THỰC TRẠNG MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

MÔN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Đề Tài 3:
MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

GVHD: Phạm Minh
SVTH: Nhóm 1_Lớp 08Qkmar:
Trần Văn Tốn (NT)

- 854010617

Đặng Quốc Thái

- 854010228

Đinh Thị Bảo Yến

- 854011235

Nguyễn Thị Cẩm Viên

- 854010028

Lê Nguyễn Phương Thái - 854011401

Tháng 11/2011
1


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................3
I. GIỚI THIỆU CHUNG.....................................................................................4
1. Định nghĩa.........................................................................................................4
2. Lịch sử hình thành............................................................................................4
3. Đặc trưng...........................................................................................................6
II. MỐI LIÊN HỆ GIỮA MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ...8
1. Mối liên hệ ........................................................................................................8
2. Tác dụng của mạng xã hội đối với thương mại điện tử ................................9
III.THỰC TRẠNG MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY..................................................................................................12
1. Phân tích thực trạng.........................................................................................12
2. Những mặt tích cực và hạn chế của mạng xã hội và thương mại điện tử...18
3. Đề xuất ..............................................................................................................20
KẾT LUẬN...........................................................................................................26

2


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

LỜI MỞ ĐẦU
Đất nước ta đang trong giai đoạn đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm
phát triển kinh tế - xã hội, đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại
vào năm 2020, từng bước bắt nhịp với xu thế phát triển mới. Đại hội Đảng lần thứ VIII
đã nêu định hướng phát triển “Khoa học và cơng nghệ là động lực của cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa và đi lên số hóa. Kết hợp cơng nghệ truyền thống với công nghệ hiện đại;
tranh thủ đi nhanh vào hiện đại ở những khâu quyết định:. Đại hội Đảng lần thứ IX nhấn
mạnh “Đi nhanh vào một số ngành, lĩnh vực sử dụng công nghệ hiện đại, công nghệ
cao…Tạo thị trường cho khoa học công nghệ, đổi mới cơ chế tài chính nhằm khuyến
khích sáng tạo và gắn ứng dụng khoa học, công nghệ với sản xuất, kinh doanh, quản lỵ,
dịch vụ. Có chính sách khuyến khích và buộc các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu
đổi mới công nghệ”.
Trong những năm qua, mạng xã hội và thương mại điện tử đã dần dần được khẳng
định vai trị của mình trong xã hội và đạt được nhiều hiệu quả cao. Bài tiểu luận của
nhóm xin trình bày về tình hình mạng xã hội và thương mại điện tử hiện nay.

3


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

I.GIỚI THIỆU CHUNG
1. Định nghĩa
1.1 Mạng xã hội
Mạng xã hội, hay gọi là mạng xã hội ảo, (tiếng Anh: social network) là dịch vụ nối
kết các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với nhau với nhiều mục đích khác nhau

không phân biệt không gian và thời gian.
1.2 Thương mại điện tử
"Thương mại điện tử (TMĐT) bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và
phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao
nhận một cách hữu hình, cả các sản phẩm giao nhận cũng như những thơng tin số hố
thơng qua mạng Internet"(Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)).
2. Lịch sử hình thành
2.1 Lịch sử hình thành mạng xã hội
Mạng xã hội xuất hiện lần đầu tiên năm 1995 với sự ra đời của
trang Classmate với mục đích kết nối bạn học, tiếp theo là sự xuất hiện
của SixDegrees vào năm 1997 với mục đích giao lưu kết bạn dựa theo sở thích.
Năm 2002, Friendster trở thành một trào lưu mới tại Hoa Kỳ với hàng triệu thành
viên ghi danh. Tuy nhiên sự phát triển quá nhanh này cũng là con dao hai lưỡi: server của
Friendster thường bị quá tải mỗi ngày, gây bất bình cho rất nhiều thành viên.
Năm 2004, MySpace ra đời với các tính năng như phim ảnh (embedded video) và
nhanh chóng thu hút hàng chục ngàn thành viên mới mỗi ngày, các thành viên cũ của
Friendster cũng lũ lượt chuyển qua MySpace và trong vòng một năm, MySpace trở thành
mạng xã hội đầu tiên có nhiều lượt xem hơn cả Google và được tập đoàn News
Corporation mua lại với giá 580 triệu USD.
Năm 2006, sự ra đời của Facebook đánh dấu bước ngoặt mới cho hệ thống mạng
xã hội trực tuyến với nền tảng lập trình "Facebook Platform" cho phép thành viên tạo ra
4


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

những cơng cụ (apps) mới cho cá nhân mình cũng như các thành viên khác dùng.
Facebook Platform nhanh chóng gặt hái được thành cơng vược bậc, mang lại hàng trăm

