Xác định phong cách học của học viên từ xa tại thành phố Hồ Chí Minh của Trường đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O

IH CM

THÀNH PH

H

CHÍ MINH

BÁO CÁO T NG K T
TÀI KHOA H C VÀ CÔNG NGH C P TR

XÁC

NG

NH PHONG CÁCH H C C A H C VIÊN
T

XA T I TPHCM C A TR
HM

NG

TPHCM

Mã s : T.2011–08-118

Ch nhi m

tài: TS. Lê Th Thanh Thu

TP. H Chí Minh, 10/2012


B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O

IH CM

THÀNH PH

H

CHÍ MINH

BÁO CÁO T NG K T
TÀI KHOA H C VÀ CÔNG NGH C P TR

XÁC

NG

NH PHONG CÁCH H C C A H C VIÊN
T

XA T I TPHCM C A TR
HM

NG

TPHCM

Mã s : T.2011–08-118

Xác nh n c a c quan ch trì
(ký, h tên, óng d u)

tài

Ch nhi m tài
(ký, h tên)

TS. Lê Th Thanh Thu

TP. H Chí Minh, 10/2012


DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA
VÀ
N V PH I H P CHÍNH

1. Ch nhi m :

TS. Lê Th Thanh Thu

2. Thành viên :

TÀI

ThS. Nguy n Thúy Nga
ThS. Nguy n Tri Qu nh Nga

3.

n v ph i h p chính:

Trung tâm ào t o t xa, H M TPHCM


i

M CL C
Trang
M C L C ............................................................................................................ i
DANH M C CÁC B NG BI U ......................................................................iii
DANH M C CÁC CH CÁI VI T T T ......................................................... iv
THÔNG TIN K T QU NGHIÊN C U ........................................................... v
INFORMATION ON RESEARCH RESULTS ................................................ vii
CH NG 1 T NG QUAN ................................................................................ 1
1.1- B i c nh .............................................................................................................. 1
1.2- M c tiêu nghiên c u ........................................................................................... 3

1.3- Ph m vi nghiên c u ............................................................................................ 4
1.4- B c c ................................................................................................................. 5

CH

NG 2 C S LÝ LU N.......................................................................... 6

2.1- Giáo d c/ ào t o t xa ....................................................................................... 6
2.1.1-

nh ngh a ................................................................................................... 6

2.1.2- Phân lo i ...................................................................................................... 7
2.1.2.1- GDTX t

ng tác (interactive/synchronous) ......................................... 7

2.1.2.2- GDTX không t
2.2- TTX t i tr
2.3 Ph

ng tác (non-interactive/asynchronous) ..................... 8

ng H M TPHCM..................................................................... 9

ng th c TTX t i tr

ng

i h c M TPHCM........................................ 10

2.4- Phong cách h c t p ........................................................................................... 12
2.4.1-

nh ngh a ................................................................................................. 12

2.4.2- Phân lo i và cách xác

nh phong cách h c t p ........................................ 12

2.4.3- Mơ hình VARK ......................................................................................... 15
2.5- Nghiên c u liên quan ........................................................................................ 18

CH

NG 3 PH

NG PHÁP NGHIÊN C U................................................ 20

3.1- Câu h i nghiên c u ........................................................................................... 20
3.2-

it

ng nghiên c u ....................................................................................... 20

3.3- M u nghiên c u ................................................................................................ 21
3.4- Ph

ng pháp nghiên c u .................................................................................. 21

3.4.1- Phi u kh o sát ............................................................................................ 22
3.4.2- Thu th p d li u ......................................................................................... 23
3.5 - Trình t th c hi n nghiên c u ......................................................................... 24
3.6 - Ph

ng pháp phân tích d li u ........................................................................ 24


ii

CH

NG IV PHÂN TÍCH D

4.1 - Ph

LI U ............................................................. 26

ng pháp phân tích s li u......................................................................... 26

4.2- Cách xác

nh phong cách h c t p VARK ....................................................... 26

4.3- T ng quan v h c viên TTX thu c m u nghiên c u ..................................... 28
4.4- T ng quan v phong cách h c t p c a h c viên TTX thu c m u nghiên c u
.................................................................................................................................. 31
4.4.1- H c viên có phong cách h c theo mơ hình

n..................................... 31

4.4.2- H c viên có phong cách h c a mơ hình ............................................... 33
4.5- PCHT c a h c viên khác nhau v gi i tính ...................................................... 36
4.5.1-

i v i lo i mơ hình

n ........................................................................... 37

4.5.2-

i v i lo i 2 mơ hình ............................................................................... 38

4.5.3-

i v i lo i 3 mơ hình ............................................................................... 38

4.6- PCHT c a h c viên khác nhau v tu i tác ........................................................ 39
4.6.1-

i v i lo i mơ hình

n .......................................................................... 40

4.6.2-

i v i lo i 2 mơ hình ............................................................................. 41

4.6.3-

i v i lo i 3 mơ hình ............................................................................. 42

4.7- PCHT c a h c viên khác nhau v trình

h c v n.......................................... 42

4.7.1-

i v i lo i mơ hình

n ........................................................................... 43

4.7.2-

i v i lo i 2 mơ hình ............................................................................... 44

4.7.3-

i v i lo i 3 mơ hình ............................................................................... 44

4.8- PCHT c a h c viên khác nhau v ngành h c ................................................... 45
4.8.1-

i v i lo i mơ hình

4.8.2-

i v i lo i 2 mơ hình ............................................................................... 47

4.8.3-

i v i lo i 3 mơ hình ............................................................................... 48

4.9-

n ........................................................................... 46

i v i lo i 4 mô hình ...................................................................................... 49

4.10- óng góp ý ki n ............................................................................................. 49
4.11- Phân tích d li u VARK khơng theo

