Xác định hạn mức sử dụng nợ cách tiếp cận dựa trên khả năng sinh lời của doanh nghiệp

i

LIăCAMăOAN


Tôiăxinăcamăđoanăđătàiănghiênăcuă“Xác đnh hn mc s dng n: cách
tip cn da trên kh nng sinh li ca doanh nghip”ălàăcôngătrìnhănghiênăcuăcaă
chính tôi.
ătài đcăthcăhinătrênăcăsănghiênăcuăcácălỦăthuytăcóă liên quan và
nhngăkinăthcăchuyênăngànhăđcăcôngănhn.ăCácăsăliu,ămôăhìnhătoánăvàănhngă
ktăquătrongăđătài làătrungăthc.
Ngoiătrănhngătàiăliuăthamăkhoăđcătríchădnătrongănghiênăcu này, tôi
camăđoanărngătoànăphnăhayănhngăphnănhăcaănghiênăcu nàyăchaătngăđcă
côngăb hocăđcăsădngăđănhnăbngăcpăănhngăniăkhác.
ătài nàyăchaăbaoăgiăđcănpăđănhnăbtăkăbngăcpănàoătiăcácătrngă
điăhcăhocăcăsăđàoătoăkhác.

TP.HCM,ăngàyă27ăthángă03ănmă2013


VÕăTNG LUÂN

ii

LIăCMăN
Liăđuătiên,ătôiăxinăbàyătălòngăbitănăsâuăscăđnăchaămăvàămiăngiătrongă
giaăđìnhăđãătoămiăđiuăkinăttănhtăcóăthăđătôiăthcăhinăvàăhoànăttălunăvnănày.ă
TôiăxinăgiăliătriăânăsâuăscăđnăThyăVÕăHNGăC,ăngiăđãăchăboăvàă
hngădnănhitătìnhăchoătôiătrongăsutăquáătrìnhăthcăhinăđătàiănày.ăThyăđãăbă
sungăvàăbiăđpăcácăkinăthcăbăíchăđăđătàiănàyăđcăthcăhinătrnăvnăvàăcóăỦă
nghaăthcăt.ăHnăna,ăThyăcngălàăngiăđngăviên,ăgiúpăđăvàăchiaăsănhngăkhóă

khnătrongăcucăsng đătôiăcóăđngălcăhoànăthànhănghiênăcuănày.ă
Bênăcnhăsăhătr,ăhngădnăchínhăcaăTinăsăVÕăHNGăC,ătôiăcònă
nhnăđcăsăhngădn,ăbăsungăkinăthcăvălỦăthuytăphânăloiădoanhănghip biă
thyăTh.SăTRNăCÔNGăTÀI, gingăviên trngăiăhcăNha Trang, Khánh Hòa.
Tôiăxinăgiăliăbitănăđnăthy.ă
TôiăcngăxinăgiăliătriăânăđnăcácăThy,ăCôăTrngăiăhcăMăTp.ăHăChíă
Minh,ăđãătruynăđtăcácăkinăthc,ăkinhănghimăvàăhngădnătnătâmătrongăquáătrìnhă
hcătpăvàăthcăhinălunăvnănày.ă
Vàăcuiăcùng,ătôiăxinăgiăđnănhngăngiăbnăthânăthităliăcmănăchână
thànhăđãăcóănhngăhătrăvàăđóngăgópăỦăkinăthtăbăíchăđălunăvnăđcăhoànăchnhă
hn.
TP. H ChíăMinh,ăthángă03ănmă2013
VõăTngăLuân

iii

TịMăTTăLUNăVN

Nghiênăcuănàyăđcăthcăhinăđăkhoăsátăvàăđoălngătácăđngătheoăngngă
caămcăsădngănăđnăkhănngăsinhăliăcaădoanhănghip và đăxutăngădngăxácă
đnhăhnămcăsădngănăhpălỦăchoădoanhănghip,ănhmăđmăboăkhănngăsinhăliă
caădoanhănghip. DaătrênăvicălcăkhoăcácăcăsălỦăthuytăliênăquan,ăđătàiăđã
xâyădngăkhungătipăcnănghiênăcuăvàăcácăgiăthuytănghiênăcuănhmădăđoánăvă
miăquanăhăgiaămcăsădngăn vàăkhănngăsinhăliăcaădoanhănghip.ăMcăsă
dngănăđcăđoălngăbngătăl tngănătrênătngătàiăsnăvàăkhănngăsinhăliăcaă
doanhănghipăđcăđoălngăbngătăsăliănhunătrênăvnăchăsăhuă(Return On
Equity - ROE).
Nghiênăcuătinăhànhăkhoăsátătrênătpădăliuăbaoăgmă191ăcôngătyăniêmăytă
trênăSăgiaoădchăchngăkhoánăTp.ăHCMă(HOSE)ăvàăSăgiaoădchăchngăkhoánăHàă
Niă(HNX) cóăđyăđădăliuăkhoăsát trongăgiaiăđonă2005ăậ 2012. Nghiênăcuăsă

dngăkăthutăhiăquyăngngă(thresholdăregression)ăđ kimăđnhăvàăcălngămiă
quanăhăgiaămcăsădngănăvàăkhănngăsinhăliăca doanhănghip.ăngăthi,ă
nghiênăcuănàyăsădngălỦăthuytăphânăloiădoanhănghipătheoăcuătrúcătàiăchínhăđă
xâyădngăngădngăxácăđnhăhnămcăsădngănătheoăcáchătipăcnădaătrênăkhă
nngăsinhăliăcaădoanhănghip.
Ktăquănghiênăcuăthcănghimăchoăthy,ătn ti hiu ng tác đng theo 2
ngng ca mc s dng n đn kh nng sinh li ca doanh nghip.ăTùyătheoătălă
năkhácănhau,ătácăđngăcaămcăsădngănăđnăkhănngăsinhăliălàăkhácănhau. Că
th:
(i) Mcăsădngănăcóătácăđngăcùngăchiuăviăkhănngăsinhăliăcaădoanhă
nghipăkhiătălănănhăhnă56.67%;
(ii) Khi tăl nălnăhnă56.67% vàănhăhnă69.72%,ătácăđngăcaămcăsă
dngănăđnăkhănngăsinhăliălàăngcăchiu.
(iii) Mcăđătácăđngăngcăchiuăsătngăkhiătăl nătngăvtăquá 69.72%.
iv

Nghiênăcuăđãăcungăcpămtăngădngăphnămmăcăthănhmăxácăđnhăhnă
mcăsădngănăchoădoanhănghip,ădaătrênăcácănhânătăđuăvàoălàăcácăyuătăniă
sinh (liănhunăsauăthu,ătngătàiăsn, tngăn) và yu tăngoiăsinhă(lãiăsut,ăthuăsută
thuăthuănhpădoanhănghip). Tácăgiăcngăcânănhcăthngămiăhóaăphnămmănàyă
sauăkhiăhoànăthinăchcănngăchínhăvàăcácăchcănngăphătr.

