Tự chế và sử dụng
Tự chế và sử dụng
Compa tỉ lệ vàng
Compa tỉ lệ vàng
Tỉlệvànglàgì?
Tỉlệvànglàgì?
Dãy số Fibonacci bắt đầu
Dãy số Fibonacci bắt đầu
bởi số 0 và số 1, các số
bởi số 0 và số 1, các số
sau mỗi số bằng tổng của
sau mỗi số bằng tổng của
2 số liền trước nó.
2 số liền trước nó.
Nếu
Nếu
chúng ta lấy tỉ số của 2 số
chúng ta lấy tỉ số của 2 số
liên tiếp trong dãy
liên tiếp trong dãy
Fibonacci thì sẽ được Đồ
Fibonacci thì sẽ được Đồ
thị biểu diễn như hình
thị biểu diễn như hình
bên.
bên.
Tỉ số này sẽ tiến dần đến
Tỉ số này sẽ tiến dần đến
một giá trị mà người ta
một giá trị mà người ta
hay gọi là
hay gọi là
Tỉ lệ Thần
Tỉ lệ Thần
thánh
thánh
hay
hay
tỉ lệ vàng:
tỉ lệ vàng:
Ф ≈ 1,618
Ф ≈ 1,618
Công cụ nào kiểm tra “tỉ lệ vàng”
Công cụ nào kiểm tra “tỉ lệ vàng”
“
“
Thước tầm” thời xưa của Việt Nam với những số đo
Thước tầm” thời xưa của Việt Nam với những số đo
xuất phát từ các kích thước của con người vốn tuân thủ
xuất phát từ các kích thước của con người vốn tuân thủ
quy luật của Tỷ Lệ Vàng. Tỉ lệ giữa “khoảng nằm” và
quy luật của Tỷ Lệ Vàng. Tỉ lệ giữa “khoảng nằm” và
“khoảng đứng” luôn là một số ≈ Ф, mặc dù con số ấy có
“khoảng đứng” luôn là một số ≈ Ф, mặc dù con số ấy có
sai khác đôi chút giữa các phường thợ khác nhau.
sai khác đôi chút giữa các phường thợ khác nhau.
Thướctầmthờixưa
làcôngcụngười
Việtlàmnhàtheo
“tỉlệvàng”
Công cụ “compa Tỉ lệ vàng”
Công cụ “compa Tỉ lệ vàng”
Ngày nay, một công cụ
Ngày nay, một công cụ
hay được dùng
hay được dùng
trong
trong
nghiên cứu và
nghiên cứu và
ứng dụng Tỉ lệ vàng là chiếc “compa Tỉ lệ vàng”
ứng dụng Tỉ lệ vàng là chiếc “compa Tỉ lệ vàng”
Cấu
Cấu
tạo của
tạo của
compa
compa
Tỉ lệ
Tỉ lệ
vàng
vàng
Nguyên lí Compa tỉ lệ vàng:
Nguyên lí Compa tỉ lệ vàng:
luôn có ABEC là
luôn có ABEC là
hình bình hành, sao cho
hình bình hành, sao cho
FG/GH=FB/BA= Ф
FG/GH=FB/BA= Ф
Cách tạo compa Tỉ lệ vàng
Cách tạo compa Tỉ lệ vàng
Từ một compa 2 chân chính bằng nhau (=d1), lắp
Từ một compa 2 chân chính bằng nhau (=d1), lắp
thêm một chân phụ (d2) dài bằng 0,618 chân chính
thêm một chân phụ (d2) dài bằng 0,618 chân chính
để
để
Cách dựng
Cách dựng
tỉ lệ vàng
tỉ lệ vàng
đơn giản
đơn giản
bằng
bằng
hình vuông
hình vuông
Lấy đoạn AB = 1(đơn vị)
Lấy đoạn AB = 1(đơn vị)
dựng hình vuông cạnh = AB=1(đ.v)
dựng hình vuông cạnh = AB=1(đ.v)
Lấy K là trung điểm AB, dựng cung tròn bán kinh = đường chéo
Lấy K là trung điểm AB, dựng cung tròn bán kinh = đường chéo
KB’; cung này cắt AB nối dài ở C