tính năng mới cho Facebook và đóng góp khơng nhỏ cho con số trung bình 19 phút mà
các thành viên bỏ ra trên trang này mỗi ngày.
Hiện nay thế giới có hàng trăm mạng mạng xã hội khác nhau,với My
Space và Face book nổi tiếng nhất trong thị trường Bắc Mỹ và Tây Âu; Orkut và Hi5 tại
Nam Mỹ; Friendster tại Châu Á và các đảo quốc Thái Bình Dương. Mạng xã hội khác gặt
hái được thành công đáng kể theo vùng miền như Bebo tại Anh Quốc, CyWorld tại Hàn
Quốc, Mixi tại Nhật Bản và tạiViệt Nam xuất hiện rất nhiều các mạng xã hội như: Zing
Me, YuMe, Tamtay..
2.2 Lịch sử hình thành thương mại điện tử
Đầu những năm 1960: Edward A. Guilbert lần đầu tiên gửi những thông điệp
giống EDI về thơng tin hàng hố cho việc trao đổi hàng giữa Du Pont và Chemical
Leahman Tank Lines.
1965: Hãng vận chuyển Steamship Line gửi những bản kê khai chuyển hàng dưới dạng
những tin nhắn qua telex và được tự động chuyển thành dữ liệu lưu trong máy tính.
1968: Uỷ ban phối hợp truyền dữ liệu của Mỹ ra đời kết hợp các chuẩn kê khai hàng hoá
cho từng ngành: ngành vận tải hàng không, đường bộ, đường thuỷ và đường sắt.
1977: Ngành lương thực và thực phẩm khai trương một dự án EDI thử nghiệm.
1982: GM và Ford yêu cầu những đại lý cung cấp sử dụng EDI.
1991: Mỹ bãi bỏ những hạn chế về thương mại sử dụng Internet.
1994: Netscape Navigator 1.0 có tính năng hỗ trợ "cookies".
1995: Amazon.com, do Jeff Bezos thành lập, khai trương cửa hàng bán sách và âm nhạc
trực tuyến.
1999: American Express giới thiệu Blue, một thẻ thơng minh tích hợp thanh tốn trên
mạng và ví trực tuyến.
2000: 3 nhà chế tạo ô tô lớn nhất nước Mỹ (Ford, GM and DaimlerChrysler) thiết lập

5


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

chương trình thanh tốn thương mại điện tử B2B Covisint.
2001: Chuẩn ebXML 1.0 được phê chuẩn.
3. Đặc trưng
3.1Mạng xã hội
Mạng xã hội có rất nhiều hình thức nhưng có thể phân chia thành 2 thể hiện đặc
trưng là: mạng xã hội chia sẻ thông tin cá nhân (MySpace, Facebook, Yahoo…) và mạng
chia sẻ tài nguyên (Youtube, Picasa,…). Trong chiến lược Internet Marketing, mạng xã
hội là một phần tất yếu và không thể tách rời.
Mạng xã hội tạo ra một kênh thông tin mới đối trọng với kênh truyền thông đại
chúng, đặc điểm nổi bật của Social Media chính là ở tính tương tác giữa các thành viên
trong cùng một dịch vụ và sức mạnh của số đông từ sự tương tác ấy. Tương tác số đông
giúp cho thông tin được lan truyền đi rất nhanh và hiệu quả. Tất cả mọi người đều có thể
chia sẻ thơng tin một cách dễ dàng từ văn bản, hình ảnh, đoạn nhạc cho tới những đoạn
phim.
Phạm vi của Social Media là rất rộng lớn, do có sự liên kết thành viên và sự ảnh
hưởng lẫn nhau của các thành viên, nên với mỗi một nội dung chia sẻ sẽ có rất nhiều ý
kiến theo nhiều chiều hướng khác nhau. Đây chính là tính chất truyền thơng đa chiều chỉ
có ở mạng xã hội. Tuy nhiên, làm sao để tận dụng được các lợi ích to lớn này từ mạng xã
hội, khóa học Internet Marketing Strategy sẽ đưa ra câu trả lời cho vấn đề này.
Đối với các doanh nghiệp, mạng xã hội tạo thêm nhiều tác động tới hoạt động của
doanh nghiệp đặc biệt là trong cách thức truyền thông. Nếu tin tức đưa ra hay và phù hợp
với sự quan tâm của người sử dụng, họ sẽ lan truyền thông tin ấy. Đặc biệt, đứng từ phía
người tiếp nhận thơng tin, họ sẽ tin tưởng thông tin từ những người bạn hơn là nguồn tin
từ truyền thông đại chúng truyền thống như báo, quảng cáo… Do đó, mạng xã hội có thể
giúp doanh nghiệp nâng cao giá trị và tính xác thực của nguồn tin được giới thiệu.
Những kênh thơng tin có sử dụng mạng xã hội cũng sẽ tạo ra sự thân thiện đối với
khách hàng, nâng cao hiệu quả của các dịch vụ khách hàng.

6


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Đặc biệt, với hình thức truyền thơng trao đổi thơng tin dễ dàng, các doanh nghiệp
từ đó cũng có thể chăm sóc và quan hệ với khách hàng rất thuận tiện, đưa mọi thông tin
đến khách hàng một cách nhanh nhất. Hơn nữa, Social Media chính là tiêu điểm của sự
sáng tạo đa phương tiện, dễ dàng đánh trúng thị hiếu và tâm lý của cả những khách hàng
khó tính nhất.
3.2Thương mại điện tử
Các bên tiến hành giao dịch trong thương mại điện tử không tiếp xúc trực tiếp với
nhau và khơng địi hỏi phải biết nhau từ trước.
Trong Thương mại truyền thống, các bên thương gặp gỡ nhau trực tiếp để tiến
hành giao dịch. Các giao dịch được thực hiện chủ yếu theo nguyên tắc vât lý như chuyển
tiền, séc hóa đơn, vận đơn, gửi báo cáo. Các phương tiện viễn thông như: fax, telex, ..
chỉ được sử dụng để trao đổi số liệu kinh doanh. Tuy nhiên, việc sử dụng các phương tiện
điện tử trong thương mại truyền thống chỉ để chuyển tải thông tin một cách trực tiếp giữa
hai đối tác của cùng một giao dịch.
Thương mại điện tử cho phép mọi người cùng tham gia từ các vùng xa xôi hẻo
lánh đến các khu vực đô thị lớn, tạo điều kiện cho tất cả mọi người ở khắp mọi nơi đều có
cơ hội ngang nhau tham gia vào thị trường giao dịch tồn cầu và khơng địi hỏi nhất thiết
phải có mối quen biết với nhau.
Thương mại điện tử càng phát triển, thì máy tính cá nhân trở thành cửa sổ cho
doanh nghiệp hướng ra thị trường trên khắp thế giới. Với thương mại điện tử, một doanh
nhân dù mới thành lập đã có thể kinh doanh ở Nhật Bản, Đức và Chilê ..., mà không hề
phải bước ra khỏi nhà, một công việc trước kia phải mất nhiều năm.