v

MCăLC

LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT LUNăVN iii
MC LC v

DANH SÁCH HÌNH NH viii
DANH SÁCH BNG BIU ix
DANH SÁCH CÁC T VIT TT x
CHNGă1ăTNG QUAN 1
1.1. Lý do nghiên cu 1
1.2. Vnăđ nghiên cu 2
1.3. Mc tiêu nghiên cu 2
1.4. iătng và phm vi nghiên cu 3
1.4.1. i tng nghiên cu 3
1.4.2. Phm vi nghiên cu 3
1.5. Phngăphápănghiênăcu và d liu 3
1.5.1. Phng pháp nghiên cu 3
1.5.2. D liu nghiên cu 3
1.6. ụănghaăvƠăhn ch caăđ tài 4
1.6.1. Ý ngha ca đ tài 4
1.6.2. Hn ch ca đ tài 4
1.7. Kt cu lunăvn 5
CHNGă2ăăLụăTHUYT V N CA DOANH NGHIP 6
2.1. Các khái nimăliênăquanăđn cu trúc tài chính doanh nghip 6
2.1.1. Cu trúc tài chính 6
2.1.2. Cu trúc tài sn ca doanh nghip 6
2.1.3. Cu trúc ngun vn ca doanh nghip 7
2.2. Cácăđcătrngăca n so vi vn c phnăthng 10
2.3. Lý thuyt v cu trúc tài chính 12
vi

2.3.1. Quan đim truyn thng 12
2.3.2. Lý thuyt Modigliani & Miller (M&M) 13
2.3.3. Lý thuyt đánh đi (Trade-off Theory) 14
2.3.4. Lý thuyt trt t phân hng ca các la chn tài tr (Pecking order

theory) 16
2.3.5. Lý thuyt phân loi doanh nghip da trên cu trúc tài chính 17
2.3.5.1. Các nhân t nhăhngăđn loi doanh nghip 20
2.3.5.2. Áp dng lý thuyt  gócăđ doanh nghip 21
2.3.5.3. Áp dng lý thuytădiăgócăđ vămô 22
2.4. Mt s nghiên cu trên th gii v s dng n ca doanh nghip 24
CHNGă3ăMÔăHỊNHăKHOăSÁTăTÁCăNG CA N N KH NNGă
SINH LI CA DOANH NGHIP 28
3.1. Mô hình hiăquyăngng (Panel Threshold Regression Model) 28
3.1.1. Phng pháp c lng ngng và h s cho mô hình 28
3.1.2. Kim đnh ngng ca mô hình 30
3.1.3. Mô hình đa ngng (Multiple Thresholds Model) 31
3.2. Mô hình kho sát mc s dng n tácăđngăđn kh nngăsinhăli 31
3.3. oălng các bin cho mô hình 33
3.3.1. Kh nng sinh li ca doanh nghip 33
3.3.2. T s n (debt ratio) 34
3.3.3. Quy mô doanh nghip 34
3.3.4. T l tng trng doanh nghip 35
3.4. Tính dng ca các bin trong mô hình 35
CHNGă4ăKT QU NGHIÊN CU 36
4.1. Mô t mu d liu nghiên cu 36
4.2. Kt qu kimăđnh tính dng ca các bin trong mô hình 37
4.3. Kt qu călng ca mô hình hiăquyăngng 38
CHNGă 5ă NG DNG PHÂN LOI DOANH NGHIPă VÀă XÁCă NH
HN MC S DNG N CHO DOANH NGHIP 43
5.1. Gii thiu ng dng 43
5.2. Các thành phn ca ng dng 44
vii

5.2.1. D liu đu vào 44

5.2.2. D liu sau khi tính toán 44
5.3. Mt s hình nh thc hin phân loi doanh nghip ca ng dng 46
5.4. uăđim và hn ch ca ng dng 48
5.4.1. u đim 48
5.4.2. Hn ch 49
CHNGă6ăKT LUN ậ KIN NGH 50
6.1. Kt lun 50
6.2. Hn ch và kin ngh 52
TÀI LIU THAM KHO 53


viii

DANH SÁCH HÌNH NH


Hình 2.1. Giá tr th trng ca doanh nghip có s dng n 15
Hình 2.2. Mi liên h gia hiu qu doanh nghip và hiu qu chung. 18
Hình 5.1. Giao din ca ng dng phân loi doanh nghipăvàăxácăđnh hn mc s
dng n cho doanh nghip 43
Hình 5.2. Các s liuăđu vào ca ng dng 44
Hình 5.3. Kt qu d liu sau khi tính toán 44
Hìnhă5.4.ăă th phân loi doanh nghip 45
Hình 5.5.  th phân loi doanh nghip (Doanh nghip loi 1) 46
Hình 5.6.  th phân loi doanh nghip (Doanh nghip loi 2) 46
Hình 5.7.  th phân loi doanh nghip (Doanh nghip loi 3) 47
Hìnhă5.8.ăă th phân loi doanh nghip (Doanh nghip loi 4) 47
Hìnhă5.9.ăă th phân loi doanh nghip (Doanh nghip loi 5) 48

ix

DANHăSÁCHăBNGăBIU


Bng 4.1. Mô t thng kê các bin trong mô hình 36
Bng 4.2. Kt qu ca kimăđnh nghimăđnăv theo ADF 37
Bng 4.3. Gi thuyt ca các kimăđnh tn tiătácăđngătheoăngng 38
Bng 4.4. Kt qu kimăđnh tn tiătácăđngătheoăngng 39
Bng 4.5. Kt qu călng các h s caămôăhìnhătheoăngng 40
Bng 4.6. H s călng ca các binăđiu khin 41
Bng 4.7. S lng doanh nghip  miănhómătheoănm 42


x

DANH SÁCH CÁC TăVITăTT


HOSE : S giao dch chng khoán Tp H Chí Minh.
HNX : S giao dch chng khoán Hà Ni.
ROE : T sut li nhun trên vn ch s hu
OLS :ăPhngăphápăbìnhăphngănh nht
LRT : Kimăđnh da trên t s kh nng
ADF : Kimăđnh Augmented Dickey-Fuller
JB : Kimăđnh Jarque-Bera

