Ngữ văn 8 nói giảm nói tránh (free)

Tiết 43 - Tiếng Việt:
Ví dụ 1:
Ví dụ 1:
a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ
a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp
cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh
khác
,
,
thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu
thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu
bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.
bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh,
(Hồ Chí Minh,
Di chúc
Di chúc
)
)
b. Bác đã
b. Bác đã đi
rồi sao, Bác ơi !
rồi sao, Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu,
(Tố Hữu,
Bác ơi
Bác ơi
)

)
c. Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về
c. Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về
đến nhà thì bố mẹ
đến nhà thì bố mẹ chẳng còn
.
.




(Hồ
(Hồ
Phương,
Phương,
Thư nhà
Thư nhà
)
)
Phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa
Phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa
* đi gặp cụ
Các Mác,
cụ Lê-nin
và các vị
cách mạng
đàn anh
khác
* đi
* chẳng còn

Đều nói về cái chết
Giảm nhẹ, tránh đi
phần nào sự đau
buồn.
Ví dụ 1:
Ví dụ 1:
a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ
a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp
cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh
khác
,
,
thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu
thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu
bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.
bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh,
(Hồ Chí Minh,
Di chúc
Di chúc
)
)
b. Bác đã
b. Bác đã đi
rồi sao, Bác ơi !
rồi sao, Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu,
(Tố Hữu,

Bác ơi
Bác ơi
)
)
c. Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về
c. Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về
đến nhà thì bố mẹ
đến nhà thì bố mẹ chẳng còn
.
.




(Hồ
(Hồ
Phương,
Phương,
Thư nhà
Thư nhà
)
)
Phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa
Phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa
Ví dụ 2:
Ví dụ 2:


Phải bé lại lăn vào lòng một người mẹ,
Phải bé lại lăn vào lòng một người mẹ,

áp mặt vào
áp mặt vào
bầu sữa
bầu sữa
nóng của người mẹ,
nóng của người mẹ,
để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán
để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán
xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho,
xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho,
mới thấy người mẹ có một êm dịu
mới thấy người mẹ có một êm dịu
vô
vô
cùng.
cùng.


(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Ví dụ 3:
Ví dụ 3:
a. Con dạo này
a. Con dạo này
lười lắm
lười lắm
.
.
b.Con dạo này
b.Con dạo này

không được chăm chỉ lắm
không được chăm chỉ lắm
.
.
Bài tập 1: Hãy phân tích cái hay của việc sử
dụng phép nói giảm nói tránh trong đoạn
trích sau t i i cú th thay t no?
Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi,
lão bảo ngay:
-
Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !
(Nam Cao Lão Hạc)
BI TP
CËu Vµng
bÞ giÕt
®i ®êi
Gây cảm giác
ghê sợ với
người nghe
Không gây
cảm giác
ghê sợ với
người nghe
Hàm ý
xót xa,
luyến tiếc
và đượm chút
mỉa mai…
Bài tập 2: Hãy quan sát tranh minh hoạ
trên màn hình và dùng phép nói giảm nói

tránh để diễn đạt lại các câu trong những
tình huống sau và cho biết ở mỗi tình
huống đó, em đã sử dụng cách nói giảm
nói tránh nào?
Anh cút
ra khỏi
nhà tôi
ngay!
Anh
không
nên ở
đây nữa!
TÌNH HuỐNG 1
Nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa.
Bệnh tình con
ông nặng lắm
chắc sắp chết
rồi!
Bệnh tình con ông
chắc chẳng còn
được bao lâu nữa.
TÌNH HUỐNG 2
Nói
giảm
nói
tránh
bằng
cách
nói
trống.

Những đứa trẻ
Những đứa trẻ
này bố mẹ chết
này bố mẹ chết
hết rồi, thật
hết rồi, thật
đáng thương.
đáng thương.
Những đứa
Những đứa
trẻ mồ côi
trẻ mồ côi
này thật
này thật
đáng thương
đáng thương
TÌNH HUỐNG 3
Nói giảm nói
tránh bằng
cách dùng từ
Hán Việt
đồng nghĩa.
CÊm trÎ
con vµo
®ã.
C¸c ch¸u vµo
®ã rÊt nguy
hiÓm, dÔ bÞ
tai n¹n.
TÌNH HUỐNG 4

Nãi gi¶m
Nãi gi¶m
nãi tr¸nh
nãi tr¸nh
b»ng c¸ch
b»ng c¸ch
nãi vßng.
nãi vßng.
SƠ ĐỒ NỘI DUNG BÀI HỌC
NÓI
GIẢM
NÓI
TRÁNH
Là biện
pháp tu
từ dùng
cách
diễn
đạt tế
nhị,
uyển
chuyển
Tác dụng
-
Nói vòng.
-
Dùng từ ngữ
Hán Việt.
-

Từ đồng nghĩa.
- Phủ định từ
trái nghĩa.
Các cách nói
giảm nói
tránh.
-
Tránh gây cảm
giác đau buồn,
ghê sợ, nặng nề.
- Tránh thô tục ,
thiếu lịch sự.
TÌNH HUỐNG 1: Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm
bạn Hải hay đi học muộn, bạn Loan nói: “Từ nay cậu
không được đi học muộn nữa vì như vậy không những
ảnh hưởng đến việc rèn luyện đạo đức của bản thân cậu
mà còn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”.
Bạn Trinh cho rằng Loan nói như vậy là quá gay gắt,
chỉ nên nhắc nhở bạn Hải: “Cậu nên đi học đúng giờ”.
Em đồng tình với ý kiến nào? Vì sao?
Khi cần phê bình phải nghiêm
khắc, nói thẳng, nói đúng mức
độ sự thật.
Bài tập 1(SGK):
A / Khuya rồi, mời bà
B / Cha mẹ em từ ngày em còn rất bé,
em về ở với bà ngoại.
C / Đây là lớp học cho trẻ em
D / Mẹ đã rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
E / Cha nó mất, mẹ nó , nên chú nó rất

thương nó.
đi nghỉ
chia tay nhau
khiếm thị
có tuổi
đi bước nữa
Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh cho sau đây
vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có
tuổi, đi bước nữa.
Bài tập2(SGK):
Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử
dụng cách nói giảm nói tránh?
a
1
) Anh phải hòa nhã với bạn bè!
a
2
) Anh phải hòa nhã với bạn bè!
b
1
) Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b
2
) Anh không nên ở đây nữa!
c
1
) Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c
2
) Cấm hút thuốc trong phòng!

d
1
) Nó nói như thế là thiếu thiện chí
d
2
) Nó nói như thế là ác ý!
e
1
) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e
2
) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
a
2
) Anh phải hòa nhã với bạn bè!
b
2
) Anh không nên ở đây nữa!
c
1
) Xin đừng hút thuốc trong phòng!
d
1
) Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
e
2
) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
- Em học không giỏi lắm.
- Cái bàn không đẹp lắm.
- Chữ viết chưa đẹp lắm.

- Ti vi không đẹp lắm.
- Mẹ không được khỏe lắm.
Bài tập3 (SGK):
Đặt 5 câu để đánh giá những trường hợp khác nhau.

Về nhà học bài, làm lại các bài tập đã
làm và làm tiếp bài tập 4.

Soạn bài mới: “Câu ghép” theo câu hỏi
gợi ý SGK.