CH

n, a mơ hình ................................... 52

NG 5 K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 53

5.1- K t lu n……………………………………………………………………….53
5.2xu t………………………………………………………………………..56
5.2.1xu t liên quan n n i dung biên so n tài li u h ng d n h c t p môn
h c ............................................................................................................................ 57
5.2.2-

xu t liên quan

n ph

5.2.3-

xu t liên quan

n vi c h tr h c viên h c t p................................... 61

5.2.4- H

ng pháp và n i dung gi ng d y t xa ............ 59

ng phát tri n nghiên c u.……………………………………………63

TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 64
PH L C .......................................................................................................... 68


iii

DANH M C CÁC B NG BI U
Trang
B ng 2.1: S l

ng ng

i

ng ký h c t xa hàng n m ( VT: ng

i, s li u

th ng kê c a Trung tâm ào t o t xa tính t i 15/6/2012) ................................. 10

B ng 3.1: S l
B ng 4.1: H

ng h c viên tham gia nghiên c u ............................................. 21
ng d n tính s khác bi t trong phong cách h c VARK .............. 27

B ng 4.2: Ví d k t qu tr l i b ng h i VARK ................................................. 28
B ng 4.3: S l
B ng 4.4:

ng h c viên các ngành h c tham gia nghiên c u ..................... 28

tu i c a h c viên trong m u nghiên c u ....................................... 29

B ng 4.5: Trình

h c v n c a h c viên trong m u nghiên c u ....................... 30

B ng 4.6: Phong cách h c t p c a h c viên phân theo
B ng 4.7: Lo i phong cách h c t p
trình

h c v n, ngành h c và

n, a mơ hình ............ 32

nghiên c u m i liên h v i gi i tính,

tu i ............................................................... 35

B ng 4.8: Phong cách h c c a nam và n h c viên ............................................ 36
B ng 4.9: Phong cách h c mô hình

n c a nam và n h c viên....................... 37

B ng 4.10: Phong cách h c 2 mơ hình c a nam và n h c viên ......................... 38
B ng 4.11: Phong cách h c 3 mơ hình c a nam và n h c viên ......................... 39
B ng 4.12: Phong cách h c theo

tu i ............................................................. 39

B ng 4.13: Phong cách h c mơ hình

n theo

tu i........................................ 41

B ng 4.14: Phong cách h c 2 mơ hình theo

tu i ............................................ 41

B ng 4.15: Phong cách h c 3 mô hình theo

tu i ............................................ 42

B ng 4.16: Phong cách h c theo trình
B ng 4.17: Phong cách h c mơ hình

h c v n .............................................. 42
n theo trình

h c v n......................... 43

B ng 4.18: Phong cách h c 2 mô hình theo trình

h c v n ............................. 44

B ng 4.19: Phong cách h c 3 mơ hình theo trình

h c v n ............................. 45

B ng 4.20: Phong cách h c theo ngành h c ........................................................ 46
B ng 4.21: Phong cách h c mơ hình

n theo ngành h c .................................. 47

B ng 4.22: Phong cách h c 2 mơ hình theo ngành h c ..................................... 48
B ng 4.23: Phong cách h c 3 mơ hình theo ngành h c ...................................... 49
B ng 4.24: Phong cách h c c a m u nghiên c u khơng theo

n, a mơ hình .. 52


iv

DANH M C CÁC CH
CTXH
TTX

CÁI VI T T T

Công tác xã h i
ào t o t xa

GDTX

Giáo d c t xa

KT

K toán

LKT

Lu t kinh t

PCHT

Phong cách h c t p

PTTH

Ph thông trung h c

QTKD

Qu n tr kinh doanh

HVTX

H c viên t xa

TCCN

Trung c p chuyên nghi p

TC-NH

Tài chính-ngân hàng

XD

Xây d ng


v

THƠNG TIN K T QU NGHIÊN C U
1. Thơng tin chung:
Tên
tài: Xác nh phong cách h c c a h c viên t xa t i TPHCM
c a Tr ng i h c M TPHCM
Mã s : T.2011–08-118
Ch nhi m: TS. Lê Th Thanh Thu
C quan ch trì: Tr

ng

i h c M TPHCM

Th i gian th c hi n: 10/2011-9/2012
2. M c tiêu:
tài tìm hi u v phong cách h c c a 261 h c viên t i TPHCM (ghi
danh h c n m 2011) ang theo h c ch

ng trình c nhân ào t o t xa ( TTX),

ngành QTKD, TC-NH, K toán, Lu t kinh t , Xây d ng và Công tác xã h i,
c a tr

ng

VARK

H M TPHCM. Nghiên c u d a vào cách phân lo i và b ng h i

xác

nh phong cách h c t p (PCHT).

3. Tính m i và sáng t o:
Nghiên c u v PCHT ch a

c chú tr ng nghiên c u

nhóm tác gi ch a tìm th y nghiên c u hay tài li u liên quan
h c c a h c viên h c h

TTX.

c bi t

sau g n 20 n m t ch c

TTX, có s l

theo h c, c n có các nghiên c u liên quan
xa

i v i tr

ng

trong n

c, và

n phong cách

i h c M TPHCM,

ng h c viên trên 40.000 ng

i ang

n PCHT a thích c a h c viên t

có th l a ch n hình th c t ch c gi ng d y, thi t k n i dung bài gi ng

c ng nh b sung giáo trình, k thu t truy n t i thông tin, cung c p d ch v h

tr h c t p phù h p cho h c viên v i nh ng phong cách h c t p ã

c xác

nh nh m t ng c h i h c t p hi u qu và thành công cho h c viên.
4. K t qu nghiên c u:
36,8% h c viên có phong cách h c t p theo mơ hình

nv i as h c

theo phong cách th c nghi m (K), chi m 14,6% t ng m u ho c là h c theo
cách

c (R) chi m 13% t ng m u. G n nh khơng có h c viên h c theo


vi

khuynh h

ng nhìn (V). Gi i tính, ngành h c, trình

khơng có nh h

h c v n hay tu i tác

ng gì trong vi c ch n l a mơ hình h c t p

n hay a mơ

hình. Trong 63,2% t ng m u có phong cách h c a mơ hình, tuy t
(84,8%) có khuynh h
ho c

u

i as h

ng dùng m t lo i mơ hình nào ó (ho c nhìn, ho c nghe,

c ho c th c nghi m) tùy thu c vào hoàn c nh c th ch không x

d ng t ng h p các mô hình. 23,4% t ng m u có khuynh h

ng d a vào 2 mơ

hình, 20,7 % d a vào 3 mơ hình và 19,2% d a vào

4 mơ hình khi h c t p.