1

CHNGă1
TNGăQUAN

1.1. LỦădoănghiênăcu
Trongăthpăniênă80ăvàă90ăcaăthăkăXX,ăkhiănn kinhătăVităNamăăgiaiăđonă
kăhochăhóaătpătrung,ăngunăvnăphcăvăchoăsăphátătrinăcaămtădoanhănghipă
(chăyuălàădoanhănghipănhàănc)ăhuăhtăđcăđápăngăbiăchínhăphăhocăcă
quanăchăqunăcaădoanhănghipăđó.ăNuăphiăsădngăn,ăcácădoanhănghipătrongă
giaiăđonănàyăđuădădàngătipăcnăviăngunăvnătăngânăhàngăhocăđcăchínhăphă
boălãnhăvayăvn.ăTrongătrngăhpăkhôngătrăđcăn,ăcácădoanhănghipăcngăkhôngă
quáăkhóăkhnătìmăngunătáiătàiătrăvìăhuăhtătínădngălàăchăđnh tănhàănc. Mtăsă
ítădoanhănghipăbucăphiăgiiăthăhocăpháăsnăvìăsădngăvnăkhôngăhiuăqu.
Trongăgiaiăđonăhinănay,ăVităNamăchuynăsangăgiaiăđonăkinhătăthătrng,ă
cùngăviăquáătrìnhăcăphnăhóaăvàătinătrìnhăhiănhpăkinhătăthăgii,ăcácădoanhă
nghipănhàăncălnădoanhănghipătănhânăđãăchăđngăhnătrongăvicălaăchnăgiaă
vnăvayăvàăvnăchăsăhu,ăđcăbitălàăvicăsădngănăvayăphcăvăchoăcácăkăhochă
phátătrinăvàămărngădoanhănghip.ă
Tuyănhiên,ătrongăgiaiăđonă2006ă- 2010,ăvicăniălngătínădngăcaăhăthngă
ngân hàng VităNamăcngănhăvicăhuyăđngăvnătăkênhătráiăphiuădădàngăhnă
khinămtăsădoanhănghipăphăthucăquáănhiuăvàoăngunătàiătrăn.ăKhiăcácăđiuă
kinăcpătínădngăthtăchtăhn,ălãiăsutăvayătngălên;ăcácădoanhănghipăsădngănhiu
nădăriăvàoătìnhătrngă“kităquătàiăchính”,ătìnhătrngănàyăcóăthăkhinădoanhănghipă
thuaălăvàădnătiăpháăsn.ăNgcăli,ătrongăkhiăcóănhiuădoanhănghipăuătiênăsă
dngănăthìăvnăcóădoanhănghipăchăyuăsădngăvnăchăsăhuăđătàiătrăchoăcác
dăánămărngăvàăphátătrin.ăiuănày khinădoanhănghipăkhôngătnădngăđcăcácă
liăthăcaă“đònăbyătàiăchính”.
Nhăvy,ăvicăsădngănănhăthănàoălàăhpălỦăvàătrongăđiuăkinănàoăvicăsă

dngăvàăgiaătngăvnăvayăsămangăliăhiuăquăchoădoanhănghip?ăTrongătrngăhpă
2

nàoăthìădoanhănghipănênăhnăchănăvayăđăgimăthiuăriăro,ăgimănguyăcăthuaălă
vàăpháăsn?ăâyălàănhngăvnăđăcnăthităphiăđcălàmărõ.
Doăđó,ăđătàiănghiênăcuă“Xác đnh hn mc s dng n: cách tip cn da
trên kh nng sinh li ca doanh nghip”ălàăthcăsăcnăthitănhmăđaăraăcâuătră
liăchoăcácăvnăđătrên.
1.2. Vnăđănghiênăcu
ătàiănghiênăcuătácăđngăcaăvicăsădngănăđiăviăkhănngă sinhăli
(ROE)ă caăcácă doanhă nghipăniêmăytătrênă Săgiaoă dchă chngă khoánăTP.ă HCMă
(HOSE)ăvàăSăgiaoădchăchngăkhoánăHàăNiă(HNX),ătăđóăxâyădngăhnămcăvayă
vnăchoădoanhănghipădaătrênăkhănngăsinh liă(ROE). Các doanhănghipăcóăcuă
trúcăvnăđcăthùănhăngânăhàng,ăcôngătyăchngăkhoán,ăcôngătyăboăhim săkhôngă
đcăxemăxétătrongănghiênăcuănày.
Theoăcáchătipăcnănày,ătrênănnătng căsălỦăthuytăvàăcácămôăhìnhăđãăđcă
nghiênăcuătrcăđó, môăhìnhăphùăhpăviăđiuăkinăcácădoanhănghipăđangăđcă
niêmăytătrênăHOSEăvàăHNX đcăxâyădng.ăSauăđó,ăthôngăquaăvic sădngăcác
côngăcăthngăkêătoánăviăsăhătrăcaăcácăphnămmăEXCEL,ăGAUSS và EVIEWS,
tácăgiătinăhànhăkimăđnhămôăhìnhăviădăliuăcaăcácădoanhănghipăđãăđcăcôngă
bătrênăHOSEăvàăHNX.
1.3. Mcătiêuănghiênăcu
Mcătiêuăcaănghiênăcuănàyănhmăphânătíchătácăđngăcaămcăsădngăn
đnăkhănngăsinh liăcaădoanhănghip.ăTăđó,ămô hình xácăđnhăhnămcăvayănă
choădoanhănghipădaătrênăcácănhânătăniăsinhă(liănhunăsauăthu,ătngătàiăsn, tngă
n)ăvàănhânătăngoiăsinhă(lãiăsut,ăthuăsutăthuăthuănhpădoanhănghip) caădoanhă
nghip đcăxâyădng.
3

1.4. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu

1.4.1. i tng nghiên cu
iătngănghiênăcuăcaăđătài là các công ty đangăniêmăytătrênăhai sàn giao
dchăchngăkhoánătiăVităNam (HOSE và HNX)
t nmă2005 đnănmă2012 (ngoi
tr các ngân hàng, các công ty chng khoán và các công ty bo him)
.
1.4.2. Phm vi nghiên cu
ătài chănghiênăcuăcácăcôngătyăcăphnăđangăniêmăytătrênăhaiăsàn giaoădch
chngăkhoánătiăVităNam (HOSE và HNX),ăngoiătrăcácăngânăhàng,ăcácăcôngătyă
chngăkhoán,ăcácăcôngătyăboăhim,ăcácăcôngătyătănhânăhocăcôngătyăcăphnăchaă
đcăniêmăytătrênăsànăgiaoădchăchngăkhoán.ă
1.5. Phngăphápănghiênăcu vƠădăliu
1.5.1. Phng pháp nghiên cu
Nghiênăcuăđcăthcăhinătrênăcăsădùngăcácăphngăpháp sauăđây:
- Phngăphápăthngăkê: tpăhpăcácăsăliuăvàăđánhăgiáăthcătrng.ă
- Phngăphápămôăt: đaăraăcáiănhìnătngăquanăvăchínhăsáchăsădngănă
vay đangăđcăápădngătiăcácăcôngătyăniêmăyt.ă
- Phngăphápălchăs: soăsánh,ăđiăchiu các thông tin trong quá khăđătìmă
hiuănguyênănhânăvàăcóăcácăktălunăphùăhp.ă
- Phngăphápănghiênăcuăđnhălng:ăsădngăkăthutăhiăquyăngngă
(panel threshold regression)ăđălàmărõăchiătitămôăhìnhănghiênăcu;ăphână
tíchămiăquanăhătrongămôăhình:ăsătngăquan,ăgiiăthíchăvàăphânătíchăktă
quăhiăquyălàmăsángătăvnăđănghiênăcu.
1.5.2. D liu nghiên cu
Nghiênăcuăsădngădăliuăthăcpăđcăcôngăbătrongăcácăbnăcáoăbchăcaă
cácăcôngătyăniêmăytătrênăHOSEăvàăHNXăquaăcácănmănghiênăcu.ăTrongănghiênăcuă
4

