Tải bản đầy đủ (.pdf) (77 trang)

Kỹ năng tổ chức sinh hoạt nhóm trong trường phổ thông

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (763.92 KB, 77 trang )

Kỹ Năng Tổ Chức Sinh Hoạt Nhóm
Trong Trường Phổ Thông
Mục lục
I. Nhóm và các hiện tượng tâm lý của nhóm 2
1. Tổ chức sinh hoạt theo nhóm 2
2. Phương pháp thảo luận nhóm 5
3. Các kỹ năng cơ bản lãnh đạo nhóm 9
4. Phương pháp khởi động nhóm 11
5. Phương pháp gây bầu khí 14
6. Phương pháp năng động nhóm 16
7. Phương pháp Phân tích và Tổng hợp 17
8. Phương pháp động não 18
9. Phương pháp sử dụng phim chiếu 18
10. Phương pháp lập phiếu 19
11. Phương pháp lập tòa án vườn 20
12. Phương pháp làm PANÔ 21
13. Phương pháp sử dụng ngôn ngữ hình ảnh 21
14. Phương pháp phân nhóm 22
15. Phương pháp báo chạy “Press Express” 23
16. Phương pháp phân nhóm Philipps 6-6 24
II. Giới thiệu một số trò chơi dành cho nhóm nhỏ 25
1. Giới thiệu mô hình sinh hoạt nhóm theo chủ đề 25
2. Giới thiệu những bài hát và trò chơi sinh hoạt nhóm nhỏ 49
3. Kỹ năng công tác xã hội làm việc với nhóm 75




I. Nhóm và các hiện tượng tâm lý của nhóm
1.
Tổ chức sinh hoạt theo nhóm



Từ thời rất xa xưa người ta đã biết đến sinh hoạt theo nhóm. Sau một ngày lao động
vất vả, tối về người ta quây quầy bên đống lửa. Những người đàn ông kể chuyện săn bắn,
những người phụ nữ kể chuyện bếp núc
Trong thời gian gần đây, việc ngày càng có nhiều nhóm nhỏ sinh hoạt theo sở thích đã
phần nào nói lên được nhu cầu bức thiết của tuổi trẻ muốn tham gia vào các hoạt động chung
của xã hội. Ưu điểm của sinh hoạt nhóm chính là sự rèn luyện rất tốt cho khả năng phát biểu
trước đám đông. Không những thế, nó còn rèn luyện cho tuổi trẻ biết sống trong tập thể, biết
nói và biết nghe người khác nói. Đó là tiền đề để xây dựng một xã hội tốt đẹp mà không ai là
không mong muốn.
Nhóm là gì?
Nhóm là tập hợp những người có chung nhu cầu, sở thích và điều kiện kinh tế xã hội,
cùng thỏa thuận sinh hoạt chung với nhau một cách tự nguyện vì lợi ích của từng thành viên
trong nhóm và lợi ích của nhóm
Có thể chia ra thành 2 loại nhóm:
Nhóm chính thức: được hình thành căn cứ vào các văn bản pháp qui, có nội dung, qui
chế hoạt động vì mục đích có ý nghĩa xã hội. Hay nói một cách khác, những người sinh hoạt
trong các nhóm này chịu sự điều hành của những người lãnh đạo nhóm, tuân theo một nội qui
nào đó và thường là cùng trải qua một đợt huấn luyện. Họ có những sinh hoạt thường kỳ, có
chương trình hành động cho từng thời gian.
Ví dụ: Đội thanh niên xung kích chữ thập đỏ, Câu lạc bộ múa rối, Chi hội hát nhạc
dân ca…
Nhóm không chính thức: hình thành tự phát trên cơ sở những quan hệ riêng tư, những
tình cảm, sở thích riêng của một số người nào đó. Bao gồm những người có chung nhu cầu,
sở thích họp nhau lại một cách tự nguyện nhưng giữa họ không có những quan hệ ràng
buộc chặt chẽ. Họ đến và đi tùy ý và không có điều lệ nào đặc biệt.
Ví dụ. Nhóm Hiphop, nhóm yêu thích bóng đá, nhóm fan ca sĩ Mỹ Tâm
Nhóm được hình thành như thế nào?
Nhóm chính thức được thành lập theo một nguyên tắc nhất định, có nội quy riêng.
Người xin vào nhóm phải chấp hành một cách tự nguyện các nguyên tắc đó. Nhóm có ban

điều hành được bầu ra để điều khiển sinh hoạt nhóm. Nhóm cũng có chương trình, kế hoạch
hành động nhằm đạt một mục đích nào đó.
- Nhóm không chính thức hầu hết đều được thành lập theo kiểu tự phát. Người ta chơi
chung với nhau, khi có dịp thuận tiện thì gặp gỡ nhau, có thể có một người uy tín cao hơn hết
được nhìn nhận như trưởng nhóm.
Một số nhóm không chính thức dần dần chuyển sang nhóm chính thức.
Đôi khi người ta cũng dựa vào những nhóm không chính thức sẵn có để xây dựng
thành nhóm chính thức.
Ví dụ: Từ một nhóm thích nhảy Hiphop có thể chuyển thành Câu tạc bộ Văn thể mỹ
mà trong đó qui tụ nhiều dạng như: Khiêu vũ, múa hát tập thể, Hip hop
Ích lợi của sinh hoạt theo nhóm
Việc ngồi lại với nhau để sinh hoạt cho phép người ta nói ra những suy nghĩ của mình
và lắng nghe ý kiến của người khác. Nhờ vậy người ta có thể học tập kinh nghiệm lẫn nhau
và nhìn nhận vấn đề một cách rộng rãi hơn.
- Một người có thể đề nghị được nhóm giúp đỡ, hỗ trợ hoặc nhóm thấy có trách nhiệm
hỗ trợ cho một thành viên nào đó của nhóm.
Có những việc mà một cá nhân không làm được nhưng nếu cả nhóm cùng bàn bạc thì
có thể tìm ra cách giải quyết vấn đề.
- Khi làm việc theo nhóm người ta có dịp hiểu rõ những mặt mạnh, mặt yếu của bản
thân mình. Mọi người cũng hiểu được người khác và học cách đoàn kết, hợp tác để hoàn
thành công việc chung nhóm.
Sinh hoạt theo nhóm khác với hội họp:
Tâm lý chung thường ít ai thích hội họp nếu cuộc họp đó không mang lại lợi ích cho
mọi người.
Cuộc họp khác với sinh hoạt nhóm, bởi vì:
- Những người đi dự họp không chắc đã cùng một nhóm, cùng đối tượng với nhau.
- Vấn đề đưa ra bàn bạc, thảo luận không chắc được mọi người quan tâm.
- Một cuộc họp quá đông thì một số người không có dịp phát biểu hoặc e ngại không
dám phát biểu. Trong khi đó, một số người khác lại phát biểu lấn lướt. Do đó kết luận của
buổi họp chưa chắc là kết luận của tập thể.

- Có thể chủ tọa cuộc họp nói quá nhiều và ai nấy đều chán nản vì sự độc đoán.