H c viên dù s d ng 2, 3 hay 4 mơ hình, ph n l n h

u d a vào th c nghi m

và

c. Nghiên c u khơng tìm th y khác bi t có ý ngh a trong PCHT c a các

nhóm h c viên

n hay a mơ hình khác bi t v gi i tính, ngành h c, trình

h c v n hay tu i tác ch n l a phong cách h c.
5. S n ph m:
1 báo cáo t ng k t k t qu nghiên c u
1 bài báo

ng

T p chí KH c a H M TPHCM, 2(30) 2013

1 Báo cáo t i H i ngh T ng k t
TPHCM
6. Hi u qu , ph
d ng:

TTX 2012 c a Tr

h c bên c nh giáo trình. Nghiên c u c ng

h th c t

HM

ng th c chuy n giao k t qu nghiên c u và kh n ng áp

Nghiên c u xác nh n s c n thi t ph i cung c p tài li u h

h c li u và ph

ng

ng pháp gi ng d y

ng d n mơn

xu t vi c a d ng hóa n i dung

c bi t ph i chú tr ng tính th c ti n, liên

có th phù h p h n v i PCHT c a a s h c viên.

C quan ch trì xác nh n
KT. HI U TR
NG
PHĨ HI U TR
NG

Ngày
tháng
n m
Ch nhi m tài
(Ký, H và tên)

TS. Lê Th Thanh Thu


vii

INFORMATION ON RESEARCH RESULTS

1. General information:
Project title: Learning styles (LSs) of HCMC Open University
distance students studying at HCMC
Code number: T.2011–08-118
Main Researcher: Dr. Lê Th Thanh Thu
Implementing institution: Ho Chi Minh City Open University
Duration: 10/2011-9/2012
2. Objective(s):
The study investigated the LSs of 261 HCMC OU distance students at
HCMC who enrolled in 2011 for the Bachelor programs in Business
administration, Finance-Banking, Accounting, Business law, Civil engineering
and Social work. The study relied on the VARK LSs and questionnaire to
classify the LS.
3. Creativeness and innovativeness:
There are quite a few research on the LSs of Vietnamese students and
none has been found on the LSs of students following the distance learning
programs. An understanding of the LSs of distance students is necessary,
especially for HCMCOU, an institution offering distance programs for 20 years
with more than 40,000 students, to design materials and teach effectively which
could in return enhace the study results.
4. Research results:
36.8% sample had single model with the largest group tended to rely on
kinesthetic LS (14.6%), then reading style (13%) and almost no students had
visual LS. Students of different gender, age, field of study and academic
background were not sngificant different in their preference of single or multi
models. 63.2% of the sample had multi models with 23.4% having two models,


viii

20.7% having three models and 19.2% having four models. The multi model
students still applied mainly the combination of kinesthetic and reading style
and 84.8% of them tended to use one specific LS depending to the situation,
not the combination of various LSs. No difference was found either in the LSs
of single or multi model groups of students of different gender, age, field of
study and academic background.
5. Products:
A study report
An article on HCMC OU Scientific Journal , 2(30) 2013.
A Presentation at HCMC Open University Distance Education 2012
Conference
6. Effects, transfer alternatives of reserach results and applicability:
The study revealed the necessity of designing the study guide materials
for disntance students besides the main course books. Variations in teaching
styles and contents with the emphasis on the application and experience related
guidance should be encouraged to match students’ different learning styles.


1

CH

NG 1

T NG QUAN
1.1- B i c nh
n

c ta, t nh ng n m 1960, tr

ng

i h c S ph m Hà N i và

i

h c Bách khoa Hà n i ã t ch c nh ng khóa h c hàm th góp ph n ào t o
ngu n nhân l c ngay t i

a ph

ng, c quan trong th i k chi n tranh. Cho

n nay, i u ki n cho vi c giáo d c t xa (GDTX) ngày càng thu n l i vì
ph

ng ti n tuy n thơng và internet

c ph bi n. Ngày càng có nhi u ng

tham gia h c t xa và ngày càng có nhi u c s
( TTX).
có 17 tr

n nay GDTX ã có nh ng b
ng

i h c v i 66 trung tâm

ào t o t ch c ào t o t xa

c phát tri n áng k . C n

Nh v y, tuy ra

c hi n

63 t nh thành có t ch c GDTX. T ng

s h c viên ã t t nghi p theo hình th c GDTX là h n 160.000 ng
viên ang theo h c h n 230.000 ng

i

i và s h c

i (Nguy n, 2009).

i khá mu n so v i giáo d c truy n th ng, GDTX ã

có nh ng óng góp áng k trong vi c nâng cao dân trí, ào t o ngu n nhân
l c, áp ng nhu c u h c t p c a nhi u t ng l p nhân dân. ây là ph
giáo d c óng vai trò quan tr ng trong th i

i hi n nay

h i h c t p, t o h tr cho vi c h c t p su t

i c a m i ng

ph n l n các c s giáo d c truy n th ng c ng s
ph

ng th c ào t o t xa
c xem nh là m t ph

ng th c

xây d ng m t xã
i. Bên c nh ó,

d ng ngày càng nhi u

h tr giáo d c chính quy. Tóm l i GDTX có th
ng pháp thích h p cho vi c theo u i các m c tiêu

giáo d c khác nhau, t h c t p ch

ng trình c nhân

n vi c nâng cao k

n ng ngh nghi p chuyên môn, b sung ki n th c, th a mãn s thích và nhu
c u t h c và t ch trong k ho ch h c t p cá nhân. T i các qu c gia ang
phát tri n, n i ng

i dân s ng trong tình tr ng kinh t h n h p và s cô l p

vùng nông thôn, GDTX
cho nh ng ng

c xem nh là ph

ng ti n cung c p c h i th hai

i không th theo h c t p trung trong h th ng giáo d c truy n


2

th ng m t giáp m t, gi m thi u các rào c n v th i gian,
kinh t , tu i tác và trình

ban

a i m, hồn c nh

u (Belawati, 2009).