KB’; cung này cắt AB nối dài ở C
Đoạn AC có độ dài = 1,618 (đ.v)
Đoạn AC có độ dài = 1,618 (đ.v)
AC/AB =
AC/AB =
Ф = 1,618
Ф = 1,618
Tạo copa tỉ lệ vàng có chân chính dài = AC, chân phụ = AB
Tạo copa tỉ lệ vàng có chân chính dài = AC, chân phụ = AB
Cách dựng
Cách dựng
tỉ lệ vàng
tỉ lệ vàng
bằng
bằng
hình sao
hình sao
5 cánh
5 cánh
Sử dụng
Sử dụng
Compa tỉ lệ vàng
Compa tỉ lệ vàng
Tỉ lệ vàng Ф có thể quan sát
Tỉ lệ vàng Ф có thể quan sát
thấy ở vạn vật trong thiên nhiên,
thấy ở vạn vật trong thiên nhiên,
từ động vật tới thực vật và
từ động vật tới thực vật và
khoáng vật; Các tác phẩm nghệ
khoáng vật; Các tác phẩm nghệ
thuật (kiến trúc, hội họa…);
thuật (kiến trúc, hội họa…);
Thiết kế đồ dùng, nhà cửa…
Thiết kế đồ dùng, nhà cửa…
thậm chí ngay cả cấu tạo cơ thể
thậm chí ngay cả cấu tạo cơ thể
con người cũng có nhiều kích
con người cũng có nhiều kích
thước đạt tỉ lệ vàng.
thước đạt tỉ lệ vàng.
Có thể dùng
Có thể dùng
Compa tỉ lệ vàng
Compa tỉ lệ vàng
làm công cụ kiểm tra tỉ lệ này.
làm công cụ kiểm tra tỉ lệ này.
Khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên
Khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên
Người ta đã dùng compa TLV phát hiện những
Người ta đã dùng compa TLV phát hiện những
côn trùng, chim thú, hoa lá…có nhưng kích thước
côn trùng, chim thú, hoa lá…có nhưng kích thước
đạt “tỉ lệ vàng”. Đó là vẻ đẹp của thiên nhiên !
đạt “tỉ lệ vàng”. Đó là vẻ đẹp của thiên nhiên !
Các tỉ lệ vàng trên bướm
Các tỉ lệ vàng trên bướm
Bạn có thể dùng compa này thử khám phá những kích
Bạn có thể dùng compa này thử khám phá những kích
thước đẹp của một tiêu bản bướm xem sao ?
thước đẹp của một tiêu bản bướm xem sao ?
(mởSline
độngnày
thamkhảomà
xemhọphát
hiệncáctỉlệ
vàngnàocủa
conbướm
đẹp)
Kích thước cơ thể con người ?
Kích thước cơ thể con người ?
Giả sử bạn có 1 film X quang bàn tay, dùng compa
Giả sử bạn có 1 film X quang bàn tay, dùng compa
TLV bạn có thể phát hiện các dấu hiệu bất
TLV bạn có thể phát hiện các dấu hiệu bất
thường giúp thày thuốc
thường giúp thày thuốc
Đặtcompavào
nhữngvịtríhìnhbên
Tỉ lệ vàng đã được áp dụng trong các kích thước
Tỉ lệ vàng đã được áp dụng trong các kích thước
kiến trúc của các công trình nổi tiếng như đền
kiến trúc của các công trình nổi tiếng như đền
Parthenon Hi Lạp, các kim tự tháp Giza và thậm chí
Parthenon Hi Lạp, các kim tự tháp Giza và thậm chí
của cả tòa nhà trụ sở Liên hợp quốc tại New York.
của cả tòa nhà trụ sở Liên hợp quốc tại New York.