Sinh hoạt nhóm


Những thái độ có lợi khi sinh hoạt theo nhóm:
Trong một nhóm có nhiều người với những quan điểm khác nhau nên việc bất đồng ý
kiến là lẽ đương nhiên. Nếu trong một nhóm mà một số người muốn đấu tranh và một số
người lại bỏ cuộc thì sẽ chẳng giải quyết được gì.
Trong một buổi sinh hoạt nhóm cần nhất là:
- Mọi người tham dự đúng giờ và đầy đủ.
- Người điều khiển buổi sinh hoạt động viên và tạo cơ hội cho mọi người cùng phát
biểu.
- Mọi người đều cùng có dịp để trình bày suy nghĩ của mình, làm sáng tỏ vấn đề.
- Mọi người đều tỏ ra quan tâm và tôn trọng ý kiến của người khác.
- Mọi người đều sẵn sàng cung cấp thêm thông tin để cả nhóm cùng hiểu rõ hơn vấn
đề đang bàn bạc.
- Mọi người đều tự nguyện đóng góp phần mình vào công việc chung của nhóm.
- Nếu có bất đồng ý kiến thì đưa ra thảo luận có lý có tình mà không có sự cãi vã.
Các hiện tượng tâm lý trong nhóm
Dư luận tập thể. Là những phán đoán, ý kiến của các thành viên về một con người
hay một vấn đề nào đó. Dư luận thường hình thành một cách tự phát, nhưng nhiều khi dư
luận hình thành một cách có tổ chức, có mục đích cụ thể. Dư luận có thể đúng hoặc sai, có
thể giống hoặc khác nhau, tạo bầu không khí vui vẻ hay nặng nề, có tác dụng thúc đẩy hoặc
kiềm hãm sự phát triển của nhóm. Dư luận khác với tin đồn; tin đồn là những thông tin về
một sự kiện, một vấn đề hay một con người nào đó. Nội dung của tin đồn có độ chính xác
không cao và thường mang hàm ý xấu. Tin đồn sẽ trở thành dư luận tập thể nếu được các
thành viên quan tâm bàn bạc.
Người lãnh đạo nhóm cần lắng nghe dư luận, ngăn chặn dư luận không đúng, và định

hướng dư luận theo hướng có lợi cho nhóm.
- Tâm trạng của nhóm (bầu không khí của nhóm): Trạng thái cảm xúc của một người
hoặc một nhóm nhỏ tạo ra tâm trạng của nhóm theo cơ chế lan tỏa. Một người có chuyện vui
hay buồn sẽ truyền cho cả nhóm. Một bộ phận bất mãn sẽ làm giảm sự đoàn kết, gây bầu
không khí nặng nề trong nhóm.
Cần chủ đồng tạo bầu không khí tích cực trong nhóm bằng cách tìm hiểu và quan tâm
kịp thời đến diễn biến tâm trạng và hoàn cảnh của từng thành viên.
Hiện tượng bắt chước: Các thành viên thường bắt chước hành vi, cử chỉ, điệu bộ,
cách ăn mặc của nhau. Cần chủ động hướng thành viên nên tránh sự bắt chước thiếu suy
nghĩ, đi ngược lại lợi ích của tập thể.
- Tư duy tập thể. Các nhóm nên cùng suy nghĩ, bàn bạc về một vấn đề của nhóm và
đưa ra giải pháp tốt nhất. Tư duy tập thể thường sâu sắc, toàn diện và độ tin cậy cao.
Cần phát huy trí tuệ tập thể đảm bảo tính đúng đắn của vấn đề nghiên cứu và tạo sự
đoàn kết, thống nhất cao trong nhóm.
- Sự thi đua: là sự phấn đấu lành mạnh để đạt được các tiêu chuẩn thi đua của nhóm.
Sự thi đua kích thích sự rung động sáng tạo của mỗi thành viên, thúc đẩy sự phát triển của
nhóm. Sự ganh đua là cạnh tranh thắng bại gây nên sự lục đục, chia rẽ nội bộ nhóm. Cần tạo
khí thế thi đua sôi nổi, lành mạnh bằng cách đặt tiêu chuẩn thi đua hợp lý và đánh giá khen
thưởng đúng đắn, công minh. . .
- Hiện tượng ngôi sao (thủ lĩnh): trong mỗi nhóm đều có nhóm trưởng là người đứng
đầu nhóm một cách chính thức. Thủ lĩnh là người được số đông các thành viên suy tôn, tín
nhiệm về một khía cạnh nào đó (ví dụ về tình cảm, về trí tuệ, năng khiếu ). Thủ lĩnh có khả
năng chinh phục và điều khiển được số đông các thành viên thực hiện ý định của mình một
cách tự giác. Trong nhóm, nhóm trưởng chưa chắc đã là thủ lĩnh, nếu nhóm trưởng đồng thời
là thủ lĩnh thì vai trò lãnh đạo và tổ chức hoạt động sẽ phù hợp với tâm lý các thành viên, đạt
được kết quả cao nhất.
Khi nhóm trưởng không phải là thủ lĩnh thì rất dễ xảy ra mâu thuẫn nhóm. Nhóm
trưởng sẽ bị vô hiệu hóa khi không chinh phục được các thủ lĩnh và không điều hoà được các
quan hệ trong nhóm. Nếu nhóm trưởng khiêm tốn, đánh giá đúng vai trò và uy tín của thủ
lĩnh thì sẽ phát huy được thế mạnh của thủ lĩnh, phục vụ mục đích chung của nhóm.

Sáng suốt lựa chọn ''nhóm trưởng là thủ lĩnh'' hay ngược lại là nhân tố quyết định sự
tồn tại và phát triển của nhóm.
Trong nhà trường hiện nay, giáo viên chủ nhiệm, cán bộ Đoàn - Hội – Đội cần nắm
được quá trình hình thành phát triền và các hiện tượng tâm lý nhóm để củng cố các đội, nhóm
đưa thanh thiếu niên tham gia vào các chương trình hoạt động của xã hội. Hiểu và vận dụng
sáng tạo các hiện tượng tâm lý nhóm, người lãnh đạo nhóm, các nhóm trưởng sẽ thành công
trong công tác của mình
2.
Phương pháp thảo luận nhóm

Thảo luận nhóm là một loại sinh hoạt nhóm phổ biến có khả năng huy động sự tham
gia góp ý của các thành viên. Thảo luận nhóm còn giúp nâng cao tinh thần hợp tác và trách
nhiệm trong việc thực hiện mọi quyết định của nhóm. Thảo luận nhóm còn có tác dụng độc
đáo là làm thay đổi thái độ, tâm tư, tình cảm, hành vi của những người tham dự và lôi cuốn
họ vào hành động chung
Hình thức nhóm thảo luận:
Hình thành nhóm thảo luận:
Việc hình thành nhóm thảo luận phải dựa trên việc các thành viên nhóm có cùng một
mục tiêu chung hay cùng chia sẻ sự quan tâm đối với vấn đề nào đó.
Ví dụ: Câu lạc bộ các bạn trẻ yêu thích tin học là diễn đàn để các bạn trẻ gặp gỡ trao
đổi về các vấn đề liên quan đến Công nghệ thông tin.
Nói một cách khái quát, hình thành nhóm thảo luận là giải pháp tăng cường trao đổi
thông tin, thảo luận bàn bạc trao đổi thống nhất các giải pháp nhằm triển khai các nhiệm vụ
của nhóm đề ra trên sự thống nhất chung của các thành viên trong nhóm.
Xác định phạm vi nhóm:
Số lượng thành viên trong nhóm trên thực tế thường dao động từ 3 đến 13 thành viên,
tuy nhiên theo một nghiên cứu khoa học, một nhóm thảo luận lý tưởng là 07 thành viên. Kinh
nghiệm cho thấy một nhóm quá nhiều thành viên thì thường các thành viên ít có cơ hội phát
biểu trao đổi hay tham gia vào các quyết định của nhóm.
Về nguyên tắc tổ chức hoạt động của nhóm:

Nhóm hoạt động nên có một nhóm trưởng, một nhóm phó hoặc trợ lý nhóm trưởng
sẵn sàng thay thế, đảm nhận công việc điều hành nhóm khi nhóm trưởng vắng mặt. . .
Người lãnh đạo nhóm cần có đủ 3 tiêu chuẩn:
+ Kiến thức: hiểu biết rộng
+ Đạo đức, tư cách: khiêm tốn và được kính trọng
+ Năng lực tổ chức: Biết đưa ra quyết định và động viên người khác làm việc
Trong ba mặt trên thì đạo đức và tư cách là quan trọng nhất
- Nguyên tắc hoạt động nhóm là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách. Bên cạnh đó nên đề ra một số nguyên tắc vui mang tính đặc thù, truyền thống
của nhóm như bài hát đầu giờ, kể chuyện vui giữa giờ, những hình thức phạt khi thành viên
đi trễ giờ, chúc mừng sinh nhật thành viên Điều đó làm tăng thêm tính liên kết của nhóm.
Hình thức sinh hoạt nhóm.
- Địa điểm tổ chức sinh hoạt nhóm nên ở những nơi công cộng, những nơi không khí
yên tĩnh thuận lợi cho việc tập trung suy nghĩ.
- Phương pháp tổ chức sinh hoạt nên chú trọng khai thác những tư liệu, hiện vật, hình
ảnh, nhân chứng để làm đa dạng phong phú và nổi bật thêm cho chủ đề nhóm thảo luận.
- Việc sắp xếp, bố trí chỗ ngồi cũng rất quan trọng, nên bố trí sao cho nhóm trưởng và
các thành viên đều nhìn thấy mặt nhau, dễ dàng trao đổi trực diện với nhau.
Nội dung phương pháp trong thảo luận nhóm:
Lựa chọn vấn đề cần thảo luận:
Thành viên nhóm nên cùng bàn bạc và lựa chọn vấn đề thảo luận. Trong trường hợp
có quá nhiều vấn đề hoặc phạm vi vấn đề quá rộng, nhóm trưởng nên gợi ý để cả nhóm cùng
quyết định chọn hoặc giới hạn phạm vi vấn đề theo đa số. Theo các nghiên cứu khoa học cho
thấy, thời gian thảo luận tối đa trong nhóm nên từ 2 đến 3 chủ đề.
Thảo luận và phân tích các vấn đề để đi đến thống nhất về nhận thức:
- Chuẩn bị tài liệu, hiện vật, hình ảnh, nhân chứng… làm minh họa, nêu bật nội dung
vấn đề cần phân tích.
Yêu cầu này phải cần làm cho cả nhóm cùng thống nhất về mặt nhận thức các vấn đề
đưa ra thảo luận, phân tích. Để thống thất, vai trò người trưởng nhóm rất quan trọng, phải biết
hệ thống, tổng hợp, phân tích đưa ra các kết luận về các nội dung phát biểu trong nhóm.