Dù GDTX có vai trị quan tr ng nêu trên trong h th ng giáo d c qu c
dân nh th , nh ng nghiên c u trong lãnh v c ào t o t xa t i Vi t nam ch a
nhi u, ch y u t p trung vào hình th c qu n lý hay k thu t ng d ng trong
gi ng d y. Ngoài ra, trong nghiên c u giáo d c, các nhà giáo d c Vi t Nam
th

ng quan tâm nghiên c u và bàn lu n nhi u

n

ng c , thái

và m c

ích h c t p c a sinh viên. Nghiên c u v phong cách h c t p (PCHT) c a sinh
viên Vi t Nam ch a

c chú tr ng nghiên c u

trong n

c, ngo i tr nghiên

c u v phong cách h c t p ti ng Anh c a sinh viên h c theo ph
quy c a Nguy n (2000) và h c viên
thôi. Các tr

HYD

c TPHCM c a Vo (2010) mà

ng có t ch c ào t o t xa ch có h

bi t là cách h c qua m ng, t p trung vào h

ng th c chính

ng d n cách h c t xa,

c

ng d n k thu t l y thông tin, làm

bài t p và thi c . Nhóm tác gi ch a tìm th y nghiên c u hay tài li u liên quan
n phong cách h c c a h c viên h c h

ào t o t xa t i các tr

ng

ih c

Vi t Nam.
Tr

ng

H M TPHCM

c thành l p t 1990 v i m t trong nh ng

nhi m v chính là t ch c GDTX (Nguy n, 2009). Cùng v i Vi n
Hà N i, ây là hai tr

ng

t o t xa, ch riêng hai tr
ng

i ang theo h c.

n GDTX

ã

u tiên th c hi n
ng

ih cM

n lúc các tr

ih cM

TTX. Sau 20 n m t ch c ào

ã có s l

ng h c viên trên 60.000

ng c n có các nghiên c u liên quan

có th b sung, c i ti n hình th c t ch c và n i dung ào t o.

Hi n m i ch có m t nghiên c u công b c a Nguy n và Tô (2011) v kh o sát
m c

hài lòng c a h c viên t xa c a tr

“Xác

nh phong cách h c c a h c viên h

nghiên c u xác
ch

ng

H M TPHCM.
TTX t i TPHCM” b

nh phong cách h c c a h c viên

ng trình TTX thu c

tài này
c

u

TPHCM theo h c các

i h c M TPHCM mà thơi,

có th có c s

ngh cách th c gi ng d y t xa hi n nay cho phù h p v i phong cách h c t p
c a h c viên nh m b sung c s lý lu n và th c ti n cho vi c t ch c gi ng


3

d y

phát huy hi u qu h n vi c d y và h c theo ph

V i ph

ng th c này, ng

i h c hoàn toàn t ch trong vi c t ch c vi c h c

c a mình theo i u ki n c a mình.
ngày nay, mơ hình

ng th c khá m i này.

TTX

c bi t là trong th i

c phát tri n h

ng

i xã h i thơng tin

n ti n trình thơng tin 2

chi u hi u qu gi a th y và trò, gi a trò và h c li u và gi a trị và c s
t o. Q trình 1 chi u (gi i thi u h c li u

thanh, truy n hình) s
viên và gi ng viên/c s

c in thành sách, bài gi ng phát

c hoàn thi n b ng nh ng trao
ào t o

ào

i 2 chi u gi a h c

làm cho vi c TTX tr nên t

ng tác và cá

nhân hóa (Belawati, 2010).
ào t o t xa là ph

ng th c ào t o t o nên và cung c p s ti p c n

h c t p khi mà ngu n thông tin, ki n th c (th y giáo) và ng

i h c cách bi t

nhau b i th i gian hay b i kho ng cách hay là c hai (Honeyman & Miller,
1993). T ng cá nhân h c viên vì th ph i tích c c, ch

ng h c t p

thành

công. H c viên t xa g p nhi u khó kh n trong vi c n m b t ki n th c m i h n
so v i h c viên chính quy, và vì th kh n ng thành cơng, hồn t t ch

ng trình

h c c a h khơng cao b ng. N u h có th h ng thú h c t p h n vì hình th c
truy n

t thông tin phù h p v i cách h c c a h , h có th h c m t cách d

dàng, hi u qu , h có nhi u kh n ng theo h c

n cùng h n, k t qu h c s

cao h n và t l b h c s gi m mà theo nghiên c u c a Pierrakeas (2004) t l
b h c t xa

Châu Á có th lên t i 50%.

1.2- M c tiêu nghiên c u
Nghiên c u này mong mu n xác
viên t i TPHCM ang theo h c các ch

nh

c phong cách h c c a h c

ng trình c nhân

TTX c a tr

ng

H M TPHCM. Ngồi ra, nhóm tác gi c ng xem xét li u có s khác bi t
trong phong cách h c gi a h c viên khác nhau v ngành h c, gi i tính, tu i tác,
và trình

h c v n hi n t i.

K t qu c a nghiên c u s là ngu n thông tin tham kh o v

it

ng

h c viên trong quá trình biên so n h c li u t xa hay hay trong quá trình gi ng


4

viên l a ch n ph

ng pháp gi ng d y, h

ng d n h c viên và c ng có th làm

c s cho nh ng nghiên c u ti p theo. Khi tr
h c ph bi n c a h c viên t xa, nhà tr

ng có thơng tin v phong cách

ng s l a ch n hình th c t ch c

gi ng d y, thi t k n i dung bài gi ng c ng nh b sung giáo trình, k thu t
truy n t i thông tin, cung c p d ch v h tr h c t p phù h p cho h c viên v i
nh ng phong cách h c t p ã

c xác

nh

t ng c h i h c t p hi u qu và

thành công cho h c viên.
1.3- Ph m vi nghiên c u
Trong s 17 tr

ng

i h c có t ch c TTX, nhóm tác gi ch n nghiên

c u t p trung vào h c viên t xa c a H M TPHCM vì kh n ng
h c viên

TTX t i TPHCM c a tr

i di n cho

ng d a vào 3 lý do sau liên quan

n (1)