này, dăliuăđcăđaăvàoălà cácăcôngătyăniêmăyt trênăHOSEăvàăHNXăcóăđyăđăsă
liuătănmă2005 ậ 2012.

1.6. ụănghaăvƠăhnăchăcaăđătƠi
1.6.1. Ý ngha ca đ tài
ătàiănghiênăcuămangăcácăỦănghaăsauăđây:
- aăraănhngăyuătăthcătăvàăđánhăgiáămcăđănhăhngăcaănhngăyuă
tăđóălênăvicăquytăđnhăsădngăngunătàiătrănăcaădoanhănghip,ămàă
căthălàăcácădoanhănghipăđãăniêmăytătrênăsànăgiaoădchăchngăkhoánă
(HOSE và HNX) tiăVităNam.
- aăraănhngăgiăỦăvăvicăsădngănăvayăcaădoanhănghip,ăđcăbitălàă
vicăxácăđnhăhnămcăsădngăn choădoanhănghipădaătrênăkhănngă
sinhăli (ROE).
- Xâyădngăđcăngădngăthcătănhmăxácăđnhăhnămcăsădngăn cho
doanhănghipădaătrênăcácăyuătăniăsinhăvàăngoiăsinhăcaăbnăthânădoanhă
nghip.
- Khoăsátăsătácăđngăcaămcăsădngănăđnăkhănngăsinhăliăcaădoanhă
nghipăvàăchăraăđcătngămcăđătácăđngătheoătngăngngăsădngănă
khác nhau.
1.6.2. Hn ch ca đ tài
Nghiênăcuănàyăcungăcp cho các doanhănghipăniêmăytănóiăriêngăvà các công
tyăcăphnănóiăchung mtămcăđănhnăthcăđúngăđnăvàăhpălỦăvătmăquanătrngă
caăvicăsădngănăvayăvàăhnămcăsădngănăvayădaătrênăkhănngăsinhăli caă
doanhănghip thông qua phân tích miăquanăhăgiaăcácănhânătăniăsinhăvàăngoiă
sinhăcaădoanhănghip.ăDoăđó,ănghiênăcuăkhôngătpătrungănhiuăvàoăsăphânătíchă
các quanăđimăcaăcácălỦăthuytăkhácăvăcuătrúcătài chính,ăđcăbitălàălỦăthuytăvă
vicăsădngănăcaădoanhănghip.
5

1.7. Ktăcuălunăvn
Lunăvnăcóăktăcuă6ăchngăđcătrìnhăbàyătheoăthătăniădungănhăsau:ăă
 Chngă1 ậ TNG QUAN
Trình bày lý do nghiên cu, vnăđ nghiên cu nhm th hin tính cp bách

caăđ tài.ăng thi trình bày các mcătiêuăđtăđcăvàăđóngăgópăcaăđ tài
trong thc tin,ăcngănhăphngăphápănghiênăcuăsălcăcngăđcăđ cp.
 Chngă2ăậ LÝ THUYT V N CA DOANH NGHIP
Thc hin khoălc lý thuyt v s dng n ca doanh nghip, lý thuyt phân
loi doanh nghip theo cu trúc tài chính và các nghiên cuăđãăthc hin v
tácăđng ca mc s dng n đn kh nngăsinhăli ca doanh nghip.
 Chngă3ă- MÔ HÌNH KHOăSÁTăTÁCăNG CA N N KH NNGă
SINH LI CA DOANH NGHIP
Gii thiu v mô hình hiăquyăngng (panel threshold regression) và các
phngăphápăkimăđnh,ăcălng các giá tr ngng và h s cho mô hình.
ng thi mô t quá trình thu thp d liu mu và các ch s thng kê ca tp
d liu.
 Chngă4ăậ KT QU NGHIÊN CU
Trình bày các kt qu kimăđnh và giá tr călng cho các thành phn ca
mô hình hiăquyăngng.
 Chngă 5ă - NG DNGă XÁCă NH HN MC S DNG N CHO
DOANH NGHIP
Gii thiu v ng dng phân loi doanh nghip và xácăđnh hn mc s dng
n cho doanh nghip.
 Chngă6ăậ KT LUN VÀ KIN NGH
Tng kt các vnăđ nghiên cuăđtăđc, nhng hn ch chaăgii quytăđc
và kin ngh điăngi s dng kt qu ca nghiên cu.
6

CHNGă2
LụăTHUYTăVăN CAăDOANHăNGHIP
2.1. CácăkháiănimăliênăquanăđnăcuătrúcătƠiăchínhădoanhănghip
2.1.1. Cu trúc tài chính
LỦăthuytătàiăchínhă doanhănghip hinăđiăchoărng,ăcuătrúcătàiăchínhă caă
doanhănghipăbaoăgmănăngnăhnăcngăviănătrung, dài hnăvàăvnăchăsăhu.ă