Quyết định các giải pháp, chương trình hành động của nhóm nhằm giải quyết những
vấn đề qua thảo luận đã đi đến thống nhất:
- Đây là bước cuối cùng rất quan trọng, nó cũng là thước đo hiệu quả của việc hình
thành nhóm thảo luận và việc thảo luận nhóm. Nó cũng quyết định sự gắn kết lâu dài của
nhóm một khi những quyết định của nó đem lại hiệu quả trong thực tế cũng như đối với sự
phát triển của từng thành viên của nhóm.
Các hình thức kiểm tra nhận thức và hành động của thành viên nhóm sau khi kết thúc
thảo luận nhóm:
- Đây là hệ thống các hình thức kiểm tra nhận thức và hành động sau thảo luận, từ đó
có thể đánh giá hiệu quả hoạt động của một nhóm. Thông thường các hình thức như phiếu thu
hoạch, phiếu khảo sát, hoặc nhóm tái họp sau một thời gian định kỳ ( tuần, tháng, quí, năm )
để nhận xét, đánh giá mức độ phấn đấu, hoàn thành các công việc chung của nhóm và từng
thành viên.
- Đôi khi trong quá trình kiểm tra, những vấn đề trong thảo luận và tổ chức thực hiện
trong thực tế vẫn chưa đi đến thống nhất trong nhận thức và hành động hoặc nảy sinh những
vấn đề mới thì quá trình thảo luận tại nhóm tiếp tục diễn ra.
Về phương pháp trong thảo luận nhóm:
- Phương pháp thảo luận nên chú trọng đối thoại, phát huy dân chủ rộng rãi, thông tin
đa chiều nhưng cũng cần hướng vào trọng tâm, mục đích yêu cầu chủ đề thảo luận, tránh nói
lan man dài dòng. Lưu ý người chủ trì, nhóm trưởng phải chuẩn bị đầy đủ thông tin cho
nhóm, có năng lực khái quát tổng hợp, kết luận những vấn đề trong thảo luận nhóm. Người
chủ trì thường tránh hai xu hướng thường xảy ra trong thảo luận nhóm, đó là xu hướng độc
thoại, độc diễn và xu hướng phát biểu vô tổ chức, vô kỷ luật, phát biểu linh tinh, lan man. Cả
xu hướng này đều tác động không nhỏ đến hiệu quả của hoạt động của nhóm và chất lượng
trong thảo luận nhóm.



Thảo luận nhóm
Một cuộc thảo luận nhóm thành công khi.

Mục tiêu:
- Được cả nhóm xác định thật rõ và cụ thể
- Không ôm đồm, không lấn cấn giữa nhiều mục tiêu khác nhau
- Là điểm quy tụ của các đối tượng mời
- Được giải quyết sau buổi thảo luận
(Một vấn đề được làm sáng tỏ, một quyết định đề ra mang tính khả thi có và tạo được
sự quyết tâm thực hiện, một nội dung công tác mà ai cũng hiểu, những kiến thức mới được
tiếp thu, một mâu thuẫn được giải quyết)
Bầu không khí thuận lợi:
- Thoải mái, thân tình, cởi mở
- Tránh bầu không khí gượng gạo do hình thức long trọng của hội nghị, những lời lẽ
vào đầu văn hoa, bóng bẩy, khách sáo.
- Có sự bình đẳng và chấp nhận lẫn nhau của nhóm viên
Nhóm viên ra về thật thỏa mãn
- Vì đã thu nhận được cái gì mới (kiến thức mới, nắm chắc nội dung công tác, đã thay
đổi thái độ, nhận thêm tình bạn, tình đồng đội)
- Vì đã đóng góp vào mục tiêu chung (về chuyên môn cũng như trong việc xây dựng
nhóm)
Đúng giờ, không kéo dài quá hai giờ. Đúng chương trình dự kiến đề ra.

Nhóm bạn yêu thích Internet
3.
Các kỹ năng cơ bản lãnh đạo nhóm

Thực tiễn cho thấy hoạt động theo nhóm là mô hình có tác động rất tốt đến việc phát
triển cá nhân và xã hội. Hoạt động theo nhóm giúp cho thanh thiếu niên phát huy tài năng,
sáng tạo trong học tập và lao động. Muốn như vậy, đòi hỏi nhóm phải có người ''thủ lĩnh” có
kỹ năng lãnh đạo bởi vì người lãnh đạo nhóm giỏi là người biết phát huy tài năng của tất cả
thành viên trong nhóm. Do đó, chúng ta cần có những chương trình huấn luyện để giúp cho
những người lãnh đạo nhóm có được những kỹ năng cần thiết cho việc điều hành và lãnh đạo

hoạt động nhóm. Cũng từ những kỹ năng lãnh đạo nhóm, chúng ta sẽ giúp cho các hoạt động
của nhóm được phát triển toàn diện và phù hợp với thực tế khách quan của xã hội.
Người lãnh đạo nhóm là người có khả năng khám phá về chính mình:
Cá nhân mỗi người chúng ta là một thế giới riêng, phong phú và phức tạp. Chúng ta
cần tự khám phá ra chính bản thân mình. Có ý thức về mình và những yếu tố bên ngoài tác
động vào chúng ta, chúng ta sẽ không đánh mất đi những điều tốt đẹp, cao quý của cá nhân
mình. Hành trình của cuộc sống là sự nhận diện ra chính bản thân mình. Mình càng hiểu
mình thì càng trưởng thành trong cuộc sống. Hơn ai hết, người lãnh đạo nhóm cần ý thức
được điều đó để có thể tồn tại và phát triển được trong nhóm, đồng thời đưa nhóm hội nhập
vào với cộng đồng xã hội.
Người lãnh đạo nhóm cần có khả năng tư duy - sự tự ý thức:
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người chúng ta đều có khả năng ''tư duy'' và sự ''tự ý
thức''. Người lãnh đạo nhóm cũng cần có nghị lực thì mới rèn luyện được khả năng tư duy.
Khi chúng ta mạnh dạn ''suy nghĩ” về chính mình thì chúng ta mới có được ''ý thức'' về người
khác. Bạn hãy tập cho chính mình một thói quen suy nghĩ hàng ngày. Khi có sự ''tự ý thức''
chúng ta sẽ có được những ''chiếc la bàn định hướng'' và không sợ lạc đường. Tự ý thức về
chính mình cũng giúp ta biết nhìn đúng về người khác. Từ đó người lãnh đạo nhóm mới có
thể hiểu được cuộc sống ở quanh ta và chúng ta biết quan tâm hơn đến người khác.
Người lãnh đạo nhóm cần có kỹ năng truyền thông giao tiếp nhóm nhỏ.
Kỹ năng truyền thông giao tiếp là những phương tiện dùng để diễn tả tư tưởng, suy
nghĩ, tình cảm, những ước mong và những nhu cầu của con người.
Nhóm nhỏ ở đây có từ 02 đến khoảng vài chục người. Nhóm lý tưởng là nhóm có 07
người.
Bên cạnh kỹ năng truyền thông giao tiếp chúng ta có mô hình truyền thông giao tiếp
nhóm nhỏ nhằm giúp cho nhóm hiểu biết lẫn nhau, đoàn kết và hợp tác với nhau trong sinh
hoạt, lao động và học tập. Đồng thời trong truyền thông nhóm nhỏ sẽ phát triển đạo đức, giá
trị cuộc sống và giải quyết những vấn đề khó khăn của nhóm một cách dễ dàng.
Ngoài ra, một trong những đặc điểm quan trọng của truyền thông nhóm nhỏ là phát
huy sức mạnh của giao tiếp không lời. Qua truyền thông nhóm nhỏ, các thành viên của nhóm
tiếp thu được những giá trị của nhóm, những thói quen tốt của nhóm và từng thành viên cũng