Trong hoạt động giao dịch thương mại điện tử đều có sự tham ra của ít nhất ba chủ
thể, trong đó có một bên khơng thể thiếu được là người cung cấp dịch vụ mạng, các cơ
quan chứng thực.
Trong Thương mại điện tử, ngoài các chủ thể tham gia quan hệ giao dịch giống
như giao dịch thương mại truyền thống đã xuất hiện một bên thứ ba đó là nhà cung cấp
dịch vụ mạng, các cơ quan chứng thực… là những người tạo môi trường cho các giao
dịch thương mại điện tử. Nhà cung cấp dịch vụ mạng và cơ quan chứng thực có nhiệm vụ
7


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

chuyển đi, lưu giữ các thông tin giữa các bên tham gia giao dịch thương mại điện tử,
đồng thời họ cũng xác nhận độ tin cậy của các thông tin trong giao dịch thương mại điện
tử.
Các trang Web khá nổi tiếng như Yahoo! America Online hay Google đóng vai trị
quan trọng cung cấp thông tin trên mạng. Các trang Web này đã trở thành các “khu chợ”
khổng lồ trên internet. Với mỗi lần nhấn chuột, khách hàng có khả năng truy cập vào
hàng ngàn cửa hàng ảo khác nhau và tỷ lệ khách hàng vào hàng ngàn các cửa hàng ảo
khác nhau và tỷ lệ khách hàng vào thăm rồi mua hàng là rất cao. Người tiêu dùng đã bắt
đầu mua trên mạng một số các loại hàng trước đây được coi là khó bán trên mạng. Nhiều
người sẵn sàng trả thêm một chút tiền còn hơn là phải đi tới tận cửa hàng. Một số công ty
đã mời khách may đo quần áo trên mạng, tức là khách hàng chọn kiểu, gửi số đo theo
hướng dẫn tới cửa hàng (qua Internet) rồi sau một thời gian nhất định nhận được bộ quần
áo theo đúng yêu cầu của mình. Điều tưởng như khơng thể thực hiện được này cũng có
rất nhiều người hưởng ứng.
Các chủ cửa hàng thông thường ngày nay cũng đang đua nhau đưa thông tin lên
Web để tiến tới khai thác mảng thị trường rộng lớn trên Web bằng cách mở cửa hàng ảo.

II.MỐI LIÊN HỆ GIỮA MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
1. Mối liên hệ
Mạng xã hội là một nền tảng của TMĐT, chính những đặc trưng của MXH giúp
cho việc kinh doanh qua TMĐ phát triển hơn, rộng rãi hơn. Gía trị của các mối quan hệ
xã hội khơng hồn tồn là giá trị vật chất hay giá trị kinh tế mà là giá trị tinh thần. Những
lời khen ngợi, động viên hoặc chia sẻ từ người xung quanh là kết quả từ việc thiết lập mối
quan hệ xã hội trước đó giữa bạn với những người xung quanh. Do vậy, việc nuôi dưỡng
các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là những mối quan hệ xã hội có giá trị với chính bản
thân bạn là việc cần thiết.
Hành động ghé thăm thường xuyên các trang cá nhân của bạn bè, để lại lời nhắn
riêng tư, lời bình luận hoặc đơn giản chỉ là một câu chào vu vơ cũng thể hiện tinh thần
8


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

duy trì mối quan hệ hai bên. Tuy nhiên, đối với một người có danh sách bạn bè khơng
dưới 100 thì việc thăm hỏi nhau thường xuyên dường như tốn rất nhiều thời gian. Việc
nhận lời mời kết bạn hoặc đồng ý kết bạn với một người lạ rất dễ dàng và nhanh chóng,
nhưng ni dưỡng và phát triển các mối quan hệ ấy ngày một sâu sắc hơn thì là cả một
quá trình. Thực tế hiện nay trên các mạng xã hội ảo cho thấy khá nhiều người đồng ý kết
nối quan hệ với rất nhiều bạn bè xa lạ, số lượng bạn bè trong danh sách liên lạc ngày một
nhiều lên nhưng lại khơng có thời gian quản lý và nắm bắt thông tin cụ thể.
TMĐT làm cho mạng xã hội mạnh mẽ hơn đa dạng hơn, không những kết bạn mà
cịn cộng tác làm ăn bn bán, kết nói quảng cáo.
Ví dụ: Facebook mạng xã hội lớn nhất thế giới đã chính thức chạm mốc 500 triệu
người sử dụng sau 6 năm kể từ ngày thành lập. Chúng ta hãy cùng điểm qua một vài mốc
thời gian và sự kiện quan trọng trong lịch sử hình thành mạng xã hội này.