Tỉ lệ vàng trong
Tỉ lệ vàng trong
kiến trúc
kiến trúc
Các công trình trên thế giới
Các công trình trên thế giới
Dùng compa TLV bạn thử phát hiện các cấu trúc
Dùng compa TLV bạn thử phát hiện các cấu trúc
đẹp trên các ảnh tư liệu về các công trình nổi
đẹp trên các ảnh tư liệu về các công trình nổi
tiếng trên thế giới
tiếng trên thế giới
Các công trình ở nước ta ?
Các công trình ở nước ta ?
Một số kiến trúc Việt Nam
Một số kiến trúc Việt Nam
cũng thể hiện tỉ lệ này.
cũng thể hiện tỉ lệ này.
Như tháp rùa chẳng hạn
Như tháp rùa chẳng hạn
Sử dụng com pa TLV ?
Sử dụng com pa TLV ?
Giả sử có bức tranh cô gái đẹp như trên, nếu dùng compa
Giả sử có bức tranh cô gái đẹp như trên, nếu dùng compa
TLV bạn sẽ tạo một khung ảnh có tỉ lệ vàng
TLV bạn sẽ tạo một khung ảnh có tỉ lệ vàng
tôn thêm
tôn thêm
vẻ đẹp của bức tranh
vẻ đẹp của bức tranh
Kiểm tra tỉ lệ vàng của bức ảnh
Kiểm tra tỉ lệ vàng của bức ảnh
Ảnh trên đạt tỉ lệ vàng nếu lấy cả bối cảnh mà nhân
Ảnh trên đạt tỉ lệ vàng nếu lấy cả bối cảnh mà nhân
vật muốn kỷ niệm
vật muốn kỷ niệm
Kiểm tra tỉ lệ vàng sản phẩm trước
Kiểm tra tỉ lệ vàng sản phẩm trước
khi gửi đi
khi gửi đi
Các “sản phẩm” thường ngày như nhãn vở, bưu
Các “sản phẩm” thường ngày như nhãn vở, bưu
thiếp, giấy viết thư…hãy kiểm tra đã đạt tỉ lệ vàng
thiếp, giấy viết thư…hãy kiểm tra đã đạt tỉ lệ vàng
chưa ?
chưa ?
Thay lời kết
Thay lời kết
“
“
Hai phát hiện vĩ đại nhất của hình học, một là định lý
Hai phát hiện vĩ đại nhất của hình học, một là định lý
Pythagore, và hai là tỷ lệ vàng – một thứ có thể so sánh là
Pythagore, và hai là tỷ lệ vàng – một thứ có thể so sánh là
quý như vàng, còn thứ kia có giá trị như một viên ngọc quý”
quý như vàng, còn thứ kia có giá trị như một viên ngọc quý”
Người biên soạn tài liệu này mượn lời nhà bác học Kepler nói
Người biên soạn tài liệu này mượn lời nhà bác học Kepler nói
về “tỉ lệ vàng”. Trong khi Vàng có ở khắp quanh ta, tại sao
về “tỉ lệ vàng”. Trong khi Vàng có ở khắp quanh ta, tại sao
ta không biết phát hiện và phát triển.
ta không biết phát hiện và phát triển.
Compa tỉ lệ vàng là công cụ lý thú giúp ta học toán và hơn thế
Compa tỉ lệ vàng là công cụ lý thú giúp ta học toán và hơn thế
yêu quí thiên nhiên hơn .
yêu quí thiên nhiên hơn .
____________________________________________________
____________________________________________________
Biên soạn, bổ sung tư liệu & hình : Phạm Huy Hoạt – 11- 2012
Biên soạn, bổ sung tư liệu & hình : Phạm Huy Hoạt – 11- 2012
Tài liệu TK chính :
Tài liệu TK chính :
Bí ẩn Tỉ lệ Vàng Ф (mathblog)
Bí ẩn Tỉ lệ Vàng Ф (mathblog)
(Nếu sử dụng tư liệu này xin ghi rõ nguồn , cảm ơn !)
(Nếu sử dụng tư liệu này xin ghi rõ nguồn , cảm ơn !)