có thể trao đổi và thỏa mãn nhu cầu của chính mình.
Người lãnh đạo nhóm cần có kỹ năng tham vấn cá nhân:
Những người lãnh đạo nhóm cần hiểu biết về tâm lý nhóm, biết cách làm tư vấn cho
các thành viên trong nhóm. Ngoài nhiệm vụ điều hành nhóm, giúp nhóm phát triển thì những
người lãnh đạo còn phải biết cách tham vấn cho các thành viên trong nhóm. Xem nó như là
phương tiện để hiểu, để thông cảm, để đồng cảm và giúp đỡ các thành viên trong nhóm khi
họ gặp những khó khăn trong cuộc sống hoặc dùng để giải quyết những mâu thuẫn trong
nhóm, ngăn ngừa tình trạng đối kháng trong nhóm.
Về mặt lý thuyết của tham vấn thì chúng ta có 3 giai đoạn chính giúp cho đối tượng
trong tiến trình tham vấn:
+ Giai đoạn 1 : Xây dựng mối quan hệ với đối tượng
+ Giai đoạn 2: Khám phá, tìm hiểu thực trạng vấn đề
+ Giai đoạn 3: Cùng đối tượng tìm giải pháp thích hợp và hành động
Trong thực tế, tiến trình tham vấn không câu nệ vào hoàn cảnh thực tế của đối tượng
cũng như điều kiện của người tham vấn. Để cho việc tham vấn thành công, đối tượng cần
được giúp đỡ để đi đến hàng loạt những sự tự ý thức. Tự ý thức về bản thân đối tượng sẽ có
những quyết định mới cho những hành động tâm tư, tình cảm với những phương pháp điều
chỉnh phù hợp.
Người lãnh đạo nhóm cần có kỹ năng tham vấn theo nhóm:
Kỹ năng tham vấn theo nhóm là tiến trình sử dụng các kỹ năng tham vấn cho những
thành viên cùng tâm trạng, có cùng những vấn đề trong cùng một nhóm. Tiến trình và kỹ
năng trong tham vấn nhóm trưởng tự như tiến trình tham vấn cá nhân. Tuy nhiên, trong tham
vấn nhóm tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia. Nhóm cùng nhau khám phá ra
những vấn đề chung của nhóm, cùng nhau tìm hiểu vấn đề, tìm ra chiến lược và biện pháp
giải quyết những vấn đề này nhằm giúp cho cá nhân và nhóm thay đổi hành vi.
Tham vấn nhóm thường đề ra những biện pháp, nhiều phương pháp để giúp cho các
thành viên trong nhóm thay đổi thái độ và hành vi nhằm đáp ứng được mục tiêu của nhóm đề
ra. Những phương pháp sử dụng trong tham vấn nhóm bao gồm sự phân tích tâm lý, thông
qua các hoạt động thực tế, thông qua việc học tập các hoạt động văn hóa, văn nghệ, hội
họa, thể dục thể thao, cắm trại

Ngoài sự hiểu biết về kỹ năng tham vấn, người lãnh đạo nhóm cần quan tâm đến từng
thành viên trong nhóm, tạo điều kiện cho tất cả các thành viên cùng tham gia vào tiến trình
tham vấn nhóm. Bên cạnh người lãnh đạo nhóm còn biết khích lệ nhóm viên, tạo bầu không
khí thi đua, sự cầu tiến và phát triển, sự đoàn kết trong nhóm.
Sử dụng quyền của người lãnh đạo
Người lãnh đạo điều hành công việc của nhóm và có nhiệm vụ thực hiện những công
việc mà nhóm đã thảo luận và nhất trí. Người lãnh đạo không được ép nhóm viên phải làm
trái với lợi ích và mục đích của nhóm.
Tuy nhiên cũng có trường hợp người trưởng nhóm phải sử dụng quyền của mình để
quyết định miễn là quyết định đó không trái với lợi ích của nhóm.
Trong một số trường hợp khác chỉ có trưởng nhóm mới có quyền quyết định. Do đó
cần biết sử dụng đúng quyền của mình.
Phân công, giao việc, đôn đốc và kiểm tra các nhóm viên.
Người trưởng nhóm giống như người thuyền trưởng, có trách nhiệm phân công mọi
người cùng làm việc để lái con tàu cho đến nơi
- Phân công vừa sức
- Giao việc đúng khả năng
- Đôn đốc cho công việc trôi chảy
Và kiểm tra xem kết quả công việc có đúng với yêu cầu đề ra hay không
Duy trì trật tự, kỷ luật trong nhóm:
Mọi người có trách nhiệm tuân theo các nội quy của nhóm. Nhóm trưởng tự mình
chấp hành đúng các nội qui ấy và yêu cầu mọi người tuân theo.
- Công việc cần được tiến hành cho khớp với kế hoạch và nhằm đạt mục tiêu. Nhóm
trưởng có quyền yêu cầu mọi người tôn trọng và làm đúng những gì đã bàn bạc.
Phát triển tinh thần tập thể của nhóm
Nếu có ai đó vừa làm tốt một công việc cho nhóm thì người đó xứng đáng được khen.
Nhóm trưởng cần biểu dương đúng lúc. Ngược lại những điều không đúng cần được phê
phán. Tuy nhiên nên phê phán đúng chỗ và trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau: Cần chú ý rằng
mỗi người trong nhóm đều có những đặc điểm riêng của cá nhân họ. Họ chỉ hòa mình vào
trong nhóm vì những mục đích chung của nhóm chứ không phải để trở thành một con người

khác theo một khuôn mẫu định sẵn.
Người lãnh đạo nhóm cần lưu ý một số điểm:
- Lời nói đi đôi với việc làm, không hứa suông, trung thực trong cả xử sự. Luôn rèn
luyện và xây dựng những phẩm chất tốt cho chính mình.
- Luôn tôn trọng nhóm viên, không tỏ ra khinh thường, chê bai lên án khi không đồng
tình với hành vi sai phạm của họ.
- Tôn trọng quyền tự quyết của các thành viên trong nhóm, không áp đặt mà trái lại
người lãnh đạo nhóm cần biết cách khuyến khích nhóm viên tham gia tìm ra giải pháp và
quyết định giải quyết những vấn đề của họ.
- Phải đồng cảm với nhóm, hiểu và thông cảm với hoàn cảnh của các thành viên trong
nhóm. Tự đặt mình vào hoàn cảnh của nhóm, chia sẻ được cảm xúc của họ, xây dựng niềm
tin trong nhóm.
- Người lãnh đạo giỏi là người có tấm lòng, có phẩm chất tốt, người đam mê công
việc và biết áp dụng từng phương pháp cho phù hợp với thực tế khách quan và đồng thời giúp
cho nhóm phát triển bền vững.
4.
Phương pháp khởi động nhóm