Được thành lập vào tháng 2 năm 2004, Facebook ban đầu có tên là Facemash. Đây là một
phiên bản Hot or Not của trường đại học Harvard. Sau đó, MarkZuckerberg thành lập
“The Facebook” đặt trên domain thefacebook.com. Dịch vụ mạng xã hội này ban đầu chỉ
dành riêng cho các sinh viên của Đại học Harvard. Chỉ sau một tháng, hơn nửa số sinh
viên Đại học Harvard đã đăng ký sử dụng dịch vụ này. Thành công đến với Facebook
nhanh hơn mong đợi khi số lượng thành viên của mạng xã hội này lần lượt chạm mốc
200 triệu vào tháng 4, 300 triệu vào tháng 9 năm 2009, 400 triệu vào tháng 2 năm 2010.
Mới đây nhất, Facebook đã chính thức chạm mốc 500 triệu người dùng.
Thành cơng của Facebook phần lớn nhờ vào các dịch vụ trực tuyến. Hệ thống ứng dụng
rất phong phú cùng “kho” game đồ sộ đã giúp Facebook giữ chân người dùng được lâu
hơn. Giao diện người dùng đơn giản, ổn định và độ bảo mật tương đối cao. Hiện tại mạng
xã hội này đang có hơn 500.000 ứng dụng và hơn một nửa trong số đó có lượng người
dùng mỗi tháng lên tới hơn 1 triệu.
2.Tác dụng của mạng xã hội đối với thương mại điện tử
Một mạng xã hội ảo thành công trước hết phải có số lượng người tham gia đơng
đảo, tiếp đó là những tiêu chí khác như cách thức tham gia, đặc điểm nhóm sở thích, cách

9


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

thức kết nối... Do vậy các mạng xã hội ảo hiện nay đều quan tâm đến chức năng kết nối
người sử dụng. Có nhiều cách thức khác nhau khi người sử dụng tìm đến một mạng xã
hội: thơng qua lời quảng cáo của bạn bè, vơ tình “lạc” vào mạng đó hoặc nhận được lời
mời của bạn bè đã tham gia qua thư điện tử. Để thu hút đông người sử dụng, mạng xã hội
ảo cố gắng đơn giản hóa các bước đăng kí tham gia. Tiếp theo, khi đã là thành viên của
mạng xã hội đó, người sử dụng lại được ban quản trị mạng khuyến khích tìm kiếm và kết

nối bạn bè. Điều này chứng tỏ, một cá nhân khi đã là thành viên của một mạng xã hội ảo
bất kì, cá nhân đó được cung cấp nhiều cơng cụ và sự hỗ trợ kĩ thuật đắc lực từ phía ban
quản trị mạng nhằm mở rộng quan hệ xã hội của mình. Chính những cơng cụ này giúp
cho thương mại điện tử phát triển hơn, nhiều người đã tận dụng công cụ này mà bán bán
hàng trên Internet.
Mạng xã hội ảo giúp bạn duy trì được mối quan hệ với những bạn bè thân quen
thông qua những tin nhắn hoặc những món quà ảo, điều này được thực hiện nhanh chóng,
dễ dàng. Khơng chỉ vậy, mạng xã hội ảo cịn giúp bạn có cơ hội làm quen thêm nhiều bạn
bè mới thơng qua những khuyến khích gợi mời kết bạn luôn hiện trên trang cá nhân mỗi
khi đăng nhập. Mặc khác, khi chúng ta có được mối quan hệ với một người bạn cũ, thì từ
đó khơng khó khăn để xây dựng mối quan hệ với những người bạn mới từ danh sách bạn
bè của người bạn cũ. Theo chiều hướng đó, số bạn bè trong danh sách của ta ngày một
tăng lên về số lượng, ta biết nhiều người hơn và nhiều người biết đến ta hơn.
Bằng một cú nhấp chuột mời làm quen hoặc đồng ý làm quen với một người xa lạ,
nay lưới xã hội của bạn lại được đan thêm một sợi quan hệ xã hội nữa. Truyền thông
trên mạng xã hội ảo giúp bạn vượt qua những ngượng ngùng về hình thức, địa vị xã hội,
xúc cảm tự nhiên… Nó giúp giản lược những thủ tục trong truyền thông truyền thống
mặt đối mặt như cách nghĩ ngợi câu hỏi khai thác thông tin cá nhân hoặc cách thức gợi
mời cho lần hẹn tiếp theo. Đa phần, tất cả những thơng tin về giới tính, tơn giáo, tuổi tác,
trình độ học vấn, thậm chí sở thích và h́nh ảnh cá nhân của người mà bạn muốn làm
quen, bạn có thể biết rõ thơng qua trang cá nhân của người đó, trừ khi họ cố tình muốn
ẩn giấu.
10


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Yếu tố trực quan sinh động của các trang web mạng xã hội có vai trị rất quan

trọng. Phần lớn mọi người khơng nhớ chính xác tên của nhiều người cùng một lúc trong
một thời gian ngắn. Tuy nhiên, cách thiết kế giao diện và ứng dụng của các trang web
mạng xã hội hiện nay dễ dàng giúp ta ghi nhớ thơng tin về người bạn mới quen của mình.
Thơng qua hồ sơ đại diện (tạm dịch là avarta), bộ sưu tập ảnh cá nhân, những bài hát,
đoạn quay phim mà họ chia sẻ trên trang cá nhân, chúng ta dễ dàng nhận diện và hiểu rõ
hơn về họ.
Thông thường, khi muốn chủ động liên lạc với một người quen trong mạng lưới
quan hệ xã hội, mỗi cá nhân phải chủ động hồi cố về một số thông tin của người đó và
tiếp đến suy nghĩ cách thức liên lạc hợp lý. Tuy nhiên, các trang web mạng xã hội ảo giúp
người sử dụng vượt qua được trở ngại đó. Bất cứ người sử dụng khi đăng nhập vào các
trang web mạng xã hội, mọi hoạt động từ bạn bè của họ đều được thơng báo cụ thể qua
các hình thức như: tin nhắn, hình ảnh mới, món q, lời mời kết nối… Như vậy, so với
hình thức giao tiếp truyền thống, mạng xã hội ảo giúp người ta tiết kiệm thời gian, không
tốn sức vạch kế hoạch và ghi nhớ q nhiều thơng tin về bạn bè. Nói cách khác, mạng xã
hội ảo hỗ trợ tối đa công cụ để ta theo dõi tốt bạn bè của mình và cả…ngược lại.
Trang web mạng xã hội ảo với những ứng dụng thơng mình cho phép chúng ta tìm
kiếm những bạn bè theo tiêu chí mình muốn: về sở thích, về nghề nghiệp, nơi cư trú
Đồng thời, nhờ trang web mạng xã hội ảo, chúng ta có thể kết nối lại với những người
bạn cũ đã mất liên lạc thông qua một số thông tin cơ bản về trường học, nơi làm việc,
ngày sinh nhật…