a bàn t ch c ào t o, (2) lãnh v c ào t o và (3) kinh nghi m ào t o và s
l
tr

ng h c viên theo h c. (1)
ng

H M TPHCM và Vi n

c B Giáo d c & ào t o thành l p trên c s

H M Hà N i là 2
nh h

ng t p trung

t ch c TTX và ã có th i gian t ch c ào t o dài nh t v i g n 20 n m. Tuy
nhiên H M Hà N i t p trung ch y u t i các t nh thành phía b c và b c trung
b trong khi ó
mi n nam. (2) Tr
c 18 tr
thu t
tr

ng

H M TPHCM t p trung ào t o t nam trung b và tồn
ng

H M TPHCM có ào t o

ng TTX (s li u

các nhóm ngành mà t t

n tháng 10/2012) có ào t o t xa t kinh t , k

n khoa h c xã h i và nhân v n. Hi n t i TPHCM có 3 tr
H K thu t Công ngh TPHCM, tr

ng

ào t o ngành công ngh thông tin và tr

Công ngh TPHCM ch

ng

H M hi n là m t trong các tr

viên t xa l n nh t n

c. Tr

TTX và là m t trong 2 tr

ng

ng H Công
H K thu t

ào t o ngành qu n tr kinh doanh. (3) Riêng s l

h c viên theo h c thì

n m.

TTX:

H M TPHCM và tr

H Công ngh thông tin thu c H Qu c gia TPHCM, nh ng tr
ngh thơng tin ch

ng

ng có s l

ng

ng h c

ng có trên 40.000 h c viên ang theo h c h
ng có th i gian t ch c

TTX lâu nh t, g n 20

5

tài c ng gi i h n nghiên c u h c viên t xa ghi danh h c
M n m 2011 ang theo h c các ch
i m h c c a tr

ih c

ng trình c nhân ào t o t xa t i 2

ng t i TPHCM. Theo th c t

ào t o n m 2011, tr

a

ng ch

ào t o 6 ngành sau (1) qu n tr kinh doanh (QTKD), (2) tài chính-ngân
hàng(TC-NH), (3) k tốn (KT), (4) lu t kinh t (LKT) (5) công tác xã h i
(CTXH), và (6) xây d ng (XD). Ngành Ti ng Anh, tr
t o trong n m 2011, ngành xã h i h c khơng có

ng khơng t ch c ào

h c viên

m l p.

1.4- B c c
Báo cáo

tài g m 5 ch

c nh và tính c p thi t c a
Ch

ng. Ch

ng 1 gi i thi u t ng quan v b i

tài, m c tiêu, c ng nh ph m vi nghiên c u.

ng 2 trình bày khái ni m

TTX, vi c t ch c

TTX t i tr

TPHCM và c s lý lu n trên c s phân tích lý thuy t

ng

HM

hình thành nên h

th ng nh n di n phong cách h c c ng gi i thi u chi ti t mơ hình VARK, c s

mơ hình phong cách h c c a nghiên c u này. Ch
nghiên c u mà nhóm tác gi
bày và phân tích d
Ch

ng 5 là ch

ã th c hi n. Trong Ch

li u thu th p

ng 3 mơ t ph

ng 4 nhóm tác gi trình

c nh m tr l i câu h i nghiên c u.

ng v các gi i pháp, ki n ngh . Nhóm tác gi s

b sung, i u ch nh c n thi t liên quan
gi ng d y h c viên t xa.

ng pháp

n t ch c ch

xu t các

ng trình ào t o và

6

CH

NG 2

S

LÝ LU N

C

2.1- Giáo d c/ ào t o t xa
2.1.1-

nh ngh a

Hi n nay, có nhi u thu t ng

c s d ng

mô t khái ni m giáo

d c/ ào t o t xa, ch ng h n nh giáo d c m , giáo d c t xa, d y t xa, h c t
xa, ào t o t xa ho c giáo d c

xa.... Nghiên c u này s d ng thu t ng giáo

d c t xa và ào t o t xa v i cùng ý ngh a. Giáo d c t xa là m t quá trình

giáo d c - ào t o mà trong ó ph n l n ho c tồn b q trình giáo d c - ào
t o có s tách bi t gi a ng

i d y và ng

i h c v m t không gian ho c/và th i

gian (Honeyman & Miller, 1993). Nhìn chung, GDTX là ho t
di n ra m t cách gián ti p theo ph
bao hàm các y u t d

ng d y h c

ng pháp d y h c t xa. GDTX

c hi u

i ây:

- Gi ng viên và h c viên

m t kho ng cách xa (t c là có s ng n cách

v m t không gian: kho ng cách này là t

ng

nh ng khác phòng h c ho c khác nhau v v trí

i, có th là cùng tr

ng h c

a lý, có th vài km ho c hàng

ngàn km (Steiner, 1995).
- N i dung d y h c trong quá trình d y h c

c truy n th , phân ph i

t i cho h c viên ch y u thơng qua các hình th c th hi n gián ti p nh v n
b n in, âm thanh, hình nh ho c s li u máy tính.
- S liên h , t
trình d y h c có th

ng tác gi a gi ng viên và h c viên (n u có) trong quá
c th c hi n t c th i ho c tr sau m t kho ng th i gian

nào ó (có s ng n cách v m t th i gian).
Giáo d c t xa thúc
it

y s c i m c a n n giáo d c, t o c h i cho các

ng g p khó kh n v th i gian,

a i m, hoàn c nh kinh t , tu i tác, trình

ti p c n tri th c. Hình th c ào t o m m d o, linh ho t này t o i u ki n
cho vi c h c t p su t

i và giáo d c cho m i ng

i. Tuy nhiên vì ph i t h c


7

là chính nên ng

i h c ph i n m v ng ph

ngh và có s ch
ng

ng, t giác cao

ng pháp h c, bi t s d ng công

. Môi tr

i h c thi u t p trung và ng i h c. Vi c trao

y u qua m ng, i n tho i có th làm ng
c m giác bu n chán. Tr ng thái
nên thi u n ng

n

ng h c t p

c l p có th làm

i thơng tin v i th y, b n ch

i h c hi u bài khơng th u áo và có

c này c ng làm cho ng

ng, thi u t tin và suy gi m

i h c d n tr

ng l c h c t p (T , 2009).