Ttăcăcácăngunălcătàiăchínhănàyăđuăđcăsădng đătàiătrătàiăsnăcaădoanh
nghip.
NguynăHuăPhúă(2005)ăchoărng,ăcuătrúcătàiăchínhălàămtăkháiănimărng,ă
phnăánhăcuătrúcătàiăsn,ăcuătrúcăngunăvnăvàăcămiăquanăhăgiaătàiăsnăvàăngună
vnădoanhănghip. TheoăquanăđimăcaăNguynăVnăCôngă(2006),ăcuătrúcătàiăchínhă
caămtădoanhănghip đcăxemăxétătheoănhiuăcáchăkhácănhau.ăTheoănghaăhp,ăcuă
trúcătàiăchínhăphnăánhăcăcuătàiăsnăvàăcăcuăngunăvnăcaădoanhănghip. Theo
nghaărng,ăkhiăxemăxétăcuătrúcătàiăchính,ăcácănhàăqunălỦăxemăxétăcăcăcuătàiăsn,ă
căcuăngunăvnăvàămiăquanăhăgiaăcăcuătàiăsnăvàăngunăvn.
Nhăvy,ăcuătrúcătàiăchínhădoanhănghip làămtăkháiănimăđăcpăđnăvică
doanhănghipăsădngănhiuăngunăvnăkhácănhauăđătàiătrăchoătàiăsnăcaădoanh
nghip.ăCuătrúcătàiăchínhăphnăánhăcuătrúcătàiăsn,ăcuătrúcăngunăvnăvàăcămiă
quanăhăgiaăcuătrúcătàiăsnăvàăngunăvnăcaădoanhănghip.
2.1.2. Cu trúc tài sn ca doanh nghip
Cuătrúcătàiăsnăthăhinăsăđcătrngătrongăcăcuătàiăsnăcaădoanhănghip;
tínhăhpălỦăkhiăđuătăvnăchoăhotăđngăsnăxutăkinhădoanh.ăCuătrúcătàiăsnăcaă
doanhănghip gnălinăviăvicăsădngăvn,ăphnăánhăvàăchuăsătácăđngăcaănhngă
đcăđimăvàăchinălcăkinhădoanhăcaădoanhănghip.ăTàiăsnădoanhănghip baoăgm:ă
- Tài sn ngn hn làănhngătàiăsnăcóăkăluânăchuynăngn,ăthngălàătrongă
vòngămtănm.ăTàiăsnăngnăhnăbaoăgm tinăvàăcácăkhonătngăđngătin,ăcácă
7

khonăđuătătàiăchínhăngnăhn,ăcácăkhonăphiăthuăngnăhn,ăhàngătnăkhoăvàănhngă
tàiăsnăngnăhnăkhác.
- Tài sn dài hn làănhngătàiăsnăthucăquynăsăhuăcaădoanhănghip
hocădoădoanhănghip kimăsoátăcóăkăluânăchuynăngn,ăthngălàătrênămtănm.ă
Tàiăsnădàiăhnăbaoăgm cácăkhonăphiăthu dàiăhn,ătàiăsnăcăđnh,ăbtăđngăsnăđuă
t,ăcácăkhonăđuătătàiăchínhădàiăhnăvàănhngătàiăsnădàiăhnăkhác.
Ch tiêuăphnăánhăcu trúcătàiăsnălàăch tiêuătăsutăđuăt.ăCácăch tiêu này
baoăgm:

- T sut đu t tng quát phnăánhămcăđ đuătătàiăsnădàiăhnătrongă
tngătàiăsnăcaădoanhănghip.ăChătiêuănàyăcàngătng,ăphnăánhăquyămôăcăsăvtă
chtăkăthutăcaădoanhănghip ngàyăcàngălnămnh,ănngălcăsnăxutămărng,ăđuă
tătàiăchínhăcàngăcao.ăTăsutănày đcătínhătoánăquaăcôngăthcăsau:




- T sut đu t tài sn c đnh phnăánhămcăđ đuătătàiăsnăc đnhă
trongătngătàiăsnăcaădoanhănghip.ăCh tiêuănàyăcàngătng,ăphnăánhăquyămôăcăs
vtăchtăk thutăcaădoanhănghip ngàyăcàngălnămnh,ănngălcăsnăxutăm rng.ă
Tăsutănày đcătínhătoánăquaăcôngăthcăsau:




- T sut đu t tài chính dài hn phnăánhămcăđ đuătătàiăchínhădàiăhnă
trongătngătàiăsnăca doanhănghip.ăCh tiêuănàyăcàngătng,ăphnăánhămcăđ đuătă
tàiăchínhăcàngăcao.ăTăsut nàyăđcătínhătoánăquaăcôngăthcăsau:




2.1.3. Cu trúc ngun vn ca doanh nghip
Cuătrúcăngunăvnăphnăánhăchínhăsáchătàiătrăcaădoanhănghip.ăCácăngună
tàiătrăchoămtădoanhănghip đcăchiaăthànhăhaiăloi:ă(i) năphiătr,ă(ii)ăvnăchăsă
8

hu.ăTínhăchtăcaăhai ngunăvnănàyăhoànătoànăkhácănhauăvătráchănhimăphápălỦă
caădoanhănghip.

iăviănăphiătr, doanhănghip phiăcamăktăthanhătoánăviăcácăch n s
n gcăvàăcácăkhonăchiăphíăs dngăvnătheoăthiăhnăquyăđnh.ăN phiătr baoăgmă
n ngnăhnăvàăn dàiăhn.
- N ngn hn phnăánhănhngăkhonăn mà doanhănghip cóătráchănhimă
thanhătoánătrongăvòngămtănmăhayămtăchuăkăkinhădoanh.ăNgunăvnăn ngnăhnă
thngăcóăchiăphíăs dngăthpănhngăthngătoăraămcăthanhăkhonăln điăviă
doanhănghip vàăthngăđcăs dngăđ đuătăvàoăcácătàiăsnăngnăhn.ăNăngnă
hnăbaoăgm:ăvay và n ngnăhn,ăphiătr ngiăbán,ăngiămuaătr tinătrc,ăthu
vàăcácăkhonăphiănpăNhàănc,ăphiătr ngiălaoăđng,ăchiăphíăphiătr,ăphiătr
niăb,ăcácăkhonăphiătr phiănpăkhác.
- N dài hn phnăánhănhngăkhonăn mà doanhănghip cóătráchănhimă
thanhătoánătrongăthiăgianălnăhnămt nmăhayănhiu chuăkăkinhădoanh.ăNgunăvnă
n dàiăhn thngăđcăs dngăđ đuătăvàoăcácătàiăsnădàiăhn.ăNădàiăhnăbaoă
gm vayăvàăn dàiăhn,ăphiătr dàiăhnăngiăbán,ăphiătr dàiăhnăniăb,ăphiătr
dàiăhnăkhác.
iăviăngunăvnăchăsăhu, doanhănghip khôngăphiăcamăktăthanhătoán,ă
ngiăchăsăhuăvnăchăkăvngăvàoăliăíchăđcămangăliătăhiuăquăhotăđngă
kinh doanh caădoanhănghip.ăVnăchăsăhuăthăhinăphnătàiătrăcaăchăsăhuă
điăviătoànăbătàiăsnăcaădoanhănghip.ăVìăvy,ăxétăvăkhíaăcnhătăchătàiăchính,ă
ngunăvnănàyăthăhinănngălcăvnăcóăcaăngiăchăsăhuătrongătàiătrăhotăđngă
snăxutăkinhădoanh.ăNgunăvnăchăsăhuăbaoăgm vnăđuătăcaăchăsăhu,ă
thngădăvnăcăphn,ăvnăkhácăcaăchăsăhu,ăcăphiuăqu,ăquăđuătăphátătrin,ă
quădăphòngătàiăchính,ăquăkhácăthucăvnăsăhu,ăngunăvnăđuătăxâyădngăcă
bn,ăliănhunăsauăthuăchaăphânăphi,ăngunăkinhăphíăquăkhác.