11


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

III.THỰC TRẠNG MẠNG XÃ HỘI VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY

1.Phân tích thực trạng
Tại các Đơ thị nước ta đang hình thành một hiện tượng xã hội mới: “mạng xã hội
ảo” (virtual social network). Trong xã hội ảo hố đó con người tồn tại, giao thiệp với
nhau thơng qua việc chia sẻ cảm xúc, ý nghĩ, quan niệm một cách tương đối tự do, không
bị ràng buộc về không gian và thời gian mặc dù vẫn phải tuân thủ luật lệ của thế giới thực
và những quy tắc ứng xử nhân văn. Ở nước ta, mạng xã hội ảo mới manh nha nhưng
nhanh chóng trở thành một hiện tượng vì nó đáp ứng nhu cầu được lên tiếng, được bày tỏ
và chia sẻ của người dân.
Biểu hiện đầu tiên của sự hình thành mạng xã hội ảo là sự lan tràn các trang tin
tiện tử các nhân (blog, weblog). Xuất hiện trên thế giới vào cuối năm 1999, bùng nổ từ
đầu năm 2000 chủ yếu trong giới trẻ, blog du nhập vào Việt Nam vào khoảng năm 2004
cùng với sự lan tràn các dịch vụ nhắn tin trực tuyến của Yahoo. Cuối năm 2006, một cơ
gái có biệt danh là Bé Crys viết trên blog của mình những cảm nhận không đẹp lắm về
một lần thăm Hà Nội, làm dấy lên một làn sóng phản đối rầm rộ, và cũng từ đó người ta
bắt đầu chú ý đến blog. Năm 2007 là thời gian blog phát triển rầm rộ nhất. Tuy chưa có
số liệu thống kê chính thức nhưng giới cơng nghệ thơng tin dự tính số người viết blog
(blogger) bằng tiếng Việt không dưới vài triệu, mỗi blogger lại tạo ra vài trang blog đặt
trên các mạng khác nhau, viết đủ loại đề tài từ chuyện thị phi tới những vấn đề thời sự
nóng bỏng.
So với thương mại truyền thống, diễn đàn ảo các mẫu quảng cáo trên các mạng xã
hội có khả năng truyền tải thơng tin bằng nhiều phương tiện hình ảnh, âm thanh, video
khá hấp dẫn, tốc độ thông tin nhanh, lại dung nạp nhiều quan điểm, nhiều cách nhìn đơi
khi trái ngược nhau tạo nên một môi trường sinh hoạt phong phú, tự do và dân chủ. Tất
cả những yếu tố đó lơi cuốn các tầng lớp và độ tuổi đặc biệt là giới trẻ , mọi người tham
gia cùng lúc nhiều diễn đàn, thảo luận đủ mọi vấn đề,đọc cá tài liệu với nguồn từ có
đường link đặt trong các mạng xã hội.
12


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Mạng xã hội xuất hiện đem lại nhiều tiện ích hơn cho người dùng ngày càng có
nhiều fanpate/ hội nhóm. Ở Việt Nam, việc chạy theo trào lưu của Facebook, Twitter
cùng sự ra đời của hàng loạt các trang mạng xã hội đã được người ta ví như "nấm mọc
sau mưa". Tuy nhiên, trong bối cảnh có quá nhiều mạng xã hội xuất hiện như hiện nay thì
việc người dùng gặp phải tình trạng "bội thực" là khó tránh khỏi. Đa phần các trang mạng
xã hội của Việt Nam được thiết kế khá giống nhau, các tính năng đều tương tự... và vấn
đề đặt ra lúc này không dừng lại ở số lượng nữa.

Sự bùng nổ mạng xã hội
 Zing Me - Vina Game

Ra đời vào năm 2009 nhưng đến tháng 8 - 2010, Zing me mới chính thức ra mắt
người sử dụng. Với các tính năng tương tự như facebook (cập nhật status trên "tường",
kết bạn, hội nhóm, game...), Zing me cịn tích hợp thêm các dịch vụ như viết blog giống
như viết note (facebook), đọc báo, nghe nhạc, xem phim, photo... Theo báo cáo mới nhất
của Vincos - trang web chuyên thống kê các trang mạng xã hội hàng đầu ở mỗi quốc gia
thì Zing là thương hiệu mạng xã hội số 1 ở Việt Nam.

13


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Ảnh: Zing (màu tím) là mạng xã hội hàng đầu ở Việt Nam (nguồn: vincos)

Theo thống kế của Google Ad Planner, tháng 12/2010 Zing me còn vượt qua cả
facebook để vươn lên vị trí số 1 về lượng người sử dụng. Có một số ý kiến hài hước cho
rằng: "Zing me có lượng người sử dụng lớn là do facebook gặp lỗi kết nối trục trặc". Hy
vọng tới đây mạng xã hội "hàng đầu" của Việt Nam sẽ tiếp tục có những bước cải tiến
đáng kể để chiều lòng người sử dụng.