2.1.2- Phân lo i
Tu theo ph
t

ng th c phân ph i các n i dung d y h c và s liên h ,

ng tác gi a gi ng viên và h c viên mà có các hình th c t ch c, th c hi n

GDTX khác nhau. Theo Lever-Duffy và McDonald (2007), v c b n ng

i ta

phân lo i GDTX d a trên c s m i quan h gi a gi ng viên và h c viên trong
quá trình d y h c, ó là GDTX t
2.1.2.1- GDTX t

Ph

ng tác và GDTX không t

ng tác.

ng tác (interactive/synchronous)

ng th c ào t o này có s t

ng tác theo th i gian th c, tr c ti p

gi a gi ng viên và h c viên trong quá trình d y h c. Trong GDTX t
có m t s ph
d

ng th c t ch c ào t o s d ng các cơng ngh

ng tác,

i n hình nh

i ây:
- Radio hai chi u, h i ngh tr c tuy n b ng âm thanh: Công ngh này
c dùng nhi u cho các ch

ng trình giáo d c ph c p. Nó c ng

nhi u nh là hình th c b tr cho các công ngh

c dùng

ào t o khác, u i m n i b t

là giá thành r .
- C u truy n hình: S d ng các b TIVI CODEC ho t

ng

t c

cao (2, 34Mbit/s), nh các c u truy n hình, nh ng giá thành c a cơng ngh này
là

t, th

ng ch s d ng cho nghiên c u, cho các ho t

ng c n có ch t l

ng

âm thanh và hình nh r t cao.
- H i ngh truy n hình ISDN/IP: S d ng k t h p cơng ngh máy tính,
vi n thơng và truy n hình. V n

tr ng tâm c a h i ngh truy n hình ISDN/IP


8

là các b mã hố âm thanh và hình nh v i h s nén r t cao. Giá thành c a
công ngh này ph thu c vào yêu c u ch t l

ng hình nh, âm thanh. Nh ng

nhìn chung là phù h p v i các doanh nghi p, ho c c s
tài chính nh t

nh.

2.1.2.2- GDTX khơng t
Ph

ào t o có kh n ng

ng tác (non-interactive/asynchronous)

ng th c ào t o này khơng có s t

ng tác theo th i gian th c, tr c

ti p gi a gi ng viên và h c viên trong quá trình d y h c. Trong GDTX khơng
t

ng tác, có các ph

ng th c

c s d ng i n hình nh :

- Tài li u, bài gi ng in n:
d th c hi n nh t và

ây là công ngh c

c bi t là r ti n nh t. Tài li u, bài gi ng in s t n t i lâu

dài dù cho các công ngh nào khác ch ng n a s
trong t

i n, truy n th ng nh t,

c s d ng cho GDTX

ng lai.
- B ng/ a hình, b ng/ a ti ng (audio/video tape, disk):

m t công ngh ph bi n trong nh ng th p niên tr
ngh này s không phát tri n nhi u, ho c n u có ch

c, trong t

ây c ng là
ng lai công

c s d ng là m t hình

th c b tr cho các cơng ngh khác.
- Các ph n m m d y h c, các công c mô ph ng ( a m m, CD-ROM,

Multimedia...): Công ngh này d a vào các ng d ng mô ph ng c a k thu t
máy tính. M ng Intranet, Internet (web, mail, e-learning...)
- Ph

ng ti n phát thanh, truy n hình: Cơng ngh này s d ng các ài

phát thanh, truy n hình

th c hi n GDTX.

cùng lúc có th gi ng d y cho s l
ng

u i m c a công ngh này là

ng r t l n h c viên. Kh n ng ti p c n c a

i h c c ng r t phong phú, ti n l i.
ào t o t xa ( TTX)

nhau ch y u

ph

các n

c khác nhau,

các c s

ng th c ào t o hay công ngh h tr vi c

ào t o, khác
TTX. Có th

th y các cơng ngh s d ng cho GDTX là r t a d ng và phong phú: Nó có th
d a trên c s c a k thu t nghe nhìn, cơng ngh vi n thông và công ngh


9

thông tin.
li u h

TTX l y t h c là ch y u, có s h tr tích c c c a giáo trình, tài

ng d n, b ng hình/ti ng, ph

ngh thơng tin và vi n thơng; có th
gi ng viên c a c s

ng ti n truy n thanh/truy n hình, cơng
ng th i có s h

ng d n và h tr c a

ào t o.

Trên c s cơng ngh nêu trên, H (2009) có phân thành 4 lo i tài li u
h c t p hay công ngh

li u h

ào t o c b n trong TTX: tài li u in n (giáo trình, tài

ng d n h c t p, sách bài t p, fax…), tài li u nghe ( i n tho i, h p th

tho i, b ng
(b ng

a ti ng, radio, h i th o tr c tuy n b ng âm thanh…), tài li u nhìn

a hình, truy n hình hay cáp, truy n hình qua m ng…), tài li u vi tính

(email, giáo trình trên m ng, h i th o tr c tuy n, CD-ROM, ph n m m h c
t p…). Các c s

ào t o có th d a vào t ng lo i riêng bi t hay k t h p nhau

hình thành m t cơng ngh
2.2- TTX t i tr
Ch

ng H M TPHCM

ng trình ào t o t xa c a

tháng 03 n m 1993, là n i
này v i 1.300 h c viên
1998, tr

ào t o h n h p cho c s c a mình.

i H c M TPHCM

u tiên trong c n

c th c hi n t

c th c hi n lo i hình ào t o

ng ký theo h c ngành Qu n tr kinh doanh. N m

ng t ch c thêm 4 ngành n a là Xã h i h c, ông Nam Á h c, ti ng

Anh và Xây d ng.

n n m 2004, tr

Ngân hàng, K toán và Kinh t .

ng m thêm ngành Tin h c, Tài chính-

n nay tr

ng có t ng s 9 ngành ào t o v i

15 chuyên ngành. T n m 2003, quy mô ào t o t xa c a Tr

ng ã phát tri n

r t nhanh. Tính riêng trong 10 n m g n ây (2003-6/2012), t ng s ng
ký theo h c ã lên t i 68.170 ng
2010; V , 2012).