9

Cácăch tiêuăphnăánhăcuătrúcăngunăvn caădoanhănghip baoăgm:
- T sut n phnăánhămcăđ s dngăvnăvayăn caădoanhănghip.ăTă

sutănàyăcònăchoăbitămcăđ riăroătàiăchínhămàădoanhănghip đangăphiăđiădină
cngănhămcăđ caăđònăbyătàiăchínhămàădoanhănghip đangăsădng. Nguynă
MinhăKiuă(2011)ă
đ ngh s dng t sut n đ đoălng n trong phân tích cu trúc
tài chính ca mt công ty. T l n càng cao, áp lc tr n càng ln, ri ro trong dài
hn càng ln,ăđng thi th hinămcăđ ph thucăcaădoanhănghip vàoăch n càng
ln,ătínhăt chătàiăchínhăcaădoanhănghip càngăthp
. T sut n trên tng ngun vn
là t s ph bin phn ánh mcăđ s dng n ca công ty; là mt t s tng quát có
th đánhăgiáăđc miătngăquan gia tng n và tng tài sn,ăđcăxácăđnh:








Tngăng:








- T sut t tài tr phnăánhămcăđ t ch caădoanh nghip v mtătàiă
chính.ăT sutăt tàiătrăcàngăcaoăth hinămcăđăt ch tài chính caădoanhănghip
càngăln.ăT sut này đcătínhătoánănhăsau:








- T sut n trên vn ch s hu choăbităs đng n thamăgiaăcùngăviă
mtăđngăvnăch s hu trongăvicătàiătrătàiăsnăcaădoanhănghip.ăTăsut này
phnăánhămcăđ t chăcngănhăriăroăcaădoanhănghip v mtătàiăchính.ăT sută
n trênăvnăch s huăcàngăln th hinămcăđăt ch tài chính caădoanhănghip
càngăthp vàăriăroătàiăchínhăcaădoanhănghip càngăcao.ăTăsutănàyăđcătínhătoánă
nh sau:
10








Tómăli, v mtăbnăcht,ăcuătrúcătàiăchínhălàăquanăh giaănăphiătr và
ngunăvnăchăsăhu caădoanhănghip,ăđcăth hinăbngăch tiêuătăsutănăcaă
doanhănghip.
Vicăgiaătngăs dng n ca doanh nghip s khuychăđi thành công
(li) ln tht bi (l) cho c đông.ăDoăvy, tính toán mc tiăuăđ doanh nghip
không quá ri ro khi s dng quá nhiu n đng thi không b quaăcácăcăhiăđuătă
do thiu vn là vic làm cn thit. Nói cách khác,
đtăđcămtăcuătrúcătàiăchínhăhpă

lỦăhngăđnătiăđaăhóaăgiáătr caădoanhănghip làăniădungăquanătrngănhtăphnă
ánhăcuătrúcătàiăchính caădoanhănghip.
Nghiênăcuăcuătrúcătàiăchínhăv mtăbnăchtălàănghiênăcuăchínhăsáchătài tr
caădoanhănghip th hinăquaăch tiêuătăsutăn,ănghiênăcuăs tácăđngăcaăvicăs
dngăn đnăkhănngăsinhăli caădoanhănghipănhăth nào trong quá trình huy
đngăvàăs dngăvnăđ hngătiămcătiêuătiăđaăhoáăgiáătr caădoanhănghip.
Thcătinăchoăthy,ădoanhănghip thngătàiătr choăcácăhatăđngăkinhădoanhă
bngăhaiăngunălàăn phiătr và vnăchăsăhu.ăCâuăhiăđtăraălàănênăs dngămtă
tăl nhăth nàoăgiaăn và vnăchăsăhu là hpălỦ? Nói cách khác, cóătnătiăhay
không mtăcuătrúc tàiăchínhănàoăthcăs tiăuăchoădoanhănghip? Nhngăcâuăhiă
nàyăđãăthuăhútăs quanătâmănghiênăcuăcaăcác nhàăkinhăt,ăcácănhàăqunătr,ăcácănhàă
tài chính trênăth giiăt thpăk 60ăcaăth kă20,ănhngăchoăđnănayăchaăcóămt
s thngănhtăhoànătoànăhayăhìnhăthànhămtălỦăthuytăđyăđ v vnăđ này.
2.2. Cácăđcătrngăcaănăsoăviăvnăcăphnăthng
Mtădoanhănghipăcóăthăchnălaăgiaăvnăvay (n)ăvàăvnăcăphnăthngă
đ phcăvăchoăcácăquytăđnhătàiătrăcaădoanhănghip. Theo Damodaran (2006), có
bn đcătrngăcăbnăđăphânăbitănăvàăvnăcăphn:ă(i)ătínhăđáoăhn, (ii) quynăli
điăviăliănhun, (iii) quynăli điăviătàiăsn, (iv) quynăcóătingănóiătrongăđiuă
hành.
11

-
Tính đáo hn:ăNăcóătínhăđáoăhnăvìăcácăkhonănăthngăcóăkăhnăthanhă
toánăcăđnhăđcăthaăthun biădoanhănghipăvàăchănătrongăcácăhpăđngăvayăn,ă
doăđó vnăvay cóăthiăgianătnătiăxácăđnh.ăNgcăli,ăvnăcăphnăthngăkhôngăcóă
tínhăđáoăhnăvìăkhiăđãăđuătăvàoămtădoanhănghip,ăkhôngăcóăthaăthunărngăchăsă
huăsăđcătrăliăđuătăbanăđuămàăchăsăhuăchăcóăthăchuynănhngăchoăngiă
khác.
- Quyn li đi vi li nhun: Cóăbaăkhíaăcnhătrong quynăli điăviăliă
nhunăgiúpăphânăbitănăviăvnăcăphnăthng:ămcăđăuătiên trongăchiătr, tính