14


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Ảnh: Tháng 12/210, Zing Me đã vượt qua cả facebook về số người dùng ở Việt Nam
 Mạng Việt Nam Go Online - VTC

Cùng ra đời vào thời điểm Zing me ra mắt phiên bản chính thức vào đầu tháng
8/2010, VTC cũng cho rắt phiên bản thử nghiệm "Mạng Việt Nam - go online" với chiến
dịch quảng bá rầm rộ. Không cịn giới hạn trong khn khổ của một mạng xã hội mang
tính chất giải trí, VTC mang quyết tâm thực hiện hóa "kì vọng của Quốc gia", đưa Mạng
Việt Nam trở thành mạng xã hội lớn nhất,có số người dùng nhiều nhất, khai báo thơng
tin chính xác nhất. "Đặc biệt là mục tiêu trở thành kênh thơng tin phi chính thống hoạt
động một cách tích cực và hữu hiệu trong việc định hướng dư luận, cung cấp thơng tin
chính thống cho người dùng, ngăn chặn một cách có hiệu quả các luồng thông tin thù
địch, chống phá, xuyên tạc, phi văn hố thâm nhập từ bên ngồi, đồng thời thực hiện các
nhiệm vụ thông tin và truyền thông theo định hướng của Đảng và Chính phủ".
Tuy nhiên, khi ra mắt - Go Online có thiết kế và tính năng khơng khác nhiều so
với Zing me hay Facebook. Vẫn là các chức năng như cập nhật trạng thái, kết bạn...; các
mục thơng tin giải trí, nghe nhạc, chơi game... Thực chất, Go online vẫn chỉ là mạng xã
hội giải trí thơng thường, giống như hàng loạt các mạng xã hội trước đó mà khơng đem

15


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

lại được một tính năng hay mục đích sử dụng nổi bật nào cả. Nếu một một xã hội vừa ra
đời sau, cơ sở hạ tầng chưa đủ mạnh, lại không có nhiều tính năng nổi bật hơn mạng xã
hội hiện có thì liệu người dùng có muốn mất cơng chuyển sang một căn nhà khơng có gì
mới.

Giao diện của Zing Me và Go Online
 Bạn Bè - FPT

Mạng xã hội thế hệ thứ 3 ra mắt cho phép người dùng chia sẻ, kết bạn và tương tác
theo thời gian thực. Tuy nhiên, một lần nữa sản phẩm này của FPT cũng khơng gì mới
mẻ về hình thức và tính năng sử dụng. Cũng như cách lựa chọn thông minh của hai mạng
xã hội trên, Bạn bè cho phép tích hợp các dịch vụ của các thành viên như đọc
báo chat />
16


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Ảnh: Zing me và Bạn bè có nhiều tính năng tương đồng
Một điểm chung của các Mạng xã hội trên có lẽ chính là tựa game truyền thống

của mang tên Nơng Trại. Nếu như ở Zing Me gọi là Nông Trại vui vẻ, Go online có Khu
vườn mơ ước thì Bạn bè của FPT có Làng ta. Các game này đã trở thành đặc sản mà mỗi
khi người ta nhắc đến mạng xã hội là nhớ ngay đến nó.
Hiện nay với trào lưu “bỏ” diễn đàn chạy đua lập mạng xã hội lan tỏa mạnh mẽ cả
trong giới trẻ đam mê công nghệ. Nhiều admin đang quản trị các diễn đàn của trường, lớp
cũng tự đứng ra lập mạng xã hội ảo riêng cho cộng đồng của mình. Các tính năng trên
Zing me hay facebook đều được các admin tích hợp đủ cả, và tất nhiên không thể thiếu
Nông Trại Vui Vẻ.

17


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

Ảnh: Mạng xã hội do admin của một diễn đàn mạng lập
2. Những mặt tích cực và hạn chế của mạng xã hội và thương mại điện tử
2.1Những mặt tích cực:
Trước tiên cần thấy rằng mạng xã hội ảnh hưởng đến khả năng thành công của
chiến dịch tiếp thị trực tuyến trên hai khía cạnh: giúp lan truyền thơng tin tích cực, mới lạ
về sản phẩm, cũng như những phản hồi từ người tiêu dùng tiềm năng; khả năng của mạng
xã hội là giúp kết nối cá nhân, giúp người này “gặp” người khác, từ đó làm tăng khả năng
những thành viên mới tham gia vào cộng đồng.
Để việc tham gia vào mạng xã hội mang lại hiệu quả tích cực cho chiến dịch
marketing, cần có sự bố trí lực lượng hợp lý, trong đó marketer cần quan tâm tới ba nhóm
người sau:

18

Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

1. Connector - người kết nối, đóng vai trị là người “kết dính xã hội”, có tầm ảnh
hưởng lớn, là người sẽ giới thiệu người tiêu dùng với những nhóm mà “họ nên biết”.
2. Maven - người môi giới thông tin, là người khơng ngừng nói với khách hàng
tiềm năng về những cơ hội tốt, là người luôn đưa ra những lời khuyên về việc mua cái gì
và nên tới đâu để mua hàng.
3. Salesmen - nhà truyền giáo, thúc đẩy khách hàng hành động, nói cách khác là
thuyết phục họ mua hàng.
Trong thời đại của web 2.0, thành công của một chiến dịch marketing không chỉ
phụ thuộc vào số lượng người tham gia vào cộng đồng do marketer tạo ra, mà còn liên
quan vấn đề đo lường mức độ phản hồi, tiếp nhận của các thành viên trong cộng đồng
một cách nhanh nhất. Nhờ cơng nghệ mới, marketer có thể tổng hợp được ngay những dữ
liệu quan trọng như: thu nhập bình quân theo người sử dụng (ARPU), khả năng sinh lời
của các hàng cá nhân, hay hệ số ROI của quảng cáo trực tuyến … Những số liệu này có
thể được cập nhật hàng ngày, thậm chí hàng giờ tới marketer.
2.2Những mặt hạn chế
Tính lan truyền theo cấp số nhân của cộng đồng ảo cũng sẽ là cách thức hủy hoại
một nhãn hàng nhanh nhất khi có thơng tin khơng tốt về sản phẩm. Chính điều này làm
cho mạng xã hội trở thành một con dao hai lưỡi, đòi hỏi các marketer phải rất thận trọng
trong khi triển khai chiến dịch online marketing.
Mạng xã hội mới chỉ hợp với thành phố lớn. Với 530 triệu thành viên đang tham
gia vào các cộng đồng ảo trên khắp thế giới và 70% các cuộc thảo luận có chủ đề liên
quan thương hiệu và sản phẩm, những MySpace, Facebook, Youtube… đã và đang trở
thành nơi để những marketer triển khai ý tưởng sáng tạo. Tuy nhiên, nếu làm online
marketing tại Việt Nam, liệu các mạng xã hội ngoại có phải là phương án tối ưu.
Người Việt còn “lạ” với mạng “ngoại”. Theo kết quả nghiên cứu do FTA công bố

đầu năm 2009, sự chia sẻ thị phần các mạng xã hội tại Việt Nam có nhiều đặc điểm đáng
chú ý. Người dùng Internet tại Việt Nam dường như “xa lạ” với các mạng xã hội như
19


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

MySpace hay Facebook. Theo báo cáo của Facebook, chỉ có gần 40.000 người Việt tham
gia mạng này tính đến hết năm 2008. Hệ thống được ưa chuộng nhất tại thị trường trong
nước vẫn là Yahoo!360, người tí hon của thế giới nhưng lại là gã khổng lồ ở Việt Nam.
Các chiến dịch marketing trực tuyến tại Việt Nam thời gian gần đây thường ít nhiều gắn
với các mạng xã hội “ngoại” như YouTube hay Yahoo!360.
Chỉ hợp với địa bàn thành phố lớn. Trong kết quả điều tra mới được công bố, có
những số liệu rất lý thú với những marketer đang tính tốn phát triển chiến dịch tiếp thị
bằng mạng xã hội. Chẳng hạn lượng người truy cập Internet nhưng không sử dụng mạng
xã hội trong vòng ba tháng qua tại các thành phố lớn ở Việt Nam lên tới xấp xỉ 30%, cá
biệt tại Đà Nẵng và Cần Thơ, tỉ lệ này lên tới 60%. 76% giới trẻ từ 17 đến 30 tuổi khơng
có ý định tăng thêm thời gian cho mạng xã hội. Những con số này chắc hẳn sẽ làm nhiều
marketer dự định sử dụng mạng xã hội trong chiến lược sắp tới phải đắn đo hơn nữa
trước khi lên kế hoạch.
Thời gian trực tuyến trên các mạng xã hội của người sử dụng còn ở mức thấp.
Ngoại trừ TP.HCM, tại các đô thành khác của Việt Nam như Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ,
cư dân mạng dành khoảng 3,8 - 5,63 giờ/tuần cho mạng xã hội. Tần suất sử dụng mạng
xã hội tại các đô thị lớn của Việt Nam trung bình là 5,72 lần/tuần, thấp hơn nhiều so với
các hoạt động như đọc tin tức 9 lần/tuần, chat 8 lần/tuần.
Khó khăn nhiều nhưng vẫn có cơ hội cho các marketer muốn tận dụng cộng đồng
mạng xã hội Việt. TP.HCM có thể là nơi khởi đầu cho các chiến dịch marketing thông
qua mạng xã hội. Tại đây, mật độ người sử dụng truy cập các mạng xã hội tới 8,06

lần/tuần, thời gian trực tuyến trên các cộng đồng ảo của họ vào khoảng 8,33 giờ/tuần,
mức cao nhất cả nước.
3.Giải pháp
2.1 Đối với mạng xã hội
Thiết nghĩ, nếu các nhà phát hành muốn thu hút được đông đảo số lượng thành
viên tham gia, trước tiên họ nên cải tiến các chức năng trong sản phẩm của mình sao cho
20


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

thật nổi bật, hơn là ồ ạt lập ra các dòng sản phẩm khác có đặc tính tương tự các đối thủ
cạnh tranh.
Nếu như các mạng xã hội hiện nay chỉ đều làm theo mô tip chung chung giống
như facebook, hay tương tự theo kiểu Twitter... thì thực sự người dùng sẽ cảm thấy rất
nhàm. Thay vì "đua nhau" lập nên các mạng xã hội với tính năng "tương tự", tại sao các
nhà tổ chức không đi theo một hướng mới, tạo nên một "bản sắc" chuyên biệt cho mạng
xã hội của mình.

1. Ảnh: Mimo – tương tự như Twitter

Lập ra một mạng xã hội mang tính "chun mơn hóa" về một đặc tính nào đó mà
giới trẻ u thích phải chăng là một hướng đi mới? Mạng xã hội văn học là một trong
những mạng xã hội tiên phong như thế. Vừa tận dụng được thế mạnh kết nối, chia sẻ mà

21

Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

một mạng xã hội sẵn có, người dùng lại cảm thấy hứng thú vì được tham gia vào một
cộng đồng chuyên biệt, cùng sở thích, cùng đam mê về một lĩnh vực trong đời sống.

