.;#%(#A3#?%?'A7
@**88ƒ*/J3+$'6*-6
!VB3**8G7#, ///$#%L4O!x
2G(/
Y;$55C4HZ%($A, !
%(#;'6![#7$#%&$6*!"# /F3%(#4
*>16$)$%"D4!-!
"(G A, 4D%-!61$6///FKG@%(
6 4%(#"2.*GV4L4D?3*
!"# !W36=>%V#(;3
W@%(#///:6 *9A7G"Gp()*A5/
:6 *!%(A,9*O/:6 6G6

!#;(6%"W3h>'6/:6 A7(;A G7
?=>"#5'%-(=5@AB4O#/:6 L
6@*-!"# !"#!6!(6@"(('A;'A,
 ///
J(5,# 9( 12+%(
$;*8$6*!"# /F7*56.
U#!6!%D*(@hS(?398/i!6!
%D695!6!(393%O*#7%()*3
22
5'%695G;@!6!%D/c" 695ASAB
(6?G7D!///,")j81# *(*
!"# /
J)$A, $',6 "'%(##7)![#7
L6$*H&6@#A,  hE43
V76A76E";W=*xp%'@G;
$///J3+6 ;*8(=V=V.(86$)K1#
$#%&*HV4%(#"##%(#(G7LE!;
6EL=4_%DE&*"*!6!%D///F$'
L%('$$#%&*-.(2)6 A, =R# 
*(*!"# /
S3DK5, !"12,!
:2*=V=V?D!(#4*A, 45
)" (!AOA5/:56.3$6
**-.((!61/J$6*%(1" A,
 #./J*h#4*A, +36 8%"7X
$63%(56.A, 3*/
, 36$%(56.# *>1'1G(# 
(A, @"!D>(!6166XW
3A, 65'!"#"A, +*%N 4)(6
kW'6 )6$(A, /JN%(56

.L*A'*@A, /
m6.A, 36$*-_GC65'!"#!6!%D/m6
.('7!"!S=(;*(*-G1@56#K9G;
H
I:@?A, E
I:!@#A, E
I:@@!E
I:LA, /
m6.A, 36$*-J(*A, 5$#=6_
23
(1#/:'Rh")3%@%"7X56.('/
J)33T6($#%&(A, %('$;'U-!
6![#7$#%&6$23;*8.($6
*!"# /
[*(5,0)&126$KG@
%(?" @!/:56.@?A,
 31A7@)3=)'$H
I6$43)![#7$#%&V#(?A, ?`8
/
I6$43V'kWkA;V1((?A,
 /
I6$4&*-V'K36 ?A, 
G;$/
J)3%(#;#LL6$@?A, 
45$#4O&4@#.46"[;9
6;4@/u6@#G;$%(#;'L4%D
&% %*G4%\>C=QGXL '6gD!
1///Z(#'U7O$6*"OV&L/
[(5,+5
:@!3%"3H3.!dL=>H

!.#(G#u%'4.43GK#u///e(3
 =!/
J'$)3!H
Il@!4@V'W#./ML=>HD!
1!G.!G./
I]!3#3#>LA, C#;#,)V
4%(#"4!-!6[#A, /
J)3@!%(#!6x)5@!u!
r3#)![#7$#%&*N6$G7#,
A, **\!D6[#A, %(#L3(
24
!"# /
[.(5, !"512
0@#A, *-6$!45*6H
45!D!" QG;$E456!*9@
4"O*6G6!#;4'///J)'$3
56.!@#O
I6$46!@#A, /
I:3@#A, 3#D!1^;*8!@
!@#6$/
Il6$_5$#!)@#C#6!V
G;$/F('=R@@#6$4V'!=@/
 :2)3=R6$@4@*-?A, 
#./041#L(A, %(#"6#5@
)6$A, %(#;'LLu!?N6$/
[(5, !"\12
m6.LA, !> ()'H
Iq ( GUA, /
IFK1#$#%&6$*L7L6A*W%/
IzL1G6$/

J)356.LA, %(#6$41L
@#%(#A7@#)G7h(#$R)6$
A, /lRL3(A, 6$/
:$'%()356.A, 36$33!!V;*8
56..($6*!"# /
25