chcăchnăcaăvicăchiătr và sălngăchiătr.
 Mc đ u tiên trong chi tr: quynăđc chi tr ca ch n đi
vi li nhunăđcăuătiênăhnăquynăđc chi tr ca các ch s hu cngănhăuă
tiênăhnăquynăđc chi tr ca tt c các nhóm ch s hu. Doanh nghip phi đápă
ng tt c cácănghaăv tr n đi vi các ch n trcătiênăvàătrongăvàiătrng hp,
các ch s hu có th không rút li nhun nu vic làm này thit hiăđn uătiênăđc
chi tr n ca các ch n.ăHnăna, quynăđc chi tr ca các ch s huăuăđãiăđi
vi li nhunăthng caoăhnăquynăđc chi tr ca các ch s hu còn li.
 Tính chc chn ca vic chi tr: Nu doanh nghipăđãăcamăkt tr
lãi cho n vay, doanh nghip phi thc hin bt k  mc li nhun là bao nhiêu. Chi
phí lãi vay là mt khon chi phí tài chính c đnh. Doăđó,ădoanh nghip phi tr lãi
n vay bt k mc sinh li ca doanh nghipălàăbaoănhiêu.ăNgc li, vic chi tr c
tc cho các ch s hu tùy thuc s đnhăđot ca ch s hu hay hiăđng qun tr.
 S lng chi tr: Chi tr lãiăvayăcngăđc gii hn  mt s lng
c đnh. Ví d, doanh nghip tha thun viăngânăhàngăđ ngân hàng nhn 10% t
khon tin cho vay, không k mc sinh li (hay không sinh li) ca doanh nghip.
 đi ly trái quynăuătiênătrênăli nhun, các c đôngănm gi c phnăuăđãiă
thngăđng ý gii hn s tin trái quynăhàngănmăca h. C đôngănm gi c phn
thng có trái quynăđi vi li nhun còn li sau khi chi tr trái quynăuătiênăca
các ch n và c đôngănm gi c phnăuăđãi.
12

-
Quyn li trên tài sn: Trong khi quynăđcăchiătr điăviăliănhună
quanătrngăviămtădoanhănghipăđangăhotăđng,ăquynăđcăchiătr trênătàiăsn
thngăquanătrngăkhiămtădoanhănghipălâmăvàoăkhóăkhn,ănhtălàăkhiătàiăsnăđangă
băthanhălỦ.ăQuynăđcăchiătr caăcácăchănăđiăviătàiăsnăluônăluônăcóămcăđă
uătiênăhnăquynăđcăchiătr caăcácăchăsăhu,ăvàăquynăđcăchiătr caăcácăchă
săhuăuăđãiăluônăluônăămcăđăuătiênăcaoăhn quynăđcăchiătr caăcácăchăsă
huăcònăli.ă

- Quyn có ting nói trong điu hành: căđôngăcóătoànăquynăqunătrădoanhă
nghip,ătrongăkhiăđó,ăchănăđóngăvaiătròărtăbăđng,ăthmăchíălàăkhôngăcó.ăCácăchă
năkhôngăcóătingănóiătrcătipătrongăđiuăhànhămtădoanhănghipănhngăliănmă
quynăkimăsoátădoanhănghipăămtămcăđănàoăđó.ăNuămtăchăsăhuăduyănhtă
hayănhiuăthànhăviênăgópăvnăkhôngăđăkhănngăqunălỦ,ăcácăchănăkhôngăthăbă
phiuăloiăhăraăkhiădoanhănghipămàăchăcóăthărútăliătinăđãăchoăvay và cngăkhôngă
thăbăphiuăbuăhiăđngăqunătr caămtădoanhănghip.ăCăđôngănmăgiăcăphnă
uăđãiăcngăkhôngăcóăquynăbiuăquyt,ăkhôngăcóăquynăkimăsoát,ăkhôngăcóăquynă
băphiuăbuăhiăđngăqunătr.ăNgcăli,ătrongăhuăhtăcácătrngăhp,ăquynălaă
chnăbanăđiuăhànhănmătrongătayăcácăchăsăhuăcònăliă(nmăgiăcăphnăthng).ă
Trongătrngăhpăcácădoanhănghipăcăphn,ăcácăchăsăhuăcònăliănmăquynăkimă
soátăvàăbăphiuăbuăhiăđngăqunătr, và hiăđngăqunătr săbăphiuăbănhimă
banăđiuăhành.ăiăviăcácădoanhănghip kinh doanh liên ktăgópăvnăhayăkinhădoanhă
khôngăliênăkt,ăcácăchăsăhuăthngăcngălàăcácăgiámăđc.ăiuănàyălàăhpălỦăvìăhă
có mcăuătiênăđcăchiătr sauăcùngătrênăliănhunăvàătàiăsn,ăriăroăcaăhălnăhnă
riăroăcaăchănăhayăchăsăhuăcăphnăuăđãi.ă
2.3. LỦăthuyt văcuătrúcătƠiăchính
2.3.1. Quan đim truyn thng
Trcă
Modigliani và Miller (1958),ătrngăpháiătàiăchínhăc đinăđiădinăbi
nhngăngiătheoătrngăpháiănàyănhăDurand,ăWaterman,ăScharwts luônăkhngăđnhă
rngătnătiămtăcuătrúcătàiăchínhătiăuăđiăviămiădoanhănghip,ătcălàăcóămtăs
13

phânăchiaăhpălỦăgiaăn và vnăchăsăhu.ăViăcuătrúcăvnătiăuănày thì chi phí
s dngăvnăcaădoanhănghip làăthpănhtăvàăkhiăđóăgiáătr caădoanh nghip trênăth
trngălàăcaoănht.ăQuanăđimănàyădaătrênăcăs choărngăchiăphíăcaăvnăchăsă
hu lnăhnăchiăphíăcaăn doăđcăkhuătr thu,ănênăcnăvayăn đ tnădngăliăth
này.ăTuyănhiênăkhôngăth tngăn tùyăỦ,ămàăđiăviămiădoanhănghip tnătiămtătă
l n tiău,ănuăvtăquáăt l nàyăthìăriăroămtăkh nngăthanhătoánăcaădoanh

nghip tngălên. Khiăđóăch n s yêuăcuămtămcălãi sutălnăhnăđ bùăđpăchoăs
giaătngăriăroăvàăc đôngăcngăđòiăhiămtătăsutăli tcăk vngălnăhn,ănhăvyă
chiăphíăvnăchungăcaădoanhănghip s tngălên.ăDoăvy,ămiădoanhănghip cóămtă
cuătrúcătàiăchínhătiăuămàănhàăqunătr tàiăchínhăphiăbităđ tnădngăliăth cuă
trúc này.
Tómăli,ăquanăđimătruynăthng choărngăn làăcnăthităđ gimăchiăphíăvn,ă
nhngăkhôngăđcălmădngăquáămcăvìămiădoanhănghip tnătiămtăcuătrúcătàiă
chínhătiău.ăTuyănhiên,ăhnăch caăquanăđimănàyălàăkhôngăch raăđcăcăs xác
đnhătăl n tiău điăviămiădoanhănghip.