Lĩnh vực áp dụng:
+ Bắt đầu một buổi sinh hoạt nhóm
+ Mở đầu cho các khóa tập huấn, các hoạt động giao lưu.
Vì sao phải chú trọng hoạt động này?
Thông thường trong các khóa tập huấn, thủ tục khai mạc thường được tiến hành trang
nghiêm, có khi long trọng. Bên cạnh đó đa số người điều hành đều xem nhẹ ''hâm nóng'' và
tạo điều kiện cho các thành viên tham gia.
Thường thì các thành viên có những mong ước và mục đích tham dự khác nhau.
Trong buổi đầu họ thường tìm chỗ ngồi gần người mà họ quen biết. Họ rất dè dặt trước một
tập thể xa lạ và chỉ muốn thụ động lắng nghe hơn là chủ động tham gia vào hoạt động chung,
vì vậy toàn bộ tập thể này trở thành một ''tảng băng'' ngay vào thời điểm bắt đầu.
Các trò chơi làm ''tan băng'' có vẻ ngớ ngẩn hay mất thời gian đối với những người

nghiêm nghị nhưng có khi chính trò chơi lại làm cho người ta cởi mở và gần gũi nhau nhiều
hơn. Nên lưu ý một điều: các thành viên đến với tập thể để được trao đổi thêm kiến thức và
kinh nghiệm, cho nên những yếu tố quyết định cho việc tiếp thu kiến thức và trao đổi kinh
nghiệm chính là mọi người có mặt đã sống, làm việc, học tập và trao đổi kinh nghiệm với
nhau như thế nào?
''Muốn tiết kiệm thời gian thì phải chịu mất thời gian''. Chịu mất thời gian để hiểu
nhau và tôn trọng nhau là tiết kiệm thời gian và đó là kết quả mà mọi người đều mong muốn.
Mục đích của việc khởi động nhóm giúp cho các thành viên có cơ hội làm quen với
nhau, hòa mình vào tập thể một cách dễ dàng, để từ đó có thể tham gia tích cực vào quá trình
học tập, rèn luyện, giao lưu…
Khi thành viên được tham gia xây dựng mục đích và phương pháp học tập cũng như
sinh hoạt tập thể họ sẽ thấy rằng khóa học hoặc buổi sinh hoạt giao lưu đáp ứng những mong
đợi của họ. Mặt khác họ sẽ cố gắng hơn để thích ứng với các nội dung và mục đích mà
chương trình đã đề ra.
Hoạt động khởi động:
Mục tiêu giúp cho các thành viên có cơ hội làm quen với nhau, hòa mình vào tập thể
một cách dễ dàng, từ đó có thể tham gia tích cực vào quá trình học tập, sinh hoạt
Có nhiều cách để khởi động, nên chọn hình thức phù hợp với từng đối tượng, địa
điểm, thời gian
Múa hát:
- Chọn 1 bài hát hoặc 1 trò chơi động.
Ví dụ: Vừa vào buổi sinh hoạt, người điều khiển (NĐK) nhanh chóng bắt một bài hát
ngắn, quen thuộc để mọi người cùng hát. Hoặc tạo thành các nhóm nhỏ bằng cách chơi một
số trò chơi động như: Bão thổi, Kết chùm, Đoàn kết
- Hát múa những bài hát có động tác đơn giản (bài hát có cử điệu), mọi người cùng
hát và múa theo NĐK.
Ví dụ. Hát múa bài ''Ta hát to hát nhỏ'', ''Chị chơi không buồn''
Trò chơi Ráp hình.
Vẽ sẵn các hình đơn giản như: chim, thú, cá cắt mỗi hình thành 2 phần, phát cho
mỗi người một hình nửa con vật. Sau tiếng còi của NĐK thì các người chơi phải tự tìm về

theo một loài và ráp vào cùng nhau và thành từng cặp theo yêu cầu.
ví dụ: Thỏ xếp với thỏ, Gà xếp với gà
Trò chơi ''Tìm hiểu'':
Sau hồi còi dài của NĐK, các người đứng gần nhau phải tự tìm hiểu về tuổi, nghề
nghiệp, sở thích của nhau. Khi hết hồi còi, NĐK có quyền hỏi bất cứ người nào, thì người
đó phải có trách nhiệm nói tên, tuổi, nghề nghiệp, sở thích của hai người đang đứng bên
cạnh mình.
Trò chơi" Tìm số”
Chuẩn bị cho mỗi người một con số. Ví dụ: 20 người thì chuẩn bị từ số 01 đến 20.
Sau đó phát lộn xộn cho mọi người. Kết thúc hồi còi thì bắt buộc người có số 01 phải đi tìm
người có số 02, 03 tìm 04 và bắt cặp với nhau.
Trò chơi '' Xe lửa''.
- Chia mọi người thành 2 vòng tròn trong và ở ngoài.
- Hát bài hát bất kỳ và 2 vòng tròn di chuyển ngược nhau. Khi dừng bài hát 2 đoàn tàu
đối mặt nhau và bắt cặp làm quen.
Có thể chơi tiếp và làm quen với nhiều người khác nữa.
Trò chơi “Tự giới thiệu”
Phát cho mỗi người 1 bản tự giới thiệu về mình. Trong vòng 3 phút ghi đầy đủ thông
tin.
Ví dụ: Họ và tên. Nam-nữ. Lĩnh vực làm việc. Sở thích. Mong ước Sau đó vẽ hình
mình vào với những tính cách đặc trưng( tóc dài, đeo kiềng, mập, lùn )
Mọi người nộp lại, trộn đều lên và mỗi người chọn 1 bản nhưng không phải của mình.
Và cố gắng đi tìm người trong hình. Khi gặp được sẽ tự tìm hiểu nhau.
Trò chơi " Ném bóng"
-Lấy tờ giấy lớn và vò thanh quả bóng. Ném bóng vào mọi người. Ai bắt được sẽ giới
thiệu về mình.
- Không ném ngược lại và mọi người ai cũng phải nhận bóng.
Trò chơi “Tin tốt lành trong ngay”.
- Mỗi người tham gia phải kể được một tin bất kỳ mà mình cho là tốt lành trong ngày.
- Sau đó tập thể bình chọn tin nào là tốt lành nhất và khen thưởng, chia sẻ

Có rất nhiều cách khởi động nhóm, tạo không khí vui tươi phấn khởi cho mọi người
cùng tham gia. Người lãnh đạo nhóm cần rèn luyện và phát huy vai trò của mình để tập thể
nhóm trở thành một khối thống nhất: cùng học, cùng chơi, cùng tiến bộ.




Trò chơi khởi động nhóm
5.
Phương pháp gây bầu khí

Hình tượng về bầu khí
Giả sử đối tượng hiện diện là ba người được ký hiệu là A, B, C

1- Bầu khí là khối tứ giác ABCO nằm trong không gian buổi gặp gỡ.
2- Đáy của khối là một tam giác đều ABC và cạnh tương quan giữa A, B, C với 3 góc
là 3 vị trí tâm sinh lý của ba người A, B và C.
3- 3 đường trung trực là nỗ lực riêng của ba người để tìm gặp một thao thức chung tại
trọng tâm I của tam giác ABC.
4- Đường cao IO của khối là quá trình phát triển nâng cao của bước gặp gỡ, của thao
thức chung.
5- Đỉnh O của khối là cao điểm của buổi gặp gỡ.
6- Các đường cạnh xiên AO, BO, CO của khối là cảm nhận riêng của A, B và C gặp
nhau ở cao điểm chung O.
Các tình huống gây bầu khí
Một vấn đề gợi mở của Người lãnh đạo (NLĐ) vốn là 1 trong A, B và C đặt ở đầu, ở
giữa, hoặc gần cuối buổi gặp gỡ nhằm định vị được tâm điểm của 1 tam giác đáy ABC.
Nếu O đạt được ở đầu buổi gặp gỡ thì tác động của O cần được NLĐ làm lan tỏa đều
qua suốt buổi qua những chia sẻ của A, B và C. Đến cuối buổi chỉ nêu O lại thật nhẹ nhàng
rồi chia tay.