i

ng

i t i h u h t các t nh thành phía Nam (H a,


10

B ng 2.1: S l ng ng i ng ký h c t xa hàng n m ( VT: ng
c a Trung tâm ào t o t xa tính t i 15/6/2012)

Các ngành có ào t o t xa c a Nhà tr

ng

i, s li u th ng kê

c chia làm 3 kh i: kh i

ngành kinh t -qu n tr , kh i ngành xã h i và kh i ngành k thu t. Trong ó
kh i ngành kinh t -qu n tr có ơng
Bên c nh các l p ào t o t

o ng

i theo h c nh t, chi m 82,73%.

xa ngay t i thành ph , Tr

ng

i h c M

TP.HCM có liên k t ào t o v i h n 60 trung tâm giáo d c th
tr

ng

ih c

ph t Bình
c Nơng,

a ph

nh

ng, tr

ng c ng

n Cà Mau, trong ó có nh ng

kl k, Gia lai, Phú Qu c, Côn

2.3 Ph
it

ng th c TTX t i tr
ng h c viên theo h c

a d ng, không b bó h p b i
Nam có

ng cao

ng xuyên,

ng c a các t nh và thành
a bàn xa xôi, h o lánh nh

o.

ng

i h c M TPHCM

TTX t i tr

ng

i h c M TPHCM r t

tu i, ho c ngành ngh . M i công dân Vi t

s c kh e, không ang trong th i gian truy c u trách nhi m hình s ,

ã t t nghi p m t trong các c p h c: trung h c ph thông, trung h c b túc,
trung c p ngh , trung c p chuyên nghi p, cao

ng và

ih c

u

c

ng

ký nh p h c không ph i qua k thi tuy n sinh.
Hi n nay, ph
t

ng h c viên

li u h

ng th c h c t p chính ang

c tri n khai cho các

i

TTX ch y u là t h c qua tài li u in n nh giáo trình, tài

ng d n h c t p, slide bài gi ng,

c

ng ôn t p và thông qua các


11

ph

ng ti n nghe nhìn, phát thanh, k t h p v i vi c h

ng d n h c t p trên l p

hay tr c tuy n c a gi ng viên. Riêng v i TTX c a tr

ng, q trình t

ng tác

gi a th y và trị trong l p h c v n x y ra. M i mơn h c có các bu i gi i thi u
môn h c hay ôn t p kéo dài kho ng 10-20 ti t do gi ng viên chuyên môn
nh n. Gi ng viên

nl p

g p ng

i h c, gi i áp th c m c, h

ng d n cách

h c c ng nh gi ng gi i nh ng n i dung quan tr ng c n n m v ng
Trong quá trình t h c n u có th c m c các v n

m

mơn ó.

v h c thu t, h c viên có th

liên l c v i gi ng viên thông qua i n tho i, email…
H c viên t xa g p nhi u khó kh n trong h c t p nh khơng có

th i

gian cho h c t p vì ph i làm vi c, i cơng tác, vì ph i làm vi c nhà và nh ng
trách nhi m khác trong gia ình, vì khơng có cách h c h p lý, ki n th c quá
m i và khó,

n

c ít h tr t b n bè, gi ng viên và tr

ng. V tài li u h c

t p, h c viên ph i t trang b sách tham kh o cho mình vì h th ng th vi n
cho h c viên

TTX ch a có. H c viên có th truy c p vào ngu n tài li u m

c a Chính ph , nh ng s l
viên l i có khuynh h

ng giáo trình, tài li u liên quan cịn q ít. H c

ng bám sát tài li u ơn t p do gi ng viên

h c ó cung c p mà không tham kh o thêm tài li u khác
Các ngu n tài li u nghe, nhìn hay vi tính khác

m trách mơn

m r ng ki n th c.

u quá thi u và ch a th t s

h p d n (Ta, 2009).
Trên ây nhóm tác gi
quá trình phát tri n h
c ng nh s l
t t các

ã trình bày khái quát v hình th c ào t o t xa,

ào t o t xa t i tr

ng h c viên

ng

i h c M TP.HCM, qui mô

ng ký theo các kh i ngành. K ti p, nhóm s tóm

nh ngh a, khái ni m trong các lý thuy t v phong cách h c t p c ng

nh các cách phân lo i v phong cách h c t p.
Nh

ã

c p, s l

ng h c viên theo h c h

nh ng ch a có nghiên c u nào t i Vi t Nam

TTX ngày càng t ng,

c th c hi n nh m tìm hi u v

phong cách h c t p c a h c viên h này nh m có nh ng chi n l
u t thi t k ch

c trong vi c

ng trình, giáo trình, c ng nh các hình th c gi ng d y

12

nh m ti p c n phong cách, s thích c a ng

i h c giúp h h c t p hi u qu

h n.
2.4- Phong cách h c t p
Có nhi u lý thuy t v phong cách h c t p

c phát tri n trong các l nh

v c tâm lý và giáo d c. Lý thuy t v phong cách h c t p th
n nh là ti n
2.4.1-

c a các phong cách gi ng d y hay các xu h

ng

c

c p

ng gi ng d y.

nh ngh a

Keefe (1982) xác

nh phong cách h c t p là m t thu t ng v i ngh a

r ng bao hàm phong cách nh n th c, ch u nh h

ng, c ng nh ti p thu v m t

th ch t. Trong khi ó, Riding và Rayner (1998)

c p phong cách h c t p nh

là cách th c m t cá nhân a thích s d ng khi h th ng và trình bày thơng tin.
C th h n, James và Gardner (1995) thì nhìn nh n phong cách h c t p là cách
th c ng

i h c ti p nh n, x lý, l u và truy xu t thông tin.