2.3.2. Lý thuyt Modigliani & Miller (M&M)
Theo đnhăđăIăcaăM&M (Modigliani và Miller, 1958), không tnăti mtăktă
hpăgiaănăvàăvnăcăphnătiău - tngăgiáătrădoanhănghipăkhôngăphăthucăvào
cuătrúcăvn.ănhăđăIăápădngăkhôngăchăchoăquytăđnhăđánhăđiăgiaănăvàăvnă
căphnămàăcònăchoăbtăkălaăchnăcôngăcătàiătrănào.ăModigliani và Miller (1958)
ktălunărng laăchnănădàiăhnăvàănăngnăhn cng khôngăcóătácăđngăđnăgiáătră
doanhănghip.
ăđnhăđăII,ăM&M choărngăvayăn làmăgiaătngări roăkhôngăthcăhinăđcă
nghaăvăn dù rngăvayănălàmătngătăsutăsinhăliădăkinătăđuătăcaăcácăcă
đông.ăDoăđó,ădoanhănghipăbucăphiăchuămtălãiăsutănăvayăcaoăhn.ăTăđó,ăM&M
chngăminh rngăriăroăgiaătngăvaăđúngăbùătrăchoăgiaătngătrongătăsutăsinhăliă
dăkin,ănênănhngăngiănmăgiăcăphnăkhôngăđcăliămàăcngăkhôngăbăthit.
14

Tuy nhiên,ăđnhăđăca M&Măcóămtăđimăhnăchărtăln:ăttăcăcácăktăquă
caăM&Măchăđúngăviăthătrngăvnăhoànăhoăkhiăkhôngătnătiăchiăphíăgiaoădch,ă
thu,ăvàăttăcăcácănhàăđuătăđuăđiăvayăvàăchoăvayăviăcùngămtălãiăsut.
2.3.3. Lý thuyt đánh đi (Trade-off Theory)
Các mô hình lỦăthuytăđánhăđiătălâuăđãăgiămtăvătríăcóănhăhngălnătrongă
cácălỦăthuytăvăcuătrúcătài chính doanhănghip.ăLỦăthuytăđánhăđiăđtătrênănnătngă

nghiênăcuăcaăMyersă(1977)ănhmăgiiăthíchătiăsaoădoanhănghipăchnămtăcuătrúcă
tàiăchínhăbaoăgm mtăphnălàăvnăvayăvà mtăphnălàăvnăcăphn.ăMtălỦădoăquană
trngăkhinăcácădoanhănghipăkhôngăthătàiătrăhoànătoànăbngănăvayălàăvìăbênăcnhă
săhinăhuăliăíchătmăchnăthuătăn,ăvicăsădngătàiătrăbngănăcngăphátăsinhă
nhiuăchiăphí,ăđinăhìnhănhtălàăchiăphíăkităquătàiăchính baoăgmăcăchiăphíătrcătipă
lnăchiăphíăgiánătipăcaăvicăpháăsn,ăngoàiăraănghiênăcuăcaăJesenăvàăMecklingă
(1976)ăcònămărngăđaăchiăphíăđiădinăvàoăcácăchiăphíăcaăvicăvayăn.
LỦăthuytăđánhăđiăcho rng, viămiăphnătrmătălănătngăthêm,ătrongăkhiă
liăíchătmăchnăthuăgiaătngăthìăchiăphíăkităquătàiăchínhăcngăgiaătng.ăVi miătă
lănătngăthêm, hinăgiáăliăíchătătmăchnăthuăkhôngăcaoăhnăhinăgiáăchiăphíăkită
quătàiăchínhăthìăvicăvayănăkhôngăcònămangăliăliăíchăchoădoanhănghipădoăđãălàm
stăgimăgiáătrăcaădoanhănghip.ăMtăcuătrúcătài chính đcăxemălàătiăuăchoă
doanhănghipăkhi tiăcuătrúc đó, hinăgiáăcaătmăchnăthuătănăphiăđăbùătrăchoă
cácăchiăphíătngălênătăsădngănă(chiăphíăkităquătàiăchínhăvàăchiăphíăđiădin).ăTă
vicătínhătoánăcânăbngăgiaăliăíchăcaătmăchnăthuăvàăchiăphíătngălênătrongăvică
giaătngătălăđònăbyămàănhàăhochăđnhăcuătrúcăvnăsăđaăraătălănămcătiêuăriêngă
caădoanhănghip.

15

Tălăn
Giáătrădoanhănghip
Giáătrădoanhă
nghipăkhôngă
sădngăn
Giáătrăthătrngăcaădoanhănghipăsădngănăviă
thu, chiăphíăkităquătàiăchínhă& chi phí trung gian
GTădoanhănghipătheoăM&Măkhiăxétăđnăthuănhngăchaă
xétăđnăchiăphíăkităquătàiăchínhă& chi phí trung gian
Hinăgiáăcaăchiă

phíăkităquătàiă
chính và chi phí
trung gian
Hinăgiáăcaă
tmăchnăthu
Tălănătiău
V
0
V
1
V
2

Hình 2.1. Giá tr th trng ca doanh nghip có s dng n
imăxácăđnhătălănătiăuălàămcăđăsădngănămàătiăđó, viămiălngă
nătngăthêmăthìăhinăgiáăcaătmăchnăthuăvàăhinăgiáăcaăchiăphíăkităquătàiăchínhă
vàăchiăphíătrungăgianălàăbngănhau.
Hình 2.1ăchoăthyătiăđimăV
0
,ăgiáătrădoanhănghipătàiătrăhoànătoànăbngăvnă
căphn.ăătngăgiáătrădoanhănghip, doanhănghipăsăbtăđuăvayănăvàăkhonăvayă
nhnăđcăkhonăliăvăthu.ăHinăgiáăcaătmăchnăthuăgiaătngălàmătngăgiáătră
doanhănghip.ăTiăđimăV
1
,ăxácăxutăkităquăkhôngăđángăk,ăhinăgiáăcaăchiăphíăkită
quătàiăchínhăcngănhăvàăliăthăvăthuăvtătri.ăNuădoanhănghipătipătcăvayăn,ă
hinăgiáăcaătmăchnăthuăvnăgiaătng,ătuyănhiênăriăroănăvay,ăxácăsutăkităquătàiă
chínhătngănhanh,ăchiăphíăkităquăbtăđuăchimămtălngălnăgiáătrădoanhănghip.ă
GiáătrădoanhănghipăsăđtătiăuătiăđimăV
2

ăkhiămcătngăhinăgiáăcaăkhonătită
kimăthuăvaăđăbùătrăchoăgiaătngăhinăgiáăchiăphíăkităqu.ăNuădoanhănghipăvnă
tipătcăgiaătngănăvay,ăliăthăthuăcaănăgimăđiăvàăcuiăcùngăbinămt.