Nếu O không đạt được giữa buổi gặp gỡ thì cần soi rọi lại các chia sẻ trước đó của A,
B và C. Sau đó, lấy O là cơ sở để đẩy tiếp chiều hướng cảm nhận của A, B và C và cũng sẽ
gặp lại O nhẹ nhàng ở cuối buổi để chia tay.
Nếu O không đạt ở cuối buổi gặp gỡ thì cần khắc sâu cảm nhận chung đó như một
món quà, như một hành trang quý giá mang về cho mỗi A, B và C

Trường hợp chỉ đạt được O' thấp hơn O, không nên quá gượng ép để O vọt lên tới O
nhưng nên khéo léo khai thác O như một thành quả bước đầu tiên báo O và hẹn sẽ cố gắng
vươn tới O trong buổi gặp gỡ sau.
Cao điểm của bầu khí
Cao điểm O đúng nghĩa nhất là giây phút thinh lặng thuần tĩnh của A, B và C. Sau đó
linh hoạt viên có thể khéo léo dẫn vào một bài hát tâm tình chung là dễ thương nhất.
Giai đoạn hậu cao điểm có khả năng xuất hiện. Một thoáng ngưng lại của A, B và C
ngay sau cao điểm O có khi là bàng hoàng, có khi là lưu luyến, cũng có khi là một hành động
tâm sinh lý đột ngột và kéo dài như òa khóc, co lại tự vệ, ngượng nghịu
NLĐ cần phải giải tỏa khéo léo tế nhị tình huống này bằng những cái xiết tay chân
tình, bằng những ủi an khuyến khích, sau đó là một bài hát vui nhẹ và cũng có thể thay đổi
không gian sau đó bằng một cuộc giải lao uống nước.
Các phương pháp gợi mở tạo bầu khí 1.
1- Một mẩu truyện, một thông tin ngắn gây xúc động và suy tư chung.
2- Một bài hát chia sẻ, một bài suy niệm ngắn, một tư tưởng mới lạ gây suy tư sâu
lắng chung hoặc một trò chơi nhỏ, ít vận động mà có ý nghĩa.
3- Một vấn đề cụ thể, nóng hổi, sôi động của tập thể được nêu lên để mời gọi tham gia
giải quyết.
4- Một nhân vật được giới thiệu tham dự buổi gặp gỡ gây một ấn tượng đặc biệt.
Các đường biểu diễn gây bầu khí

6.
Phương pháp năng động nhóm


+ Năng động nhóm là gì?
Năng động nhóm là một môn khoa học nhằm giúp cho bộ máy điều hành nhóm được
thông suốt chứ không bị trì trệ.
Mục đích của phương pháp năng động nhóm là tạo điều kiện cho mọi người cùng
tham gia, điều mà khoa sư phạm ngày nay đang hướng đến.
Người lãnh đạo nhóm không dừng lại ở khâu tổ chức, hướng dẫn mà còn phải linh
hoạt, nghĩa là phải khám phá và khơi dậy tiềm năng của nhóm, giúp mọi người tích cực tham
gia.
Người lãnh đạo nhóm cần rèn luyện và có kinh nghiệm về các phương pháp năng
động nhóm để vận dụng một cách thuần thục và khéo léo trong từng trường hợp, đến độ
không còn là kỹ thuật mà là một nghệ thuật - nghệ thuật lãnh đạo.
Các phương pháp năng động nhóm:
Phương pháp là cách thức hoạt động hiệu quả nhất. Trước các phương pháp, người
lãnh đạo phải có thái độ:
+ Cởi mở: Đón nhận và làm quen với các phương pháp.
+ Tôn trọng: Vì phương pháp được hình thành từ kinh nghiệm quý giá của những
người đi trước, từ sự phong phú của cả một quá khứ, của nhân loại.
+ Tự do: Phương pháp chỉ là một phương tiện, có khi không nên dùng; có khi phải
thích ứng với nhóm, với hoàn cảnh, với tính cách của người lãnh đạo.
+ Sáng tạo: Những người đi trước đã đề ra những phương pháp hay cách làm, tại sao
ta không thử tìm kiếm và thử nghiệm những phương pháp mới? Khoa học cống hiến cho
chúng ta nhiều khả năng, nhiều yếu tố mới để khai thác và chọn lựa.
Các phương pháp có thể áp dụng hiệu quả vào việc năng động nhóm trong nhà
trường:
7.
Phương pháp Phân tích và Tổng hợp

Phân tích là mổ xẻ vấn đề để làm sáng tỏ từng bước, từng phần, từng mảng, từng
chặng một. Ví dụ: chẻ một cây củi nhỏ ra.
Tổng hợp là gói vấn đề lại, quy kết các chi tiết, các phần, các mảng thành một ý

thống nhất, từ đó tìm ra một tư tưởng mới lạ và sâu sắc hơn. Ví dụ: bó các que, các thanh củi
lại.
Các bước phân tích.
Làm dàn ý, sườn chính với các phần chính, quan trọng, có cùng một tính chất, một
chức năng, một nguồn gốc.
Làm tiếp dàn ý với các phần phụ, đồng thời tìm ra các phần nhỏ có cùng một tính
chất, một chức năng, một nguồn gốc như đã làm ở phần chính.
Tiếp tục làm dàn ý chi tiết nhỏ vụn ra nữa cho tới khi hết ý hoặc vừa đủ theo yêu
cầu của vấn đề.
Thông thường ý tưởng này sẽ là cơ sở để có ý tưởng kia tiếp tục xòe ra như cái nan
quạt hoặc tỏa xuống theo dạng tháp.
Các bước tổng hợp.
Nhận rõ ra:
- Một số tính chất có cùng cơ sở, một mẫu số,
- Một số chức năng có cùng một hướng đi, một ứng dụng.
- Một nguồn gốc có cùng một quy kết.
Gói tất cả lại để đồng quy về một cái chóp ý tưởng thống nhất bao hàm từ đầu đến
cuối theo một trình tự logic.
Từ đây, bật ra một nét mới lạ, một kết luận sáng tỏ sâu sắc
Chú ý: Ngay trong phần tổng hợp cũng có phân tích từng bước một nhưng không quá
đi sâu vào các chi tiết cho bằng có cái nhìn chung, khái quát, qui nạp hợp lý.
Các yếu tố hỗ trợ.
Có cái nhìn vừa khái quát vừa tinh tế, không được chủ quan, cũng không quá khách
quan, tất cả được lập luận và lý giải có logic.
Ở từng chặng biết sơ đồ hóa các ỷ tưởng theo logic đã có.
Nếu cần ghi nhận và lưu trữ thì sử dụng phương pháp hệ thống hóa bằng phiếu.
Mục đích.
Có được tự tin bình thản, sáng suốt trước một vấn đề cấp bách.
Chuẩn bị kỹ lưỡng, đầy đủ, đúng đắn cho một vấn đề dài lâu.
Mở rộng được tầm nhìn, tầm phán đoán trước mọi vấn đề.


Nhóm nhà hóa học trẻ
8.
Phương pháp động não

Phương pháp này được sử dụng trong lĩnh vực quảng cáo hay tiếp thị. Phương pháp
chủ động này sẽ mang lại kết quả phong phú, với điều kiện được hiểu và áp dụng đúng đắn.
1. Mục đích của phương pháp này là tìm ra những ý kiến đóng góp và những yếu tố
mới về một hoạt động hay một vấn đề đang được nghiên cứu.
2. Phương pháp này chủ yếu dựa vào mỗi tham dự viên có sẵn một số ý kiến và sẵn
sàng phát biểu.
3. Cần để ý bầu khí của nhóm khi sử dụng phương pháp này.
Các tham dự viên phải được thông tin và động viên trước.
Nhóm không quá lớn, hợp quanh người lãnh đạo trong bầu khí vui tươi hoạt động
sáng tạo.
Không có ý kiến nào phản bác hay phê phán, ít ra trong thời gian đầu.
Mỗi người được tự do diễn tả ý tưởng đến trong đầu mà không bị phê phán.
Có thể vận dụng sự liên tưởng.
Người lãnh đạo động viên, khích lệ mọi người phát biểu.
Các ý kiến đều được chấp nhận bất kể là ai.
Người lãnh đạo giữ lại và tổng hợp ý kiến đóng góp với dự kiến ban đầu.
Hiệu quả tích cực của phương pháp này là giúp mọi người thấy mình có liên quan, có
trách nhiệm, đoàn kết và chủ động tham gia.
Không chỉ là việc thâu nhập ý kiến hay được thế là tốt rồi, chính tinh thần được sáng
tạo mới gây hứng thú.
9.
Phương pháp sử dụng phim chiếu

Phim chiếu là dụng cụ quí báu trong công tác sinh hoạt, đây là một số nhận xét:
- Ích lợi của các phim chiếu là: thu hút sự chú ý của nhóm và làm phát sinh những

hoạt động chung, đa dạng.
- Phim chiếu được chọn theo chủ đề hay mục đích tìm kiếm. Số phim ít hay nhiều
không quan trọng. Cần thiết là ráp nối thế nào để gây hứng thú.
- Cần xác định ý nghĩa và định hướng cho hoạt động này.
- Phải chuẩn bị kỹ lưỡng để giữ bầu khí.
- Phải hướng dẫn để mọi người tích cực tham gia.
- Có thể nối kết hoạt động này với các hoạt động nghiên cứu, giải trí mang tính chất
nghệ thuật, chia sẻ kinh nghiệm.
- Vai trò của người lãnh đạo có tính chất kỹ thuật và sư phạm, làm việc chung với
nhau trong nhóm thường ích lợi và phong phú hơn.
- Có thể kết hợp phim chiếu với hình chụp, vật dụng, âm nhạc, điệu bộ, bài học, lời
nói.
Việc người lãnh đạo chuẩn bị trong nhóm đã là hữu ích cho nhóm rồi.