ẢNH :Mạng xã hội tiên phong chuyên biệt về văn học( )
Yume.vn cũng là một thành công của việc cải tiến mạng xã hội. Khi tham gia vào
trang mạng này, ngoài việc được hưởng lợi từ các tính năng chia sẻ, kết nối bạn bè (viết
trên wall, chia sẻ ảnh, photo, video...) như các mạng xã hội khác, người dùng được thỏa
mãn niềm đam mê viết lách với tính năng nổi bật là "Viết bài". Sau đó, yume sẽ tập hợp
những bài viết hay, có chất lượng để tạo nên một hệ thông tin mạng mạnh mẽ và nổi bật.
Việc khuyến khích người dùng qua tính năng "tăng cấp" hay được hưởng chế độ "nhuận
22


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

bút" cũng thu hút đơng thành viên tham gia. Từ đó tạo sự chủ động và hứng thú cao cho
người sử dụng. Một hướng đi mới thông minh và giàu tiềm năng mở ra đối với Yume.

Ảnh: Mạng thông tin "đồ sộ" của yume.vn
Để thu hút và giữ chân được thành viên tham gia mạng xã hội của mình, cũng như
tránh tình trạng "bội thực" mạng xã hội cho người sử dụng, có lẽ các nhà tổ chức nên có
hướng đi mới mẻ và đúng đắn cho sản phẩm của mình, hơn là vội vã tung ra "nhà ảo" để
chạy theo trào lưu.

23


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

2.2 Đối với thương mại điện tử
Trong Thương mại điện tử, cạnh tranh là rất mãnh liệt và gay gắt, đơn giản là vì
chi phí đầu tư khơng cao, hầu như cơng ty nào cũng có thể áp dụng Thương mại điện tử.
Do đó, để có thể thành cơng trong Thương Mại Điện Tử, bạn cần thỏa mãn một số yêu
cầu sau:
Có sản phẩm và dịch vụ có chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh
Tạo được nét đặc trưng riêng cho website, dịch vụ, sản phẩm của bạn
Chấp nhận thanh toán qua mạng nếu bạn bán lẻ hàng hóa ra thế giới
Luôn rất quan tâm đến marketing website của bạn
Luôn quan tâm đến nội dung, trình bày, tốc độ truyền tải trang web của bạn
Linh động, đáp ứng mọi yêu cầu của khách hàng một cách nhanh chóng và chuyên
nghiệp
Marketing: marketing là chìa khóa chính cho sự thành cơng trong Thương mại
điện tử. Để marketing tốt, doanh nghiệp có thể phải đầu tư nhân lực am hiểu về
marketing truyền thống và marketing trực tuyến qua mạng. Hoặc tiết kiệm hơn, doanh
nghiệp có thể thuê dịch vụ marketing qua mạng trọn gói. V.E.C có cung cấp dịch vụ này
theo yêu cầu của doanh nghiệp.
Chất lượng website: doanh nghiệp phải đầu tư vào nội dung của website bằng cách
chăm sóc nội dung thường xun, cập nhật thơng tin... việc này có thể có một nhân viên
đứng ra đảm nhiệm hoặc nếu doanh nghiệp khơng có nhiều nội dung mới một cách
thường xun thì cơng việc này có thể giao cho bộ phận kinh doanh kiêm nhiệm, khơng
phát sinh thêm chi phí nhân sự.
Chất lượng dịch vụ hỗ trợ khách hàng: điều này quan trọng. Việc hỗ trợ khách

hàng qua mạng một cách chuyên nghiệp góp phần rất lớn vào sự thành cơng của doanh
nghiệp trong Thương mại điện tử. Doanh nghiệp cần có ít nhất một nhân viên phụ trách
việc giải đáp thắc mắc của khách hàng tiềm năng một cách chuyên nghiệp và nhanh
chóng.Chiến lược kinh doanh: nếu doanh nghiệp chọn hình thức kinh doanh “nghiêng”

24


Mạng xã hội và Thương mại điện tử

Nhóm 1_Lớp 08Qkmar

nhiều về trực tuyến thì phải có đội ngũ kinh doanh giỏi về chiến lược kinh doanh trên
mạng, am hiểu các hoạt động kinh doanh, marketing trên mạng... Nhân sự chuyên môn
Thương mại điện tử: tương tự như phần Chiến lược kinh doanh, nếu doanh nghiệp kinh
doanh trực tuyến thì nhất định phải có những nhân sự chun mơn về Thương mại điện tử
như kỹ thuật, marketing qua mạng, phục vụ khách hàng qua mạng, nội dung, nghiên cứu
thị trường online v.v...
Ngoài ra, doanh nghiệp Việt Nam muốn áp dụng, khai thác Thương mại điện tử
phục vụ việc kinh doanh của mình tốt thì cần chuẩn bị nội lực về một số phương diện
sau:
Nếu doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xuất khẩu, dùng Thương mại điện tử để
marketing mình và tìm kiếm khách hàng quốc tế thì nhất thiết phải có nhân sự giỏi tiếng
Anh, có nhân sự biết marketing qua mạng vì đây là một việc làm thường xuyên.
Nếu doanh nghiệp muốn dùng Thương mại điện tử để marketing, tạo hình ảnh
chun nghiệp trong mắt người tiêu dùng thì có thể khốn việc này cho một cơng ty
chun về marketing qua mạng thực hiện.
Ngoài ra, nếu doanh nghiệp “nghiêng” nhiều về kinh doanh thơng qua mạng thì
địi hỏi nội lực càng cao hơn, ngồi khả năng marketing qua mạng, cịn phải có khả năng
kỹ thuật và khả năng chiến lược (kinh doanh) để có thể đảm bảo thành cơng. Dĩ nhiên,

nếu kinh doanh có tính quốc tế thì phải có nhân sự giỏi về tiếng Anh.

25