2.4.2- Phân lo i và cách xác
Các

nh phong cách h c t p

nh ngh a v phong cách h c t p r t a d ng và có v khơng

nh t b i vì các tác gi ti p c n phong cách h c t p
h

các khía c nh, chi u

ng khác nhau. Lý thuy t nghiên c u v PCHT khá phong phú v i nhi u mơ

hình xác
khó

ng

nh PCHT khác nhau, có s ch ng l p gi a các khuynh h

nh n th y ranh gi i gi a các khuynh h

ng, và r t

ng này. Claxton và Murrell

(1987) phân 4 t ng các lo i lý thuy t và mơ hình phong cách h c t p nh sau.
- (1) Nhóm mơ hình d a vào các

c i m cá nhân c a ng

là t ng trong cùng và b n v ng nh t n i các
xác

i h c.

c i m tâm sinh lý ng

ây

ih cs

nh phong cách h c t p c a m t cá nhân ó, ví d nh mơ hình phong

cách h c c a Witkin.
Witkin (Cassidy, 2004) ch y u d a vào thói quen t duy c a con ng
khi t ch c và th hi n thông tin
(field dependence) và

i

phân hai lo i PCHT: (1) PCHT ph thu c

c l p (field independence). Ng

i h c có phong cách


13

ph thu c th

ng g p khó kh n khi xem xét các y u t thành ph n trong m t

t ng th . H d b

nh h

H mong mu n trao
Ng

ng b i ý ki n c a ng

i v i ng

i h c có phong cách

i khác khi gi i quy t v n

i khác và c n s h

.

ng d n c a gi ng viên.

c l p nhanh chóng l c ra các chi ti t quan tr ng

trong nh ng n i dung ph c t p, r i r m. H có khuynh h
và h th ng quan i m c a riêng mình

gi i quy t v n

ng d a vào b n thân
. H có chi n l

c

i, ti p thu thông tin c a ng

i

h c t p c a riêng mình (Nguy n, 2008).
- (2) Nhóm mơ hình d a vào vi c trao
h c thu c v t ng k ti p, chú tr ng
thơng tin, ví d nh ng
th khái ni m.

i h c quan tâm

n vi c ng

i h c ti p nh n và x lý

n chu i các s vi c hay nhìn

tồn

i di n là mơ hình phong cách h c c a Felder và Silverman

(1988) hay Kolb (1985).
Kolb (1985) chia phong cách h c làm 4 lo i. (1) Phong cách h c phân
k (diverging): Ng

i h c thích nhìn m t v n

khác nhau, thích s

a d ng nh giao ti p a v n hóa, thu th p

thơng tin, có nhi u ph
nhóm. H quan tâm

(assimilating): Ng
t l i d
ng

c th t nhi u khía c nh

ng án, v.v… Trong l p h c, h thích
n y u t con ng

c nhi u
c làm vi c

i, c m xúc. (2) Phong cách

i h c có kh n ng n m b t m t l

ng thông tin l n và di n

i hình th c gãy g n, súc tích, và logic. H ít quan tâm

i, mà t p trung vào ý t

ng hóa

n con

ng và khái ni m. Trong l p h c, h thích

c

c nhi u tài li u tham kh o, thích nghe gi ng, phát hi n nh ng mơ hình phân
tích, thích suy ngh , nghi n ng m th t sâu. (3) Phong cách h i t (converging):
Ng

i h c có kh n ng tìm ra nh ng ng d ng th c t cho các ý t

thuy t, có kh n ng gi i quy t v n

và ra quy t

gi i các bài toán

nh l

giao ti p con ng

i. Trong l p h c, h thích

ng và lý

nh m t cách logic. H thích

ng, k thu t, h n là phân tích các v n

xã h i hay

c tr i nghi m qua các bài t p

th c hành, thí nghi m, gi i các bài toán ng d ng c th . (4) Phong cách thu n
ti n (accommodating): Ng

i h c có kh n ng h c t nh ng kinh nghi m th c

t , và s n sàng tham gia nh ng tr i nghi m m i và thách th c. H thích h c


14

theo s thích h n là lý trí hay logic. H thích l ng nghe ng

i khác h n là d a

vào s phân tích c a cá nhân. Trong l p h c, h thích làm vi c nhóm, th
nghi m nhi u ph

ng án khác nhau

t m c tiêu, liên h th c t , rút bài h c

kinh nghi m ( />- (3) Nhóm mơ hình d a vào giao ti p xã h i thu c v t ng th ba là các
c i m bao g m xu h
tr

ng cá nhân v giao ti p v i xã h i c ng nh môi

ng xung quanh. Ví d : xem xét ng

ih c

góc

h ph n ng, giao ti p

trong l p h c, ho c cách h b kích thích b i n i dung mơn h c hay b i i m
s .

i di n là mơ hình phong cách h c c a Grasha và Reichmann (Grasha,

1996).
Theo Grasha và Reichmann có 6 phong cách h c. (1) Phong cách tranh
ua: Ng

ih ch c

có k t qu cao h n ng

c a s chú ý và mu n m i ng

i khác. H thích là trung tâm

i nhìn nh n thành qu c a mình. (2) Phong

cách h p tác: H c m th y h h c t vi c chia s thông tin v i ng

i khác. H

c ng tác v i gi ng viên và làm vi c v i các h c viên khác. (3) Phong cách né
tránh: Ng

i h c không hào h ng

n l p h c t p, không tham gia v i gi ng

viên và các h c viên khác. H khơng quan tâm

n nh ng gì di n ra trong l p

h c. (4) Phong cách tham gia: H là h c viên t t trong l p. H thích
tham gia vào các ho t

ng trong l p càng nhi u càng thích. H s n sàng tìm

hi u thêm v mơn h c c ng nh
cách

n l p và

ng ký h c thêm môn l a ch n. (5) Phong

c l p: H tin vào kh n ng h c t p c a mình. H thích h c nh ng gì mà

h cho là quan tr ng và thích làm vi c

c l p h n là làm chung v i ng

i

khác. (6) Phong cách ph thu c: H ít quan tâm tìm hi u sâu ki n th c môn
h c và ch h c nh ng gì

c yêu c u. H c n

ch

- (4) Nhóm mơ hình d a vào khuynh h
d y nào ó.

ây thu c v

ng a thích ph

ng pháp gi ng

t ng phía ngồi cùng có v d thay

i nh t. Ví d :

M t s h c viên s h c t t nh t v i cách truy n
th giác, có ng

ng d n h c t p.

i là nghe/nói, có ng

i là

t nào ó: có ng

i thông qua

c/vi t ho c tr i nghi m th c t .