Nhóm bạn học tập
10.
Phương pháp lập phiếu

Phương pháp này cho phép tập hợp ý kiến của mọi người trong thời gian ngắn để làm
cơ sở cho việc thuyết trình, thảo luận, điều tra xã hội.
Thực hiện:
a. Người lãnh đạo chuẩn bị sẵn một số phiếu, tức những mảnh giấy nhỏ cùng kích cỡ
và một số bút phòng hờ cho nhóm.
b. Sau đó giới thiệu chính xác và đầy đủ, giải thích ngắn gọn, và rõ ràng để mọi
người có thể hiểu ngay và thực hiện đúng.
c. Mọi người ghi ý kiến của mình trên phiếu, thời hạn có thể uyển chuyển theo vấn đề
- thường rất ngắn và nhanh: từ 1 đến 5 phút.
d. Cuối cùng tất cả các phiếu sẽ được thu lại. Người lãnh đạo phân tích và tổng hợp
các phiếu, phân loại và tổng hợp các phiếu thu lại, một cách vừa chính xác vừa sinh động,
gây bầu khí tập trung, lôi cuốn

Phần đúc kết có thể sử dụng làm cơ sở để trình bày hay triển khai vấn đề, làm sáng tỏ
hay giải quyết vấn đề, như các trường hợp sau:
Đặt vấn đề
Trước khi vào một buổi thuyết trình, nêu vấn đề chung và mời gọi mọi người cùng
xây dựng và cách ghi nhu cầu riêng về vấn đề đó vào các tờ phiếu trắng. Thu lại và tổng hợp
để có sườn bài, để biết phải nói gì đáp ứng cho tập thể.
Chia sẻ thảo luận
Chuẩn bị trước chủ đề chia sẻ thảo luận được cắt nhỏ thành nhiều vấn đề ứng với số
người tham dự. Mỗi tờ phiếu sẽ nêu một vấn đề gọn, đề nghị một phút chia sẻ có đánh số thứ
tự. Vào buổi cho mọi người tự do rút phiếu, bắt đầu chia sẻ với số 1, cứ tiếp diễn.
Thường chỉ dùng cho một nhóm độ 10, 12 người, trong đó các phiếu 5, 9 có đề nghị
một sinh hoạt nhẹ như một bài hát, một trò chơi ngắn với chủ đề đang chia sẻ. Phiếu số 11 thì
đề nghị làm biên bản để đúc kết cuối buổi. Phiếu số 12 thì sẽ sinh hoạt chia tay thay cho cả
nhóm.
Đo lường xã hội:
Đặt câu hỏi chung, ví dụ : Khi làm một việc quan trọng, bạn sẽ chọn ai trong nhóm để
cộng tác? Phát phiếu cho mọi người, đề nghị chọn lựa và ghi tên người bạn cộng sự đắc lực
nhất. Thu phiếu và tổng hợp để có thể vẽ một Xã Hội Đồ cho câu đó.
11.
Phương pháp lập tòa án vườn

Phương pháp này được hình thành từ việc mô phỏng cách tổ chức của một tòa án gồm
có chánh án, hội thẩm nhân dân, kiểm sát, luật sư bào chữa.
Phương pháp này được dùng để nhóm biểu lộ một vấn đề có tính chất lưỡng diện,
không dễ tìm được lời giải đáp hay kết luận phân minh (ví dụ: vấn đề giáo dục giới tính cho
học sinh, nên hay không nên? Sinh sản vô tính: nên hay không nên?) bằng cách tổ chức một
phiên tòa để làm sáng tỏ vấn đề.
Thực hiện:
1. Các người chơi được mời nhập vai chánh án, hội thẩm nhân dân, kiểm sát viên
2. Các tham dự viên có thể nhập vai nguyên đơn hay bị cáo có quyền biện hộ cho lập

trường của mình.
3. Sau khi kiểm sát viên nêu vấn đề, các tham dự viên - với phép của chánh án - có thể
đứng ra bênh vực ý kiến của mình.
4. Vấn đề ngày càng được sáng tỏ nhờ tranh luận của đôi bên.
5. ''Chánh án'' có thể cho ngưng phiên tòa để các tham dự viên suy nghĩ thêm; sau đó,
triệu tập lại.
6. Cuối cùng, khi thấy vấn đề đã được bàn cãi rốt ráo, thì tòa nghị án. Phán quyết
thường là một gợi mở để suy tư hơn là một câu trả lời dứt khoát, một giải pháp trọn vẹn
để tự chọn cho mình một đáp số.

Nhóm học sinh chỉ huy Đội
12.
Phương pháp làm PANÔ

Phương pháp này không thích hợp với mọi nhóm và trong mọi trường hợp. Người
lãnh đạo phải lượng định xem việc sử dụng phương pháp này có thuận lợi hay không. Người
lãnh đạo phải có kinh nghiệm và xác tin về hiệu quả của phương pháp này.
Panô là công trình của nhóm: do đó đòi hỏi phải có sự nghiên cứu, chia sẻ và hội ý
trước. Cuối cùng, nhóm lập ra một hay nhiều panô để trình bày hay diễn đạt lại công trình suy
tư của mình.
Nội dung và hình thức panô đều quan trọng; ý tưởng là chính yếu nhưng hình thức
trình bày (biểu ngữ, câu hỏi, hình chụp) cũng quan trọng.
Các tấm panô được làm nổi bật nhờ cuộc trưng bày, nhờ lời bình luận, giải thích, biện
minh và thậm chí tranh luận.
Panô là cơ hội thuận lợi để mọi thành viên và cả nhóm sáng tạo, đào sâu và đối thoại.
Các panô có thể được dùng trong lớp học, khi sinh hoạt nhóm, trại, ngày lễ
13.
Phương pháp sử dụng ngôn ngữ hình ảnh

Phương pháp đã được mô tả bằng chính tên gọi của nó. Khi sử dụng phương pháp

này, Người lãnh đạo cần lưu ý các điểm sau:
Mục đích của phương pháp là giúp tham dự viên dễ dàng diễn đạt một đề tài cho sẵn,
nhờ chọn lựa các hình đẹp và gợi ý. Ví dụ : tôi chọn tấm ảnh chụp cảnh biển nước mênh
mông, vì nó gợi lên trong tôi tình yêu quê hương đất nước.
Người lãnh đạo chuẩn bị trước một số hình chụp thích hợp với đề tài đa dạng và đạt
tiêu chuẩn cả về phẩm chất lẫn số lượng.
Người lãnh đạo giải thích rõ đề tài và phương pháp thực hiện.
Trong bầu khí hợp tác và tin tưởng, mỗi tham dự viên suy nghĩ và chọn ảnh thích hợp
để diễn đạt tư tưởng của mình.
Nhóm tiếp nhận và suy nghĩ trên các lời giải thích của các tham dự viên.
Có nhiều cách lãnh hội và khai thác những lời nhận xét về các hình ảnh, dù vậy Người
lãnh đạo vẫn phải tôn trọng và đánh giá cao sự đóng góp của các tham dự viên.
Ích lợi của phương pháp này là đưa nhóm vào đề tài đã chọn cách lần hồi, chủ động
và dễ dàng; đồng thời giúp các tham dự viên cảm thấy mình được nhóm nâng đỡ để trình bày
và chia sẻ.
Phương pháp này cũng được dùng để chọn đề tài để sinh hoạt và giới thiệu các thành
viên trong nhóm.

Nhóm bạn học sinh là bán bộ Đoàn
14.
Phương pháp phân nhóm

Theo phương pháp này, các tham dự viên được phân thành nhóm có từ 6 đến 8 thành
viên. Nhóm là nơi thích hợp để mỗi người lắng nghe và diễn đạt.
Các lợi ích của việc phân các nhóm:
1. Một số người chỉ nói trong nhóm mà không muốn nói trong hội nghị.
2. Mọi người có thể tham gia dễ dàng các sinh hoạt của nhóm.
3. Những trao đổi trong nhóm giúp các thành viên học hỏi.
4. Nhóm có thể được phân công đảm nhận một dịch vụ nào đó như chăm lo đời sống,
hoạt động

5. Các trách nhiệm trong nhóm góp phần xây dựng con người và ý thức về nhóm.
6. Nhóm cho phép tổ chức nhiều hình thức hoạt động và giải trí.
Có thể lập nhóm bằng nhiều cách: chỉ định, tự do, tiêu chuẩn Thông thường, nhóm
đòi hỏi một sự ổn định nào đó.
Phải có người đảm nhận vai trò NLĐ, thư ký hay báo cáo viên.
Các hoạt động của nhóm rất đa dạng: có một số hoạt động cần báo cáo lại với nhóm;
một số hoạt động khác như sinh nhật, vui chơi không đòi hỏi phải báo cáo.
Thỉnh thoảng nên tổ chức giao lưu với các nhóm khác.


Nhóm bạn học tập
15.
Phương pháp báo chạy “Press Express”

Mục đích
Trên tinh thần nỗ lực tối đa, phương pháp báo chạy nhằm hai mục đích:
- Đối với cá nhân 1 nhóm: Phát huy óc sáng tạo và năng động.
- Đối với tập thể nhóm: Rèn luyện ý thức tập thể, tính tương trợ, đoàn kết.
Đây là trò chơi giáo dục cấp cao, nhóm sẽ hình thành tinh thần gắn bó, nâng cao kỹ
năng sáng tạo, kỹ thuật, phát hiện tài năng mới
Yêu cầu
- Tất cả cùng dồn sức hoàn tất 1 công trình tập thể có ý nghĩa.
- Bằng một điều kiện hạn chế - bằng thời gian ngắn - với nhân sự ít (1 đội).
Các bước chuẩn bị
Chuẩn bị
Phổ biến luật chơi: Bắt đầu khi lên còi, kết thúc sau 30' (15'): chạy đua.
Tinh thần chơi. Nhóm chia 3 hay 4 đội, mỗi đội một tờ Báo chạy.
Cả đội góp tay góp sức, tương trợ nhau không ai ở không.
Trình bày phương pháp chơi: Đổi trưởng phân công, đôn đốc, phối hợp với các đơn
vị. Đội trưởng nắm vững các phần vụ, phác họa chương trình, nảy thêm sáng kiến.

Lập TÒA SOẠN BÁO gồm:
Chủ nhiệm: là đội trưởng, phân công, chỉ huy toàn bộ.
Chủ biên: phác họa nội dung, nhận bài, sửa chữa, sắp xếp, viết bài chiến lược.
- Phóng viên: Lực lượng săn tin, ghi hình, viết bài.
- Họa sĩ: trang trí, vẽ tựa, minh họa bài, vẽ biểu tượng lớn.
- Thợ in: viết nét chữ đẹp lên báo, có thể cả đội cùng viết.
- Hậu cần: phụ trách cắt, dán hồ, thêu may, giải lao, vệ sinh tòa soạn.
- Thuyết trình viên: chọn một đội sinh có khiếu nói, hiểu toàn diện báo mình.
Phân khu tòa soạn: chia mỗi đội một góc phòng, không quá xa, đủ thấy nhau.
Vật liệu. Tùy loại báo mà chuẩn bị: giấy, viết, màu, vải, chiếu, lều, hoa, lá, cành, tranh
ảnh cắt trong các tạp chí. Mỗi đội tự sáng tạo và tương trợ nhau.
Tiến hành
Qui định chính xác giờ: chủ nhiệm (đội trưởng) gặp Người lãnh đạo nhận chủ đề
chung.
Chủ nhiệm chớp nhoáng phác họa ý đồ, phân công, thời gian
Người điều khiển nhắc nhở chung, riêng cho mỗi tòa soạn, thông báo tình hình.
Tòa báo hoàn thành, vệ sinh, thuyết minh.
Kết thúc
Mỗi tòa soạn cử 1 thuyết trình viên báo cáo, thuyết minh 10' hấp dẫn.
Ban giám khảo quan sát suốt quá trình chơi, đưa nhận xét, đánh giá.
Giải thưởng: ĐĐ - độc đáo; SS = Sâu sắc; DD = Duyên dáng; TT = Tương trợ.
16.
Phương pháp phân nhóm Philipps 6-6

Tên gọi của phương pháp này gợi lên ba yếu tố: tên của người sáng chế, 6 người 6
phút.
Phương pháp này có mục đích tham khảo ý kiến của cả nhóm nhanh chóng như thế có
được ý tưởng ban đầu, cho dù chưa đầy đủ và sâu sắc.
Ví dụ: Vào đầu một khóa học có thể hỏi các tham dự viên: ''Các bạn mong đợi và lo
ngại những gì?”

Khi sử dụng phương pháp này, Người lãnh đạo cần lưu ý các điểm sau:
+ Người lãnh đạo nêu ra những câu hỏi đã được chuẩn bị trước và có nội dung rõ
ràng; có thể giải thích ngắn gọn.
+ Các nhóm được thành lập cách nhanh chóng theo những tiêu chuẩn đơn giản: sáu
người ngồi gần nhau lập thành một nhóm.
+ Trong 6 phút, 6 người họp lại tuần tự trình bày hay trao đổi tự do.
+ Sau đó, họp lại để đúc kết chung. Các báo cáo viên trình bày ý kiến mà không cần
nêu tên. Nên có một tấm bảng để mọi người nắm được phần đúc kết.
+ Sau khi thâu nhặt các ý kiến hợp với định hướng ban đầu, người điều khiển có thể
nhận xét hoặc phân tích các ý kiến đóng góp; người điều khiển cũng có thể dùng phương
pháp này như một hỗ trợ cho việc trình bày vấn đề đã chọn.
Ích lợi:
- Phương pháp này tạo nên tinh thần hợp tác, trao đổi, dấn thân;
- Thông tin nhanh chóng cho cộng đồng và cho nhóm linh hoạt viên;
- Thay đổi mau chóng tình trạng của nhóm, từ lắng nghe đến hành động.





II. Giới thiệu một số trò chơi dành cho nhóm nhỏ
1.
Giới thiệu mô hình sinh hoạt nhóm theo chủ đề

Trò chơi với chủ đề mang nội dung “Tin ở chính mình”
Đây là MÔ HÌNH SINH HOẠT NHÓM khi thực hiện cho đối tượng trẻ vị thành niên
trong trường học, với mục tiêu:
- Giúp học sinh có khả năng tự nhận thức về bản thân, phát hiện những ưu - nhược
điểm của bản thân, từ đó phát huy hoặc tìm ra giải pháp khắc phục.
- Giúp học sinh hiểu được các áp lực về tâm lý, sinh lý từ phía gia đình, nhà trường và

xã hội trong quá trình trưởng thành và cách tìm ra giải pháp khắc phục hợp lý.
- Giúp học sinh biết tự bộc lộ mình, tạo lập sự tự tin, có thói quen tốt và chủ động
tránh xa thói quen xấu trong quan hệ bạn bè và xã hội.
- Xây dựng cho trẻ khả năng tự tin trong cuộc sống với các kỹ năng nhằm giúp trẻ biết
tự nhận thức bản thân và môi trường quanh mình; biết cách tư duy các vấn đề của cuộc sống
một cách logic và đặc biệt là tạo dựng nền tảng hiểu biết để ra quyết định phù hợp. Như
chúng ta đã biết, tại Việt Nam, do môi trường giáo dục tập trung, so với các nước thì Việt
Nam có số lượng học sinh trong lớp khá cao, giờ học nhiều, với phương pháp giáo dục khá
khuôn khổ, nên những giờ sinh hoạt để trẻ tìm hiểu sâu bài học hay những vấn đề cuộc sống

×